Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.63.2017.1.EC
z 30 czerwca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 6 kwietnia 2017 r. (data wpływu 12 kwietnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia i odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia i odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Postanowieniem Sądu Rejonowego w …, Wydział II Cywilny, sygn. akt …, z dnia 22 października 2014 r., Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków … i Wnioskodawczyni, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód orzeczony wyrokiem Sądu Okręgowego w … z dnia 30 sierpnia 2011 r., w sprawie sygn. akt …, a umową z dnia 31 marca 2009 r. została w formie aktu notarialnego Rep. A nr … ustanowiona w ich małżeństwie rozdzielność majątkowa, wchodzą:

1. lokal mieszkalny nr …, położony w …, o powierzchni 74,5 m², wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej w wysokości 6296/100000 części, dla którego Sąd Rejonowy w …, IX Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr …,
2. lokal niemieszkalny nr …, położony w …, o powierzchni 16,5 m², dla którego Sąd Rejonowy w …, IX Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr ….
   
   

Jednocześnie wskazanym postanowieniem, Sąd dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków … i Wnioskodawczyni w ten sposób, że lokal mieszkalny nr … oraz lokal niemieszkalny nr … przyznał na wyłączną własność Wnioskodawczyni oraz zasądził od Niej na rzecz … kwotę 261 345 zł tytułem spłaty (płatnej w ratach). W związku z apelacjami stron postępowania, postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2015 r., sygn. akt …, Sąd Okręgowy w …, VI Wydział Cywilny Odwoławczy, zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego w … z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt …w części (pkt 4) i zasądził od Wnioskodawczyni na rzecz … kwotę 158 345 zł, tytułem spłaty płatnej w ratach.

Zarówno lokal niemieszkalny jak i mieszkalny, Wnioskodawczyni i … nabyli do majątku wspólnego w 2004 r.

Aktem notarialnym z dnia 3 listopada 2016 r., Rep. A nr …, zawartym w Kancelarii Notarialnej … w …, Wnioskodawczyni w celu zwolnienia się z długu wobec … przeniosła w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego na rzecz … udział w wysokości 85/100 części we własności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr …, położony w budynku nr … w …. Ponadto wskazanym aktem notarialnym Wnioskodawczyni sprzedała … udział w wysokości 15/100 części we własności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr …, położony w budynku nr … za kwotę 42 000 zł.

Na dzień sporządzenia aktu notarialnego Rep. A nr …, zaległość Wnioskodawczyni wobec … z tytułu spłaty zasądzonej od Wnioskodawczyni na rzecz …, z tytułu podziału ich majątku wspólnego w łącznej wysokości 158 345 zł, wynosiła 135 000 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z umową o przeniesienie udziału we własności nieruchomości w celu zwolnienia się z długu oraz umową sprzedaży (akt notarialny Rep. A nr … z dnia 3 listopada 2016 r.) Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, udziały w nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr … nabyła w 2004 r. na zasadzie wspólności ustawowej oraz w 2015 r. w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków Wnioskodawczyni i … (w 2015 r. uprawomocniło się postanowienie Sądu Okręgowego w … w sprawie podziału majątku wspólnego małżonków).

Ponieważ od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziału do wyżej opisanego lokalu mieszkalnego, na prawach wspólności ustawowej, a więc od końca 2004 r. minęło 5 lat, to ta część przychodu uzyskanego z tytułu zawarcia umowy o przeniesienie udziału we własności nieruchomości w celu zwolnienia się z długu oraz umowy sprzedaży (akt notarialny Rep. A …) nie będzie stanowić przychodu ze źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie będzie podlegała w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Natomiast podatkowi dochodowemu od osób fizycznych podlegać będzie przeniesienie udziału we własności nieruchomości w celu zwolnienia się z długu oraz sprzedaż udziału, nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego w 2015 r.

W ocenie Wnioskodawczyni, w przedmiotowym stanie faktycznym kwota zasądzona na rzecz … tytułem spłaty w wysokości 158 345 zł, stanowi koszt uzyskania przychodu (część udziału w nieruchomości nabytej w 2015 r.), o którym mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych. Aby nabyć udział w wyniku podziału majątku wspólnego Wnioskodawczyni zobowiązana została do zapłaty kwoty 158 345 zł, tytułem spłaty zasądzonej na rzecz ….

