Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-426/16-3/MK
z 7 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2016 r. (data wpływu 29 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 4 czerwca 2004 r. zmarła matka Wnioskodawczyni J.S. Do spadku powołano Wnioskodawczynię oraz jej brata (postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku z 6 kwietnia 2006 r.). Przedmiot spadku stanowiło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu położonego w P. Od 1974 r. Zainteresowana nie zamieszkiwała w ww. lokalu, natomiast do czasu swojej śmierci, tj. 3 sierpnia 2014 r. lokal zajmował drugi spadkobierca ze swoją żoną. W dniu 6 października 2006 r. spółdzielnia mieszkaniowa, w której zasobach znajdował się przedmiotowy lokal wydała zaświadczenie, zgodnie z którym zwaloryzowany wkład mieszkaniowy wyliczony dla lokalu, na dzień śmierci spadkodawcy wyniósł 100.080,00 zł, z czego Wnioskodawczyni odziedziczyła połowę. W dniu 10 stycznia 2007 r., na podstawie wspomnianego zaświadczenia Naczelnik Urzędu Skarbowego wydał decyzję, o wymiarze podatku od spadków i darowizn. Za podstawę opodatkowania przyjęto kwotę 35.968,00 zł (od wartości połowy spadku, tj. 50.040,00 zł odjęto wartości długów i ciężarów spadkowych w wysokości 4.435,00 zł oraz potrącono kwotę wolną od podatku – 9.637,00 zł). Naliczony podatek zapłacono w całości. Pismem z 4 maja 2009 r. Wnioskodawczyni została poinformowana, że 15 czerwca 2007 r. podjęto uchwałę nr 783/2007 o wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, wskazano również, że zadłużenie lokalu na 4 maja 2009 r. wynosi ponad 15 tys. złotych, wreszcie poinformowano, że brat Wnioskodawczyni oraz jego żona (drugi spadkobierca) zajmowali lokal bez tytułu prawnego. Zainteresowana została również poinformowana, że po opróżnieniu lokal zostanie sprzedany w drodze przetargu i dokona rozliczenia i wypłaty wkładu mieszkaniowego. Pismem z 2 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni zwróciła się do Spółdzielni z pytaniami: na jakim etapie znajduje się postępowanie o eksmisję, tj. czy zostało ono zakończone, a lokal opróżniony, ponadto, dlaczego nie wyznaczono Zainteresowanej terminu do złożenia deklaracji członkowskiej, pomimo, że tak stanowi statut, wreszcie kiedy nastąpi rozliczenie wkładu mieszkaniowego lub wartości rynkowej mieszkania. W odpowiedzi na ww. pismo poinformowano Wnioskodawczynię, że 3 grudnia 2014 r. lokal przekazano do dyspozycji spółdzielni. W dniu 25 czerwca 2015 r. Wnioskodawczyni udzieliła pełnomocnictwa radcy prawnemu do reprezentowania jej w kontaktach ze spółdzielnią w sprawie wypłaty wartości wkładu mieszkaniowego wyliczonego wg wartości rynkowej lokalu. W dniu 30 czerwca 2015 r. pełnomocnik Zainteresowanej skierował wniosek do sądu o zawezwanie do próby ugodowej przeciwko spółdzielni. Posiedzenie sądu w rzeczonej sprawie wyznaczono na 24 listopada 2015 r. Tymczasem pismem z 26 października 2015 r. spółdzielnia poinformowała, że 17 września 2015 r. mieszkanie zostało sprzedane na przetargu za cenę 217.710,00 zł. W związku z tym 29 października 2015 r. pełnomocnik Wnioskodawczyni wezwał spółdzielnię do zapłaty połowy kwoty za jaką sprzedano lokal. Przed wyznaczony terminem posiedzenia sądu spółdzielnia wystąpiła z propozycją zawarcia ugody, na którą Zainteresowana przystała. W następstwie zawarcia ugody Wnioskodawczyni otrzymała 98.405,08 zł. Z treści ugody wynika, że lokal sprzedano za 231.000,00 zł.

Z tej kwoty potrącono:

• zadłużenie - 33.74,98 zł;
• umorzenia części wkładu mieszkaniowego wg wartości nominalnej – 4.91 zł;
• koszty wyceny lokalu – 400, 00 zł.
  
  

Do ww. kwoty dodano jeszcze 0,05 zł tytułem udziału członkowskiego wniesionego przez spadkodawcę. Do dnia złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawczyni nie otrzymała dokumentu PIT-8C.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega kwota odpowiadająca różnicy między kwotą wypłaconą, tj. 98.405,08 zł, a wartością majątku spadkowego przyjętą w decyzji z 10 stycznia 2007 r. na potrzeby podatku od spadków i darowizn (50.040,00 zł), tj. kwota 48.365,08 zł?
2. Czy koszty uzyskania fachowej pomocy prawnej w celu uzyskania zapłaty od spółdzielni mieszkaniowej, w sytuacji gdy zapłata nastąpiła na skutek działań radcy prawnego mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
3. Jeżeli przyjąć, że uzyskany został przychód to jest on traktowany jako przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu w rozumieniu art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym, czy istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
4. Jeżeli przyjąć, że uzyskany został przychód to podlega on opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 30e tej ustawy, jeżeli nabycie spadku nastąpiło 4 czerwca 2004 r. na podstawie postanowienia wydanego w dniu 6 kwietnia 2006 r., a przekazanie kwoty 98.405,08 zł nastąpiło po dniu 20 listopada 2015 r., tj. między tymi datami minęło co najmniej 5 lat, o którym to kresie mowa jest w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni od uzyskanej od spółdzielni kwoty 98.405,08 zł należy odjąć kwotę 50.040,00 zł aby uzyskać przychód związany ze sprzedażą lokalu co daje kwotę 48.365,08 zł ponieważ nabycie spadku nastąpiło na podstawie postanowienia wydanego 6 kwietnia 2006 r. kiedy to wydano odpis postanowienia ze stwierdzeniem prawomocności, pomiędzy uprawomocnieniem się postanowienia a sprzedażą lokalu przez spółdzielnię upłynęło ponad 5 lat. W związku z tym przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W przypadku gdyby pomiędzy nabyciem spadku a sprzedażą lokalu nie upłynęło 5 lat (dokładnie pomiędzy końcem roku 2006) – uzyskany przychód podlegałby opodatkowaniu. Ponieważ byłby to przychód uzyskany ze sprzedaży lokalu, podatnikowi przysługuje prawo do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opisanej sprawie koszty skorzystania z pomocy prawnej w celu uzyskania od spółdzielni kwoty 98.405,08 zł mogą być traktowane jako koszt uzyskania przychodu gdyż zatrudnienie fachowego pełnomocnika doprowadziło bezpośrednio do uzyskania tego przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z powyższego wynika zatem, że podstawową zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wynika z art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Jednak, aby zastosowanie mogły znaleźć postanowienia tej ustawy, w konkretnej sytuacji, u podatnika musi powstać przychód. Następnie przychód ten musi mieścić się w katalogu źródeł przychodów zdefiniowanych w ustawie podatkowej. Dodatkowo przychód ten nie może podlegać wyłączeniu od opodatkowania – stosownie do przepisów art. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak bowiem stanowi art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 205 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

Z kolei, zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.), przedmiot spadku stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Jak stanowi art. 922 § 2 Kodeksu, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Stosownie do art. 45 Kodeksu cywilnego, rzeczami w rozumieniu kodeksu są tylko przedmioty materialne. Z kolei nieruchomościami w rozumieniu art. 46 § 1 Kodeksu są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Oprócz ww. klasyfikacji Kodeks cywilny wprowadza również pojęcie ograniczonych praw rzeczowych, do których zgodnie z art. 244 § 1 zaliczają się: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipotekę regulują odrębne przepisy (art. 244 § 2).

Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1222 ze zm.) oprócz spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które jest zbywalne (przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji – art. 172 ust. 1) rozróżnia również spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, które w przeciwieństwie do ww. prawa jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji (art. 9 ust. 3 ww. ustawy). Jak stanowi art. 11 ust. 21 zd. 1 ustawy, w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Dziedziczeniu podlega natomiast wkład mieszkaniowy, co wynika z art. 14 ust. 2 ww. ustawy.

W tym miejscu należy tylko doprecyzować, że wśród praw majątkowych można wyróżnić: prawa rzeczowe (prawo własności, użytkowanie wieczyste, prawa rzeczowe ograniczone), wierzytelności, czyli prawa wierzyciela do żądania od dłużnika pewnego zachowania się, prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym (ich przedmiotem są dobra niematerialne, np. utwory, wynalazki), prawa rodzinne o charakterze majątkowym (np. prawo do świadczeń alimentacyjnych), prawo do spadku.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że spadkodawcy przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Oznacza to, że Zainteresowana oraz jej brat nie nabyli w spadku mieszkania (nieruchomości), czyli rzeczy czy ograniczonego prawa rzeczowego, lecz niezbywalne prawo majątkowe.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego do zwrotu Wnioskodawczyni kwoty będącej udziałem 1/2 wkładu mieszkaniowego nie stosuje się przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wypełnieniem dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, skoro w sprawie nie ma przychodu, który podlega opodatkowaniu, to kwestie:

• prawidłowego określenia podstawy opodatkowania (pytanie nr 1) oraz
• zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na usługi radcy prawnego (pytanie nr 2) są bezprzedmiotowe.
  
  

Analogicznie przedstawia się sytuacja oceny stanowisk przyporządkowanych do pytań nr 3 i 4. Nie można tracić z pola widzenia, że w analizowanej sprawie nie mamy do czynienia ze sprzedażą nieruchomości, czyli rzeczy lub ograniczonego prawa rzeczowego w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, lecz z realizacją prawa majątkowego, tzn. wypłatą przez spółdzielnię mieszkaniową osobom uprawnionym wartości rynkowej lokalu, stosownie do przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W związku z tym wyjaśnić należy, że okres 5 lat, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – nawet gdyby przyjąć, że otrzymane od spółdzielni mieszkaniowej pieniądze rodzą obowiązek podatkowy, a co za tym idzie konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych – jest bez znaczenia. Zakresem przedmiotowym wspomnianego przepisu ustawodawca objął wyłącznie odpłatne zbycie rzeczy, np. nieruchomości, prawa wieczystego użytkowania gruntów lub ograniczonych praw rzeczowych. W konsekwencji, w sprawie nie znajdzie zastosowania również art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych (…).

W rezultacie stanowiska odnośnie sformułowanych pytań należało ocenić jako nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.