Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.230.2018.3.MKA
z 9 lipca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 kwietnia 2018 r. (data wpływu 14 maja 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 czerwca 2018 r. (data wpływu 27 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej w związku z działem spadku – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 maja 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej w związku z działem spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 i art. 14f Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z 11 czerwca 2018 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.65.2018.2.MM, 0111-KDIB2-2.4015.2018.2.MM, 0112-KDIL3-2.4011.230.2018.2.MKA, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem, nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano 11 czerwca 2018 r., skutecznie doręczono 15 czerwca 2018 r., natomiast 27 czerwca 2018 r. do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawca uzupełnił wniosek (nadano w polskiej placówce pocztowej 21 czerwca 2018 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca w dniu 4 sierpnia 2017 r. otrzymał kwotę 52 551,02 zł z postanowienia sprawy, która toczyła się w Sądzie Okręgowym. Kwota ta jest odszkodowaniem za dom, którego Zainteresowany był współwłaścicielem od 1971 r. wraz z dwoma siostrami.

W 2007 r. matka Wnioskodawcy zachorowała na chorobę Alzheimera. Matka Zainteresowanego była właścicielką domu (110 m²) po zmarłym w 1970 r. mężu.

Siostry A i B wykorzystały fakt choroby matki i zostały jej opiekunami prawnymi, przyjmując wszystkie pełnomocnictwa matki. Matka Zainteresowanego jest ubezwłasnowolniona. Opiekunem prawnym Matki Wnioskodawcy jest też znajoma sióstr, jest ona opiekunem prawnym od spraw prawnych.

Wykorzystując chorobę matki postanowiły sprzedać dom za zgodą matki, a Wnioskodawcę stamtąd eksmitować. Wnioskodawca zaznacza, że mieszka tam i ma zameldowanie od 1971 r.

Siostra A mieszka od 1981 r. w Szwecji, natomiast siostra B od 1985 r. mieszka (w Polsce).

Zainteresowany przez cały czas mieszkał z matką. Wykonywał remonty. W czasie choroby opiekował się matką, mimo że opiekunem prawnym była B i z upoważnienia matki odbierała emeryturę (około 2 000 zł). W międzyczasie Zainteresowany był nękany psychicznie, zniesławiany. Toczyły się sprawy na policji. Wszystko to w celu pozbycia się Wnioskodawcy z domu.

Dom został wyceniony przez kosztorysanta z sądu na kwotę 600 000 zł. Po 7 latach rozpraw sąd przyznał Wnioskodawcy kwotę 52 551 zł. Zainteresowany odwołał się od tej decyzji. W międzyczasie Wnioskodawca otrzymał należne pieniądze, które zostały wpłacone na konto Zainteresowanego. Sprawa do dziś jest w Sądzie.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku Zainteresowany podał, że został współwłaścicielem nieruchomości w wyniku dziedziczenia po zmarłym ojcu. Postępowanie sądowe w sprawie toczyło się w sprawie zniesienia współwłasności nieruchomości, której współwłaścicielami byli: Zainteresowany, dwie siostry i matka Wnioskodawcy. Przyznana Wnioskodawcy kwota dotyczyła spłaty za podział ww. nieruchomości i dział spadku po zmarłym ojcu. Siostry i matka dostały własności ww. nieruchomości. Nie jest to kwota odszkodowania. Wartość działu spadku mieściła się w wartości przysługującego Wnioskodawcy majątku. Wypłacona kwota to: kwota zasądzona przez sąd i po potrąceniu z należnościami sióstr oraz odsetki w kwocie 1 025,15 zł i 408,95 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Jak Wnioskodawca ma traktować tą kwotę i czy jest zobowiązany do zapłaty podatku od tejże kwoty?

