Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-2.4012.111.2017.1.MŁ
z 19 lipca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2017 r. (data wpływu 28 kwietnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z 24 maja 2017 r. (data wpływu 24 maja 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia w przypadku faktur obejmujących przełom roku, tj. okres rozliczeniowy rozpoczynający się w 2016 r., którego koniec przypada w 2017 r., otrzymanych w styczniu 2017 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT;
• nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia z faktur prognoz dotyczących dostawy mediów w 2017 r. otrzymanych w 2016 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku, jeżeli minęły już okresy o których mowa w art. 86 ust. 11;
• prawidłowe w zakresie zastosowania prawidłowej proporcji przy prawie do odliczenia z faktur otrzymanych w 2017 r. a dotyczących okresów rozliczeniowych zakończonych w 2016 r., przez jednostki organizacyjne, które w 2016 r. rozliczały się jako niezależny od Gminy podatnik korzystając z własnych proporcji o których mowa w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ustawy.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 28 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia. Wniosek uzupełniono dnia 24 maja 2017 r. o podanie elektronicznego adresu do doręczeń ePUAP.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Gmina (dalej Wnioskodawca) zgodnie z ustawą z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej ustawa centralizacyjna) od 1 stycznia 2017 r. scentralizowała swoje rozliczenia z zakresu podatku od towarów i usług. W związku z powyższym pojawiło się kilka kwestii dotyczących prawa do odliczenia z faktur za dostawy energii elektrycznej i cieplnej, gazu oraz usługi dostarczania wody (dalej: media):

1. Kwestia faktur obejmujących przełom roku, tj. okres rozliczeniowy rozpoczynający się w 2016 r., którego koniec przypada w 2017 r. (np. okres od 23 grudnia 2016 r. do 23 stycznia 2017 r.) otrzymanych w styczniu 2017 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku. Dotyczy to jednostek organizacyjnych świadczących w 2017 r. zarówno czynności zwolnione, opodatkowane jak i niepodlegające opodatkowaniu.
2. Kwestia faktur prognoz dotyczących dostawy mediów w 2017 r. otrzymanych w 2016 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku. Faktury wystawiono na jednostkę organizacyjną, w związku z czym Gmina wystawiła notę korygującą, która została zaakceptowana przez wystawcę faktury w lutym 2017 r.
3. Kwestia faktur dotyczących okresów rozliczeniowych zakończonych w 2016 r. otrzymanych w 2017 r. Przez jednostki organizacyjne, które w 2016 r. rozliczały się jako niezależny od Gminy podatnik korzystający z własnych proporcji o których mowa w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.
   
   

Gmina nie skorzystała do tej pory z prawa do odliczenia z powyższych faktur.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. W jakiej części (przy zastosowaniu jakich proporcji) Gmina powinna skorzystać z prawa do odliczenia w przypadku faktur obejmujących przełom roku, tj. okres rozliczeniowy rozpoczynający się w 2016 r., którego koniec przypada w 2017 r. (np. okres od 23 grudnia 2016 r. do 23 stycznia 2017 r.) otrzymanych w styczniu 2017 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku (opisano w pkt 1 opisu sprawy)?
2. W jakim okresie Gmina powinna skorzystać z prawa do odliczenia z faktur prognoz dotyczących dostawy mediów w 2017 r. otrzymanych w 2016 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku, jeżeli minęły już okresy o których mowa w art. 86 ust. 11?
3. Przy zastosowaniu proporcji z jakiego roku Gmina powinna skorzystać z prawa do odliczenia z faktur dotyczących okresów rozliczeniowych zakończonych w 2016 r. otrzymanych w 2017 r. przez jednostki organizacyjne, które w 2016 r. rozliczały się jako niezależny od Gminy podatnik korzystając z własnych proporcji o których mowa w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, prawo do odliczenia, zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przysługuje podatnikowi w zakresie w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ww. ustawy jeżeli nabywane towary i usługi służą poza czynnościami opodatkowanymi także innym czynnościom (zwolnionym i nie podlegającym opodatkowaniu) prawo do odliczenia jest ograniczone, wyłącznie do części w jakiej nabywane towary i usługi służą czynnościom dającym prawo do odliczenia. W przypadku, gdy podatnik nie jest w stanie przyporządkować w jakim stopniu nabywane towary i usługi służą czynnościom dającym prawo do odliczenia odbywa się przy zastosowaniu proporcji (art. 90) i/lub preproporcji (art. 86 ust. 2a).

Zgodnie z art. 86 ust. 10 oraz 10b ustawy o podatku od towarów i usług prawo do odliczenia powstaje jeżeli w odniesieniu do nabywanych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w momencie otrzymania faktury dokumentującej to nabycie. Zgodnie z powyższym w przypadku faktur dotyczących nabycia mediów prawo do odliczenia powstaje zgodnie z datą otrzymania faktury dokumentującej nabycie mediów (obowiązek w tym przypadku powstaje z chwilą wystawienia faktury zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 co oznacza, że w momencie otrzymania faktury warunek dotyczący obowiązku podatkowego był już spełniony, jednocześnie jest to świadczenie ciągłe na podstawie zawartej wcześniej umowy, więc w momencie otrzymania faktury doszło już do nabycia towaru lub usługi).

Zgodnie z art. 4 ustawy centralizacyjnej jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy wstępuje z dniem podjęcia rozliczenia podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku prawa i obowiązku jednostek organizacyjnych.

Ad. 1

Opisana w pkt 1 sytuacja dotyczy usług nabytych w części przed i w części po centralizacji, jednak zgodnie z wyżej cytowanym art. 4 ustawy centralizacyjnej Gmina wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych podlegających centralizacji.

