Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPP1.4512.716.16.1.IGo
z 16 września 2016 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2016 r. (data wpływu 5 września 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że nieodpłatne przekazywanie LDU na rzecz Dystrybutorów stanowi przekazanie próbek - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 5 września 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, że nieodpłatne przekazywanie LDU na rzecz Dystrybutorów stanowi przekazanie próbek.


We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:


V. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością [dalej: „Spółka” lub „Wnioskodawca”] jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług [dalej: VAT]. Spółka prowadzi w Polsce działalność gospodarczą w zakresie handlu sprzętem elektronicznym (takim jak AGD, RTV, telefony komórkowe, komputery, drukarki).

Spółka prowadzi sprzedaż telefonów komórkowych, w tym smartphone’ów, w szczególności na rzecz podmiotów posiadających ogólnopolskie sieci marketów RTV-AGD oraz na rzecz operatorów sieci komórkowych [dalej łącznie jako: „Dystrybutorzy”]. Dystrybutorzy, poprzez posiadane przez nich sieci punktów sprzedaży, prowadzą sprzedaż telefonów na rzecz ostatecznych nabywców (użytkowników telefonów). Spółka co do zasady nie prowadzi bezpośrednio sprzedaży na rzecz ostatecznych nabywców użytkujących telefony.

Ponieważ Spółka funkcjonuje na wysokokonkurencyjnym rynku telefonów komórkowych, w ramach swojej działalności Spółka podejmuje szereg działań o charakterze marketingowym i reklamowym, które w istocie adresowane są do ostatecznych nabywców. Należy bowiem podkreślić, że choć sprzedaż dokonywana jest przez Spółkę co do zasady na rzecz Dystrybutorów (tj. faktury sprzedaży za telefony komórkowe wystawiane są na rzecz Dystrybutorów), to jednak wolumen tej sprzedaży oraz wielkość zamówień pozostają w bezpośredniej relacji z wielkością sprzedaży telefonów marki Spółki przez Dystrybutorów na rzecz końcowych nabywców.

Dystrybutorzy co do zasady nabywają produkty Spółki w celu dalszej ich odsprzedaży na rzecz końcowych nabywców. Zatem, im większa popularność danego produktu wśród potencjalnych nabywców końcowych tym większy wolumen sprzedaży produktów na rzecz Dystrybutorów oraz większa korzyść dla Spółki. W interesie Spółki (podobnie jak i Dystrybutorów) pozostaje zatem takie promowanie produktów, które stymulować będzie zainteresowanie produktem wśród końcowych nabywców. W kontekście powyższego schematu działalności, Spółka prowadzi współpracę handlową z Dystrybutorami, w ramach której nierzadko zobowiązuje się do przeprowadzania lub współpodejmowania określonych działań marketingowych i promocyjnych w celu intensyfikacji sprzedaży produktów Spółki.

Konsekwentnie, w ramach współpracy z Dystrybutorami oraz w celu promowania telefonów marki Spółki, Spółka przekazuje nieodpłatnie Dystrybutorom określoną ilość telefonów, w wersji demonstracyjnej LDU [dalej: „LDU”], z przeznaczeniem do wykorzystania w ramach ekspozycji znajdujących się w punktach sprzedaży Dystrybutorów.


LDU (ang. Live Demo Unit) to modele telefonów, które nie są finalnym ani pełnowartościowym produktem końcowym, a jedynie wersją demonstracyjną (egzemplarzem okazowym) końcowego produktu. LDU różni się od finalnej, pełnowartościowej wersji telefonu tym że:

  • LDU nie ma wgranego finalnego oprogramowania takiego jak w produkcie pełnowartościowym;
  • urządzenia LDU pozbawione są modułu GSM oraz anteny (w przypadku niektórych modeli LDU pozbawione są także slotu karty SIM) co uniemożliwia dokonywanie połączeń telefonicznych z użyciem LDU;
  • dodatkowo w urządzeniach LDU często dograny jest specjalny „tryb sprzedażowy”, który umożliwia wyświetlanie pokazu slajdów reklamowych czy filmu reklamowego na ekranie urządzenia, gdy urządzenie znajduje się na ekspozycji w punkcie sprzedaży;
  • urządzenia LDU, w przeciwieństwie do produktów pełnowartościowych, nie są objęte zobowiązaniami producenta ani Spółki w zakresie napraw gwarancyjnych.

LDU nie są udostępniane przez Dystrybutorów w publicznej sprzedaży. Celem wytworzenia LDU jest promocja sprzedaży produktów finalnych poprzez umożliwienie potencjalnym nabywcom ocenę cech i właściwości produktu finalnego ale bez jego wykorzystania końcowego.


