Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
IPTPB3/423-133/14-3/17-S/IR
z 20 września 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz zgodnie z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1123/14 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 21 lipca 2017 r.) oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 836/15 (data wpływu 28 czerwca 2017 r.) stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 kwietnia 2014 r. (data wpływu 25 kwietnia 2014 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przychodu w związku ze spłatą pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w formie świadczenia w miejsce wykonania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 kwietnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przychodu w związku ze spłatą pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w formie świadczenia w miejsce wykonania.

Dotychczasowy przebieg postępowania:

W dniu 23 lipca 2014 r. Organ podatkowy wydał dla Wnioskodawcy interpretację indywidualną znak: IPTPB3/423-133/14-2/IR, dotyczącą podatku dochodowego od osób prawnych, w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie rozpoznania przychodu w związku ze spłatą pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w formie świadczenia w miejsce wykonania, według którego nie ma podstaw do uznania, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

W wydanej interpretacji indywidualnej Organ podatkowy stwierdził, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym uzasadnione jest rozpoznanie po stronie Wnioskodawcy przychodu z tytułu przeniesienia własności prawa do nieruchomości na Pożyczkodawcę w celu spłaty zobowiązania pożyczkowego (kwoty głównej i oprocentowania), na podstawie art. 12 ust. 1 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wnioskodawca na interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z dnia 23 lipca 2014 r., nr IPTPB3/423-133/14-2/IR, wniósł pismem z dnia 30 lipca 2014 r. (data wpływu 1 sierpnia 2014 r.) wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej. W odpowiedzi na powyższe wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Organ podatkowy pismem z dnia 29 sierpnia 2014 r., nr IPTPB3/423W-59/14-2/IR, stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Na powyższą interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z dnia 23 lipca 2014 r., nr IPTPB3/423-133/14-2/IR Wnioskodawca złożył skargę z dnia 5 września 2014 r. (data wpływu 8 września 2014 r.) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1123/14, uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z dnia 23 lipca 2014 r., nr IPTPB3/423-133/14-2/IR.

Po otrzymaniu nieprawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1123/14, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów wniósł w dniu 22 stycznia 2015 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną.

W dniu 28 czerwca 2017 r. do tutejszego Organu wpłynął wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 836/15, oddalający skargę kasacyjną, a następnie w dniu 21 lipca 2017 r. do Organu wpłynął prawomocny od dnia 26 kwietnia 2017 r. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1123/14, uchylający zaskarżoną interpretację indywidualną wraz z aktami sprawy.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.), ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Spółki o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 18 kwietnia 2014 r. w zakresie rozpoznania przychodu w związku ze spłatą pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w formie świadczenia w miejsce wykonania wymaga ponownego rozpatrzenia przez tutejszy Organ.

Zgodnie z treścią art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.), postępowania dotyczące wydawania interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie ustawy, o której mowa w art. 1, przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

We wniosku przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wspólnicy Wnioskodawcy planują podjęcie uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego Wnioskodawcy w drodze utworzenia nowych udziałów, które zostaną objęte przez nowego wspólnika (dalej „Nowy Wspólnik”) w zamian za wkład niepieniężny (aport) w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 55⁽¹⁾ Kodeksu cywilnego. W skład przedsiębiorstwa wnoszonego przez Nowego Wspólnika na pokrycie udziałów obejmowanych w podwyższonym kapitale zakładowym Wnioskodawcy będą wchodzić m.in. nieruchomości budynkowe stanowiące (na dzień wniesienia aportu) własność Nowego Wspólnika, należności i zobowiązania związane z nieruchomościami, a także zobowiązania Nowego Wspólnika z tytułu umów pożyczki (dalej „Umowy Pożyczki”). W następstwie powyższego, tj. wniesienia aportem przedsiębiorstwa do Wnioskodawcy przez Nowego Wspólnika w zamian za udziały obejmowane w podwyższonym kapitale zakładowym Wnioskodawcy, zobowiązanym do wykonania Umów Pożyczki (spłaty kwot pożyczek wraz z należnym oprocentowaniem) będzie Wnioskodawca.