W przypadku nabycia mediów dotyczących okresów rozliczeniowych rozpoczynających się w trakcie 2016 r., których koniec przypada w 2017 r. nabywane media służyły:

1. w 2016 r. do czynności nie podlegających opodatkowaniu, zwolnionych przedmiotowo (zgodnie z art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług) oraz do czynności zwolnionych podmiotowo (zgodnie z art. 113 ww. ustawy).
2. w 2017 r. do czynności opodatkowanych, niepodlegających opodatkowaniu oraz zwolnionych (zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26).
   
   

Faktury dotyczące nabywanych mediów Gmina otrzymała w styczniu 2017 r. w związku z czym Gminie, przejmującej wszystkie prawa i obowiązki, będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku zawartego w fakturze po zastosowaniu proporcji określonej w art. 86 ust. 2a oraz proporcji określonej w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ w okresie jakiego dotyczy faktura nabywane media służyły jednocześnie do czynności opodatkowanych, zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu (tj. do celów innych niż działalności gospodarcza), a Gmina nie jest w stanie jednoznacznie przyporządkować zużycia tych mediów do konkretnych czynności.

Ad. 2

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 i 5 faktura powinna zawierać dane nabywcy towaru lub usługi (jego nazwę, adres i NIP). W związku z faktem, że w 2017 r. to nie jednostki organizacyjne lecz Gmina będzie nabywcą mediów to faktury opisane w pkt 2 zostały wystawione na błędnego nabywcę oraz błędnie dostarczone do jednostki organizacyjnej (jednostka nie przekazała faktur do Gminy).

Od 1 stycznia 2017 r., tj. od momentu centralizacji, Gmina i jednostki organizacyjne stały się jednym podatnikiem, w związku z czym dopiero w tym momencie podatnik będący nabywcą mediów stał się posiadaczem faktur dotyczących ich nabycia. W związku z błędnymi danymi nabywcy wystawiono notę korygującą potwierdzoną przez dostawcę w lutym 2017 r.

W związku z faktem, iż Gmina stała się posiadaczem ww. faktur w styczniu 2017 r. dopiero w tym momencie powstało prawo do odliczenia, a Gmina zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy VAT miała prawo skorzystać z prawa do odliczenia w deklaracji za styczeń, luty, oraz marzec 2017 r.

W opisanym we wniosku przypadku Gmina nie skorzystała z prawa do odliczenia w okresach wnikających z art. 86 ust. 11 ustawy VAT więc by skorzystać z prawa do odliczenia będzie musiała skorygować deklarację za okres, w którym powstało to prawo, tj. deklarację za styczeń 2017 r. zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy VAT.

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawcy skoro prawo do odliczenia z faktur opisanych w pkt 3 powstało w 2017 r., odliczenie powinno nastąpić poprzez zastosowanie aktualnej (obowiązującej w 2017 r.) prognozy proporcji z art. 86 ust. 2a oraz art. 90 wyliczonej dla danej jednostki organizacyjnej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

• nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia w przypadku faktur obejmujących przełom roku, tj. okres rozliczeniowy rozpoczynający się w 2016 r., którego koniec przypada w 2017 r., otrzymanych w styczniu 2017 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT;
• nieprawidłowe w zakresie prawa do odliczenia z faktur prognoz dotyczących dostawy mediów w 2017 r. otrzymanych w 2016 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku, jeżeli minęły już okresy o których mowa w art. 86 ust. 11;
• prawidłowe w zakresie zastosowania prawidłowej proporcji przy prawie do odliczenia z faktur otrzymanych w 2017 r. a dotyczących okresów rozliczeniowych zakończonych w 2016 r., przez jednostki organizacyjne, które w 2016 r. rozliczały się jako niezależny od Gminy podatnik korzystając z własnych proporcji o których mowa w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ustawy.
  
  

W pierwszej kolejności należy wskazać na rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 29 września 2015 r. w sprawie C-276/14 Gmina W. przeciwko Ministrowi Finansów, zgodnie z którym „artykuł 9 ust. 1 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że podmioty prawa publicznego, takie jak gminne jednostki budżetowe będące przedmiotem postępowania głównego, nie mogą być uznane za podatników podatku od wartości dodanej, ponieważ nie spełniają kryterium samodzielności przewidzianego w tym przepisie”. Zdaniem TSUE, jednostki te nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z działalnością gospodarczą powierzoną im w imieniu i na rachunek gminy oraz nie odpowiadają za szkody spowodowane tą działalnością (odpowiedzialność tę ponosi wyłącznie gmina), ponieważ nie dysponują własnym majątkiem, nie osiągają własnych dochodów i nie ponoszą kosztów dotyczących takiej działalności. Uzyskane dochody są bowiem wpłacane do budżetu Gminy, a wydatki są pokrywane bezpośrednio z tego budżetu.

Wyrok TSUE nie dotyczył samorządowych zakładów budżetowych, nie mniej tezy w nim zawarte znajdują odpowiednie zastosowanie do samorządowych zakładów budżetowych.

Kwestia ta została rozstrzygnięta przez Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów, w uchwale I FPS 4/15, w której NSA stwierdził, że pomimo większego niż jednostki budżetowe stopnia samodzielności zakładu budżetowego, nie może on być uznany za odrębnego od Gminy podatnika VAT, nie spełnia bowiem ww. warunków – nie jest wystarczająco samodzielny.

W konsekwencji wyroku TSUE C-276/15 oraz uchwały I FPS 4/15 należy uznać, że jednostki budżetowe oraz zakłady budżetowe nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, a więc wszelkie czynności przez nie dokonywane na rzecz osób trzecich powinny być rozliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego, która je utworzyła, a czynności dokonywane w ramach jednostki samorządu terytorialnego (pomiędzy jej jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi) mają charakter wewnętrzny.

