Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
2461-IBPB-1-1.4511.52.2017.1.MJ
z 7 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.), w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1948 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 31 stycznia 2017 r. (data wpływu do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej 7 lutego 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wskazanych we wniosku wydatków – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 lutego 2017 r. do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wskazanych we wniosku wydatków.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca od 2001 r. jest wspólnikiem spółki jawnej (dalej: „Spółka”), powstałej z przekształcenia spółki cywilnej w trybie art. 26 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 1030 ze zm., winno być: t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1578 ze zm.). Dochody osiągane przez Wnioskodawcę z udziału w Spółce, opodatkowywane są na zasadach określonych w art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., winno być: t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.).

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji pozostałych wyrobów z mineralnych surowców niemetalicznych, produkcji karmy dla zwierząt, produkcji pozostałych wyrobów ceramicznych.

Spółka prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 330 ze zm., winno być: t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1047 ze zm.).

Spółka pozostawała ze spółką z o.o. (dalej: „Spółka z o.o.”) w stosunkach gospodarczych w związku z zawarciem w dniu 23 listopada 2010 r. umowy o współpracy handlowej. W dniu 26 lutego 2013 r. Spółka – na skutek starań podjętych przez wspólnika i jednocześnie prezesa zarządu Spółki z o.o. (dalej: „Wspólnik”) – zawarła z rzeczoną Spółką z o.o. porozumienie, w którym ustalono, że w przypadku ziszczenia się warunków, o których mowa w jego treści, zwiększony zostanie limit kredytowy udzielony przez Spółkę wnioskującej o to Spółce z o.o., o kwotę 500.000 zł. W porozumieniu tym zgodnie podano, że na dzień zawarcia porozumienia suma wymagalnych i niewymagalnych jeszcze zobowiązań Spółki z o.o. względem Spółki równa jest kwocie 1.352.088,39 zł (słownie: jeden milion trzysta pięćdziesiąt dwa tysiące osiemdziesiąt osiem złotych 39/100).

W dniu 26 lutego 2013 r. pomiędzy Spółką a Wspólnikiem i inną osobą fizyczną – w wykonaniu zobowiązania wskazanego w § 4 ust. 1 przywołanego wyżej porozumienia – została zawarta umowa przeniesienia własności nieruchomości (dalej: „Nieruchomość”) na zabezpieczenie, a zatem umowa, której uznania za bezskuteczną w postępowaniu sądowym przed Sądem Okręgowym dochodził Bank.

W związku z faktem zawarcia umowy przewłaszczenia Nieruchomości na zabezpieczenie, Spółka wraz ze Spółką z o.o., podpisały tego samego dnia aneks nr 3 do umowy o współpracy handlowej z 23 listopada 2010 r., na mocy którego uchylono dotychczasową treść punktu 4.6 umowy i nadano mu nowe brzmienie. W rezultacie doszło do ustalenia wyższego – wnioskowanego i mocno forsowanego przez Wspólnika – limitu kredytowego dla Spółki z o.o.

Spółka z o.o. skorzystała ze zwiększonego limitu kredytowego, zamawiając od Spółki dalsze partie towarów. W rezultacie Spółka w okresie od 26 lutego 2013 r. do 5 kwietnia 2013 r., pomimo nieuregulowanych zobowiązań ze strony Spółki z o.o., dostarczyła Spółce z o.o. zamówione towary na łączną kwotę 711.605,79 zł.

Spółka zwróciła się do powodowego Banku z żądaniem wypłaty kwoty w wysokości 1.000.000 zł, tytułem udzielonej gwarancji, zabezpieczającej zapłatę za nabyte towary lub usługi, ten zaś uiścił podaną wyżej kwotę.

Pomimo rzeczonej zapłaty, suma wierzytelności Spółki wobec Spółki z o.o. na dzień 21 sierpnia 2013 r., tj. dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości tejże spółki, opiewała jednak na kwotę 1.010.115,03 zł, w tym 980.383,60 zł tytułem należności głównej.