LDU są fabrycznie oznaczone w sposób umożliwiający ich łatwe i jednoznaczne zidentyfikowanie oraz odróżnienie LDU od produktu finalnego, w szczególności:

  • na każdym egzemplarzu LDU znajduje się fabrycznie umieszczony (nieusuwalny) napis „LIVE DEMO UNIT” oraz napis „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • we wnętrzu każdego egzemplarza LDU (pod baterią) znajduje się nalepka zawierająca numer urządzenia oraz wyraźne napisy: „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • również na pudełku, w które zapakowany jest LDU znajduje się wyraźne oznaczenie w postaci napisów „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”).

Zatem, LDU są identyfikowalne zarówno przez Spółkę jak i przez Dystrybutorów jako egzemplarze demonstracyjne różniące się od produktu pełnowartościowego.


Zgodnie z zasadami współpracy obowiązującymi pomiędzy Spółką a Dystrybutorami, przekazywane Dystrybutorom egzemplarze LDU nie mogą być wykorzystane przez Dystrybutora w innych celach niż ekspozycyjne i promocyjne, nie mogą być w szczególności przedmiotem sprzedaży na rzecz końcowych nabywców.

Ilości w jakich LDU przekazywane są przez Wnioskodawcę na rzecz Dystrybutorów uzależnione są od uwarunkowań handlowych, w szczególności konieczności zmiany lub uzupełnienia ekspozycji w punktach sprzedaży w związku z wprowadzeniem na rynek nowego produktu lub nowego modelu produktu. LDU wydawane są w ilościach umożliwiających Dystrybutorom właściwą prezentację produktów we wszystkich punktach sprzedaży Dystrybutorów. Ilość LDU przekazywanych miesięcznie jednemu Dystrybutorowi jest różna i w zależności od okoliczności i uwarunkowań biznesowych może wynosić od kilku do kilkuset sztuk. Duże ilości LDU przekazywane są w szczególności w związku z wprowadzaniem na rynek nowych modeli produktów. Należy jednak podkreślić, że z perspektywy zakresu działalności prowadzonej przez Spółkę, ilość przekazywanych LDU ma charakter marginalny.

W każdym przypadku LDU przekazywane są Dystrybutorom w celu zaprezentowania cech finalnych produktów, tak aby końcowy nabywca mógł dokonać oceny jakości produktu oraz ocenić czy posiada on poszukiwane przez niego właściwości, a ostatecznie podjąć decyzję o zakupie finalnego produktu. Przekazywanie LDU przez Wnioskodawcę na rzecz Dystrybutorów nie służy więc zaspokojeniu potrzeb konsumpcyjnych lecz służy wyłącznie celom promocyjnym, w tym w szczególności ekspozycyjnym i reklamowym.


Przekazanie LDU na rzecz Dystrybutorów następuje na cele związane z działalnością gospodarczą, gdyż ma doprowadzić do wzrostu ilości transakcji dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora.


Wnioskodawca pozyskuje LDU w drodze odpłatnego zakupu od zagranicznych spółek z tej samej grupy kapitałowej, w ramach wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu LDU.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:


Czy nieodpłatne przekazywanie LDU, o których mowa w opisie stanu faktycznego, na rzecz Dystrybutorów w celu promowania produktów wobec nabywców końcowych, stanowi przekazanie próbek w rozumieniu art. 7 ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?


W ocenie Wnioskodawcy, nieodpłatne przekazywanie LDU, o których mowa w opisie stanu faktycznego, na rzecz Dystrybutorów w celu promowania produktów wobec nabywców końcowych, stanowi przekazanie próbek w rozumieniu art. 7 ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.


Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy


Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają, między innymi, dostawy towarów i świadczenie usług na terytorium. Polski. W świetle art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przez podlegającą opodatkowaniu dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny,

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.


Należy jednak podkreślić, że na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o VAT, z opodatkowania wyłączone zostało nieodpłatne przekazanie próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Definicja „próbki” zawarta została w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem przez „próbkę” rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:

  1. ma na celu promocję tego towaru oraz
  2. nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

Mając na uwadze powyższą definicję należy wskazać, iż próbkę stanowi egzemplarz towaru pod warunkiem, iż jego przekazanie (wręczenie):

  • ma na celu promocję tego towaru,
  • pozwala na ocenę cech i właściwości towaru,
  • nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, oraz
  • towar jest identyfikowalny jako próbka.