Z dniem 1 października 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1454).

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o jednostce organizacyjnej – rozumie się przez to:

1. utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy,
2. urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski.
   
   

Jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r. (art. 3 ww. ustawy).

Stosowanie do art. 4 powołanej wyżej ustawy jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z dniem podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych.

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi:

1. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
   1. nabycia towarów i usług,
   2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi;
2. w przypadku importu towarów - kwota podatku:
   1. wynikająca z otrzymanego dokumentu celnego,
   2. należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a,
   3. wynikająca z deklaracji importowej, w przypadku, o którym mowa w art. 33b;
3. zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6;
4. kwota podatku należnego z tytułu:
   1. świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 podatnikiem jest ich usługobiorca,
   2. dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 lub 7 podatnikiem jest ich nabywca,
   3. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9,
   4. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 11;
5. (uchylony);
6. różnica podatku, o której mowa w art. 30c ust. 2 i art. 37; u podatnika, o którym mowa w art. 16, kwota stanowiąca równowartość 22% kwoty należnej z tytułu dostawy nowego środka transportu, nie wyższa jednak niż kwota podatku zawartego w fakturze stwierdzającej nabycie tego środka lub dokumencie celnym, albo podatku zapłaconego przez tego podatnika od wewnątrzwspólnotowego nabycia tego środka.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem wiąże się podatek naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Uprawnienie do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie przysługuje zatem w przypadku nabycia towarów i usług, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

W myśl art. 86 ust. 10b ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w:

1. ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny;
2. ust. 2 pkt 4 lit. c – powstaje zgodnie z ust. 10, pod warunkiem że podatnik:
   1. otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy,
   2. uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy;
3. ust. 2 pkt 4 lit. a, b i d – powstaje zgodnie z ust. 10, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.
   
   

Przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi (art. 86 ust. 10c ustawy).

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy).

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 13a (art. 86 ust. 13 ustawy).

Z powyższych przepisów wynika, że odliczenia podatku naliczonego będzie można dokonać, jeżeli będą spełnione łącznie następujące warunki:

• powstał obowiązek podatkowy,
• podatnik otrzymał fakturę.
  
  

W przypadku nabywanych towarów i usług konieczne jest posiadanie faktury z wyszczególnioną kwotą podatku, co oznacza, że z odliczenia można skorzystać w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są trzy przesłanki: powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów lub usług, doszło do nabycia tych towarów lub usług, podatnik otrzymał fakturę dotyczącą tej transakcji.

Powyższa zasada będzie miała zastosowanie także w przypadku zakupu mediów. Również od takich zakupów termin odliczenia podatku naliczonego będzie uzależniony głównie od terminu powstania obowiązku podatkowego.

W przypadku sprzedaży mediów obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury (jeżeli faktura ta zostanie wystawiona terminowo). W związku z tym nabywcy mediów będą mogli odliczyć VAT w miesiącu/kwartale, w którym tę fakturę wystawiono (lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych), oczywiście nie wcześniej niż w miesiącu/kwartale otrzymania tej faktury.

W myśl art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 ustawy.

Jak stanowi art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy, wystawienia faktury z tytułu:

1. dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
2. świadczenia usług:
   • telekomunikacyjnych,
   • wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,
   • najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
   • ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
   • stałej obsługi prawnej i biurowej,
   • dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego
   – z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
   
   

Na podstawie art. 19a ust. 7 ustawy, w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności.

W załączniku nr 3 do ustawy, zawierającym wykaz towarów i usług opodatkowanych w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. stawką podatku w wysokości 8% ustawodawca wymienił w poz. 140 „usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych” – PKWiU 36.00.20.0.

Według regulacji art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.
   
   

Stosowanie do brzmienia art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż:

1. 30. dnia od dnia wykonania usług – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a;
2. 60. dnia od dnia wydania towarów – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b, z zastrzeżeniem ust. 4;
3. 90. dnia od dnia wykonania czynności – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. c;
4. z upływem terminu płatności – w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.
   
   

Na podstawie art. 106i ust. 7 ustawy, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed:

1. dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
2. otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
   
   

Przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy (art. 106 ust. 8 ustawy).

Zgodnie z art. 2 pkt 31 ustawy, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze – rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Z opisu sprawy wynika, że z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina scentralizowała swoje rozliczenia z jednostkami organizacyjnymi w zakresie podatku VAT. Zaistniały sytuacje, kiedy jej jednostki organizacyjne, które korzystały ze zwolnienia podmiotowego otrzymały w grudniu 2016 r. faktury za usługi dostawy energii elektrycznej i cieplnej, gazu oraz usługi dostarczania wody. Faktury dotyczyły dostawy mediów za okres: przełom grudzień 2016 r./styczeń 2017 r. (np. od 23 grudnia 2016 r. do 23 stycznia 2017 r.). Na moment otrzymania faktur jednostki organizacyjne Gminy nie mogły dokonać odliczenia, ponieważ na podstawie art. 113 ustawy korzystały ze zwolnienia podmiotowego. Natomiast jak wynika z wniosku z dniem centralizacji, wydatki związane z zakupionymi mediami, zaczęły służyć Wnioskodawcy do czynności opodatkowanych i zwolnionych, wykonywanych w ramach działalności gospodarczej jak i poza działalnością gospodarczą.

Jak stanowi art. 86 ust. 2a ustawy, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

1. zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2. obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
   
   

Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy, przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

1. średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2. średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3. roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4. średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
   
   

W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy (art. 86 ust. 2d ustawy).

Na mocy art. 86 ust. 2e ustawy, podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu.

Zgodnie z art. 86 ust. 2f ustawy, przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.

Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio (art. 86 ust. 2g ustawy).

