Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPP2.4512.402.2016.2.JS
z 23 listopada 2016 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 6 września 2016 r. (data wpływu 13 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 października 2016 r. (data wpływu 31 października 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie odliczenia podatku naliczonego w drodze korekty deklaracji VAT-7 z faktur otrzymanych przez Wnioskodawcę i jego małżonkę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stawki podatku VAT oraz sposobu fakturowania usług dotyczących rozbudowy i modernizacji budynku, odliczenia podatku naliczonego w drodze korekty deklaracji VAT-7 z faktur otrzymanych przez Wnioskodawcę i jego małżonkę oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 października 2016 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Aktami notarialnymi rep. A … z dnia 20.09.1989 r. rep. A … z dnia 06.11.1989 r. oraz rep. A … z dnia 10.03.1999 r. Wnioskodawca wraz z małżonką … nabyli do wspólności majątkowej w drodze kupna i darowizny od osób fizycznych działki gruntu 510 i 511 w obrębie … w … k/…, na których posadowiony był dom mieszkalny murowany, jednopiętrowy, czteroizbowy, wybudowany ok. 1905 r. Łączna wartość nabytych działek, wynikająca z wymienionych aktów notarialnych, wynosi, z uwzględnieniem skutków denominacji, 23.897,- PLN, w tym wartość budynku 15.020,- PLN. W okresie 29.03.2000 r. do 31.12.2014 r. dwa lokale w tym budynku były zajęte na cele mieszkaniowe, a pozostałe dwa lokale były wynajmowane przez Wnioskodawcę i na jego imię, w ramach tzw. „najmu prywatnego”. Przychody z najmu opodatkowane były w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Budynek nie był ujęty w wykazie środków trwałych. Wnioskodawca był i jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Od dnia 1 stycznia 2015 r. małżonkowie przystąpili do czynności związanych z rozbudową i modernizacją budynku, zamierzając przekazać go w formie darowizny swoim dzieciom. W maju 2016 roku, w wyniku stanowczej rezygnacji zstępnych z przeniesienia swoich interesów życiowych (zamieszkania i działalności gospodarczej) do …, małżonkowie podjęli decyzję o włączeniu modernizowanego budynku, jako inwestycji w trakcie realizacji, do prowadzonej od 13 stycznia 2015 r. przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej p.n. Wynajem Nieruchomości …, opodatkowanej podatkiem liniowym na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przekazanie modernizowanego budynku do działalności gospodarczej Wnioskodawcy nastąpiło w dniu 5 maja 2016 r.

Wartość udokumentowanych fakturami, poniesionych przez małżonków nakładów na rozbudowę oraz modernizację budynku w okresie do 5 maja 2016 r. wyniosła 102.914,06 PLN, z tego VAT 16506,04 PLN, a kwota netto 86408,02 PLN.

W budynku Wnioskodawca w dalszym ciągu prowadzi prace modernizacyjne, których wartość przekroczy 30% wartości budynku z okresu przed modernizacją. Przewidywany termin oddania budynku do używania - grudzień 2016 r.

Po zakończeniu rozbudowy i modernizacji, zwanych dalej modernizacją, budynek będzie budynkiem mieszkalnym o powierzchni całkowitej 269,09 m2 z tego – powierzchnia mieszkalna – dwa lokale mieszkalne – 145,01 m2, powierzchnia handlowa – dwa lokale użytkowe – 91,57 m2, powierzchnia komunikacji 30,51 m2, powierzchnia uzupełniająca (pomieszczenie gospodarcze) 2,00 m2. Dane te wynikają z projektu architektonicznego sporządzonego dla celów modernizacji budynku. Budynek jest klasyfikowany wg PKOB do grupy 112 (klasa 1121), wg KST do rodzaju 101.

Lokale mieszkalne i handlowe będą stanowiły przedmiot najmu w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej.