Wnioskodawczyni zmuszona była również zawrzeć umowę o przeniesienie udziału we własności nieruchomości w celu zwolnienia się z długu oraz umowę sprzedaży, gdyż w inny sposób nie mogła uzyskać środków niezbędnych do dokonywania spłaty rat. Zasądzona orzeczeniem Sądu na rzecz … spłata została faktycznie uiszczona w całości.

Zgodnie z umową zawartą w formie aktu notarialnego Rep. A nr … wartość nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny nr … została określona na kwotę 280 000 zł.

Uwzględniając powyższe, zdaniem Wnioskodawczyni, 1/2 udziału w nieruchomości nabyta w 2004 r. (o wartości 140 000 zł) nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegać będzie natomiast zbycie udziału nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego, tj. 1/2 udziału (o wartości 140 000 zł).

Ze względu na fakt, że Wnioskodawczyni w związku z nabyciem udziału w związku z podziałem majątku wspólnego zmuszona była ponieść koszt w wysokości 158 345 zł (kwota zasądzona tytułem spłaty), to przychód podlegający opodatkowani powinien być pomniejszony o tę kwotę (koszt nabycia udziału).

Ponieważ kwota spłaty w wysokości 158 345 zł (którą Wnioskodawczyni w całości faktycznie poniosła) przewyższa kwotę nabytego w 2015 r. udziału w nieruchomości, to zdaniem Wnioskodawczyni, zbycie tego udziału (w celu zwolnienia się z długu) również nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest Ona zobowiązana do wpłaty podatku dochodowego, w związku ze zbyciem nieruchomości. Stanowiska zgodne z prezentowanym przez Wnioskodawczynię zajęte zostały w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 9 marca 2015 r., sygn. akt. IBPBII/2/415-1055/14/MZM oraz interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 21 stycznia 2014 r., nr IPTPB2/415-656/13-4/TS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z poźń. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Podkreślić należy, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z tego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że w 2004 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła do majątku wspólnego lokal mieszkalny wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, a także lokal niemieszkalny. W dniu 31 marca 2009 r. umową w formie aktu notarialnego została ustanowiona w małżeństwie Wnioskodawczyni rozdzielność majątkowa. Małżeństwo Wnioskodawczyni zostało rozwiązane przez rozwód orzeczony wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 sierpnia 2011 r. Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 22 października 2014 r. Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi lokal mieszkalny i lokal niemieszkalny. Sąd dokonał podziału majątku wspólnego małżonków w ten sposób, że ww. lokal mieszkalny i lokal niemieszkalny przyznał na wyłączną własność Wnioskodawczyni oraz zasądził od Niej na rzecz męża kwotę 261 345 zł tytułem spłaty płatnej w ratach. W związku z apelacją stron postępowania, postanowieniem z dnia 1 kwietnia 2015 r., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie z dnia 22 października 2014 r. i zasądził od Wnioskodawczyni na rzecz Jej byłego męża kwotę 158 345 zł tytułem spłaty płatnej w ratach.

Aktem notarialnym z dnia 3 listopada 2016 r. Wnioskodawczyni w celu zwolnienia się z długu wobec byłego męża przeniosła w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego na jego rzecz udział w wysokości 85/100 części we własności nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny oraz sprzedała mu udział w wysokości 15/100 części we własności ww. nieruchomości, za kwotę 42 000 zł. Na dzień sporządzenia aktu notarialnego zaległość Wnioskodawczyni wobec byłego męża z tytułu spłaty po podziale majątku wspólnego wynosiła 135 000 zł.

Aby zatem ustalić, czy w przedmiotowej sprawie odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego poprzez przeniesienie oraz sprzedaż udziałów w tym lokalu mieszkalnym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy ustalić, od jakiego momentu liczy się bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością - art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co do zasady, wspólność majątkowa trwa tak długo jak małżeństwo.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez sąd, między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Z chwilą ustania wspólności ustawowej małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3 (art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Powyższe oznacza, że z datą ustania wspólności majątkowej, współwłasność łączna jaka istnieje między małżonkami przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Zatem, w chwili ustania wspólności majątkowej co do zasady każdy z małżonków ma wynoszący 1/2 udział w majątku wspólnym, a więc w każdej rzeczy, jaka do tego majątku należy. W chwili ustania wspólności majątkowej Wnioskodawczyni była więc właścicielem udziału wynoszącego 1/2 w nieruchomościach, podobnie jak Jej mąż.

