Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB2.4511.683.2016.3.SŻ
z 7 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 4 września 2016 r. (data wpływu 6 września 2016 r.), uzupełnionym pismem złożonym w dniu 11 października 2016 r. oraz pismem z dnia 21 października 2016 r. (data wpływu 24 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 28 września 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.683.2016.1.SŻ, Organ podatkowy, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 28 września 2016 r. (skutecznie doręczono w dniu 3 października 2016 r.), zaś w dniu 11 października 2016 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania 10 października 2016 r.).

W związku z tym, że złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej nadal nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa oraz że uzupełnienie z dnia 11 października 2016 r. nie zostało podpisane, tutejszy Organ pismem z dnia 17 października 2016 r., nr 1061-IPTPB2.4511.683.2016.2.SŻ, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ponownie wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 20 października 2016 r., natomiast w dniu 24 października 2016 r. wpłynęła odpowiedź na ww. pismo (data nadania 21 października 2016 r.).

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego …. Wydział I Cywilny Wnioskodawca odziedziczył wraz z trojgiem rodzeństwa spadek po …. w środkach pieniężnych w wysokości 40 625 zł. Spadek po zmarłym w dniu 21 lipca 2014 r. wujku …., Wnioskodawca nabył w drodze dziedziczenia.

W skład majątku nabytego w drodze spadku wchodzą:

1. nieruchomość niezabudowana o powierzchni 173 m ² - wartość rynkowa 21 000 zł;
2. nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 80 m² i powierzchni gruntu 576 m² - wartość 215 000 zł;
3. ½ części nieruchomości o powierzchni 923 m² zabudowana budynkiem mieszkalnym i garażem – wartość 300 000 zł;
4. samochód osobowy marki …. - wartość rynkowa 22 500 zł;
5. samochód …. - wartość 400 zł.
   
   

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego …. z dnia 12 czerwca 2015 r., sygn. akt …., spadek po zmarłym w dniu 21 lipca 2014 r. …. nabyli:

• … (żona spadkodawcy) – ½ części,
  

• …. – 1/16 części,
  

• …. – 1/16 części,
  

• …. – 1/16 części,
  

• …. z domu …. – 1/16 części,
  

• …. – 1/8 części,
  

• …. – 1/24 części,
  

• …. – 1/24 części,
  

• ….. – 1/24 części.
  
  

W dniu 24 lutego 2016 r. poprzez złożenie zeznania SD-3, wszczęte zostało postępowanie podatkowe w sprawie ustalenia wysokości podatku od spadków i darowizn z tytułu dziedziczenia po zmarłym w dniu 21 lipca 2014 r. …..

Dnia 22 kwietnia 2016 r. na podstawie art. 207 § 1 oraz art. 21 § 1 pkt 2 i § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa oraz art. 1 ust. 1 pkt 1, art. 5, art. 6 ust. 1 pkt 1, ust. 4, art. 7 ust. 1-2, art. 8 ust. 1, ust. 1a, ust. 3-5, art. 9 ust. 1, art. 14, art. 15 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, ustalono wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn w wysokości 2 496 zł. Zobowiązanie podatkowe Wnioskodawca zapłacił w terminie 14 dni od daty decyzji.

Na wniosek żony spadkodawcy …. rozpoczęto w lutym 2015 r. sprawę o stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku. Wszyscy spadkobiercy wyrazili zgodę na spłatę swoich udziałów przez …. w terminie do 10 miesięcy.

Pani …. dokonała spłaty udziału Wnioskodawcy (1/16 części), tj. 40 625 zł przelewem na konto Wnioskodawcy przed upływem wyznaczonego terminu. Kwota ta, uzyskana tytułem spłaty odpowiada udziałowi Wnioskodawcy, który nabył w drodze dziedziczenia.

Wnioskodawca został poinformowany przez Urząd Skarbowy …., że musi złożyć zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym PIT-39. Wnioskodawca zadeklarował 40 625 zł, nie pomniejszając tej kwoty o zapłacony podatek. Poinformowano Wnioskodawcę także, że będzie zwolniony od podatku dochodowego, jeśli udokumentuje swoje wydatki na specjalne cele w ciągu 2 lat od daty postanowienia sądu o podziale spadku - prawomocnego wyroku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy kwota uzyskana z tytułu spłaty w związku z działem spadku po wujku Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie doprecyzowanym w uzupełnieniu wniosku), kwota uzyskana (40 625 zł) tytułem spłaty w związku z działem spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Opodatkowanie przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty, jest nie do przyjęcia na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, czyli raz podatkiem od spadków i darowizn, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP.

Ponadto, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, musi On sporządzić korektę do złożonego zeznania PIT-39 i wypełnić go na kwotę 0.

Spłata, którą Wnioskodawca otrzymał jest ekwiwalentna do posiadanego przez Niego udziału w spadku i nie ma podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

W przypadku nabycia w drodze spadku pięcioletni termin, o którym mowa powyżej powinien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego Wnioskodawca odziedziczył wraz z trojgiem rodzeństwa spadek, po zmarłym w dniu 21 lipca 2014 r. wujku.

W skład majątku nabytego w drodze spadku wchodzą:

1. nieruchomość niezabudowana o powierzchni 173 m² - wartość rynkowa 21 000 zł;
2. nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni użytkowej 80 m² i powierzchni gruntu 576 m² - wartość 215 000 zł;
3. ½ części nieruchomości o powierzchni 923 m² zabudowana budynkiem mieszkalnym i garażem – wartość 300 000 zł;
4. samochód osobowy marki …. - wartość rynkowa 22 500 zł;
5. samochód ….. - wartość 400 zł.
   
   

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego spadek po zmarłym w dniu 21 lipca 2014 r. spadkodawcy nabyli: Wnioskodawca w udziale 1/16 części, żona spadkodawcy w udziale ½ części oraz pozostali spadkobiercy.

Na wniosek żony spadkodawcy rozpoczęto w lutym 2015 r. sprawę o stwierdzenie nabycia spadku i dział spadku. Wszyscy spadkobiercy wyrazili zgodę na spłatę swoich udziałów przez żonę spadkodawcy w terminie do 10 miesięcy.

Żona spadkodawcy dokonała spłaty udziału Wnioskodawcy (1/16 części), tj. 40 625 zł przelewem na konto Wnioskodawcy przed upływem wyznaczonego terminu. Kwota ta, uzyskana tytułem spłaty odpowiada udziałowi Wnioskodawcy, który nabył w drodze dziedziczenia.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Zatem stwierdzić należy, że zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału, jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbyło się bez spłat i dopłat. Natomiast, jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje rzecz (nieruchomość), która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Zauważyć należy, że dział spadku, następujący ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu takiego zbycia udziału w nieruchomościach i ruchomościach (samochody). Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego Wnioskodawcy (spadkobiercy) udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna lub niższa do posiadanego przez Wnioskodawcę udziału w spadku, nie uzyskuje On w związku z czynnością działu spadku, żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy spłata, którą otrzymał Wnioskodawca w związku z działem spadku nie przekroczyła wartości Jego udziału w spadku, wówczas nie powstał przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej kwoty. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata, którą Wnioskodawca otrzymał w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Mu udziału w spadku, a czynność prawna została dokonana wyłącznie między spadkobiercami.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.