W myśl art. 86 ust. 2h ustawy, w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.

Stosownie do art. 90c ust. 1 ustawy – w przypadku nabytych towarów i usług, w odniesieniu do których kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie z art. 86 ust. 2a, po zakończeniu roku podatkowego, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku odliczonego przy ich nabyciu, uwzględniając dane dla zakończonego roku podatkowego. Przepisy art. 91 ust. 2-9 stosuje się odpowiednio.

W przypadku gdy korekty podatku odliczonego dokonuje podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie art. 86 ust. 22, może on uwzględnić dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy, jeżeli takie dane przyjęto w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 2a (art. 90c ust. 2 ustawy).

Według art. 90c ust. 3 ustawy – dokonując korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik może przyjąć inny sposób określania proporcji, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.

Zauważyć należy, że powołany art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż ta działalność. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto należy zauważyć, że na mocy art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006 Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W tym miejscu należy podkreślić, że z uwagi na swą specyfikę jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Powyższe wynika chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek poprzez treść art. 15 ust. 6 ustawy i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów takich jak jednostki samorządu terytorialnego należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te – co do zasady – w odniesieniu do niektórych czynności występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej, zwolnionej i czynności poza działalnością gospodarczą). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. Mieszczą się tutaj również działania, czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatna działalność statutowa), a także cele prywatne, które z założenia nie mają nic wspólnego z działalnością gospodarczą podatnika. W celach działalności gospodarczej mieścić się będą również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej („towarzyszące” tej działalności), niezależnie od tego czy ostatecznie bezpośrednio generują opodatkowanie VAT. Przykładowo: otrzymanie odszkodowań umownych, czy odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów lub też otrzymanie dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze niemających bezpośredniego wpływu na cenę dostarczanych przez podatnika towarów lub usług przez niego świadczonych lecz wykorzystywanych w całości do wykonywania działalności gospodarczej objętej podatkiem VAT.

Z treści art. 86 ust. 22 ustawy wynika, że minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie powyższej delegacji, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r., poz. 2193), zwane dalej rozporządzeniem.

Rozporządzenie to określa, w przypadku niektórych podatników, sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji” oraz wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji (§ 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia).

W rozporządzeniu tym zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to: jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury, państwowe instytucje kultury, uczelnie publiczne, instytuty badawcze.

W przypadku jednostki samorządu terytorialnego, sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla:

• urzędu obsługującego jednostki samorządu terytorialnego (tj. urzędu gminy, urzędu miasta, starostwa powiatowego oraz urzędu marszałkowskiego),
• samorządowej jednostki budżetowej,
• samorządowego zakładu budżetowego.
  
  

Oznacza to, że w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, nie będzie ustalany jeden „całościowy” sposób określenia proporcji dla jednostek samorządu terytorialnego jako osoby prawnej, tylko będą ustalane odrębnie sposoby określenia proporcji dla wymienionych wyżej jego poszczególnych jednostek organizacyjnych.

Powyższe rozporządzenie wprowadza wzory, według których będą wyznaczane sposoby określenia proporcji, uznane za najbardziej odpowiadające specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć.

Zaproponowane metody mają charakter „obrotowy”, polegający na ustaleniu „udziałów” z tytułu działalności gospodarczej w całkowitym „obrocie” z tytułu działalności gospodarczej oraz działalności pozostającej poza sferą VAT.

Jak już wcześniej wspomniano, wśród wymienionych w rozporządzeniu podmiotów, Minister Finansów wskazał m.in. jednostki samorządu terytorialnego.

Z § 2 pkt 5 rozporządzenia wynika, że przez urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego rozumie się urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, działający w formie samorządowej jednostki budżetowej.

Przez jednostkę budżetową, zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia – rozumie się utworzoną przez jednostkę samorządu terytorialnego, samorządową jednostkę budżetową.

Z kolei zakładem budżetowym jest – stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia – utworzony przez jednostkę samorządu terytorialnego, samorządowy zakład budżetowy.

Zgodnie z § 2 pkt 8 rozporządzenia – w przypadku niektórych podatników – ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to: urząd obsługujący jednostkę samorządu terytorialnego, jednostkę budżetową, zakład budżetowy.

W myśl § 3 ust. 1 rozporządzenia – w przypadku jednostki samorządu terytorialnego sposób określenia proporcji ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Rozporządzenie powyższe nie przewiduje, w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, aby rozliczać poszczególne nieruchomości będące w zasobach Gminy, jak również wszystkie działalności prowadzone przez Gminę, samodzielnie. Jak wskazano wyżej, proporcja ustalana jest odrębnie dla urzędu obsługującego jednostki samorządu terytorialnego, czyli: urzędu gminy, urzędu miasta, starostwa powiatowego oraz urzędu marszałkowskiego; odrębnie dla jednostki budżetowej oraz odrębnie dla samorządowego zakładu budżetowego. Tym samym proporcja, o której mowa w art. 86 ust. 2a-2h ustawy powinna zostać obliczona, zgodnie z ww. przepisami rozporządzenia, dla każdej z jednostek samorządu terytorialnego oddzielnie.

I tak, stosownie do § 3 ust. 3 rozporządzenia – jako sposób określenia proporcji uznaje się w przypadku jednostki budżetowej sposób ustalony według wzoru:

X = A x 100 / D

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

• X – proporcję określoną procentowo, zaokrągloną w górę do najbliższej liczby całkowitej,
• A – roczny obrót z działalności gospodarczej zrealizowany przez jednostkę budżetową, stanowiący część rocznego obrotu jednostki samorządu terytorialnego z działalności gospodarczej,
• D – dochody wykonane jednostki budżetowej.
  
