Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-2.4012.465.2017.1.SR
z 9 listopada 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 4 sierpnia 2017 r. (data wpływu 9 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że zawarcie opisanej umowy zwolnienia z długu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że zawarcie opisanej umowy zwolnienia z długu nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Nadleśnictwo … zwane w dalszej części wniosku Nadleśnictwem jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, reprezentującą Skarb Państwa w zakresie zarządzanego mienia, wchodzącą w skład Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe (ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 2100 z późniejszymi zmianami) zwana dalej ustawą o lasach.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o lasach Nadleśnictwo prowadzi gospodarkę leśną tj. działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania – z wyjątkiem skupu – drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1a ustawy o lasach Nadleśnictwo zobowiązane jest do prowadzenia trwale zrównoważonej gospodarki leśnej, zmierzającej do ukształtowania struktury lasów i ich wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości, wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o lasach, Nadleśnictwo prowadzi trwale zrównoważoną gospodarkę leśną według planu urządzenia lasu z uwzględnieniem w szczególności następujących celów:

1. zachowania lasów i korzystnego ich wpływu na klimat, powietrze, wodę, glebę, warunki życia i zdrowia człowieka oraz na równowagę przyrodniczą;
2. ochrony lasów, zwłaszcza lasów i ekosystemów leśnych stanowiących naturalne fragmenty rodzimej przyrody lub lasów szczególnie cennych ze względu na:
1. zachowanie różnorodności przyrodniczej,
   
2. zachowanie leśnych zasobów genetycznych,
   
3. walory krajobrazowe,
   
4. potrzeby nauki;
3. ochrony gleb i terenów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie lub uszkodzenie oraz o specjalnym znaczeniu społecznym;
4. ochrony wód powierzchniowych i głębinowych, retencji zlewni, w szczególności na obszarach wododziałów i na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych;
5. produkcji, na zasadzie racjonalnej gospodarki, drewna oraz surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu.
   
   

Istniejąca Spółka X (firma budowlana) ma zamiar podjąć czynności zmierzające do zabudowy dwoma budynkami wielorodzinnymi gruntu w postaci działki ewidencyjnej położonej w miejscowości … (Spółka X jest jej właścicielem). Po wybudowaniu tych budynków znajdujące się w nich lokale będą przedmiotem sprzedaży dla zainteresowanych nimi nabywców (ewentualnie wynajmu). Właścicielem nieruchomości sąsiedniej dla działki będącej własnością Spółki X jest Skarb Państwa. Ten sąsiedni grunt ma charakter leśny i pozostaje w zarządzie Lasów Państwowych – konkretnie Nadleśnictwa.

Dla uzyskania przez Spółkę X ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę dwóch budynków wielorodzinnych na swojej działce konieczne jest uzyskanie zgody Skarbu Państwa – Nadleśnictwa na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2016.290 ze zm.), polegające na zmniejszeniu minimalnej odległości od granicy lasów dla planowanej inwestycji (pobudowane budynki będą bliżej ściany lasu niż wymagają stosowne przepisy w tym zakresie).

Nadleśnictwo, w związku z ww. planami, zamierza zawrzeć umowę zwolnienia z długu ze Spółką X. Umowa ta będzie obowiązywać przez okres 40 lat od dnia jej podpisania.

Ideą zwarcia umowy zwolnienia z długu jest zabezpieczenie interesu prawnego Skarbu Państwa, jako właściciela nieruchomości sąsiedniej w stosunku do nieruchomości Spółki X w związku z zamiarem zabudowy tej ostatniej dwoma budynkami wielorodzinnymi. Konkretnym celem rzeczonej umowy jest zwolnienie Skarbu Państwa z odpowiedzialności w stosunku do Spółki X, jak i do osób trzecich (nabywców/najemców lokalu od Spółki X) z tytułu wszelkich szkód mogących powstać w wyniku oddziaływania sił natury (lasu) z terenu gruntu będącego w zarządzie Nadleśnictwa na dwa pobudowane budynki, które powstaną na sąsiednim gruncie będącym własnością Spółki X. Takie szkody (jako efekt oddziaływania lasu) mogą być następstwem np. pożarów, złomów lub wywrotów drzew lub innych zdarzeń (ta odpowiedzialność dotyczy także szkód w samym gruncie Spółki X). Normalnie wobec Spółki X albo osób trzecich, za omawiane szkody odpowiadałby Skarb Państwa w postaci Nadleśnictwa, a dzięki omawianej umowie o zwolnieniu z długu Nadleśnictwo by za to nie odpowiadało.

Z treści umowy wynika, że Strony mają zamiar, by za wszelkie ewentualne roszczenia wynikające z faktu sąsiedztwa pomiędzy wskazanymi nieruchomościami, które mogłyby zostać skierowane do Skarbu Państwa (vide wyżej) i za które Skarb Państwa ponosiłby odpowiedzialność, będzie odpowiadała Spółka X. Budowa przez Spółkę X budynków wielorodzinnych, w bezpośredniej bliskości gruntów leśnych, bez zachowania odległości wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa, następująca z inicjatywy i w interesie Spółki X, jest przez obie strony traktowana, jako postać przyczynienia się przez Spółkę do powstania ewentualnych zdarzeń lub szkód, o których mowa powyżej.

Zgodnie z zapisami umowy o zwolnienie z długu nastąpi ono w trybie art. 508 i 392 Kodeksu Cywilnego (zwanego w dalszej części wniosku KC). W sensie treści tej umowy to w ramach zwolnienia z długu w trybie art. 508 kc Spółka X zwalnia Skarb Państwa z wszelkich przyszłych długów mogących powstać z tytułu jakichkolwiek zdarzeń związanych z oddziaływaniem leśnego charakteru działki będącej własnością Skarbu Państwa (np. pożarów, złomów lub wywrotów drzew) na zabudowaną dwoma budynkami wielorodzinnymi sąsiedzką działkę Spółki X – gdyż bez tego zwolnienia z długu Skarb Państwa odpowiadałby względem Spółki X w tym zakresie. Strony umowy mając na uwadze, że zwolnienie z długu dotyczy zobowiązania przyszłego, ustaliły w umowie, iż zwolnienie z długu obejmuje roszczenia do maksymalnej łącznej kwoty określonej w złotych za jedno lub więcej roszczeń Spółki X wobec Nadleśnictwa. Skarb Państwa (Nadleśnictwo) oświadczył, że wyraża zgodę na zwolnienie go z wyżej określonego długu, a Strony umowy zgodnie oświadczyły, że zwolnienie z długu ma charakter nieodpłatny. Tak więc w trybie art. 508 KC Nadleśnictwo zostało zwolnione z przyszłych długów wobec samej Spółki X.

W ramach zwolnienia z długu w trybie art. 392 KC Spółka zwalnia Skarb Państwa z obowiązku zaspokojenia wszelkich przyszłych roszczeń i długów mogących powstać z tytułu jakichkolwiek zdarzeń mających związek z zabudową działki dwoma budynkami wielorodzinnymi, sąsiedztwem działki oraz jej leśnym charakterem, za których zaistnienie odpowiadałby Skarb Państwa, zgłaszanych przez osoby trzecie (np. nabywców lokali znajdujących się w dwóch budynkach wielorodzinnych pobudowanych przez Spółkę X). W szczególności celem niniejszej umowy jest zwolnienie Skarbu Państwa z odpowiedzialności wobec osób trzecich z tytułu szkód powstałych w wyniku oddziaływania sił natury ze względu na usytuowanie zabudowy w sąsiedztwie gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, za których zaistnienie odpowiadałby Skarb Państwa. Szkoda może być następstwem np. pożarów, złomów lub wywrotów lub innych zdarzeń. W szczególności przedmiotem zwolnienia z długu są przyszłe roszczenia osób trzecich nabywających prawo własności nieruchomości od Spółki X lub inne prawo rzeczowe związane z działką w wyniku ustanowienia przez Spółkę X odrębnej własności lokali w budynkach wielorodzinnych, które Spółka X ma zamiar posadowić na przedmiotowej działce, w wyniku zbycia przez Spółkę udziału w prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę, uzyskujących prawa obligacyjne (w tym w szczególności wynikające z zawarcia umów najmu lub dzierżawy) z jakiekolwiek tytułu w odniesieniu do nieruchomości znajdujących się na przedmiotowej działce. W stosunkach zewnętrznych Spółka X mocą niniejszej umowy przystępuje do określonego długu przyszłego wraz z wszelkimi świadczeniami ubocznymi i ewentualnymi kosztami, które powstaną w wyniku dochodzenia roszczeń przez osoby trzecie i zobowiązuje się spłacić go na rzecz osób, które wystąpią z roszczeniem wobec Skarbu Państwa. Strony umowy mając na uwadze, że zwolnienie z długu dotyczy zobowiązania przyszłego, ustalają iż zwolnienie z długu obejmuje roszczenie do maksymalnej łącznej kwoty w zł za jedno lub więcej roszczeń. Strony zgodnie w umowie oświadczają, że zwolnienie z długu ma charakter nieodpłatny. Tak więc w trybie art. 392 KC Nadleśnictwo zostało zwolnione z przyszłych długów wobec osób trzecich, gdyż te długi wzięła na siebie Spółka X, a potem ta Spółka X zwolni z obowiązku zapłaty tych długów Nadleśnictwo.

Na zabezpieczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu wszelkich roszczeń i długów mogących powstać w następstwie zdarzeń mających związek z zabudową działki dwoma budynkami wielorodzinnymi, sąsiedztwem działki zarządzanej przez Nadleśnictwo oraz jej leśnym charakterem, które mogą zostać zgłoszone Skarbowi Państwa przez osoby trzecie, w szczególności w razie niewypełnienia przez Spółkę X obowiązków określonych w umowie Spółka X zobowiązuje się do wpłacenia kaucji, poddanie się rygorowi egzekucji z aktu notarialnego, ustanowienie hipoteki umownej na rzecz Skarbu Państwa na nieruchomości oraz zapłaty kary umownej w przypadku naruszenia obowiązku informowania osób trzecich o zawartej umowie oraz braku wypełnienia zobowiązań umownych. Jednocześnie Strony w umowie uzgodniły tryb postępowania w przypadku zgłoszenia roszczenia Skarbowi Państwa przez osobę trzecią z pominięciem Spółki X: niezwłocznie po zgłoszeniu roszczenia przez osobę trzecią, Skarb Państwa zawiadamia o powyższym Spółkę X i wzywa ją do spełnienia świadczenia w terminie 14 dni. W tym terminie Spółka X ocenia, czy roszczenie zgłoszone przez osobę trzecią jest zasadne. W razie oceny pozytywnej – Spółka X zaspokaja roszczenie. Negatywna ocena zasadności roszczenia zmusza Skarb Państwa do poddania się rozstrzygnięciu sądowemu (prawomocne orzeczenie sądowe, co do istnienia i wysokości zobowiązania).

Wówczas Spółka X ponosi wydatkowane przez Skarb Państwa (lub wynikające z wezwania sądu) koszty dochodzenia tych roszczeń. Spółka X zobowiązała się poinformować podmioty, które będą od niej nabywać lokale znajdujące się w dwu pobudowanych przez nią budynkach wielorodzinnych, o zawarciu umowy o zwolnieniu z długu i wskazywać siebie, jako podmiot właściwy do kierowania i zaspakajania roszczeń, jakie tym podmiotom przysługiwałyby wobec Nadleśnictwa. To samo dotyczy podmiotów, które będą posiadać jakieś prawa obligacyjne związane z nieruchomościami należącymi do Spółki X, np. wynikającymi z umów najmu czy dzierżawy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy zawarcie opisanej w stanie faktycznym umowy zwolnienia z długu skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)
2. W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 3 czy podstawa opodatkowania będzie określona w wysokości długu tj. roszczenia w stosunku do Skarbu Państwa? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Nadleśnictwa zawarcie opisanej w stanie faktycznym umowy powoduje, że nie mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT (a tylko to można tutaj potencjalnie rozpatrywać), dlatego nie powstanie tutaj obowiązek podatkowy w podatku VAT.

W ocenie Nadleśnictwa zwolnienie z długu z tytułu ewentualnych przyszłych roszczeń niedookreślonych co do wysokości w zł nie jest świadczeniem podlegającym VAT. Strony nie wyceniły takowego świadczenia, więc jest ono co do zasady nieodpłatne. Poza tym, co najważniejsze, to zwolnienie z długu jest świadczeniem ze strony Spółki X, więc ją można, co najwyżej rozpatrywać tutaj, jako podatnika podatku VAT (pomijając już ze zwolnienie z długu nie jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT). Z kolei ze Strony Nadleśnictwa nie może być uznane za świadczenie opodatkowane podatkiem VAT wyrażenie zgody przez Skarb Państwa na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2016.290 ze zm.), polegające na zmniejszeniu minimalnej odległości od granicy lasów dla planowanej inwestycji. Nie ma tutaj czynności objętej podatkiem VAT, bo jest to czynność techniczna, a przede wszystkim nieodpłatna.

Brak przypisania tutaj wartości wynagrodzenia powoduje, że czynność ta nie podlega VAT. Gdyby to potraktować z kolei jako usługę nieopłatną (co nie ma miejsca bo to nie żadna usługa co do zasady), to z uwagi na art. 8 ust. 2 ustawy o VAT także by ona nie podlegała podatkowi VAT. Nie jest to także zamiana usługi na usługę, bo rezygnacja z roszczeń Spółki X wobec Nadleśnictwa nie jest żadnym świadczeniem wzajemnym na gruncie ustawy o VAT. To zwykłe zrezygnowanie z odszkodowania, a takowe nie podlega VAT. Poza tym nie wiadomo, czy kiedykolwiek jakiekolwiek roszczenia wystąpią (jako potencjalna istota świadczenia pod nazwą rezygnacja z nich), więc owa rezygnacja może być bezprzedmiotowa i nie było możliwości skompensowania tego ze świadczeniem ze strony Nadleśnictwa. Trzeba pamiętać, że podatek VAT obejmuje realne świadczenia (dostawę towarów, świadczenie usług w jakiejkolwiek formie), czyli jakieś formy aktywności podatnika, a nie roszczenia odszkodowawcze, z czym mamy do czynienia tutaj.

Sygnalizowanym problemem jest tutaj brak podstawy opodatkowania podatkiem VAT, co tylko potwierdza tezę, że omawiana konstrukcja nie podlega podatkowi VAT, co do zasady.

Ponieważ nie ma tutaj podatku VAT pytanie nr 4 staje się bezprzedmiotowe i nie ma tutaj żadnej podstawy opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy o VAT. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Przy czym przez towary – na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Stwierdzić należy, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Pojęcie „świadczenia usług” ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika – nie będące dostawą towarów – na rzecz innego podmiotu, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieuczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Podkreślenia wymaga fakt, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z treści ww. przepisu jednoznacznie wynika, że świadczenie usług, co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie wówczas, gdy czynność ta jest wykonywana odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny między świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.

Wskazać tutaj należy, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia) wskazał, że świadczenie usług podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.

Należy również wskazać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów – w rozumieniu art. 7 ustawy – oraz świadczenie usług – w rozumieniu art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – w myśl art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka X (firma budowlana) ma zamiar podjąć czynności zmierzające do zabudowy dwoma budynkami wielorodzinnymi gruntu w postaci działki ewidencyjnej położonej w miejscowości …. Właścicielem nieruchomości sąsiedniej dla działki będącej własnością Spółki X jest Skarb Państwa. Ten sąsiedni grunt ma charakter leśny i pozostaje w zarządzie Lasów Państwowych – konkretnie Nadleśnictwa. Dla uzyskania przez Spółkę X ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę dwóch budynków wielorodzinnych na swojej działce konieczne jest uzyskanie zgody Skarbu Państwa – Nadleśnictwa na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. 2016.290 ze zm.), polegające na zmniejszeniu minimalnej odległości od granicy lasów dla planowanej inwestycji (pobudowane budynki będą bliżej ściany lasu niż wymagają stosowne przepisy w tym zakresie). Nadleśnictwo, w związku z ww. planami, zamierza zawrzeć umowę zwolnienia z długu ze Spółką X. Konkretnym celem rzeczonej umowy jest zwolnienie Skarbu Państwa z odpowiedzialności w stosunku do Spółki X, jak i do osób trzecich (nabywców/najemców lokalu od Spółki X) z tytułu wszelkich szkód mogących powstać w wyniku oddziaływania sił natury (lasu) z terenu gruntu będącego w zarządzie Nadleśnictwa na dwa pobudowane budynki, które powstaną na sąsiednim gruncie będącym własnością Spółki X. Normalnie wobec Spółki X albo osób trzecich, za omawiane szkody odpowiadałby Skarb Państwa w postaci Nadleśnictwa, a dzięki omawianej umowie o zwolnieniu z długu Nadleśnictwo by za to nie odpowiadało. Z treści umowy wynika, że Strony mają zamiar, by za wszelkie ewentualne roszczenia wynikające z faktu sąsiedztwa pomiędzy wskazanymi nieruchomościami, które mogłyby zostać skierowane do Skarbu Państwa (vide wyżej) i za które Skarb Państwa ponosiłby odpowiedzialność, będzie odpowiadała Spółka X.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia czy zawarcie opisanej w stanie faktycznym umowy zwolnienia z długu skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.), wierzytelność jest prawem i nie ma przeszkód, aby zrzec się tego prawa w każdej chwili. Zrzeczenie się, polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. W oparciu o art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zatem, skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w całości lub części zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl cytowanego wyżej art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy:

• oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania,
• akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika.
  
  

Należy przy tym podkreślić, że mocą art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Natomiast w myśl art. 392 Kodeksu cywilnego, jeżeli osoba trzecia zobowiązała się przez umowę z dłużnikiem zwolnić go od obowiązku świadczenia, jest ona odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

Wskazać należy, że z treści wniosku wynika, że umowa, którą zamierza zawrzeć Wnioskodawca będzie miała charakter warunkowy, tzn. do zwolnienia z długu dojdzie dopiero w momencie zaistnienia konkretnego zdarzenia w przyszłości, w wyniku którego Wnioskodawca jako właściciel nieruchomości leśnej będzie zobowiązany do wypłaty odszkodowania. Umowa o zwolnienie z długu będzie gwarantowała Wnioskodawcy, że w tym samym momencie, kiedy powstanie obowiązek zapłaty odszkodowania Spółka X przejmie na siebie dokonanie zapłaty tego odszkodowania i tym samym zwolni Nadleśnictwo z zobowiązania, które ciążyłoby na Wnioskodawcy gdyby nie zawarta umowa o zwolnienie z długu. Z przedstawionego we wniosku opisu wynika ponadto, że w momencie, kiedy żadne z przewidzianych w umowie zdarzeń nie będzie miało miejsca nie dojdzie też do żadnego zwolnienia z długu.

Tym samym do momentu wystąpienia faktycznych szkód, powstałych w wyniku oddziaływania sił natury (lasu) z terenu gruntu będącego w zarządzie Nadleśnictwa na pobudowane przez Spółkę X budynki, za które odpowiadałoby Nadleśnictwo, Wnioskodawca nie odniesie żadnych korzyści w zamian za wyrażenie zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych.

Należy zatem wskazać, że samo zawarcie umowy zwolnienia z długu nie jest czynnością skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT.

Końcowo zauważyć należy, że jak wynika z wniosku, na poczet zabezpieczenia odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu wszelkich roszczeń i długów mogących powstać w następstwie zdarzeń mających związek z zabudową działki dwoma budynkami wielorodzinnymi, sąsiedztwem działki zarządzanej przez Nadleśnictwo oraz jej leśnym charakterem, które mogą zostać zgłoszone Skarbowi Państwa przez osoby trzecie, w szczególności w razie niewypełnienia przez Spółkę X obowiązków określonych w umowie, Spółka X zobowiązuje się m.in. do wpłacenia kaucji.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia kaucja. Zgodnie z definicją słownikową, jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania (Słownik Języka Polskiego pod red. M. Szymczyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, t. I, s. 902). Cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, tj. w razie niedopełnienia zobowiązania. Zabezpieczenie wykonania umowy, poprzez ustanowienie kaucji ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający, co oznacza, że jest ona ustanowiona na wypadek, gdyby strona umowy, która złożyła kaucję nie wywiązała się z niej. Wówczas druga strona umowy może zaspokoić się ze złożonej kaucji. Co do zasady kaucja podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy. Nie jest traktowana zatem jako otrzymanie wynagrodzenia za świadczone usługi. Z tych względów pobrana kaucja będąca zabezpieczeniem wykonania umowy, która jest zwracana stronie po wygaśnięciu umowy, nie podlega opodatkowaniu.

Odpowiadając zatem na pytanie Wnioskodawcy, należy wskazać, że zawarcie opisanej umowy zwolnienia z długu nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym zawarcie opisanej w stanie faktycznym umowy powoduje, że nie mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, dlatego nie powstanie tutaj obowiązek podatkowy w podatku VAT, jest prawidłowe.

Tym samym, udzielenie odpowiedzi na pytanie nr 2 – z uwagi na warunkowy charakter tego pytania – stało się bezprzedmiotowe.

Informuje się, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie zakresu podatku od towarów i usług. W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (pytania) Wnioskodawcy. Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego (zdarzeniu przyszłym), bądź we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.