Pismem datowanym na dzień 25 września 2013 r., Spółka dokonała zgłoszenia tejże wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, prowadzonym przed Sądem Rejonowym. W pisemnym zgłoszeniu wierzytelności Spółka wskazała, że zgłoszona wierzytelność jest zabezpieczona umową z 26 lutego 2013 r., zawartą pomiędzy Bankiem, a Wspólnikiem i inną osobą fizyczną, w której ustalono, że gdyby dłużnik nie wykonał ciążących na nim zobowiązań wynikających z umowy o współpracy handlowej z 23 listopada 2010 r., Wspólnik oraz inna osoba fizyczna zobowiązują się je wykonać do kwoty w wysokości 1.000.000 zł (słownie jeden milion złotych), jak również, że na podstawie rzeczonej umowy zawarto nadto pomiędzy Spółką, a Wspólnikiem i inną osobą fizyczną umowę przewłaszczenia Nieruchomości.

Wyrokiem z 3 listopada 2015 r., wydanym w związku z wystąpieniem przez Bank przeciwko Spółce z powództwem z art. 527 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459, dalej: „k.c.”) – skargą pauliańską, Sąd Okręgowy uznał za bezskuteczną wobec Banku umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie własności Nieruchomości, z której własnością jest związany udział we współwłasności w części wspólnej budynku z 26 lutego 2013 r., zawartą między Spółką a Wspólnikiem i inną osobą fizyczną, w celu zaspokojenia wierzytelności Banku wobec Wspólnika i innej osoby fizycznej, w łącznej kwocie 8.973.073,46 zł.

W uzasadnieniu do orzeczenia, Sąd I instancji wskazał, że Spółka uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, z pokrzywdzeniem Banku, ponieważ Dłużnicy przez przysporzenie korzyści majątkowej Spółce stali się niewypłacalni w wyższym stopniu, niż przed przysporzeniem, oraz że Wspólnik i inna osoba fizyczna działali ze świadomością pokrzywdzenia Banku, dlatego na podstawie art. 527 § 1 w związku z art. 528 k.c. uwzględnił powództwo.

W punkcie II wyroku, zasądził także od Spółki na rzecz Banku kwotę w wysokości 110.847 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na skutek apelacji Spółki od wyroku Sądu Okręgowego z 3 listopada 2015 r., Sąd Apelacyjny oddalił środek odwoławczy Spółki i zasądził od niej na rzecz Banku kwotę 10.800 zł. Spółka przy wnoszeniu środka odwoławczego uiściła nadto opłatę od apelacji w kwocie 100.000 zł.

Spółka uregulowała na rzecz Banku zasądzone jej koszty procesu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, przy ustalaniu dochodu z udziału w Spółce, której Wnioskodawca jest wspólnikiem, Wnioskodawca może zaliczyć przypadające na niego (proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku) koszty uzyskania przychodów w zakresie poniesionych kosztów procesu, kosztów postępowania apelacyjnego i kosztów opłaty od apelacji, poniesionych przez Spółkę, w kwocie 221.647,00 zł?

Zdaniem Wnioskodawcy, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła.

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, winien spełniać łącznie następujące warunki:

• winien pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm., dalej: „updof”),
• powinien być właściwie udokumentowany.
  
  

Generalnie należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Przepisy prawa podatkowego nie przewidują szczegółowych unormowań w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków, poniesionych na zapłatę kosztów procesowych. Koszty te nie zostały wymienione w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 23 updof.

Brak wyłączenia określonego wydatku z katalogu wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, nie decyduje jeszcze o tym, że dany wydatek jest kosztem podatkowym. Wydatki mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, o ile spełniają przesłanki określone w art. 22 ust. 1 updof, w szczególności zostały poniesione w celu uzyskania przychodu bądź też zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Podatnik musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności.

Nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to ten cel musi być widoczny, a ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

Należy także zwrócić uwagę na art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1822 ze zm.), zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że w piśmiennictwie podkreśla się, iż w przypadku, gdy podatnik w momencie podejmowania decyzji o poniesieniu konkretnego wydatku oceni, że obiektywnie przyczyni się on do osiągnięcia w przyszłości przychodów z działalności gospodarczej bądź zabezpieczenia albo zachowania źródła tych przychodów, organ podatkowy nie jest uprawniony do kwestionowania zasadności poniesienia tego wydatku i zaliczenia go do kosztów. Organ podatkowy nie ma zatem możliwości wyłączenia prawa danego podmiotu gospodarczego do podejmowania wyboru, który wydatek ponieść. Nie ma on także uprawnienia do ustalania kryteriów, na podstawie których dokonuje się wyboru danego rodzaju wydatków.

Stanowisko to znajduje potwierdzenie także w orzecznictwie. Na fakt ten zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 21 sierpnia 2008 r., sygn. akt I SA/Ol 273/08, który zauważył, iż w orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreślano już wielokrotnie, że organy podatkowe nie są uprawnione do oceny prawidłowości prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika, a jedynie do oceny, czy dany wydatek wykazuje normatywny związek z przychodem, czyli potencjalnie można się spodziewać, że jego poniesienie spowoduje powstanie przychodu. (...) O przydatności, czy racjonalności wydatku decyduje podatnik. Organ uprawniony jest natomiast do badania czy dany rodzaj wydatków pozostaje w związku z działalnością przedsiębiorstwa.

Odnosząc zatem powyższe do sprawy należy stwierdzić, że wydatki z tytułu opłaty od apelacji, opłaty od pozwu i zasądzone koszty zastępstwa procesowego, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez podatnika działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jego interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę podatnika przed uszczupleniem jego majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów podatnika, a więc mogą stanowić koszty uzyskania przychodów u Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, poniesione koszty procesu, koszty postępowania apelacyjnego oraz koszty opłaty od apelacji, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki i tym samym zwiększają kwoty kosztów uzyskania przychodów przypadających na Wnioskodawcę z uwzględnieniem postanowień art. 8 ust. 2 pkt 1 updof oraz w konsekwencji zmniejszają kwoty osiągniętego przez niego dochodu z tytułu udziału w Spółce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm., dalej: „updof”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby określony wydatek mógł zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodów, winien spełniać łącznie następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ustawy nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów. Przy czym związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, iż konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Zatem kosztem uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko te, które nie zostały wymienione w art. 23 ust. 1 powoływanej ustawy i które pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Zauważyć należy, iż przez sformułowanie „w celu” należy rozumieć dążenie do osiągnięcia jakiegoś stanu rzeczy (przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu), a dążenie podatnika ma przymiot „celowości”, jeżeli na podstawie dostępnej wiedzy o związkach przyczynowo-skutkowych można zasadnie uznać, że poniesiony koszt może przynieść oczekiwane następstwo (doprowadzić do zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu). Przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Za koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu można więc uznać koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Kosztami związanymi z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów będą więc przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

W tym miejscu wskazać należy, że w myśl art. 527 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, dalej: „k.c.”), gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (art. 527 § 2 k.c.).

Tzw. „skarga pauliańska” stanowi wyjątek od zasady prawa zobowiązaniowego, że stosunek obligacyjny powstaje pomiędzy jego stronami, bowiem uwzględnienie ww. skargi powoduje, że wierzyciel będzie mógł dochodzić swoich roszczeń nie bezpośrednio od dłużnika, a od osoby trzeciej, z którą dłużnik dokonał czynności krzywdzącej dla wierzyciela, a czynność prawna dłużnika utraci moc w stosunku do wierzyciela występującego ze skargą pauliańską.

Celem instytucji skargi pauliańskiej jest ochrona interesów wierzyciela na wypadek nielojalnego (czy wręcz nieuczciwego) postępowania dłużnika, który z pokrzywdzeniem wierzyciela wyzbywa się składników swego majątku na rzecz osób trzecich lub majątek ten obciąża, zaciągając kolejne zobowiązania, i w ten sposób stwarza lub pogłębia stan swojej niewypłacalności.

Aby wierzyciel mógł skorzystać z omawianej instytucji, muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:

1. istnienie wierzytelności,
2. dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba ta uzyskała korzyść majątkową,
3. pokrzywdzenie wierzycieli,
4. działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,
5. wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.
   
   

Jedną z przesłanek zastosowania ww. instytucji jest zatem to, by osoba trzecia, która odniosła korzyść majątkową z dokonania zaskarżonej czynności prawnej, wiedziała, że dłużnik dokonał tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli lub aby przy zachowaniu należytej staranności mogła się o tym dowiedzieć.

Wykazanie, że osoba trzecia wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, ułatwia domniemanie prawne wynikające z art. 527 § 3 k.c., w przypadku gdy osobą trzecią uzyskującą korzyść majątkową na skutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika jest osoba będąca w bliskim z nim stosunku. Ustawodawca nie określił, jakiego rodzaju relacje przesądzają o pozostawaniu wskazanych podmiotów w bliskich stosunkach. Stosunek bliskości na ogół wynika z powiązań rodzinnych, ale może wynikać także z innych więzi, w szczególności uczuciowych, przyjacielskich, towarzyskich czy majątkowych. Domniemanie ustanowione w ww. przepisie może być zastosowane względem każdej osoby, o ile w konkretnym przypadku stopień wzajemnych powiązań zachodzących z tytułu więzów rodzinnych, przyjaźni, wdzięczności, wspólnych interesów itp. pozwala uznać, że są to stosunki bliskie (por. wyrok SN z 10 kwietnia 1964 r., sygn. akt III CR 39/64, OSNC 1965, nr 5, poz. 75).

W przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek z art. 527 k.c., dochodzi do uznania przez sąd czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, który czynność zaskarżył.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika m.in., że wyrokiem z 3 listopada 2015 r., wydanym w związku z wystąpieniem przez Bank przeciwko Spółce z powództwem z art. 527 k.c. – skargą pauliańską, Sąd Okręgowy uznał za bezskuteczną wobec Banku umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie własności Nieruchomości, z której własnością jest związany udział we współwłasności w części wspólnej budynku z 26 lutego 2013 r., zawartą między Spółką a Wspólnikiem i inną osobą fizyczną, w celu zaspokojenia wierzytelności Banku wobec Wspólnika i innej osoby fizycznej, w łącznej kwocie 8.973.073,46 zł.

W uzasadnieniu do orzeczenia, Sąd I instancji wskazał, że Spółka uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, z pokrzywdzeniem Banku, ponieważ Dłużnicy przez przysporzenie korzyści majątkowej Spółce stali się niewypłacalni w wyższym stopniu, niż przed przysporzeniem, oraz że Wspólnik i inna osoba fizyczna działali ze świadomością pokrzywdzenia Banku, dlatego na podstawie art. 527 § 1 w związku z art. 528 k.c. uwzględnił powództwo.

W punkcie II wyroku, zasądził także od Spółki na rzecz Banku kwotę w wysokości 110.847 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na skutek apelacji Spółki od wyroku Sądu Okręgowego z 3 listopada 2015 r., Sąd Apelacyjny oddalił środek odwoławczy Spółki i zasądził od niej na rzecz Banku kwotę 10.800 zł. Spółka przy wnoszeniu środka odwoławczego uiściła nadto opłatę od apelacji w kwocie 100.000 zł.

Spółka uregulowała na rzecz Banku zasądzone jej koszty procesu.

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku i jego wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby jednak pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Wnioskodawcy. Podkreślenia wymaga w tym miejscu fakt, że podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, w tym takich, które są następstwem jego niewłaściwego, tj. niezgodnego z prawem, lub nieracjonalnego działania, bądź też będących następstwem niezachowania przez niego należytej staranności. Ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma on możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa, poprzez zaliczenie w koszty wszystkich poniesionych wydatków.

Swoboda kształtowania umów w obrocie gospodarczym umożliwia dowolność (w granicach prawa) w konkretyzowaniu ich treści według potrzeb stron. Jednakże zawierając umowy w obrocie gospodarczym należy zachować szczególną ostrożność.

W świetle tak przedstawionego stanu faktycznego, trudno mówić o racjonalności działania Spółki w odniesieniu do wskazanego we wniosku wydatku, czy też o jego poniesieniu w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Skoro bowiem sądy powszechne uznały, że skarga pauliańska wierzyciela (Banku) była zasadna, to bez wątpienia zaistniały wskazane powyżej przesłanki, uzasadniające podjęcie takiego rozstrzygnięcia, tj. m.in., przesłanka że osoba trzecia (w tym przypadku Spółka) wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik działał w celu pokrzywdzenia wierzyciela, tym bardziej w sytuacji, gdy pomiędzy Spółką, a dłużnikami istniały szczegółowo przedstawione we wniosku powiązania.

Innymi słowy, na gruncie przedmiotowej sprawy, Spółka, której Wnioskodawca jest wspólnikiem, pozostając z dłużnikami w powiązaniach, o których mowa we wniosku, na skutek przeprowadzenia określonych działań, m.in. zawarcia umowy przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie oraz późniejszego zgłoszenia wierzytelności, doprowadziła do pokrzywdzenia wierzyciela. To z kolei doprowadziło do procesu, którego wynik (w obu instancjach) był negatywny dla Spółki, której Wnioskodawca jest wspólnikiem, a w konsekwencji do powstania kosztów procesowych, które Wnioskodawca stara się przerzucić na skarb państwa.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że poniesione przez Spółkę, a będące przedmiotem wniosku wydatki, nie mogą stanowić kosztów podatkowych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-512 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.