Przesłanka celu promocyjnego


Spółka wyjaśnia, iż z uwagi na specyfikę dystrybucji towarów (tj. brak własnych sklepów firmowych), nie ma ona bezpośredniego kontaktu z końcowym nabywcą oferowanych przez nią produktów. W konsekwencji, przekazanie próbki finalnym nabywcom wymaga pośrednictwa Dystrybutorów, z którymi Spółka współpracuje (to jest: sieci handlowych, operatorów sieci komórkowych). Dlatego też Spółka przekazuje LDU jako próbki produktów Dystrybutorom, którzy z kolei udostępniają je w swoich punktach sprzedaży w celach promocji produktów (taki cel zdefiniowany jest w ramach zasad współpracy pomiędzy Wnioskodawcą a Dystrybutorami). Należy więc podkreślić, iż w efekcie, przekazanie to pozwala w istocie na zapoznanie się z ofertą Spółki przez odbiorcę końcowego.

Cel promocyjny oznacza zamiar zwiększenia sprzedaży i realizowany jest przez szereg mniejszych celów, takich jak zwiększenie rozpoznawalności produktów poprzez ich eksponowanie w sklepach, umożliwienie zapoznania się z właściwościami produktu, uczynienie popularnym produktów marki Wnioskodawcy.

Wnioskodawca zauważa, iż taki właśnie jest cel nieodpłatnych wydań LDU na rzecz Dystrybutorów. Takie wydania mają na celu umożliwienie porównania produktów oferowanych przez Spółkę z produktami jej konkurentów, a końcowo umożliwienie potencjalnemu klientowi nabycie produktów Spółki, a więc i zwiększenie jej obrotu. Głównym celem przedmiotowych wydań jest więc promocja produktów znajdujących się w ofercie Spółki (tj. ekspozycja, reklama i przekazanie informacji o produktach).


Przesłanki oceny cech i właściwości towaru oraz braku zaspokajania potrzeb odbiorcy końcowego


W opinii Spółki, w przypadku LDU w oczywisty sposób spełniona jest przesłanka dotycząca możliwości oceny cech i właściwości towaru. Z wyjątkiem różnic opisanych w stanie faktycznym (to jest: brak funkcji wykonywania połączeń telefonicznych, brak gwarancji, brak finalnego oprogramowania) LDU jest tożsame z produktem końcowym, oferowanym do sprzedaży w punktach sprzedaży. LDU umożliwia prezentację wielu cech produktu finalnego, takich jak kształt, kolor, rodzaj materiałów z jakich telefon jest zbudowany, parametry wyświetlacza, ciężar itp. Umożliwia to potencjalnemu nabywcy podjęcie decyzji o zakupie produktu.

Również przesłanka braku zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych odbiorcy końcowego jest spełniona. Potencjalny nabywca może bowiem zapoznać się z LDU wyłącznie na terenie punktów sprzedaży (sklepów) Dystrybutorów. LDU nie są więc przekazywane nabywcom do konsumpcji, lecz są im jedynie eksponowane na wystawach w punktach sprzedaży, i LDU nie może więc zastąpić potencjalnemu nabywcy zakupu pełnowartościowego produktu finalnego na własny użytek.

Należy także podkreślić, że w przypadku LDU potencjalny nabywca nie ma możliwości skorzystania z podstawowej funkcji telefonu, to jest nie może wykonywać połączeń telefonicznych. Nie ulega więc wątpliwości, że zapoznanie się z LDU, czyli egzemplarzem demonstracyjnym finalnego produktu, nie wyczerpuje zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych, a ma wyłącznie na celu skłonienie potencjalnego nabywcy do zakupu produktu finalnego.


Przesłanka „identyfikowalności” jako próbka


Jak Spółka wskazała w opisie stanu faktycznego LDU są fabrycznie oznaczone w sposób umożliwiający ich łatwe i jednoznaczne zidentyfikowanie oraz odróżnienie LDU od produktu finalnego, w szczególności:

  • na każdym egzemplarzu LDU znajduje się fabrycznie umieszczony (nieusuwalny) napis „LIVE DEMO UNIT” oraz napis „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • we wnętrzu każdego egzemplarza LDU (pod baterią) znajduje się nalepka zawierająca numer urządzenia oraz wyraźne napisy: „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • również na pudełku, w które zapakowany jest LDU znajduje się wyraźne oznaczenie w postaci napisów „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”).

Zatem, LDU są identyfikowalne zarówno przez Spółkę, Dystrybutorów, jak również przez potencjalnych nabywców jako próbka finalnego produktu.


Co więcej, w ocenie Spółki, kryterium identyfikowalności należy rozważać przede wszystkim z punktu widzenia potencjalnego nabywcy. Jedną z zasad sytemu podatku VAT jest wszak opodatkowanie konsumpcji, toteż właśnie z poziomu konsumenta należy dokonać obiektywnej oceny kryterium próbki. Zasadne jest więc uznanie, iż towarem „identyfikowalnym” jako „próbka” jest taki towar, co do którego potencjalny kupujący nie ma wątpliwości, iż nie jest on towarem o przeznaczeniu handlowym, lecz właśnie próbką okazywaną jedynie w celu promocyjnym.

W związku z powyższym, nieodpłatne przekazywanie LDU, o których mowa w opisie stanu faktycznego, na rzecz Dystrybutorów w celu promowania produktów potencjalnym nabywcom końcowym, stanowi przekazanie próbek w rozumieniu art. 7 ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.


Znaczenie orzeczenia TSUE w sprawie C-581/08 w prawie EMI Group Ltd.


Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w treści orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: „Trybunał” lub „TSUE”] z 30 września 2010 r. (sygn. C-581/08) w sprawie EMI Group Ltd. Trybunał zdefiniował w tym orzeczeniu próbkę jako „egzemplarz okazowy produktu, mający na celu promocję jego sprzedaży i pozwalający na ocenę jego cech i właściwości bez wykorzystania końcowego innego niż nieodłącznie powiązane z takimi działaniami promocyjnymi. Prawo krajowe nie może ograniczyć tego pojęcia w sposób ogólny jedynie do egzemplarzy okazowych mających postać inną niż przeznaczona do sprzedaży lub jedynie do pierwszego z serii jednakowych egzemplarzy okazowych przykazywanych przez podatnika na rzecz tego samego odbiorcy bez uwzględnienia charakteru przedstawianego produktu oraz okoliczności gospodarczych właściwych dla każdej czynności przykazania egzemplarzy okazowych”.

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału celem wyłączenia z zakresu opodatkowania VAT nieodpłatnego przekazywania próbek jest odzwierciedlenie rzeczywistości gospodarczej, w której przekazywanie próbek określonego produktu ma na celu jego promocję, pozwalając równocześnie na dokonanie oceny jego jakości oraz ustalenie, czy wykazuje on właściwości poszukiwane przez potencjalnego lub rzeczywistego nabywcę.

Jak wskazał TSUE, biorąc pod uwagę niemożliwość objęcia jednolitą i wyczerpującą definicją nieskończenie wielu towarów o bardzo różnym charakterze, a także uwzględniając okoliczności gospodarcze właściwe każdej czynności, w ramach których tego rodzaju towary mogą być przekazywane przez podatnika w charakterze próbek, konieczne jest rozważenie czy dany towar stanowi próbkę dla celów podatku VAT biorąc pod uwagę konkretne uwarunkowania gospodarcze, w których dochodzi do przekazania takiego towaru w charakterze próbki.

Trybunał podkreślił także, że odbiorca próbki nie musi być potencjalny lub rzeczywisty nabywca promowanego towaru, który próbka ta przedstawia. Towar może być więc przekazywany jako „próbka” w rozumieniu art. 7 ust. 7 ustawy o VAT, także w przypadku gdy przekazywany jest przez Spółkę Dystrybutorom w celu promowania sprzedaży produktów wobec nabywców końcowych.

Co więcej, z świetle orzeczenia TSUE „ilość próbek, jakie podatnik może przekazać temu samemu odbiorcy względnie pośrednikowi zależy od charakteru produktu przedstawianego przez próbki, jak i użytku, jaki odbiorca ma z tego produktu uczynić” (pkt 33 orzeczenia TSUE). W niektórych bowiem wypadkach przekazanie wielu egzemplarzy okazowych tego samego produktu określonemu odbiorcy może być niezbędne dla realizacji celów, jakim służy przekazywanie próbek. Ilość egzemplarzy powinna zatem wynikać z charakteru przedstawianego produktu oraz ze sposobu w jaki próbka ma prezentować produkt finalny.

Należy podkreślić, że Wnioskodawca przekazywać będzie LDU w charakterze próbek na rzecz Dystrybutorów, to jest podmiotów posiadających ogólnopolskie sieci punktów sprzedaży. Uwarunkowania gospodarcze wymagają więc aby w celu prawidłowej promocji produktów Wnioskodawca przekazywał poszczególnym Dystrybutorom taką ilość LDU, która umożliwia prawidłową prezentację produktów marki Spółki na ekspozycjach w punktach sprzedaży Dystrybutorów. Uzasadnione jest więc przekazywanie Dystrybutorom LDU w ilościach dochodzących w niektórych sytuacjach (w szczególności w związku z wprowadzaniem na rynek nowych modeli produktów) do kilkuset szt. miesięcznie.

Spółka pragnie podkreślić, że przekazywanie egzemplarzy demonstracyjnych (LDU) we wskazanych powyżej ilościach jest powszechną praktyką rynkową i zgodne jest z uwarunkowaniami rynkowymi istniejącymi na rynku telefonów komórkowych. Dystrybutorzy potrzebują bowiem takich ilości LDU w celu prawidłowej prezentacji cech i właściwości LDU w stosunku do potencjalnych lub rzeczywistych nabywców. Brak przekazania LDU w odpowiednich ilościach skutkowałby nie osiągnięciem celu, któremu próbka służy.

Jak Spółka wykazała już powyżej, przekazywanie LDU, ze względu na ich charakter (w szczególności: brak funkcji wykonywania połączeń telefonicznych; jednoznaczne oznaczenie jako towar niehandlowy oraz ich eksponowanie wyłącznie na terenie punktów sprzedaży) nie grozi tym, że LDU staną się substytutem produktów finalnych przeznaczonych do konsumpcji.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania wskazanego w niniejszym wniosku znajduje potwierdzenie w indywidualnych interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe, przykładowo:

  • w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 grudnia 2013 r. nr ILPP2/443-857/13-5/Akr, w której organ podatkowy za prawidłowe uznał stanowiska podatnika zgodnie z którym „zarówno przekazanie wzorników (w formie gotowych produktów Spółki lub ich fragmentów), jak i gotowych produktów Spółki lub ich fragmentów stanowi przekazanie próbek w rozumieniu ustany o VAT w jej obecnym brzmieniu”;
  • w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 grudnia 2015 r. nr IPPP3/4512-893/15-2/JŻ zgodnie z którą: „ Wnioskodawca nie ma obowiązku opodatkowania przekazanych nieodpłatnie (w celach reklamowych i promocyjnych) płytek ceramicznych, w stosunku do których przysługiwało Wnioskodawcy w całości prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu. Nieodpłatne wydania (przekazania) materiałów reklamowych objętych zakresem pytania, z uwagi na fakt, że nie mają dla nabywcy wartości użytkowej i waloru konsumpcyjnego, nie stanowią dostawy towarów i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy”.


Podsumowując zatem, nieodpłatne przekazywanie LDU, o których mowa w opisie stanu faktycznego, na rzecz Dystrybutorów w celu promowania produktów wobec nabywców końcowych, stanowi przekazanie próbek w rozumieniu art. 7 ust. 3 i ust. 7 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.


W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).


Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

  1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
  2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.


Przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika (art. 7 ust. 3).


Zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy, przez prezenty o małej wartości, o których mowa w ust. 3, rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

  1. o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
  2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Z kolei, w myśl art. 7 ust. 7 ustawy, przez próbkę, o której mowa w ust. 3, rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarz towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:

  1. ma na celu promocję tego towaru oraz
  2. nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

Podkreślenia wymaga że dopiero łączne spełnienie ww. przesłanek pozwala uznać dany towar za „próbkę”, i w konsekwencji zgodnie z dyspozycją art. 7 ust. 3 ustawy wyłączyć przekazanie (wręczenie) towaru z opodatkowania podatkiem VAT.

Z cytowanych przepisów wynika, że w odniesieniu do towarów, co do zasady opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów. Przy czym za odpłatną dostawę towarów można uznać także przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Niemniej jednak w przypadku gdy przedmiotem przekazania są prezenty o małej wartości lub próbki czynność przekazania towarów nie jest traktowana jako odpłatna dostawa towarów podlegająca opodatkowaniu. Warunkiem braku opodatkowania tego typu czynności jest przede wszystkim okoliczność, że przekazanie musi nastąpić na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika. Ponadto, w odniesieniu do prezentów ustawodawca wprowadził kryterium wartościowe, wskazując, że „mała wartość” towaru to kwota nieprzekraczająca w roku podatkowym 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości osoby obdarowanej, a w przypadku towarów, których nie ujęto w ewidencji, jednostkowa cena nabycia (bez podatku), lub w przypadku jej braku, jednostkowy koszt wytworzenia towaru, określony w momencie jego przekazania, nie może przekroczyć kwoty 10 zł.


W odniesieniu zaś do próbki, ustawodawca w art. 7 ust. 7 ustawy, zdefiniował co należy rozumieć przez próbkę, aby jej przekazanie nie powodowało obowiązku naliczenia podatku VAT.

Przepis ten wskazuje, że próbka to egzemplarz towaru lub jego niewielka ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika ma na celu promocję tego towaru oraz nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.

Należy zauważyć, że celem opodatkowania bezpłatnego przekazywania towarów jest zapewnienie neutralności systemu podatku VAT, tak aby towary, od których odliczono naliczony podatek VAT, podlegały podatkowi należnemu. Ponadto regułą jest równe traktowanie różnych konsumentów końcowych określonych towarów poprzez zapewnienie, aby konsumpcja końcowa podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, w sytuacji gdy podatek naliczony podlegał odliczeniu. Wyłączenie opodatkowania czynności przekazywania próbek towarów lub towarów stanowiących prezenty o małej wartości należy postrzegać jako wyjątek od tej reguły, skoro naliczony podatek VAT podlega odliczeniu pomimo braku występowania odpowiadającemu mu podatku należnego.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzi sprzedaż telefonów komórkowych, w tym smartphone’ów, w szczególności na rzecz podmiotów posiadających ogólnopolskie sieci marketów RTV-AGD oraz na rzecz operatorów sieci komórkowych - Dystrybutorów. Dystrybutorzy, poprzez posiadane przez nich sieci punktów sprzedaży, prowadzą sprzedaż telefonów na rzecz ostatecznych nabywców (użytkowników telefonów). Ponieważ Spółka funkcjonuje na wysokokonkurencyjnym rynku telefonów komórkowych, w ramach swojej działalności Spółka podejmuje szereg działań o charakterze marketingowym i reklamowym, które w istocie adresowane są do ostatecznych nabywców. Dystrybutorzy co do zasady nabywają produkty Spółki w celu dalszej ich odsprzedaży na rzecz końcowych nabywców. Zatem, im większa popularność danego produktu wśród potencjalnych nabywców końcowych tym większy wolumen sprzedaży produktów na rzecz Dystrybutorów oraz większa korzyść dla Spółki. W interesie Spółki (podobnie jak i Dystrybutorów) pozostaje zatem takie promowanie produktów, które stymulować będzie zainteresowanie produktem wśród końcowych nabywców.


W ramach współpracy z Dystrybutorami oraz w celu promowania telefonów marki Spółki, Spółka przekazuje nieodpłatnie Dystrybutorom określoną ilość telefonów, w wersji demonstracyjnej LDU, z przeznaczeniem do wykorzystania w ramach ekspozycji znajdujących się w punktach sprzedaży Dystrybutorów. LDU (ang. Live Demo Unit) to modele telefonów, które nie są finalnym ani pełnowartościowych produktem końcowym, a jedynie wersją demonstracyjną (egzemplarzem okazowym) końcowego produktu. LDU różni się od finalnej, pełnowartościowej wersji telefonu tym że:

  • LDU nie ma wgranego finalnego oprogramowania takiego jak w produkcie pełnowartościowym;
  • urządzenia LDU pozbawione są modułu GSM oraz anteny (w przypadku niektórych modeli LDU pozbawione są także slotu karty SIM) co uniemożliwia dokonywanie połączeń telefonicznych z użyciem LDU;
  • dodatkowo w urządzeniach LDU często dograny jest specjalny „tryb sprzedażowy”, który umożliwia wyświetlanie pokazu slajdów reklamowych czy filmu reklamowego na ekranie urządzenia, gdy urządzenie znajduje się na ekspozycji w punkcie sprzedaży;
  • urządzenia LDU, w przeciwieństwie do produktów pełnowartościowych, nie są objęte zobowiązaniami producenta ani Spółki w zakresie napraw gwarancyjnych.

LDU nie są udostępniane przez Dystrybutorów w publicznej sprzedaży. Celem wytworzenia LDU jest promocja sprzedaży produktów finalnych poprzez umożliwienie potencjalnym nabywcom ocenę cech i właściwości produktu finalnego ale bez jego wykorzystania końcowego.


LDU są fabrycznie oznaczone w sposób umożliwiający ich łatwe i jednoznaczne zidentyfikowanie oraz odróżnienie LDU od produktu finalnego, w szczególności:

  • na każdym egzemplarzu LDU znajduje się fabrycznie umieszczony (nieusuwalny) napis „LIVE DEMO UNIT” oraz napis „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • we wnętrzu każdego egzemplarza LDU (pod baterią) znajduje się nalepka zawierająca numer urządzenia oraz wyraźne napisy: „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”);
  • również na pudełku, w które zapakowany jest LDU znajduje się wyraźne oznaczenie w postaci napisów „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”).

Zgodnie z zasadami współpracy obowiązującymi pomiędzy Spółką a Dystrybutorami, przekazywane Dystrybutorom egzemplarze LDU nie mogą być wykorzystane przez Dystrybutora w innych celach niż ekspozycyjne i promocyjne, nie mogą być w szczególności przedmiotem sprzedaży na rzecz końcowych nabywców. Ilość LDU przekazywanych miesięcznie jednemu Dystrybutorowi jest różna i w zależności od okoliczności i uwarunkowań biznesowych może wynosi od kilku do kilkuset sztuk. Duże ilości LDU przekazywane są w szczególności w związku z wprowadzaniem na rynek nowych modeli produktów. Należy jednak podkreślić, że z perspektywy zakresu działalności prowadzonej przez Spółkę, ilość przekazywanych LDU ma charakter marginalny.