Następnie małżonkowie mogą decydować o sposobie podziału majątku wspólnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 933, z późn. zm.) jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu. Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy. Natomiast mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub
  

• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.
  
  

Tym samym, za datę nabycia nieruchomości lub prawa, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania wspólności majątkowej, ale tylko wówczas jeżeli podział był ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszyły mu spłaty i dopłaty lub jeżeli wartość otrzymanych przez daną osobę nieruchomości lub praw w wyniku tego podziału mieściła się w udziale, jaki temu małżonkowi przysługiwał w majątku wspólnym.

Jeżeli natomiast podział odbył się w naturze, lecz w sposób, który był nieekwiwalentny i towarzyszyły mu spłaty lub dopłaty oraz gdy wartość otrzymanych przez małżonka nieruchomości lub praw przekracza jego udział w majątku wspólnym, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości, która przekracza udział małżonka w majątku wspólnym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku wspólnego nawet wówczas, jeżeli nabycie to następuje nieodpłatnie (czyli bez spłat i dopłat). Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością lub prawem), jak też stan jej majątku osobistego.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że podział majątku wspólnego małżonków dokonany w 2014 r. nie był ekwiwalentny. O ekwiwalentnym podziale mówić można jedynie wówczas, gdy w wyniku podziału majątku dorobkowego każdy z małżonków otrzymuje na wyłączną własność majątek o tej samej wartości, bez obowiązku wzajemnych spłat lub dopłat. Jak wynika z opisu stanu faktycznego Wnioskodawczyni nabyła na wyłączną własność lokal mieszkalny i niemieszkalny, i jednocześnie została zobowiązana do dokonania spłaty na rzecz byłego małżonka. Zatem, za datę nabycia przez Wnioskodawczynię prawa własności do lokalu mieszkalnego, w części przekraczającej wartość udział przysługującego Wnioskodawczyni w majątku wspólnym, należy przyjąć datę, w której dokonano podziału majątku wspólnego.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że nabycie przez Wnioskodawczynię udziałów w lokalu mieszkalnym, będącym przedmiotem umowy przeniesienia własności w zamian za zwolnienie z długu oraz umowy sprzedaży nastąpiło w różnym czasie i w różny sposób:

• w 2004 r. został nabyty udział w lokalu mieszkalnym do majątku wspólnego małżeńskiego,
  

• w 2014 r. został nabyty udział w lokalu mieszkalnym, w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, z obowiązkiem spłaty męża.
  
  

Należy zaznaczyć, że podobnie jak każde inne zobowiązanie pieniężne, tak również zobowiązanie Wnioskodawczyni do spłaty długu wobec byłego męża Wnioskodawczyni, z tytułu podziału majątku wspólnego może zostać uregulowane w formie niepieniężnej. Jak wynika z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Okoliczności przedstawione we wniosku uzasadniają zatem twierdzenie, że doszło do spełnienia przez Wnioskodawczynię świadczenia w trybie określonym w ww. przepisie, prowadzącego do odpłatnego zbycia posiadanego przez Nią składnika majątku wspólnego – udziału w nieruchomości.

Opisane w art. 453 § 1 ww. Kodeksu spełnienie przez dłużnika za zgodą wierzyciela innego niż dług pierwotny świadczenia w celu zwolnienia się z tego długu (datio in solutum) jest świadczeniem odpłatnym. Dłużnik za swoje świadczenie otrzymuje wynagrodzenie w postaci zwolnienia go z długu. W rozpatrywanej sprawie nastąpiło przeniesienie udziału 85/100 części w lokalu mieszkalnym przez Wnioskodawczynię na rzecz Jej byłego męża, w zamian za zwolnienie z długu, a ponadto sprzedaż za kwotę 42 000 zł pozostałego udziału 15/100 w tym lokalu. Ze strony Wnioskodawczyni jest to więc odpłatne zbycie tych udziałów w lokalu mieszkalnym, natomiast dla osoby, która w zamian za otrzymane udziały z tego długu zwalnia zobowiązanego, czyli dla byłego męża Wnioskodawczyni, jest to nabycie tych udziałów. Oznacza to, że z dniem zawarcia ww. umów były mąż Wnioskodawczyni stał się właścicielem całości lokalu mieszkalnego.

Mając na uwadze powyższe, należy uznać, że przeniesienie udziałów w prawie własności lokalu mieszkalnego w zamian za zwolnienie z długu oraz w ramach umowy sprzedaży mieści się w zakresie przedmiotowym pojęcia odpłatnego zbycia nieruchomości.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych ani inne akty prawne nie zawierają definicji „odpłatnego zbycia” rzeczy lub praw. Podstawową formą odpłatnego zbycia będzie sprzedaż oraz zamiana. Zgodnie z zasadą swobody umów, odpłatne zbycie może nastąpić także w innej formie, po czym dodaje: „cena odpłatnego zbycia wyrażona w umowie nie musi być wyrażona w pieniądzu (wartościach pieniężnych). Nie jest bowiem wykluczone, że zapłatą za przeniesienie własności rzeczy lub przeniesienie praw będzie inna forma przysporzenia majątkowego”. (A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Lex, 2010, wyd. II). Tym samym wynagrodzenie można określić nie tylko w pieniądzu, ale także poprzez inne określenie jego wartości, np. zwolnienie z długu czy potrącenie wzajemnych wymagalnych wierzytelności.

Potwierdzeniem powyższych spostrzeżeń jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2000 r., sygn. akt SA/Gd 2258/95, w którym wywiedziono, że zapłatę ceny sprzedaży można wyrazić nie tylko w pieniądzu, lecz również poprzez inne określenie jej wartości, w tym m.in. przez zwolnienie z długu, czy też potrącenie wymagalnych wierzytelności. Taki sposób rozliczenia się sprzedającego i kupującego nie pozbawia zawartej umowy tego elementu, jakim jest określenie ceny sprzedaży. Podobnie stwierdził również Wojewódzki Sąd Administracyjny z Bydgoszczy w wyroku z dnia 11 sierpnia 2009 r., sygn. akt I SA/Bd 133/09, który orzekł, że odpłatnością może być także zwolnienie nabywcy z długu.

Podkreślenia wymaga fakt, że charakterystyczną cechą odpłatnego zbycia jest ekwiwalentność świadczeń stron, przy czym świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Wskazać należy, że odpłatne czynności prawne charakteryzują się tym, że każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej). Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi więc w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku. Istotą odpłatnego zbycia jest bowiem to, że zbywca dokonując przysporzenia nie czyni tego kosztem własnego majątku, albowiem uzyskuje ekwiwalentne świadczenie, posiadające określony wymiar materialny, przejawiający się w zwolnieniu ze długu.

Dokonując więc oceny skutków podatkowych przedstawionego stanu faktycznego należy uznać, że odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego w 2016 r. w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2004 r. w czasie obowiązywania wspólności majątkowej małżeńskiej, nie stanowi źródła przychodu, ponieważ zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym, zbycie przez Wnioskodawczynię tego udziału nastąpiło po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie. Pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy upłynął z końcem 2009 r.

Natomiast odpłatne zbycie ww. lokalu mieszkalnego, w części odpowiadającej udziałowi, który Wnioskodawczyni nabyła w 2014 r. w wyniku podziału majątku wspólnego, w związku z tym, że zostało dokonane przed upływem pięcioletniego terminu, stanowi źródło przychodu w rozumieniu powołanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W tym zakresie stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym na podstawie art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte będzie odpłatne zbycie jedynie udziału w lokalu mieszkalnym w części przekraczającej udział przysługujący Wnioskodawczyni w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Na podstawie art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30e ust. 5 cytowanej ustawy).

W myśl art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja zbycia mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością, np. koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem odpłatnego zbycia nieruchomości itp.).

W myśl art. 22 ust. 6c ww. ustawy – koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania. Wysokość tych nakładów ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Przepis art. 22 ust. 6c ww. ustawy w sposób jednoznaczny stanowi, co może być uznane za koszt uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy. Przepis ten posługuje się pojęciem kosztu nabycia oraz udokumentowanych nakładów.

W świetle powyższego przepisu, w przypadku odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym nabytego ponad udział w majątku wspólnym małżonków, kosztem uzyskania przychodu może być m.in. dokonana i udokumentowana spłata na rzecz małżonka, ponieważ mieści się ona w kategorii kosztów nabycia, o których mowa w ww. art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spłata stanowi bowiem wydatek na nabycie udziału w lokalu mieszkalnego, który na skutek ustania wspólnoty majątkowej należał do małżonka Wnioskodawczyni. Zatem, kwota spłaty na rzecz małżonka dotycząca tego udziału w ww. lokalu mieszkalnym, który należał do niego może stanowić koszt nabycia zbywanego udziału, o który Wnioskodawczyni może pomniejszyć uzyskany ze sprzedaży przychód. Podkreślić należy, że przywołany przepis zezwala na zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udokumentowanych kosztów nabycia lub wytworzenia, powiększonych o udokumentowane nakłady, poczynionych w czasie posiadania nieruchomości lub prawa. Użycie czasu dokonanego przy określeniu kosztów uzyskania przychodu oznacza, że wydatki muszą być przez podatnika faktycznie poniesione, czyli zapłacone. Zaznaczyć należy, że poniesiona przez Wnioskodawczynię spłata dotyczy wszystkich składników majątku wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków, tj. lokalu mieszkalnego i lokalu niemieszkalnego. Wnioskodawczyni może zatem poniesioną kwotę spłaty zaliczyć w koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym, jednakże w wysokości proporcjonalnie przypisanej do sprzedanego lokalu mieszkalnego.

Reasumując, odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego w 2016 r. w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2004 r. w czasie obowiązywania wspólności majątkowej małżeńskiej, nie stanowi źródła przychodu, ponieważ zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym, zbycie przez Wnioskodawczynię tego udziału nastąpiło po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie.

Natomiast odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię lokalu mieszkalnego, w odniesieniu do udziału nabytego przez Wnioskodawczynię w drodze podziału majątku wspólnego w 2014 r., podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatek od dochodu z odpłatnego zbycia ww. udziału w lokalu mieszkalnym wynosi 19% podstawy obliczenia podatku stanowiącej różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia ww. udziału w lokalu mieszkalnym określonym zgodnie z art. 19 ww. ustawy a kosztami uzyskania przychodu. Tak więc w przypadku odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego w części nabytej ponad udział w majątku wspólnym małżonków, kosztem uzyskania przychodu może być odpowiadająca temu udziałowi udokumentowana kwota faktycznej spłaty na rzecz małżonka, ponieważ mieści się ona w kategorii kosztów nabycia, o których mowa w ww. art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, nie można całości wydatków tj. kwoty spłaty zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, z uwagi na fakt, że przedmiotem sprzedaży była tylko część majątku (tylko lokal mieszkalny), jaki Wnioskodawczyni otrzymała w wyniku podziału majątku wspólnego w zamian za spłatę dotyczącą zarówno lokalu mieszkalnego jak i niemieszkalnego.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Tutejszy Organ zaznacza, że wydając interpretację indywidualną nie bada w sensie merytorycznym „sprawy podatkowej” wynikającej z przytoczonego we wniosku stanu faktycznego, lecz jedynie pozytywnie lub negatywnie ocenia, z przytoczeniem przepisów prawa podatkowego, czy stanowisko pytającej zawarte we wniosku odnoszące się do wskazanych przez Wnioskodawczynię regulacji przepisów prawa podatkowego jest słuszne i znajduje oparcie w okolicznościach przedstawionego stanu faktycznego.

Zgodnie z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, natomiast prawidłowość dokonanego rozliczenia podatków podlega weryfikacji przez właściwy organ podatkowy, względnie organ kontroli celno-skarbowej, w toku postępowania kontrolnego, postępowania podatkowego, czy czynności sprawdzających.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.