Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB3.4510.1074.2016.1.MS
z 5 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko — przedstawione we wniosku z dnia 25 listopada 2016 r. (data wpływu 30 listopada 2016 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania ograniczeń wynikających z art. 15d (od 1 stycznia 2017r.) do regulowania zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania ograniczeń wynikających z art. 15d (od 1 stycznia 2017r.) do regulowania zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

B. Sp. z o.o. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W ramach prowadzonej działalności Spółka będzie dokonywać ze swoimi kontrahentami rozliczeń bezgotówkowych w drodze ustawowej kompensaty wzajemnych wierzytelności (art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm., dalej: kc). Kompensaty dokonywane będą poprzez oświadczenia złożone drugiej stronie (art. 499 kc), w formie pisemnej lub ustnej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy rozliczone w formie kompensaty zobowiązania Wnioskodawcy, będą stanowiły dla Wnioskodawcy w całości koszt uzyskania przychodu bez względu na rozliczoną kwotę zobowiązania, w świetle mającego wejść w życie z dniem l stycznia 2017 r. art. 15d ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 851 ze zm.; zwana dalej: „Ustawa CIT”)?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku kompensaty (potrącenia) wzajemnych wierzytelności Wnioskodawcy i jego kontrahentów (zarówno umownego, jak i w wyniku jednostronnego oświadczenia woli), regulacja zawarta w art. 15d Ustawy CIT nie znajdzie zastosowania, a tym samym należność uregulowana w drodze kompensaty (potrącenia) stanowi w całości koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem, że spełnia pozostałe warunki uznania jej za koszt podatkowy.

Art. 15d Ustawy CIT, który wejdzie w życie z początkiem 2017 r. został wprowadzony ustawą z dnia 13 kwietnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r., poz. 780, dalej: Ustawa zmieniająca).

Ustawą zmieniającą dokonano obniżenia limitu dopuszczalnych w obrocie gospodarczym rozliczeń gotówkowych z 15 tys. Euro do 15 tys. zł. Zgodnie z treścią art. 22 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1. stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
   • jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
     
   
   
   

W korelacji z tą zmianą, do Ustawy CIT - poprzez dodanie art. 15d - wprowadzono normę, która nakazuje podatnikowi prowadzącemu pozarolniczą działalność gospodarczą wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów poniesionego wydatku w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (tj. transakcji o wartości 15 tys. zł) została zrealizowana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W przypadku zaś zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, podatnicy mają obowiązek zmniejszyć koszty uzyskania przychodów lub w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększyć przychody w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

W ocenie Wnioskodawcy, powyższe przepisy nie mają zastosowania w przypadku regulowania zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia), a zatem w przypadku przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego niniejszego wniosku.

Kompensata (potrącenie) to umorzenie dwóch wzajemnych wierzytelności w drodze dwustronnej umowy lub poprzez złożenie oświadczenia woli przez jednego wierzyciela drugiemu wierzycielowi, które prowadzi do unicestwienia obu wierzytelności. W doktrynie wskazuje się trzy funkcje potrącenia, w tym m.in.: na funkcję zapłaty, która wyraża się w tym, że w wyniku potrącenia wzajemne zobowiązania dłużników ulegają umorzeniu tak, jakby dłużnicy spełnili świadczenia. Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie), (por. komentarz do art. 498 kodeksu cywilnego, pod red. A. Kidyby, Lex 2014).

Zrównanie skutków prawnych kompensaty wzajemnych wierzytelności z faktyczną zapłatą dostrzeżono również w wyrokach sądów administracyjnych. Jak wskazał przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 kwietnia 2012 r. (sygn. IFSK 1731/11): (...) zobowiązanie pieniężne wygasa także poprzez kompensację (potrącenie) wzajemnych wierzytelności (...). Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny zapłacie. Podobną tezę zawarto także przykładowo w wyrokach: WSA w Warszawie z 15 kwietnia 2014 r., sygn. HI SA/Wa 2374/13, NSA z 23 lipca 2013 r., sygn. I FSK 1069/12.

Kompensata (potrącenie) należności nie może być jednak definiowana jako płatność, która stanowi czynność związaną z rozporządzeniem środkami pieniężnymi, o której mowa w przepisach zmienionych ustaw.

Jakkolwiek w ocenie Wnioskodawcy omawiane przepisy nie dotyczą przypadków regulowania zobowiązań w drodze kompensat (potrąceń), to jednak wpływ nowych regulacji na kwestie związane z regulowaniem zobowiązań w drodze tzw. rozliczeń kompensacyjnych budził wątpliwości już w trakcie konsultacji społecznych projektowanych zmian. W efekcie, Ministerstwo Finansów, odnosząc się do zapytań i wniosków odnośnie konieczności doprecyzowania proponowanych przepisów uwzględniając przy tym również rozliczenia w drodze kompensat (potrąceń), stwierdziło, że: Przepisy art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odnoszą się do płatności gotówkowych/bezgotówkowych, a nie do regulowania zobowiązań (które to pojęcie ma szerszy zakres). W przypadku płatności może ona być dokonana w formie gotówkowej lub bezgotówkowej. Jeżeli zatem ma miejsce uregulowanie lub wygaśnięcie zobowiązania z innych powodów niż dokonanie płatności, wówczas omawianych przepisów nie stosuje się.

Z powyższego wyjaśnienia wprost wynika, że omawiane przepisy nie dotyczą kwestii regulowania zobowiązań w drodze rozliczeń kompensacyjnych, bowiem Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej - regulując kwestie płatności (a zatem pojęcia. węższego od uregulowania zobowiązania) - nie obejmuje swoim zakresem tego rodzaju rozliczeń pomiędzy przedsiębiorcami. Niezależnie od powyższego, w ocenie Wnioskodawcy warto także zwrócić uwagę na treść uzasadnienia do projektu Ustawy zmieniającej, która potwierdza powyższe konkluzje. W uzasadnieniu do Ustawy zmieniającej wskazano bowiem, że: Obniżenie obecnie obowiązującego limitu będzie miało pozytywny wpływ na zwiększenie transparentności dokonywanych transakcji, wzrost uczciwej konkurencji między przedsiębiorcami, zmniejszanie szarej strefy i w konsekwencji przyczyni się to do zwiększenia dochodów budżetu państwa. Zmniejszenie tego limitu wraz z określeniem skutków w podatkach dochodowych dla działania niezgodnego z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej powinno sprawić, że znacząco większa część transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi będzie rejestrowana na rachunkach płatniczych, co powinno pozytywnie wpłynąć nie tylko na ograniczanie szarej strefy w gospodarce, ale również pełne realizowanie obowiązków podatkowych przedsiębiorców. Należy zauważyć przy tym, że proponowane działanie wpisuje się w tendencję widoczną w działaniach innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Polega ona bowiem bądź na wprowadzaniu ograniczeń podobnych do istniejącego na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. wskazywaniu obowiązku rozliczania transakcji między podmiotami profesjonalnymi (przedsiębiorcami) w formie bezgotówkowej, bądź systematycznym obniżaniu progu transakcji gotówkowych.

W ocenie Wnioskodawcy, powyższy tekst uzasadnienia wskazuje, że celem zmian w przepisach z pewnością nie było ograniczenie transakcji bezgotówkowych, do których niewątpliwie należy regulowanie zobowiązań w drodze kompensaty (potrącenia), a wręcz odwrotnie.

Uzasadnienie wskazuje na kontynuację trendu panującego w krajach UE, ciążącego do wyeliminowania zjawisk ukrywania przychodów, dokonywania transakcji o charakterze przestępczym poprzez stosowanie dwóch mechanizmów, tj.:

• systematycznego obniżania progów dla transakcji gotówkowych i
  

• wskazywania obowiązku przeprowadzania transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi w formie bezgotówkowej.
  
  
  

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, uregulowanie zobowiązania w drodze kompensaty (potrącenia) wzajemnych wierzytelności Wnioskodawcy i jego kontrahentów (zarówno umownego, jak i w wyniku jednostronnego oświadczenia woli), nie mieści się w dyspozycji przepisów art. 22 Ustawy swobodzie działalności gospodarczej oraz art. 15d Ustawy CIT, a tym samym zobowiązanie Wnioskodawcy, które zostało uregulowane w drodze kompensaty (potrącenia) stanowi w całości koszt uzyskania przychodów, przy założeniu, iż spełnia pozostałe warunki uznania go za koszt uzyskania przychodów wymagane przez Ustawę C1T.

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 października 2016 r. (sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.772.2016.1.AK), w której organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że: dyspozycja art. 15d ust. 1 ustawy pdop nie znajdzie zastosowania w przypadku kompensaty. Tym samym Spółka może dokonywać kompensaty wzajemnych wierzytelności bez względu na ograniczenia kwotowe wynikające z art. 15d ust.1 ustawy pdop i rozliczone w drodze kompensaty zobowiązania Spółki będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w całości pod warunkiem spełnienia wszystkich przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy pdop.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr z 2016 poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art.54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.