W sytuacji w jakiej, w dacie wymagalności Umów Pożyczki, Wnioskodawca nie będzie mieć wystarczających zasobów finansowych (środków pieniężnych) koniecznych do zwrotu kapitału z Umów Pożyczki i oprocentowania należnego z Umów Pożyczki, Wnioskodawca dopuszcza możliwość dokonania spłaty kwoty kapitału z Umów Pożyczki i zapłaty należnego Pożyczkodawcy oprocentowania z Umów Pożyczki z wykorzystaniem instytucji świadczenia w miejsce wypełnienia (tzw. datio in solutum) uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego, w drodze przeniesienia przez Wnioskodawcę na pożyczkodawcę własności nieruchomości stanowiących własność Wnioskodawcy na dzień zawarcia i wykonania datio in solutum, w miejsce zwrotu kwoty kapitału z Umów Pożyczki i zapłaty należnego oprocentowania.

Wskutek zawarcia umowy (porozumienia) datio in solutum, w wykonaniu którego Wnioskodawca przeniesie własność nieruchomości na pożyczkodawcę w miejsce zwrotu kwoty kapitału z Umów Pożyczki i zapłaty oprocentowania należnego Pożyczkodawcy z Umów Pożyczki, zobowiązanie Wnioskodawcy z Umów Pożyczki zostanie uregulowane (wygaśnie).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, w związku ze spłatą pożyczki wraz z należnym oprocentowaniem w formie świadczenia w miejsce wykonania (na zasadzie datio in solutum), powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma podstaw do uznania, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm., dalej: „ustawa o PDOP”), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym, co do zasady, jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty, przy czym w określonych ustawą przypadkach przedmiotem opodatkowania jest przychód. Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o PDOP dochodem, z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w ustawie, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Określenie, czy dane zdarzenie jest uznawane za przychód podatkowy, możliwe jest w oparciu o treść przepisów art. 12 ust. 1 ustawy o PDOP, zawierającego otwarty katalog kategorii uznawanych za przychód dla potrzeb PDOP oraz art. 12 ust. 4 ustawy o PDOP, który w sposób enumeratywny określa kategorie niestanowiące takiego przychodu. Z przepisów tych wynika, że przychodami są co do zasady wszelkie przysporzenia o charakterze trwałym (faktycznie otrzymane lub należne).

Takie rozumienie przychodu dla celów PDOP zostało, według Wnioskodawcy, również zasadniczo przyjęte w doktrynie oraz orzecznictwie.

Przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził „przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które określają źródła przychodów, dotyczą przychodów o charakterze definitywnym, tj. powiększających wartość netto majątku podatnika. Z tego wynika, że przychód jest wartością ekonomiczną” (por. wyrok NSA z dnia 17 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2142/10).

Zarówno w doktrynie, jak również w orzecznictwie i praktyce organów podatkowych, za oczywisty fakt przyjmuje się stwierdzenie, że spłata przez dłużnika pożyczki nie powoduje powstania po jego stronie żadnego przychodu. W takiej sytuacji nie ma bowiem możliwości uznania, że dłużnik otrzymał jakieś definitywne przysporzenie, powiększenie swojego majątku.

Przykładowo, jak wskazuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie „z punktu widzenia następstw podatkowych samo udzielenie oraz zwrot pożyczki jest dla pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy neutralne podatkowo” (wyrok WSA w Lublinie z dnia 5 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Lu 103/09).

Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie konstatuje „nie stanowi przychodu pożyczka (kredyt), które zostały otrzymane przez pożyczkobiorcę (kredytobiorcę), co wynika z faktu, że podlegają one zwrotowi. Nie stanowi przychodu także pożyczka (kredyt), które zostały zwrócone” (wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 621/11).

Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach podkreśla „udzielenie i spłata pożyczki są zdarzeniami podatkowo neutralnymi w tym sensie, że z jednej strony, otrzymana przez pożyczkobiorcę pożyczka oraz zwrócona pożyczkodawcy pożyczka nie stanowią przychodu podatkowego, a z drugiej strony, wydatki na spłatę pożyczki poniesione przez pożyczkobiorcę nie stanowią dla niego kosztów uzyskania przychodów” (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 8 października 2012 r., nr IBPBI/2/423-825/12/BG).

Powyższe stanowisko jest, zdaniem Wnioskodawcy, powszechne i niekwestionowane w praktyce sądów i organów podatkowych.

W ocenie Wnioskodawcy, dla faktu, że spłata pożyczki nie będzie generować po stronie dłużnika przychodu, nie ma znaczenia okoliczność czy dokona on jej wprost (tj. w formie pieniężnej) czy też z wykorzystaniem instytucji świadczenia w miejsce wykonania. Sama bowiem forma uregulowania zobowiązania nie zmienia faktu, że pożyczkobiorca nie uzyskuje w związku ze spłatą pożyczki powiększenia swojego majątku.

Również powyższe stanowisko znajduje oparcie w praktyce sądów i organów podatkowych. Przykładowo, jak stwierdza Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie „wykonanie zobowiązania, w tym przez świadczenie zamienne (datio in solutum), o jakim mowa w art. 453 k.c. jest formą jego zaspokojenia i co do zasady nie powoduje żadnego przysporzenia po stronie spełniającego świadczenie dłużnika. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przez dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego. Jest to sytuacja zasadniczo inna niż zwolnienie z długu, o jakim mowa w art. 508 k.c. Przepis ten stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Nie ma podstaw do zrównania tych dwóch instytucji prawa cywilnego w zakresie skutków podatkowych. W przypadku zwolnienia z długu (art. 508 k.c.) co do zasady możemy mówić o powstaniu przychodu. Zwolnienie z długu jest bowiem przysporzeniem dłużnika wskutek darowania mu długu. Tych skutków podatkowych nie można jednak przenosić na datio in solutum, które skutkuje wygaśnięciem zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela.

W sprawie wierzyciel (Pierwotny Pożyczkodawca) Spółki w miejsce pierwotnie ustalonego świadczenia w postaci zapłaty określonej sumy pieniężnej (ceny) może przyjąć świadczenie innego rodzaju, również wierzytelności, jakie ma strona skarżąca względem innych spółek z grupy M. Spółka spełnia więc inne świadczenie w miejsce pieniężnego. Nie może być tu zatem mowy o żadnym przysporzeniu po jej stronie, gdyż wykonanie zobowiązania nie powoduje przysporzenia skutkującego obowiązkiem podatkowym, tak jak spłata długu w postaci pieniężnej z tytułu zakupionego towaru nie powoduje przysporzenia w postaci zwolnienia z długu z tytułu zapłaty ceny. Spółka przenosząc wierzytelności dokonuje tego „w celu zwolnienia się z zobowiązania” (wyrok WSA w Krakowie z dnia 20 lutego 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 1851/12).

Analogiczne stanowisko zajmują również organy podatkowe (por. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19 maja 2009 r., nr ITPB3/423-118/09/MT).