W roku 2015 osiągnięty przez podatnika w ramach działalności gospodarczej obrót wyniósł 204.591,- PLN, z tego obrót zwolniony od podatku VAT wyniósł 98.392,- PLN, a obrót opodatkowany 106.199,- PLN. Obrót ten został osiągnięty wyłącznie ze świadczenia usług najmu budynków i lokali.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że:

  1. Zainteresowany jest nieprzerwanie czynnym podatnikiem VAT od czerwca 2000 roku. Zgłoszenie rejestracyjne VAT z dnia 9 czerwca 2000 r.
  2. Udokumentowane wydatki związane z rozbudową i modernizacją budynku są ponoszone od grudnia 2014 roku w miesiącach: 12/2014, 02,03,04,09,10,11,12/2015, 01-04/2016 oraz od 05/2016 w dalszym ciągu, we wszystkich kolejnych miesiącach.
  3. W okresie od grudnia 2014 r. do kwietnia 2016 r. wystawiono 41 faktur, z tego 4 faktury wystawione zostały na małżonkę Wnioskodawcy …, a 37 faktur jest wystawionych na Wnioskodawcę – jako osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Od maja 2016 r. wszystkie nabywane na cele rozbudowy i modernizacji przedmiotowego budynku towary i usługi są fakturowane na Wnioskodawcę, jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą.
  4. Rozbudowa i modernizacja budynku, o której mowa we wniosku stanowi jego ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
  5. Nabywane towary i usługi w okresie do kwietnia 2016 r. Wnioskodawca z małżonką zamierzali początkowo w całości, wraz z budynkiem, wykorzystać do przekazania w formie darowizny dzieciom, czyli do czynności zwolnionej od podatku od towarów i usług.
  6. Nabywane towary i usługi na rozbudowę i modernizację od początku realizacji inwestycji do momentu oddania jej do użytkowania, nie są i nie będą wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług, czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, jak i czynności niepodlegających opodatkowaniu. Modernizowany i rozbudowywany budynek jest bowiem w okresie wykonywania inwestycji w całości wyłączony z użytkowania.
  7. Zamiarem Wnioskodawcy jest wykorzystywanie rozbudowanego i zmodernizowanego budynku od momentu oddania go do użytkowania zarówno do wykonywania czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług (wynajem lokali mieszkalnych), jak i do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (wynajem lokali użytkowych). Nie można jednak wykluczyć sytuacji, w której wynajem lokali mieszkalnych będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a wynajem lokali użytkowych będzie od tego podatku zwolniony przy zachowaniu odpowiednich warunków (np. zmiany przeznaczenia lokalu użytkowego na mieszkalny).
  8. Zamiarem Wnioskodawcy po oddaniu budynku do użytkowania (zakończeniu inwestycji) jest udostępnianie (wynajem) lokali mieszkalnych w budynku wyłącznie na cele mieszkaniowe.
  9. Zamiarem Wnioskodawcy jest oddanie lokali mieszkalnych i handlowych bezpośrednio w najem w momencie oddania efektów inwestycji do użytkowania.
  10. Jeżeli z przyczyn niezależnych od Wnioskodawcy (brak najemców) jakieś lokale nie zostaną wynajęte, to wówczas te lokale nie będą wykorzystywane do żadnych innych celów. Wnioskodawca przewiduje wynajęcie lokali bezpośrednio po oddaniu efektów inwestycji do użytkowania. Wnioskodawca nie przewiduje zwłoki w oddaniu lokali w najem.
  11. W przypadku, gdy ponoszone wydatki są/będą wykorzystywane zarówno do czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i do czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, to w ocenie Wnioskodawcy nie zawsze będzie zachodziła możliwość obiektywnego przypisania kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego i z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.
  12. Powierzchnie komunikacyjne oraz pomieszczenie gospodarcze stanowić będą część wspólną budynku, rozumianą w znaczeniu, że nie jest możliwym jednoznaczne przypisanie tych powierzchni do żadnego z lokali.
  13. W roku 2016 Wnioskodawca dokonywał i dokonuje obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, obliczoną wg proporcji wynikającej z art. 90 ust. 1 - ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług.
  14. Modernizowany i rozbudowywany budynek jest budynkiem objętym społecznym programem mieszkaniowym w części z wyłączeniem lokali użytkowych.
  15. Udział powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych w całkowitej powierzchni użytkowej budynku będzie powyżej 50%.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