  

Zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia – przez obrót rozumie się podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy, w zakresie:

1. dokonywanych przez podatników:
   • odpłatnych dostaw towarów na terytorium kraju,
   • odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju,
   • eksportu towarów,
   • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
2. odpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, które podlegałby opodatkowaniu podatkiem gdyby były wykonywane na terytorium kraju.
   
   

Należy wyjaśnić, że pojęcie obrotu, o którym mowa w powyższej regulacji, powinno być interpretowane tak, jak w przypadku art. 90 ustawy. Obrót powinien być rozumiany jako kwota należna z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, pomniejszona o VAT. Obrót ten będzie – dla celów określenia proporcji – powiększany o otrzymane przychody z innej niż gospodarcza działalności.

Przez dochody wykonane jednostki budżetowej – w świetle § 2 pkt 10 rozporządzenia – rozumie się dochody obejmujące dochody publiczne w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, z wyjątkiem dochodów, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 4 lit. b-d i pkt 5 ustawy o finansach publicznych, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, zrealizowane lub otrzymane przez tę jednostkę, wynikające ze sprawozdania z wykonania:

1. planu finansowego jednostki budżetowej oraz
2. planu dochodów i wydatków zgromadzonych na wydzielonym rachunku, o którym mowa w art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jeżeli dana jednostka budżetowa prowadzi taki rachunek

– powiększone o kwotę stanowiącą równowartość środków przeznaczonych na zasilenie tej jednostki celem realizacji przypisanych jej zadań jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem środków przeznaczonych na wypłatę, na podstawie odrębnych przepisów, zasiłków, zapomóg i innych świadczeń o podobnym charakterze na rzecz osób fizycznych.

Stosownie do § 3 ust. 5 rozporządzenia, dochody wykonane jednostki budżetowej nie obejmują odpowiednio dochodów lub przychodów uzyskiwanych z tytułu:

1. dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane odpowiednio przez jednostkę samorządu terytorialnego lub jednostkę organizacyjną jednostki samorządu terytorialnego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane odpowiednio do środków trwałych jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego – używanych na potrzeby prowadzonej przez te jednostki działalności;
2. transakcji dotyczących:
   1. pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,
   2. usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 ustawy, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
   
   

Ponadto należy zauważyć, że w przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ustawy.

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 1 ustawy).

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 (art. 90 ust. 2 ustawy).

W świetle art. 90 ust. 3 ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Na podstawie art. 90 ust. 5 ustawy – do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika – używanych przez podatnika na potrzeby jego działalności.

W myśl art. 90 ust. 6 ustawy – do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

1. pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;
2. usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.
   
   

Przy ustalaniu proporcji zgodnie z ust. 2-6 do obrotu nie wlicza się kwoty podatku (art. 90 ust. 9a ustawy).

Zgodnie z art. 90 ust. 10 ustawy – w przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8:

1. przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 500 zł – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 100%;
2. nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.
   
   

Natomiast na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (obowiązującej od 1 października 2016 r.), jednostka samorządu terytorialnego, która podjęła w roku 2016 lub 2017 rozliczanie podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, do końca roku 2017 przyjmuje dla celów proporcjonalnego odliczenia, o którym mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, proporcję wyliczoną odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej zgodnie z art. 90 ust. 3-6, 9a i 10 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywania przy pomocy tej jednostki organizacyjnej czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy „centralizacyjnej”, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli jednostka organizacyjna korzystała ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług, z tym że proporcja, o której mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, jest wyliczana zgodnie z art. 90 ust. 8 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług, bez konieczności uzgadniania prognozy z naczelnikiem urzędu skarbowego.

Ponadto, zgodnie z art. 90 ust. 10a ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku jednostki samorządu terytorialnego proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego. Przepisy ust. 3-6 i 8-10 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 90 ust. 10b ustawy, przez jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego, o których mowa w ust. 10a, rozumie się:

1. utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową lub samorządowy zakład budżetowy;
2. urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski.
   
   

Wskazać należy, że powyższe regulacje art. 90 ust. 10a i ust. 10b ustawy wprowadzone zostały do systemu prawnego mocą art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r., poz. 2024), a stosownie do treści art. 21 pkt 2 ww. ustawy – przepisy te wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Tym samym, do końca roku 2017 (na podstawie art. 7 ustawy „centralizacyjnej”) oraz od 1 stycznia 2018 r. (na podstawie art. 1 pkt 7 w związku z art. 21 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw) przyjmuje się dla celów proporcjonalnego odliczenia, o którym mowa w art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, proporcję wyliczoną odrębnie dla każdej jednostki organizacyjnej, w tym dla urzędu obsługującego jednostkę samorządu terytorialnego, działającego w formie samorządowej jednostki budżetowej, zgodnie z art. 90 ust. 3-6, 9a i 10 ustawy, w przypadku wykonywania przez tę jednostkę czynności opodatkowanych podatkiem oraz czynności zwolnionych od tego podatku.

Wątpliwości Wnioskodawcy w związku z pierwszym z postawionych pytań dotyczą tego w jakiej części (przy zastosowaniu jakich proporcji) Gmina powinna skorzystać z prawa do odliczenia w przypadku faktur obejmujących przełom roku, tj. okres rozliczeniowy rozpoczynający się w 2016 r., którego koniec przypada w 2017 r. (np. okres od 23 grudnia 2016 r. do 23 stycznia 2017 r.) otrzymanych w styczniu 2017 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku.