Zdaniem Wnioskodawcy, spłaty są wolne od jakichkolwiek podatków ponieważ jest to majątek spadkowy, rodzinny Zainteresowanego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z matką i dwiema siostrami był współwłaścicielem domu. Zainteresowany nabył prawo do udziału w domu w drodze dziedziczenia po ojcu zmarłym w 1970 r. W wyniku postępowania sądowego w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości Wnioskodawca otrzymał spłatę za podział nieruchomości i dział spadku po zmarłym ojcu. Właścicielkami nieruchomości zostały matka oraz siostry Zainteresowanego. Wartość działu spadku mieściła się w wartości przysługującego Wnioskodawcy majątku. W dniu 4 sierpnia 2017 r. Wnioskodawca otrzymał kwotę 52 551,02 zł, na którą składały się kwota zasądzona przez sąd po potrąceniu z należnościami sióstr oraz odsetki w kwocie 1 025,15 zł i 408,95 zł. Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy jest zobowiązany do zapłaty podatku od tej kwoty.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W przypadku, gdy spadek przypada kilku spadkobiercom powstaje między nimi współwłasność w częściach ułamkowych, co oznacza, że każdy z nich jest właścicielem całej rzeczy i żaden nie jest właścicielem całości. Od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, do której stosuje się odpowiednie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Każdy ze współspadkobierców może swobodnie rozporządzać swoim udziałem w spadku, nie może natomiast swobodnie rozporządzać w udziale konkretnej rzeczy należącej do spadku (tu potrzebna jest zgoda współspadkobierców, wyrażona przed lub po dokonaniu czynności); a w razie jej braku, zgodę taką może zastąpić zgoda sądu.

Wspólność między spadkobiercami ma charakter przejściowy, tj. do chwili podziału między spadkobiercami majątku spadkowego. Zniesienie tej współwłasności następuje przez dział spadku. Ustawa nie nakłada jednak obowiązku działu, ani nie wprowadza terminu na jego dokonanie.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 ww. Kodeksu stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Natomiast zgodnie z jego art. 211 i 212 zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, że dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz drugiego spadkobiercy powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty.

W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Jak wskazał Wnioskodawca otrzymana spłata z tytułu działu spadku, nie przekroczy wartości przysługującego Zainteresowanemu udziału w spadku, tym samym spłata ta nie spowoduje powstania przychodu.

Ponadto poza kwotą spłaty z tytułu działu spadku Zainteresowany otrzymał odsetki w kwotach: 1 025,15 zł oraz 408,95 zł.

W odniesieniu do otrzymanych odsetek wskazać należy, że stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

W myśl zaś art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Należy zaznaczyć, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie „w szczególności”, świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Wierzyciel może zatem żądać odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań. W niniejszej sprawie świadczeniem głównym Wnioskodawcy jest kwota spłaty, zaś odsetki są świadczeniem dodatkowym, ubocznym, należnością z tytułu zwłoki w zapłacie świadczenia głównego.

Należy zatem pamiętać, że odsetki mają charakter akcesoryjny względem świadczenia głównego i stanowią oddzielny tytuł prawny. Celem odsetek nie jest ochrona spadkobiercy, lecz ochrona szeroko pojętego wierzyciela, niezależnie od tytułu z jakiego wierzytelność pochodzi.

Okoliczność jednoczesnego wystąpienia przez podatnika w roli osoby uprawnionej z tytułu spłaty w ramach działu spadku oraz osoby, której przysługuje roszczenie z tytułu odsetek nie powoduje rozciągnięcia reżimu prawnego odnoszącego się do działu spadku na odsetki.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 30 września 2013 r. sygn. akt I SA/Gl 1170/13 „w orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się, że roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie ma względem roszczenia zasadniczego charakter akcesoryjny, a odszkodowanie i odsetki za opóźnienie z chwilą ich powstania stanowią odrębne i niezależne od siebie roszczenia i nie mogą na siebie wzajemnie oddziaływać (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 23 lipca 1998 r., sygn. akt I ACa 343/1997, publ. Wokanda 1998/12/48). Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r. PS 1997/9/72).”

Uwzględniając powyższe, wypłacone odsetki stanowią dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Podsumowując, z otrzymanej przez Wnioskodawcę kwoty część stanowiąca spłatę z tytułu działu spadku dotyczącego domu nabytego w spadku po zmarłym ojcu - z uwagi na fakt, że nie przekroczy ona wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału w spadku - nie stanowi przychodu, który mógłby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego Zainteresowany nie jest zobowiązany do zapłaty podatku od tej części otrzymanej kwoty.

Natomiast część otrzymanej kwoty stanowiąca odsetki jest przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten podlega opodatkowaniu i należy wykazać go w zeznaniu PIT-36 w pozycji „inne źródła”, składanym za 2017 r.

Odnośnie dokumentów stanowiących załączniki do wniosku, tutejszy Organ wyjaśnia, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny przesłanych załączników.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.