  1. Czy podatek od towarów i usług wykazany w otrzymanych przez Wnioskodawcę i jego małżonkę fakturach za nabyte towary i usługi dla celów modernizacji budynku przed wniesieniem budynku do działalności gospodarczej może stanowić podatek naliczony podlegający odliczeniu przez Wnioskodawcę poprzez złożenie korekty deklaracji VAT-7 za maj 2016 r. (oznaczone jako pytanie nr 2 we wniosku ORD-IN)?
  2. Według jakiego klucza podziału należy ustalać podlegającą odliczeniu kwotę podatku od towarów i usług, wykazanego na fakturach za nabywane towary i usługi związane z modernizacją budynku (oznaczone jako pytanie nr 5 we wniosku ORD-IN)?

Zdaniem Wnioskodawcy,


Pytanie nr 1 (oznaczone jako pytanie nr 2 we wniosku ORD-IN).

Po zakończeniu modernizacji budynek będzie wykorzystywany w prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej podlegającej przepisom ustawy o VAT. Zgodnie z art. 86 ust. 1 tej ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Ponieważ ponoszone przez małżonków wydatki na modernizację budynku nie zostały w żaden sposób „skonsumowane” na inne cele, niż działalność gospodarcza podatnika, winny one w całości podlegać zasadzie określonej w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Uwzględniając obowiązującą zasadę neutralności podatku VAT, należy przyjąć, że z dniem podjęcia decyzji o przeznaczeniu modernizowanego budynku na cele prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, podatek VAT wykazany w fakturach za nabyte przez małżonków towary i usługi podlega odliczeniu wg art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, co skutkuje uprawnieniem do złożenia deklaracji korygującej VAT-7 za maj 2016 r.

Pytanie nr 2 (oznaczone jako pytanie nr 5 we wniosku ORD-IN).

Nie jest możliwym jednoznaczne określenie, które wydatki ponoszone na modernizację budynku są ponoszone do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. Lokale mieszkalne w budynku mogą być wynajmowane nie tylko wyłącznie na cele mieszkaniowe najemców. Mogą one być wynajmowane również do świadczenia usług zakwaterowania, bądź dla celów prowadzonej działalności zarobkowej najemcy. Nie da się również wykluczyć sytuacji odwrotnej, gdy najemca, za zgodą Wnioskodawcy, dokona adaptacji lokalu użytkowego na cele wyłącznie mieszkaniowe. Wobec powyższego do ustalenia kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego winny być zastosowane przepisy dotyczące częściowego odliczania podatku tj. art. 90 ust. 1 - ust. 4 ustawy o VAT oraz przepisy dotyczące korekty kwoty podatku naliczonego tj. art. 91 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższych regulacji art. 86 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Przedstawiona zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego, może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony, są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Stosownie do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.

Według art. 86 ust. 11 ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W myśl art. 86 ust. 13 ustawy, jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 13a.

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go dla tej czynności za podatnika podatku od towarów i usług, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Przymiot podatnika podatku od towarów i usług przypisany jest osobie fizycznej, osobie prawnej, jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, samodzielnie wykonującej działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Należy ponadto zwrócić uwagę na treść przepisów dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.). Mianowicie zgodnie z art. 9 Dyrektywy, podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Powyższe przepisy wskazują, że niezależnie od częstotliwości wykonania danej czynności, czynność ta podlega opodatkowaniu jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.

Wobec powyższego, za podatnika podatku VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Należy wskazać, że ww. przepis art. 86 ust. 1 ustawy stanowi generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego i jest uzupełniony regulacjami zawartymi w art. 90 ustawy.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to na mocy art. 90 ust. 2 ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Proporcję, o której mowa w cyt. wyżej ust. 2, na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

W myśl art. 90 ust. 4 ustawy, proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Zasady dotyczące sposobu oraz terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy.

Stosownie do art. 91 ust. 1 ustawy, po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6 lub 10 lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy (art. 91 ust. 3 ustawy).

Zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy, w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

W myśl art. 91 ust. 5 ustawy, w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.


Zgodnie z art. 91 ust. 6 ustawy, w przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

  1. opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
  2. zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Art. 91 ust. 7 ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Stosownie do art. 91 ust. 7a ustawy, w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy, w przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.

Jak stanowi ust. 7c powołanego artykułu, jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana (art. 91 ust. 7d ustawy).

Na podstawie art. 91 ust. 8 ustawy, korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Analiza powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje, że w przypadku zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. zarówno w sytuacji gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, jak również w sytuacji, gdy nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi – podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Jak wynika z okoliczności sprawy, w związku z poniesionymi wydatkami dotyczącymi rozbudowy i modernizacji przedmiotowego budynku w okresie od grudnia 2014 r. do kwietnia 2016 r. wystawiono 41 faktur, z tego 4 faktury wystawione zostały na małżonkę Wnioskodawcy, a 37 faktur jest wystawionych na Wnioskodawcę. Od maja 2016 r. wszystkie nabywane na cele rozbudowy i modernizacji przedmiotowego budynku towary i usługi są fakturowane na Wnioskodawcę.

Należy wskazać, że zasady wystawiania faktur regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Elementy faktury zawiera przepis art. 106e ustawy.

Na podstawie art. 106j ust. 1 ustawy, w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

  1. udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,
  2. udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1,
  3. dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
  4. dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
  5. podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury

- podatnik wystawia fakturę korygującą.


Zgodnie natomiast z art. 106k ust. 1 ustawy, nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki, z wyjątkiem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15, może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą. Faktura ta wymaga akceptacji wystawcy faktury (ust. 2).

Jak wynika z powyższych regulacji, fakturę korygującą wystawia się w przypadku udzielenia rabatów, obniżek cen, zwrotu sprzedawcy towarów oraz zwrotu nabywcy kwot nienależnych, a także zwrotu nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub rat, podlegających opodatkowaniu (zwrotu całości lub części należności) oraz w sytuacji, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Z ww. przepisów wynika, że jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

Natomiast pomyłki dotyczące informacji wiążącej się z nabywcą, mogą być skorygowane poprzez wystawienie przez nabywcę noty korygującej.

Z powołanych przepisów dotyczących korygowania faktur wynika, że dopuszczalne jest korygowanie „pomyłek w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury”, przy czym nie uczyniono żadnych zastrzeżeń co do charakteru tych pomyłek, mogą to być więc wszelkie możliwe pomyłki.

Z kolei noty korygujące mogą zostać wystawione przez nabywcę towaru lub usługi, w przypadku gdy otrzymał on fakturę lub fakturę korygującą zawierającą pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się zwłaszcza ze sprzedawcą lub nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi (z wyjątkiem pomyłek w pozycjach faktury określonych odpowiednio w § 5 ust. 1 pkt 8-15 rozporządzenia, art. 106e ust. 1 pkt 8-15 ustawy).

Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 2082, z późn. zm.).

W świetle art. 31 § 1 ww. Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących stosunków majątkowych między małżonkami, nic nie uprawnia do wniosku, że wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług przez jednego z małżonków (sprzedaż towarów, odpłatne świadczenie usług, import itp.) czyni podatnikiem tego podatku również drugiego małżonka, gdy czynności te dotyczą składników ich majątku wspólnego, a przychód uzyskany z wykonywania tych czynności stanowi ich majątek dorobkowy.