W każdym przypadku LDU przekazywane są Dystrybutorom w celu zaprezentowania cech finalnych produktów, tak aby końcowy nabywca mógł dokonać oceny jakości produktu oraz ocenić czy posiada on poszukiwane przez niego właściwości, a ostatecznie podjąć decyzję o zakupie finalnego produktu. Przekazywanie LDU przez Wnioskodawcę na rzecz Dystrybutorów nie służy więc zaspokojeniu potrzeb konsumpcyjnych lecz służy wyłącznie celom promocyjnym, w tym w szczególności ekspozycyjnym i reklamowym. Przekazanie LDU na rzecz Dystrybutorów następuje na cele związane z działalnością gospodarczą, gdyż ma doprowadzić do wzrostu ilości transakcji dokonywanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora. Wnioskodawca pozyskuje LDU w drodze odpłatnego zakupu od zagranicznych spółek z tej samej grupy kapitałowej, w ramach wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego przy nabyciu LDU.

Rozstrzygając kwestię opodatkowania czynności nieodpłatnego przekazania określonych ilości produktów Spółki (Live Demo Unit – modeli telefonów komórkowych) w celu ich wykorzystania w ramach tzw. materiałów reklamowych i ekspozycyjnych, stosownym jest odwołanie się do założeń konstrukcyjnych podatku od towarów i usług. U podstaw podatku od towarów i usług leży obciążenie tym podatkiem konsumpcji, co jest realizowane poprzez doliczanie go do ceny nabywanych przez konsumentów dóbr. Faktyczny ciężar podatku jest przerzucany na kolejnych nabywców, aby w końcu obciążyć ostatniego nabywcę - konsumenta, który nie uczestniczy już w tym systemie i nie ma możliwości dalszego „przerzucenia” podatku. Podatek VAT obciąża zatem konsumpcję danego towaru (lub usługi), przez którą należy rozumieć użycie nabytego towaru (lub usługi) ze skutkiem zaspokojenia jakiejkolwiek potrzeby przez konsumenta.


Aby odpowiedzieć na wątpliwości Wnioskodawcy należy dokonać analizy czy przekazanie LDU, w opisanych we wniosku okolicznościach, może być uznane za przekazanie próbek w rozumieniu art. 7 ust. 7 ustawy.


Przy rozważeniu, czy określone czynności wykonywane przez Wnioskodawcę stanowią „przekazanie próbek towarów” należy uwzględnić wszystkie istotne okoliczności.


Konfrontując wymienione wyżej warunki z okolicznościami przedstawionymi we wniosku należy zauważyć, że brak spełnienia chociażby jednego spośród stawianych przez ustawodawcę warunków względem „próbki”, przekreśla możliwość spełnienia definicji zawartej w art. 7 ust. 7 ustawy. Ustawodawca sformułował kilka warunków, przy czym jedne z nich odnoszą się do ilości, sposobu oznaczenia, oraz cech i właściwości towaru, a inne określają cel jaki ma towarzyszyć przekazaniu (wręczeniu) ich przez podatnika. W przedmiotowej sprawie, zdaniem tut. Organu zostały spełnione wszystkie przesłanki ww. artykułu zawierającego definicję „próbki”.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że treść art. 7 ust. 7 ustawy o VAT nie wskazuje, aby „identyfikowalność” oznaczała umieszczenie na próbce napisu „próbka”. Zasadne jest więc uznanie, że towarem „identyfikowalnym jako próbka” jest taki towar, co do którego nie ma wątpliwości, że nie jest on towarem o przeznaczeniu handlowym, lecz właśnie próbką przekazywaną w celu promocyjnym. Spółka podkreśla, że przekazywane przez nią próbki w postaci LDU są każdorazowo opatrzone fabrycznie umieszczonym (nieusuwalnym) napisem „LIVE DEMO UNIT” oraz napisem „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”). Ponadto we wnętrzu każdego egzemplarza LDU (pod baterią) znajduje się nalepka zawierająca numer urządzenia oraz wyraźne napisy: „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”), jak również na pudełku, w które zapakowany jest LDU znajduje się wyraźne oznaczenie w postaci napisów „LIVE DEMO UNIT” oraz „NOT FOR SALE” (polski „NIE NA SPRZEDAŻ”).


Tym samym przesłanka „identyfikowalności” towaru jako próbka jest spełniona, bowiem umieszczone na towarach napisy jasno wskazują na to, że towar nie ma przeznaczenia handlowego, a jedynie jest egzemplarzem pokazowym.


Następnie podkreślenia wymaga fakt, że próbka reprezentuje cechy produktu gotowego, a zatem, aby mogła służyć jako przykład musi zachować wszystkie istotne cechy charakterystyczne substancji lub towarów, których dotyczy. Co do zasady przedmioty będące w stanie w całości zaspokoić potrzeby konsumenta związane z danym produktem nie można uważać za próbkę. Niemniej jednak w niektórych przypadkach produkt przekazywany jako próbka może służyć celom promocyjnym poprzez stworzenie nowego zwyczaju po stronie nabywców. Dodatkowo pojedynczy produkt może stanowić próbkę, jeśli wręczany jest w celu promowania np. segmentu produktów.

Istotna ze względu na uznanie danego przekazania towaru za próbkę jest także jego przyczyna, tj. czy intencją podatnika jest wyłącznie chęć dokonania przysporzenia po stronie obdarowanego czy też chęć przekonania go do danych towarów, tak aby zechciał on z nich skorzystać lub je nabywać. Jeżeli chodzi zatem o próbki, należy pamiętać, że ich podstawowym celem nie jest zaspokojenie potrzeb konsumenta końcowego. Wydanie próbki nie może przybierać działań o charakterze handlowym.

W omawianej sytuacji, Spółka wskazuje, że celem nieodpłatnego przekazania LDU jest promowanie produktów Spółki. Produkty Spółki, przekazywane są wyłącznie w celu ekspozycyjnym, reklamowym i promocyjnym. Tym samym przekazywanie towarów nie ma charakteru handlowego, bowiem ich celem nie jest zaspokojenie lub wyeliminowanie potencjalnych potrzeb zakupowych na dany towar a jedynie promocja i zachęcenie potencjalnych nabywców do zakupu. Cel promocyjny jaki towarzyszy przekazaniu próbki danego towaru można uznać za zrealizowany w sytuacji, gdy odbiorca, konsument (potencjalny klient) ma okazję zapoznać się z danym produktem, poznając jego właściwości, co w dalszej kolejności ma sprzyjać zachęceniu go do nabycia pełnowartościowego egzemplarza tego towaru.

W takiej sytuacji, czynność nieodpłatnego przekazania towarów (LDU) Dystrybutorom celem zamontowania ich na ekspozycjach nie następuje w celu konsumpcyjnym zaspokojenia potrzeb Dystrybutorów, a jedynie w celu promocji produktów Spółki i zachęcenia potencjalnych klientów do zakupu towarów.

Wymienione we wniosku wersje demonstracyjne telefonów nie służą – jak twierdzi Wnioskodawca – zaspokojeniu potrzeb konsumenckich i jako takie służą wyłącznie celom ekspozycyjnym, reklamowym i promocyjnym. Przekazywanie ww. wersji demonstracyjnych, następuje wyłącznie na cele związane z działalnością gospodarczą i ma na celu intensyfikację sprzedaży produktów Spółki. Wersje te pełnią rolę informacyjną - demonstracyjną dotyczącą produkowanych przez Spółkę wyrobów.

Zatem, produkty Spółki (LDU) przekazywane Dystrybutorom w celach reklamowych i promocyjnych za pomocą ekspozycji wystawianych w sklepach, spełniają przesłanki umożliwiające potraktowanie danego towaru za próbkę w rozumieniu art. 7 ust. 7 ustawy.

W świetle powołanych przepisów oraz okoliczności sprawy należy uznać, że nieodpłatne przekazanie Dystrybutorom określonej ilości produktów Wnioskodawcy (LDU) wykorzystanych docelowo w ramach ekspozycji, w celu realizacji działań marketingowych i promocyjnych dla potencjalnych klientów nie stanowi czynności, z którą ustawa o podatku od towarów i usług wiązałaby powstanie obowiązku podatkowego. Przyczyną pozostawienia poza zakresem podatku od towarów i usług tych przekazań jest brak ich konsumpcyjnego charakteru. Oznacza to, że odbiorca przekazywanych próbek towarów nie konsumuje ich, nie jest też w wyniku dokonanej dostawy zaspokojona jakakolwiek potrzeba, ani też nie pojawia się wskutek tego przysporzenie majątkowe.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że Wnioskodawca nie ma obowiązku opodatkowania przekazanych nieodpłatnie (w celach demonstracyjnych, reklamowych i promocyjnych) modeli telefonów (LDU), w stosunku do których przysługiwało Wnioskodawcy w całości prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy ich nabyciu. Nieodpłatne wydania (przekazania) wersji demonstracyjnych LDU objętych zakresem pytania, z uwagi na fakt, że nie mają dla nabywcy wartości użytkowej i waloru konsumpcyjnego, nie stanowią dostawy towarów i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy.


W związku z tym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.


Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Z 2016 r., poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj