Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-2.4011.263.2017.1.NPR
z 13 października 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 10 sierpnia 2017 r. (data wpływu 16 sierpnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 września 2017 r. (data wpływu 26 września 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 26 września 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej. W dniu 15 marca 2012 r. Wnioskodawczyni uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym, w wyniku którego doznała uszczerbku na zdrowiu oraz szkody. W związku z tym, Wnioskodawczyni wniosła pozew przeciwko T. S.A. z siedzibą w …, u którego ubezpieczony był sprawca wypadku, o zapłatę kwot zadośćuczynienia za krzywdę oraz odszkodowania za poniesione szkody.

Wyrokiem z dnia 19 września 2016 r. Sąd Rejonowy w … zasądził od T. S.A. z siedzibą w … na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 39.254 zł (w tym tytułem zadośćuczynienia kwotę 35.000 zł oraz tytułem odszkodowania kwotę 4.254,93 zł) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, co do poszczególnych kwot składowych: (1) 35.000 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (2) 225,93 zł od dnia 3 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (3) 1.020 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (4) 544 zł od dnia 3 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty; (5) 2.465 zł od dnia 31 maja 2012 r. do dnia zapłaty.

Co do części roszczenia Wnioskodawczyni wyrokiem tym Jej żądania zostały oddalone i w związku z tym Wnioskodawczyni wniosła apelację od powyższego wyroku do Sądu Apelacyjnego w …, domagając się zapłaty dalszych kwot zadośćuczynienia i odszkodowania.

Sąd Apelacyjny częściowo przychylił się do Jej apelacji i wyrokiem z dnia 7 czerwca 2017 r. zasądził dodatkowo na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1.000 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 9.000 zł od dnia 31 maja 2015 r. do dnia zapłaty.

Pozwana … T. S.A. zapłaciła na rzecz Wnioskodawczyni kwoty wynikające z powyższych orzeczeń sądowych wraz z odsetkami.

Wnioskodawczyni zgodnie z informacją uzyskaną w Urzędzie Skarbowym w … uiściła podatek dochodowy obliczony od kwot zapłaconych na Jej rzecz przez … odsetek naliczonych od kwot odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzonych wyrokami sądów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia i odszkodowania zasądzone przez Sąd Rejonowy w … oraz przez Sąd Apelacyjny w … od T. S.A. z siedzibą w … podlegają opodatkowaniu, czy też mieszczą się w normie prawnej zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym są zwolnione w całości z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej PDoFizU), opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów określonych szczegółowo w przepisach ustawy m. in. art. 21 PDoFizU.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b PDoFizU, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Co prawda, ww. przepis nie wymienia odsetek od zasądzonego odszkodowania, tym niemniej w ocenie Wnioskodawczyni należy je przyporządkować do tego samego źródła przychodu co należność główną, a co za tym idzie podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób.

Odsetek nie można bowiem traktować jako przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 PDoFizU. Odsetki stanowią integralny element należności głównej w przewidzianym prawie terminie.

Co więcej, odsetki jako świadczenie akcesoryjne, są bezpośrednio i ściśle związane ze świadczeniem głównym, w tym przypadku przychodem z tytułu wypłaconego odszkodowania.

Zaniechanie leżące po stronie dłużnika z pewnością nie uzasadnia przypisania należności głównej i odsetek do różnych źródeł prawa, bowiem gdyby nie zachowanie dłużnika, odsetki nie mogłyby przecież powstać.

W przedstawionym stanie faktycznym, zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowanie oraz zadośćuczynienie, jako niezwiązane z działalnością gospodarczą Wnioskodawczyni oraz niebędące kwotą z tytułu utraconych korzyści, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W związku z tym, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają również zasądzone odsetki od przedmiotowego odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawczyni, powyższe stanowisko znajduje swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 289/12 NSA orzekł, iż jeżeli zwolnieniu podlega główna kwota odszkodowania, to i wolne od podatku są od niego także odsetki. Nie można bowiem w żaden sposób twierdzić, że odsetki można przyporządkować do innego źródła przychodu niż należność główną.

Tożsame stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 702/12, wyroku z dnia 29 stycznia 2014 r., sygn. II FSK 333/12, wyroku z dnia 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 115/12, a także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 14 czerwca 2016 r., sygn. I SA/Gd 250/16 oraz wyroku z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 380/16.

W związku z powyższym, skoro przychód z jakim mamy do czynienia w sprawie podlegał zwolnieniu z opodatkowania, to również odsetki związane z tym przychodem powinny z przedmiotowego zwolnienia korzystać. Tym samym stanowisko Wnioskodawczyni jest uzasadnione i znajduje poparcie w aktualnym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Wojewódzkich Sądów Administracyjnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W świetle art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Należy przy tym wskazać, że odsetki będące skutkiem niewykonania zobowiązań, są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

„Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72)”.

Ponadto, wskazać należy, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16), dotycząca opodatkowania odsetek.

W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że „odsetki za opóźnienie w zapłacie powstają z mocy ustawy, a nie czynności prawnej, a czynność prawna, zobowiązująca do spełnienia świadczenia w określonym terminie jest zdarzeniem jedynie pośrednio mającym wpływ na ich powstanie. Po powstaniu odsetki stają się długiem samodzielnym, niezależnym od długu głównego”.

Wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza więc, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne postanowienie.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119, pkt 130, pkt 130a, pkt 130b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj.:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
• odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej. W dniu 15 marca 2012 r. Wnioskodawczyni uczestniczyła w wypadku komunikacyjnym, w wyniku którego doznała uszczerbku na zdrowiu oraz szkody. W związku z tym, Wnioskodawczyni wniosła pozew przeciwko T. S.A. z siedzibą w …, u którego ubezpieczony był sprawca wypadku, o zapłatę kwot zadośćuczynienia za krzywdę oraz odszkodowania za poniesione szkody. Wyrokiem z dnia 19 września 2016 r. Sąd Rejonowy w … zasądził od T. S.A. z siedzibą w … na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 39.254 zł (w tym tytułem zadośćuczynienia kwotę 35.000 zł oraz tytułem odszkodowania kwotę 4.254,93zł) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, co do poszczególnych kwot składowych: (1) 35.000 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (2) 225,93 zł od dnia 3 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (3) 1.020 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty; (4) 544 zł od dnia 3 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty; (5) 2.465 zł od dnia 31 maja 2012 r. do dnia zapłaty. Co do części roszczenia Wnioskodawczyni wyrokiem tym Jej żądania zostały oddalone i w związku z tym Wnioskodawczyni wniosła apelację od powyższego wyroku do Sądu Apelacyjnego w …, domagając się zapłaty dalszych kwot zadośćuczynienia i odszkodowania. Sąd Apelacyjny częściowo przychylił się do Jej apelacji i wyrokiem z dnia 7 czerwca 2017 r. zasądził dodatkowo na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 1.000 zł od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 9.000 zł od dnia 31 maja 2015 r. do dnia zapłaty. Pozwana … T. S.A. zapłaciła na rzecz Wnioskodawczyni kwoty wynikające z powyższych orzeczeń sądowych wraz z odsetkami. Wnioskodawczyni zgodnie z informacją uzyskaną w Urzędzie Skarbowym w … uiściła podatek dochodowy obliczony od kwot zapłaconych na Jej rzecz przez … odsetek naliczonych od kwot odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzonych wyrokami sądów.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że skoro otrzymanych przez Wnioskodawczynię odsetek nie można utożsamiać ani z odszkodowaniem ani też z zadośćuczynieniem, to nie mogą być one objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie którego wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Zatem wypłacone Wnioskodawczyni odsetki naliczone od zadośćuczynienia i odszkodowania, jako niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię wyroków sądów należy stwierdzić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację. Orzeczenia sądów administracyjnych nie stanowią wiążącej wykładni źródła prawa powszechnie obowiązującego, tym samym nie stanowią podstawy wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.