Skoro każdy z małżonków jest uprawniony do samodzielnego zarządzania majątkiem wspólnym, to może on samodzielnie, we własnym imieniu i na własny rachunek dokonywać czynności prawnych będących wykonywaniem tego zarządu, jakkolwiek skuteczność czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga akceptacji drugiego małżonka.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, iż w przypadku, gdy małżonkowie pozostają we współwłasności małżeńskiej i nabywają dobro inwestycyjne, które jest używane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej jednego z nich, nie ma przeszkód, aby małżonek ten skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego przy jego zakupie pod warunkiem, że występuje związek pomiędzy poniesionym wydatkiem, a wykonywanymi z tytułu prowadzonej działalności, czynnościami opodatkowanymi.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawne należy stwierdzić, że rozpoczynając inwestycję w postaci rozbudowy i modernizacji przedmiotowego budynku zamiarem Wnioskodawcy nie było wykorzystywanie budynku dla celów działalności gospodarczej, zatem Wnioskodawca nie miał prawa do obniżenia na bieżąco podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z realizacją tej inwestycji. Przy czym w maju 2016 r. podjęto decyzję o włączeniu budynku, jako inwestycji w trakcie realizacji, do prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. Ponadto – jak wynika z okoliczności sprawy – w trakcie realizacji inwestycji postanowiono, że od momentu oddania do użytkowania rozbudowanego i zmodernizowanego budynku będzie on wykorzystywany zarówno do wykonywania czynności zwolnionych od podatku VAT, jak i do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Tym samym należy zauważyć, że na etapie realizacji inwestycji nastąpiła zmiana koncepcji wykorzystania mienia mającego powstać w toku inwestycji, co uprawnia Wnioskodawcę do dokonania korekty podatku naliczonego.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że w przypadku poniesionych w związku z rozbudową i modernizacją przedmiotowego budynku wydatków, które mogą zostać jednoznacznie przyporządkowane do wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych podatkiem VAT, Wnioskodawcy na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w ww. fakturach, pod warunkiem niezaistnienia przesłanek określonych w art. 88 ustawy.

Natomiast w przypadku wydatków, które mogą zostać jednoznacznie przyporządkowane do wykonywania wyłącznie czynności zwolnionych od podatku VAT, Wnioskodawcy stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w tych fakturach.

Z kolei w stosunku do wydatków, co do których Wnioskodawca nie ma możliwości obiektywnego przyporządkowania ich wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem VAT lub czynności zwolnionych od podatku VAT, Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących te wydatki w części określonej na podstawie proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 i następne ustawy. Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek określonych w art. 88 ustawy.

Przy czym w tym miejscu należy wyjaśnić, iż cytowany wyżej art. 88 ustawy nie przewiduje braku prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury zawierającej błędne oznaczenie nabywcy czy błędny numer NIP nabywcy (oczywiście w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze). Niemniej, w przypadku udokumentowania zakupu fakturą zawierającą błędne oznaczenie nabywcy, konieczne jest skorygowanie tego błędu, co jednak nie uniemożliwia dokonania odliczenia podatku naliczonego na zasadach i w terminach wskazanych przepisami prawa. W przepisie art. 88 ustawy nie wskazano bowiem, że takie nieprawidłowości stanowią o braku prawa do odliczenia. A zatem Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, według ww. zasad, z faktur wystawionych na małżonkę, jednakże dane nabywcy na fakturze winny być skorygowane.

Realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wydatków poniesionych na rozbudowę i modernizację budynku przed wniesieniem budynku do działalności gospodarczej nastąpi w trybie i na zasadach, o których mowa w art. 91 ustawy. Jednocześnie podkreślić należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie nastąpi zmiana przeznaczenia środka trwałego, lecz zmiana przeznaczenia towarów i usług nabytych do wytworzenia tego środka trwałego.

Stosownie bowiem do cyt. art. 91 ust. 8 ustawy korekty, o której mowa w ust. 5-7 tego artykułu, dokonuje się, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2 (m.in. środka trwałego), zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Korekty ww. podatku naliczonego dokonuje się jednorazowo w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia zakupionych towarów i usług.

Z uwagi na okoliczność, iż zmiana przeznaczenia towarów i usług nabytych na rozbudowę i modernizację przedmiotowego budynku nastąpiła w maju 2016 r., to korekty podatku naliczonego Wnioskodawca ma prawo dokonać w deklaracji VAT-7 za maj 2016 r.

Tym samym oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie należy podkreślić, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego podanego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego stanu faktycznego.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Tut. Organ zauważa, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Ponadto informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie odliczenia podatku naliczonego w drodze korekty deklaracji VAT-7 z faktur otrzymanych przez Wnioskodawcę i jego małżonkę, natomiast w pozostałej części zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj