Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB4/4511-235/16/MP
z 17 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 28 lutego 2016 r. (data wpływu 7 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w dniu 11 czerwca 2001 r. pozostając we wspólności majątkowej małżeńskiej nabyła nieruchomość gruntową za kwotę 18.000 zł pochodzącą ze wspólnego dorobku. Nieruchomość ta weszła w skład majątku wspólnego. Nieruchomość gruntowa została zabudowana domem mieszkalnym.

Na mocy umowy o podział majątku wspólnego zawartej w formie aktu notarialnego z dnia 31 lipca 2009 r. małżonkowie dokonali podziału majątku wspólnego obejmując tym podziałem wszystkie składniki ich wspólnego majątku (zgromadzonego w trakcie trwania związku małżeńskiego), w ten sposób, że poszczególne objęte tym majątkiem przedmioty przypadły odpowiednio (1) Wnioskodawczyni - nieruchomość gruntowa zabudowana domem mieszkalnym, nieruchomość lokalowa, samochód osobowy marki Mitsubishi o łącznej wartości 860.000 zł; (2) małżonkowi Wnioskodawczyni - samochód osobowy marki Lancia o wartości 15.000 zł. Ponadto Wnioskodawczyni w związku z ww. podziałem wypłaciła małżonkowi kwotę 420.000 zł.

Wyrokiem z dnia 20 października 2009 r. Sąd rozwiązał przez rozwód małżeństwo Wnioskodawczyni.

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 21 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni sprzedała nieruchomość gruntową zabudowaną domem mieszkalnym osiągając z tego tytułu przychód w postaci ceny sprzedaży - tj. 690.000 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy nabycie nieruchomości - domu w drodze umowy podziału majątku wspólnego jest nabyciem w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy sprzedaż nieruchomości - domu w dniu 21 lutego 2014 r. została dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przez Wnioskodawczynię tego prawa i czy w konsekwencji przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tej sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Wnioskodawczyni wskazuje, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji nieruchomości. Wobec powyższego, zdaniem wnioskodawczyni, definicji tej należy szukać w przepisach kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią przepisu art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności, jak również budynki trwale związane z gruntem lub części takich budynków.

W świetle powyższego przepisu sprzedaż nieruchomości obejmuje zarówno zbycie gruntu, jak i znajdującego się na nim budynku, a zatem do nabycia nieruchomości - domu doszło w dniu nabycia samego gruntu, niezależnie od daty ukończenia (oddania do użytkowania) budynku. Zdaniem Wnioskodawczyni do nabycia nieruchomości - domu doszło w dniu nabycia nieruchomości gruntowej tj. w dniu 11 czerwca 2001 r. Zatem z uwagi na upływ pięcioletniego okresu od dnia nabycia, liczonego od końca roku kalendarzowego, zbycie tejże nieruchomości nie będzie przychodem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie będzie podlegać podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności i spotyka się poglądy, że trafniejsze jest używanie dla jej określenia terminu, zamiast „współwłasność łączna” – „wspólność małżeńska”. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela. Obu współwłaścicielom przysługuje pełne prawo do całej masy majątkowej w niej zawartej i dlatego żaden ze współwłaścicieli nie może korzystać z praw własności przez cały czas trwania współwłasności łącznej. Reasumując, niedopuszczalnym uproszczeniem byłoby przyjęcie, że Wnioskodawczyni dwukrotnie nabyła połowę nieruchomości - domu, w którym, z uwagi na ustrój majątkowy, niemożliwe było określenie udziałów: pierwszy raz w chwili nabycia tego prawa do majątku wspólnego, drugi raz w wyniku przeniesienia go do majątku osobistego na skutek częściowego podziału majątku wspólnego.

Skoro z uwagi na wspólność majątkową nie można wyodrębnić udziałów, które Wnioskodawczyni oraz - odrębnie - jej mąż posiadali w chwili nabycia nieruchomości gruntowej, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin, w którym powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zbycia nieruchomości, biegnie od daty przeniesienia tego prawa do majątku osobistego żony na skutek częściowego podziału majątku wspólnego, które „nabyciem” de facto nie jest.

W niniejszej sprawie z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej, nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w tym prawie już podczas pierwotnego, wspólnego nabycia. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 8 grudnia 2011 r. (II FSK 1101/10), stwierdził, że wadliwy jest pogląd, zgodnie z którym w wyniku śmierci jednego z małżonków znajdującego się w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, drugi małżonek nabywa po raz drugi w drodze spadku po pierwszym małżonku udział w tej samej nieruchomości, ponieważ z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego, wspólnego jej nabycia.

Stanowisko to zostało w pełni zaakceptowane przez sądy administracyjne (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 września 2013 r. I SA/Gd 760/13, WSA w Gdańsku z dnia 15 lutego 2012 r. sygn. akt I SA/Gd 1115/11, WSA w Krakowie z dnia 7 listopada 2012 r. sygn. akt I SA/Kr 1378/12, WSA we Wrocławiu z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt I SA/Wr 1474/11, WSA w Warszawie z dnia 20 czerwca 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 3464/12, WSA w Warszawie z dnia 12 kwietnia 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 2999/12). Należy wskazać, że WSA w Warszawie w wyroku z dnia 13 czerwca 2014 r. sygn. akt III SA/Wa 275/14 podzielił powyższe stanowisko w odniesieniu do nabycia nieruchomości w drodze darowizny z majątku wspólnego małżonków do majątku odrębnego żony.

Błędne jest zdaniem Wnioskodawczyni stanowisko, zgodnie z którym w wyniku częściowego podziału majątku wspólnego małżonków, na mocy którego nieruchomość - dom otrzymała Wnioskodawczyni, czyli przeniesienia tego prawa z majątku wspólnego małżonków do majątku osobistego jednego z małżonków, ta małżonka nabyła po raz drugi to prawo - tylko z uwagi na okoliczność, że częściowy podział majątku wspólnego nie był ekwiwalentny w naturze.

Znamiennym jest także pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie II FSK 932/13, gdzie Sąd wyraził pogląd, iż: „Przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika”. Wobec powyższego jedynie sytuacja (umowa) w której dochodzi do powiększenia aktywów stanowi nabycie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Doprawdy nie sposób uznać, jakoby umowa podziału majątku wspólnego, w której dochodzi do nabycia nieruchomości, ale której także towarzyszy spłata w wysokości 50% wartości majątku wspólnego jest sytuacją gdy dochodzi do jakiegokolwiek zwiększenia aktywów majątku podatnika (przysporzenia). W skład jego majątku co prawda wchodzi jedno aktywo (nieruchomość), jednakże równocześnie z jego majątku wychodzi inne aktywo - pieniądz i wyrażona nim siła nabywcza. Wydźwięk ekonomiczny umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią a jej małżonkiem nie prowadził do jakiegokolwiek zwiększenia aktywów po stronie Wnioskodawczyni. W świetle poglądu wyrażonego przez Naczelny Sąd Administracyjny nie można mówić jakoby doszło przez Wnioskodawczynię do nabycia nieruchomości w świetle przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na brak niezbędnej cechy jaką jest zwiększenie aktywów.

W świetle powyższego do nabycia zbytej w 2014 r. nieruchomości doszło w 2001 r. i w konsekwencji przychód uzyskany w związku z jej zbyciem nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

1. jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Wskazany powyżej ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego:

1. małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową,
2. z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności,
3. wspólność ustała z mocy prawa na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.

Ustanie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału tego majątku, choć, jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014, poz. 121) podział ten nie jest obowiązkowy.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy.

Mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, ale tylko wówczas jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że podział majątku wspólnego małżonków dokonany aktem notarialnym w dniu 31 lipca 2009 r. nie był ekwiwalentny w naturze. O ekwiwalentnym podziale w naturze mówić bowiem można jedynie wówczas, gdy w wyniku podziału majątku dorobkowego każdy z małżonków otrzymuje na wyłączną własność majątek o tej samej wartości. Tymczasem na skutek dokonanej czynności Wnioskodawczyni stała się jedynym właścicielem nieruchomości i samochodu osobowego, należących wcześniej również do małżonka z obowiązkiem spłaty na Jego rzecz, a zatem podział majątku wspólnego rozpatrywać należy w kategoriach nabycia.

W konsekwencji stwierdzić należy, że przedmiotową nieruchomość Wnioskodawczyni nabyła odpowiednio w 2001 r. w części odpowiadającej jej udziałowi w majątku wspólnym oraz w 2009 r. w związku z podziałem majątku dorobkowego małżeńskiego, w części przekraczającej udział w tym majątku dorobkowym.

W związku z tym zbycie nieruchomości gruntowej zabudowanej domem mieszkalnym, w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w 2001 r. w ramach wspólności małżeńskiej nie będzie stanowiło źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym nie będzie rodziło obowiązku zapłaty podatku dochodowego, bowiem nastąpi po upływie okresu pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie gruntu.

Natomiast sprzedaż w 2014 r. nieruchomości w części, która odpowiada udziałowi nabytemu w 2009 r. w wyniku podziału majątku wspólnego będzie źródłem przychodu w rozumieniu powołanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, stosownie do art. 30e ust. 2, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Jak stanowi art. 30e ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Reasumując, sprzedaż przez Wnioskodawczynię w 2014 r. nieruchomości gruntowej zabudowanej domem mieszkalnym w części nabytej w 2009 r. w wyniku podziału majątku dorobkowego ponad udział przysługujący Wnioskodawczyni w tym majątku stanowi źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany z tego tytułu dochód podlegał będzie opodatkowaniu 19 % podatkiem, o czym stanowi art. 30e ww. ustawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012, poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.