Ponadto, według Wnioskodawcy, warto zwrócić uwagę na stanowisko zarówno sądów jak również organów podatkowych w przypadku analogicznych rozważań odnoszących się do charakteru datio in solutum w przypadku wynagrodzeń z tytułu nabycia udziałów/akcji. Jak wskazuje Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, „przytoczone regulacje nie przesądzają w jakiej formie powinno być wypłacone wspólnikowi wynagrodzenie za umarzane akcje. Woli akcjonariuszy, znajdującej wyraz w statucie spółki oraz uchwale zgromadzenia wspólników, pozostawiono zatem kwestię czy rozliczenie z występującym ze spółki akcjonariuszem nastąpi w gotówce, formie rzeczowej bądź poprzez zastosowanie instytucji datio in solutum (art. 453 Kodeksu cywilnego). Wynagrodzenie ustalone w kwocie pieniężnej może zatem zostać fizycznie „wypłacone” poprzez przeniesienie własności określonych składników majątku spółki (posiadanych udziałów w spółce z o.o.) – odpowiadającego wartością wysokości wynagrodzenia. W niniejszej sprawie istotne jest to, że wydanie udziałów stanowi konsekwencję zobowiązania powstałego wcześniej wskutek podjęcia uchwały o umorzeniu akcji i z tego punktu widzenia obydwie te czynności będą stanowić jedność. Wbrew temu, co wynika z uzasadnienia zaskarżonej interpretacji, wydanie udziałów innej spółki tytułem wynagrodzenia za nabywane akcje od akcjonariuszy nie stanowi odrębnej transakcji od samego umorzenia tych akcji, gdyż jest jedynie realizacją podjętej przez zgromadzenie wspólników uchwały o umorzeniu akcji.

Nabycie udziałów jest elementem składowym zdarzenia cywilnoprawnego, określanego jako dobrowolne umorzenie akcji (por. wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt II FSK 1950/10).

W ocenie Sądu, wykładnia językowa przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm. powoływanej dalej jako „u.p.d.o.p.”) wskazuje wprost, że umorzenie akcji w spółce nie stanowi dla spółki przychodu. Według art. 7 ust. 1 u.p.d.o.p. przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i art. 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód” (wyrok WSA w Krakowie z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 261/13).

Podobnie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie „zawierając umowę nabycia udziałów przez spółkę za wynagrodzeniem strony umowy mogą natomiast w sposób dowolny umówić się, co do sposobu zapłaty za nabyte udziały. Wydanie składników majątkowych tytułem wynagrodzenia za umarzane udziały nie stanowi odrębnej transakcji. Nabycie udziałów w celu umorzenia jest jedynie elementem składowym jednego zdarzenia cywilnoprawnego, które powinno być rozpatrywane jako całość, określanego mianem dobrowolnego umorzenia udziałów. W przypadku nabycia własnych udziałów przez Spółkę, ma ona obowiązek ich umorzenia. W art. 12 ust. 4 u.p.d.o.p. ustanowiony został zamknięty katalog przypadków, kiedy przysporzenie majątkowe nie stanowi przychodu podatkowego (wyłączenia przedmiotowe). I tak na mocy tego przepisu do przychodów nie zalicza się m.in. wartości umorzenia udziałów lub akcji w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w celu ich umorzenia (pkt 3). Natomiast żaden z przepisów u.p.d.o.p. nie wskazuje, by zapłata za umorzone udziały w formie niepieniężnej powodowała powstanie po stronie spółki przychodu podatkowego. Tym samym brak jest podstaw do różnicowania skutków podatkowych dotyczących wypłaty wynagrodzenia za przymusowe bądź dobrowolne umorzenie udziałów, tj. zdarzenia prawnego, na które składa się kilka czynności prawnych i faktycznych z uwagi na sposób wypłaty wynagrodzenia za nabyte udziały” (wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 marca 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 2662/12).

W innym wyroku natomiast wskazany Sąd podniósł „otóż w ocenie Sądu w sprawie nie mamy do czynienia z żadnym zwolnieniem z długu w żadnej formie, lecz jedynie z wykonaniem zobowiązania zapłaty za zbyte na rzecz Spółki jej własne akcje należące wcześniej do jedynego zresztą akcjonariusza – m. W… Spółka po prostu wykonała swoje zobowiązanie, które mogła zresztą wykonać w sposób podstawowy, najczęściej spotykany, tj. płacąc za akcje gotówką (zresztą w znikomej części, tj. w kwocie 103,98 zł, zapłata nastąpiła właśnie w gotówce). Zamiana formy wykonania zobowiązania, określana w prawie cywilnym jako datio in solutum (art. 453 Kc.), jest jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania, ale nie jest zwolnieniem z długu. Datio in solutum skutkuje wygaśnięciem zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela, zaś zwolnienie z długu prowadzi do tego samego skutku, ale bez zaspokojenia wierzyciela. Z tego właśnie względu Ustawodawca wiąże przychód tylko z tym drugim przypadkiem, tzn. zauważa u podatnika przysporzenie (przyrost) majątku wskutek darowania długu poprzez zwolnienie z niego” (wyrok WSA w Warszawie z dnia 26 października 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 290/10).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach dodał „istota sporu koncentruje się w niniejszej sprawie na kwestii prawnopodatkowych konsekwencji, jakie dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynikają z przekazania nieruchomości stanowiącej własność Spółki jej wspólnikom w proporcjach odpowiadających ich udziałom w kapitale zakładowym, co miałoby nastąpić tytułem rozliczenia ich przychodu z udziału w zyskach osób prawnych (datio in solutum). Zdaniem strony skarżącej opisane zdarzenie jest obojętne podatkowo dla spółki kapitałowej, gdyż nie powoduje powstania po jej stronie dochodu (realnego przysporzenia majątkowego) z odpłatnego zbycia praw do nieruchomości.

Spółka wykona bowiem zobowiązanie zapłaty za umorzone udziały, a przekazanie nieruchomości nastąpi jako (inna niż gotówkowa) forma wywiązania się ze zobowiązania powstałego wcześniej wskutek podjęcia czynności skutkującej powstaniem po stronie wspólnika przychodu z udziału w zyskach osoby prawnej. Negując to stanowisko organ interpretacyjny wskazał natomiast, że z tytułu omawianej transakcji (która może przynieść dla Spółki dochód albo wygenerować stratę), Spółka, co do zasady, nie uzyskuje przychodów, a u.p.d.o.p. nie zawiera przepisu, który dotyczyłby bezpośrednio tej sytuacji. Niemniej jednak, zdaniem tego organu, omawiana transakcja odpowiada odpłatnemu zbyciu rzeczy lub praw majątkowych, a zatem jest objęta dyspozycją art. 14 ust. 1 tej ustawy, w związku z czym Spółce można na podstawie art. 12 ust. 1 przypisać przychód. Zarysowany powyżej spór był już przedmiotem orzekania przez WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt I SA/GI 1108/12. Skład orzekający w pełni podziela przedstawioną w nim argumentację, w związku z czym posługuje się nią w poniższych rozważaniach. Zdaniem Sądu różnicowanie skutków podatkowych wypłaty dokonanej przez spółkę kapitałową na rzecz wspólników tytułem wynagrodzenia za umorzone udziały w zależności od tego czy dokonano jej w gotówce czy też w formie niepieniężnej nie znajduje podstaw w u.p.d.o.p.” (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 2 października 2013 r., sygn. akt I SA/GI 374/13).

Natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wskazał „również w opinii sądu podzielić należy zarzut błędnej wykładni organu podatkowego dotyczącą art. 453 k.c. Organ niewłaściwie zakwalifikował wypłatę wynagrodzenia w formie niepieniężnej za umarzane akcje jako zwolnienie z długu powodujące powstanie przychodu. Wbrew twierdzeniu organu zapłata wynagrodzenia w formie niepieniężnej nie może być rozumiana jako forma zwolnienia skarżącej z długu, a jedynie jako forma wykonania przez skarżącą zobowiązania zapłaty za zbyte na jej rzecz akcje. Instytucja datio in solutum wynikająca z treści art. 453 k.c., jest instytucją odrębną od wskazywanej przez organ instytucji zwolnienia z długu (art. 508 k.c.). Skorzystanie z instytucji datio in solutum prowadzi do spełnienia świadczenia a nie, jak podniesiono w przedmiotowej interpretacji, do umorzenia zobowiązania” (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 3 września 2013 r., sygn. akt I SA/Gd 570/13).

Analogiczne stanowisko zostało również zaprezentowane m.in. w następujących wyrokach:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1294/10,
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt I SA/Kr 1874/12,
  

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lutego 2013 r., sygn. akt II FSK 1297/11.
  
  

Według Wnioskodawcy, należy wyraźnie podkreślić, że powyższy sposób interpretowania instytucji datio in solutum jest również prezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie. Przykładowo, jak wskazuje ww. Organ w jednej z interpretacji „celem bowiem datio in solutum jest wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie, przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika. Nie można zatem uznać, że w wyniku datio in solutum, w zamian za zapłatę pieniężną ceny Nieruchomości, nie dojdzie do zapłaty tej ceny, gdyż zgodnie z istotą tej umowy cena zostanie zapłacona w innej formie, tj. poprzez przejęcie przez Spółkę części lub całości długu Sprzedającego (kwoty głównej, odsetek i pozostałych należności). Po stronie Spółki nie dojdzie zatem do powstania przysporzenia majątkowego, skutkującego powstaniem przychodu podatkowego (art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych)” (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 20 maja 2013 r., nr IPPB3/423-107/13-4/AG).

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, nie sposób kwestionować stwierdzenia, że zarówno w orzecznictwie sądowym, jak również praktyce organów podatkowych występuje utrwalone stanowisko odnośnie oceny charakteru instytucji datio in solutum na gruncie prawa podatkowego, tożsame z poglądami zaprezentowanymi przez Wnioskodawcę we wniosku.

Ponadto, stanowisko Wnioskodawcy pośrednio potwierdzają również prace legislacyjne. Mianowicie projekt z dnia 14 maja 2013 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zakładał dodanie w ustawie PDOP art. 14a w brzmieniu: „w przypadku gdy podatnik poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia; jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepis art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio”. Ostatecznie, w toku prac legislacyjnych ustawodawca zrezygnował z wprowadzenia tej dość niefortunnej regulacji.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie aktualnych regulacji nie sposób uznać, że uregulowanie zobowiązania (w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki) poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego, generuje przychód po stronie dłużnika, skoro taką możliwość ustawodawca dopiero zamierzał wprowadzić poprzez dodanie całkowicie nowej regulacji w treści ustawy PDOP. Ponadto, mając na uwadze, że ustawodawca ostatecznie z ww. zmian zrezygnował, forsowanie przeciwnego poglądu stanowiłoby bezprecedensowe naruszenie woli ustawodawcy i w rzeczywistości należałoby je uznać za próbę wprowadzenia do sytemu prawnego na etapie wykładni nowych norm prawnych, których ustawodawca nie tylko nie uchwalił, ale których wprost nie akceptuje.

Reasumując, spłata pożyczki przez Wnioskodawcę z wykorzystaniem instytucji datio in solutum (uregulowanej w art. 453 Kodeksu cywilnego) poprzez przeniesienie własności nieruchomości na pożyczkodawcę w miejsce spłaty pieniężnej pożyczki, nie będzie generować po stronie Wnioskodawcy przychodu do opodatkowania, gdyż w przypadku spłaty pożyczki przez dłużnika nie występuje po jego stronie żadne przysporzenie, które można byłoby uznać za przychód na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wykorzystanie instytucji datio in solutum nie ma wpływu na powstanie przychodu z tytułu spłaty pożyczki, gdyż zamiana formy wykonania zobowiązania jest jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania, ale nie jest zwolnieniem z długu. Datio in solutum skutkuje wygaśnięciem zobowiązania z zaspokojeniem wierzyciela, zaś zwolnienie z długu prowadzi do tego samego skutku, ale bez zaspokojenia wierzyciela. W związku z powyższym, ustawodawca wiąże przychód tylko z tym drugim przypadkiem, tzn. zauważa u podatnika przysporzenie (przyrost) majątku wskutek darowania długu poprzez zwolnienie z niego.

Mając na uwadze powyższe, według Wnioskodawcy należy uznać Jego stanowisko za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie wydania pierwotnej interpretacji, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku prawomocnego orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 1123/14.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska Spółki.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.