Jak wynika z powołanych na wstępie przepisów, jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z dniem podjęcia wspólnego rozliczania we wszystkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki swojej jednostki organizacyjnej, która przestała być wyodrębnionym podatnikiem – w zakresie w jakim dotyczą one podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że podatnikiem podatku VAT dla wszelkich czynności stanie się Gmina. Zatem wszelkie czynności wykonywane przez jednostki organizacyjne Gminy na rzecz osób trzecich powinny być rozliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego, która je utworzyła, a czynności dokonywane w ramach tych jednostek mają charakter wewnętrzny.

Niewątpliwie nabyte media od dnia 1 stycznia 2017 r., jak wskazał Wnioskodawca, służą realizowanej za pośrednictwem jego jednostek organizacyjnych działalności gospodarczej (opodatkowanej i zwolnionej) jak i czynnościom poza działalnością gospodarczą. Jednak do końca 2016 r., z tytułu tego, że jednostki korzystały ze zwolnienia podmiotowego i nie były zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku VAT, to w świetle art. 86 ust. 1 ustawy nie przysługiwało im prawo do odliczenia. Dlatego też w pierwszej kolejności Gmina jest zobowiązana do przypisania poniesionego wydatku do okresu, którego te wydatki dotyczyły.

Obowiązkiem Wnioskodawcy jest w pierwszej kolejności przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju czynności, z którym te wydatki są związane. Wnioskodawca ma zatem obowiązek odrębnego określenia, czy podatek naliczony wynikający z otrzymanych faktur związany będzie z czynnościami opodatkowanymi, zwolnionymi czy też czynnościami poza działalnością gospodarczą, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji.

Faktury o których mowa wyżej dokumentują nabycie mediów, które do końca 2016 r. wykorzystywane były przez jednostki organizacyjne korzystające ze zwolnienia podmiotowego. Zatem zużyte do 31 grudnia 2016 r. media w żadnej części nie służyły sprzedaży opodatkowanej, a więc prawo do odliczenia od tych mediów nie przysługuje w ogóle. W związku z tym Wnioskodawca w pierwszej kolejności zobowiązany jest do wyodrębnienia z tych faktur części mediów zużytych do końca 2016 r.

Zaznaczyć należy, że kwestia wyboru klucza podziału leży w gestii Wnioskodawcy – to on w celu prawidłowej realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego winien przyporządkować w odpowiednich częściach podatek naliczony wynikający z faktur związanych z prowadzoną przez niego działalnością, poszczególnym kategoriom czynności w oparciu o miarodajny i uzasadniony klucz podziału.

Zatem tut. Organ nie jest uprawniony do wskazania właściwego klucza podziału. Oceny prawidłowości ewentualnego wyboru klucza podziału może dokonać Organ kontrolujący, po przeprowadzeniu kontroli Wnioskodawcy, uwzględniając specyfikę jego działalności.

Natomiast z dniem 1 stycznia 2017 r. Gmina dokonała centralizacji i wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki swoich jednostek organizacyjnych. Wobec powyższego, należy stwierdzić, że podatnikiem VAT dla wszelkich czynności jest Gmina.

Działalność Gminy jako jednego podatnika, obejmuje realizowane przez jednostki organizacyjne zadania publiczne niebędące działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT), a także czynności wykonywane w ramach działalności gospodarczej (czynności opodatkowane VAT i zwolnione od VAT).

Jeżeli zatem nabyte towary i usługi – w części wykorzystanej od 1 stycznia 2017 r. – będą miały związek z wykonywaniem przez Gminę za pośrednictwem swoich jednostek organizacyjnych działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy oraz działalności innej niż gospodarcza (działalność poza VAT), a jednostki te nie będą miały możliwości przypisania tych wydatków wyłącznie do działalności gospodarczej przez nie realizowanej, to jednostki organizacyjne będą zobligowane do stosowania przepisów o sposobie określania proporcji określonej w art. 86 ust. 2a ustawy oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Również w sytuacji, gdy nabywane towary i usługi będą miały związek z wykonywaniem przez Gminę za pośrednictwem jednostek organizacyjnych w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz zwolnionych od podatku, to jednostki te będą odliczały podatek naliczony według współczynnika ustalonego na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT.

W przedmiotowej sprawie wskazać należy, że pomimo, że w myśl art. 3 ustawy centralizacyjnej, jednostka samorządu terytorialnego była obowiązana do podjęcia rozliczenia podatku wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami organizacyjnymi najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r. (mogła tego dokonać wcześniej), to Gmina jednak dokonała centralizacji w ostatnim możliwym terminie, tj. 1 stycznia 2017 r. Tym samym do tego czasu jej jednostki organizacyjne były odrębnymi podatnikami podatku VAT i mogły m.in. korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT na warunkach określonych w ustawie o VAT.

Zatem dopiero z chwilą centralizacji Gmina weszła w prawa i obowiązki swoich jednostek, co nie może się przekładać na wybiórcze zachowanie Wnioskodawcy, tj. Gmina zachowując odrębny model rozliczeń ze swoimi jednostkami do końca 2016 r. nie może w części stosować uregulowania prawa unijnego w tym powołany na wstępie wyrok TSUE (np. przy prawie do odliczenia), a w części stosować praktykę krajową (np. przy opodatkowaniu czynności).

Tym samym podsumowując dokonaną analizę, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabytych mediów w części w jakiej wydatki te pozostają w związku z działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT wykonywaną przez Gminę za pośrednictwem jej jednostek organizacyjnych, z uwzględnieniem okresu którego wydatek dotyczy i zastosowaniem przepisu art. 86 ust. 2a ustawy oraz rozporządzenia w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników, a także art. 90 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym prawo do odliczenia podatku VAT przysługuje mu jedynie w związku z zastosowaniem art. 86 ust. 2a ustawy oraz rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. i art. 90 ustawy uznano za nieprawidłowe.

Druga z wątpliwości Wnioskodawcy dotyczy tego w jakim okresie Gmina powinna skorzystać z prawa do odliczenia z faktur prognoz dotyczących dostawy mediów w 2017 r. otrzymanych w 2016 r. przez jednostki organizacyjne Gminy, które do końca 2016 r. korzystały ze zwolnienia z podatku, jeżeli minęły już okresy o którym mowa w art. 86 ust. 11.

W tym miejscu wskazać należy, że w obrocie gospodarczym funkcjonuje wiele modeli rozliczeń dostawy energii elektrycznej i cieplnej, gazu oraz usług dostarczania wody. Kupujący dostają różnego rodzaju dokumenty dotyczące rozliczeń ww. towarów, w związku z czym często mają problem z określeniem, kiedy w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy oraz czy przysługuje im prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Obowiązek podatkowy z tytułu dostaw energii elektrycznej, cieplnej, gazu a także usług dostarczania wody powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż z chwilą upływu terminu płatności. Dodatkowo prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał on fakturę.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego zależy od spełnienia dwóch warunków. Musi powstać obowiązek podatkowy oraz podatnik powinien posiadać fakturę dokumentującą tę sprzedaż. Istotne jest więc, czy dokumenty nazwane jako faktury rozliczeniowe czy faktury szacunkowe spełniają warunki do ich uznania za faktury w rozumieniu ustawy.

Konieczne elementy faktury wymienione zostały w art. 106e ust. 1 ustawy i są nimi m.in. data wystawienia faktury, określenie nabywcy i dostawcy, wskazanie nazwy towarów, ich wartości oraz stawki podatku. Jeżeli więc wystawiony przez dostawcę dokument zawiera wszystkie elementy formalne faktury i wystawiony został w celu udokumentowania czynności, dla których wymaga się wystawienia faktury, to na gruncie ustawy jest fakturą. Uznanie danego dokumentu za fakturę jest niezależne od tego, czy dokumentuje on rzeczywiste zużycie energii elektrycznej, cieplnej, gazu oraz wody, czy odnosi się do zużycia prognozowanego.

Zgodnie z art. 106k ust. 1 ustawy, nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki, z wyjątkiem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15, może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą.

Faktura, o której mowa w ust. 1, wymaga akceptacji wystawcy faktury (art. 106k ust. 2 ustawy).

Stosowanie do art. 106k ust. 3 ustawy, faktura, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:

wyrazy „NOTA KORYGUJĄCA”;

1. numer kolejny i datę jej wystawienia;
2. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy i numer za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, a także numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej;
3. dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura, o której mowa w ust. 1, określone w art. 106e ust. 1 pkt 1-6;
4. wskazanie treści korygowanej informacji oraz treści prawidłowej.
   
   

Przepisy ust. 1-3 nie naruszają przepisów dotyczących wystawiania faktur korygujących (art. 106k ust. 4 ustawy).

W świetle powyższych przepisów faktury otrzymane przez Gminę od dnia centralizacji, dokumentujące dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi przed dniem centralizacji, wystawione jeszcze na jej jednostkę organizacyjną, uprawniają Gminę do odliczenia podatku naliczonego. Natomiast faktury dokumentujące dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi od dnia centralizacji, które nieprawidłowo zostaną wystawione na jednostki organizacyjne, powinny zostać skorygowane w tym zakresie przez Gminę notą korygującą.

Jak wynika z powyższego faktura dotycząca prognoz może być dokumentem na podstawie którego można dokonać odliczenia podatku naliczonego. Istotnym jest jednak związek wydatku z czynnościami opodatkowanymi wykonanymi w ramach działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że jednostki organizacyjne Gminy otrzymały w 2016 r. faktury dotyczące prognoz związanych z dostawa mediów w roku 2017. Zatem w tej sytuacji nabyte media będą miały związek z działalnością gospodarczą (opodatkowaną i zwolnioną) wykonywaną przez Gminę za pośrednictwem jej jednostek i czynnościami poza działalnością gospodarczą.

Jednak faktury otrzymały jednostki organizacyjne Gminy korzystające ze zwolnienia podmiotowego i to w okresie, do którego nie znajdzie zastosowania przepis art. 86 ust. 11 ustawy. Gmina weszła w ich posiadanie w styczniu 2017 r.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, ze wszedł on w posiadanie faktur dopiero w styczniu 2017 r. Z dniem centralizacji Gmina weszła w prawa i obowiązki swoich jednostek. Nie można zatem przyjąć, że tym samym stała się odrębnym podatnikiem, który niezależnie otrzymuje dokumenty.

Jednak z wniosku wynika, że jednostki organizacyjne Gminy otrzymały faktury najpóźniej w październiku 2016 r. (skoro nie ma zastosowania art. 86 ust. 11) i należy przyjąć, że to ten moment w świetle art. 86 ust. 10b ustawy generował prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących „prognoz” mediów.

Tym samym nie można przyjąć, że w związku z art. 86 ust. 10 i 10b ustawy prawo do odliczenia podatku VAT powstało u Wnioskodawcy za styczeń, luty lub za marzec 2017 r.

W tym miejscu wskazać należy, że jednym z fundamentalnych uprawnień podatnika podatku od towarów i usług jest prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej przez niego faktury. Prawo to jest konsekwencją obowiązującej w podatku od wartości dodanej, jakim jest podatek od towarów i usług, zasady potrącalności, której następstwem jest neutralność ekonomiczna tego podatku dla jego podatników, jako podatku obciążającego konsumentów finalnych. Zasada neutralności VAT dla podatnika tego podatku wyraża się tym, że przez realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnik nie ponosi faktycznie ciężaru ekonomicznego tego podatku. Pozbawienie zatem podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego powoduje, że w tym zakresie podatek ten przestaje być neutralny dla podatnika, stanowiąc dla niego ciężar publicznoprawny. Tożsamość konstrukcji polskiego podatku od towarów i usług z konstrukcją podatku od wartości dodanej przyjętą w ustawodawstwie europejskim powoduje, że przy ocenie uprawnień podatnika do odliczenia podatku naliczonego możliwe się staje wykorzystanie bogatego orzecznictwa TSUE w tym zakresie. W sposób stanowczy nakazuje ono przestrzegać zasady neutralności tego podatku, zapobiegając tym samym podwójnemu opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy (art. 91 ust. 3 ustawy).

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy, przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty (art. 91 ust. 7a ustawy).

Stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy, w przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.

Należy wskazać, że do fundamentalnych cech podatku od towarów i usług należy zaliczyć zasadę neutralności podatku dla podatników. Cechą tego podatku jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od towarów i usług jedynie konsumpcji towarów i usług. Podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Należy jednak zwrócić uwagę, że podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.

W tym miejscu należy podkreślić również, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Stwierdzenie to obrazuje rolę, jaką prawo do odliczenia podatku naliczonego odgrywa w systemie podatku od wartości dodanej.

Potwierdzeniem przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen, z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Uwzględniając cały aspekt sprawy, a także mając na uwadze zasadę neutralności w podatku VAT stwierdzić należy, że Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z dostawą energii elektrycznej i cieplnej, gazu oraz usług dostarczania wody (faktycznie zużywanych w 2017 r.). Jednak w tej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 91 ust. 7b ustawy.

Oznacza to, że Wnioskodawca miał prawo do skorygowania wcześniej nieodliczonego podatku naliczonego z faktur dotyczących prognoz mediów na 2017 r. w deklaracji podatkowej składanej za styczeń 2017 r. Wynika to z faktu, iż wystąpiła zmiana w prawie do odliczenia, tj. w przedmiotowej sprawie Gmina z dniem 1 stycznia 2017 r. dokonała centralizacji i wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki swoich jednostek organizacyjnych i jako czynny podatnik podatku VAT będzie świadczyła za pomocą swoich jednostek organizacyjnych (korzystających wcześniej ze zwolnienia podmiotowego) czynności opodatkowane, zwolnione i poza działalnością gospodarczą. Należy jednak zaznaczyć, że prawo to przysługuje wyłącznie w części w jakiej zakupy związane są ze sprzedażą opodatkowaną (z uwzględnieniem art. 86 ust. 2a i 90 ustawy).

Stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym Gmina ma prawo do odliczenia za styczeń, luty lub marzec 2017 r. uznano zatem za nieprawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również okresu z którego powinna być zastosowana proporcja przy prawie do odliczenia z faktur dotyczących okresów rozliczeniowych zakończonych w 2016 r. a otrzymanych w 2017 r. przez jednostki organizacyjne, które w 2016 r. rozliczały się jako niezależny od Gminy podatnik korzystając z własnych proporcji o których mowa w art. 86 ust. 2a oraz art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zauważyć należy, że w przypadku jednostki samorządu terytorialnego, na którą przepisy nakładają realizację określonych zadań i która realizuje te zadania przy pomocy swoich jednostek organizacyjnych uzasadnione jest – pomimo, że podatnikiem podatku VAT jest Gmina – wyliczenie kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu przez jednostkę samorządu terytorialnego w oparciu o sposoby określania proporcji z art. 86 ust. 2a ustawy, obliczone odrębnie dla wskazanych jednostek organizacyjnych.

W rozpatrywanej sprawie jednostki budżetowe, o których mowa we wniosku, ustalą reprezentatywny dla nich wskaźnik, który posłuży do wyliczenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu. Takie podejście zapewni najpełniej realizację wymogu ustawowego, aby odliczenie podatku następowało wyłącznie w odniesieniu do opodatkowanej podatkiem od towaru i usług działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że jednostka organizacyjna Gminy, która rozliczała się odrębnie od Gminy w podatku VAT w 2016 r. otrzymała faktury dotyczące 2016 r. w styczniu 2017 r. Mając na uwadze wcześniej powołane przepisy art. 86 ust. 10 i 10b i ustawę centralizacyjną, Gmina ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymanych faktur za miesiąc styczeń 2017 r. lub za następne dwa okresy rozliczeniowe.

Zgodnie z § 8 rozporządzenia, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w § 3–7, mogą być przyjęte dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy.

Zgodnie z art. 90 ust. 4 ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Zastosowanie proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy dla określenia kwoty podatku naliczonego do odliczenia możliwe jest tylko w przypadku, gdy Wnioskodawca nie ma możliwości wyodrębnienia całości lub części kwot, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

W świetle wcześniej powołanych przepisów art. 86 ust. 2d ustawy oraz ww. przepisu do wyliczenia proporcji dla okresów rozliczeniowych w 2017 r. można przyjąć dane za poprzedni rok podatkowy lub dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy.

Zatem w przypadku wydatków związanych z działalnością opodatkowaną, zwolnioną jak i poza działalnością gospodarczą, odliczenie podatku naliczonego będzie przysługiwać Gminie na podstawie ustalonej dla danej jednostki proporcji wg zasad o których mowa w art. 86 ust. 2a w związku z rozporządzeniem oraz art. 90 ustawy przyjmując proporcję obowiązującą w 2017 r., tj. wyliczoną w oparciu o dane za 2016 r. Odliczenie to Gminie przysługiwało za styczeń, luty lub marzec 2017 r., a do wyliczenia proporcji co do zasady należy przyjąć dane za poprzedni rok podatkowy (2016 r.).

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie uznano za prawidłowe.

Zauważa się, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku stanu faktycznego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji, pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację, tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego stanu faktycznego udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.