Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-2.4511.855.2016.1.IN
z 7 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 5 września 2016 r. (data otrzymania 13 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawczyni – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawczyni.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Na mocy prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego zostało rozwiązane małżeństwo Wnioskodawczyni poprzez rozwód bez orzekania o winie. Z małżeństwa tego pozostał syn (obecnie 24-letni).

Po upływie kilku lat od rozwodu Wnioskodawczyni i jej były mąż doszli do porozumienia w kwestii podziału majątku wspólnego. Majątek wspólny stanowią dom i mieszkanie własnościowe w bloku. Byli małżonkowie uzgodnili, że na mocy umowy notarialnej Wnioskodawczyni otrzyma dom a druga strona, czyli były mąż, otrzyma mieszkanie.

Podział nie będzie ekwiwalentny a wynika to między innymi z faktu, że w domu, który otrzyma Wnioskodawczyni mieszkają babcia i rodzice Wnioskodawczyni, którzy mają notarialny zapis dożywotniego zamieszkiwania i opieki, oraz jej 24-letni syn.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytania:

1. Czy Wnioskodawczyni i jej były mąż zostaną obciążeni podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy Wnioskodawczyni zostanie obciążona podatkiem dochodowym od osób fizycznych ze względu na nierówny podział majątku wspólnego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Podział nie jest ekwiwalentny, jednakże Wnioskodawczyni nie zamierza sprzedawać otrzymanego domu, tym samym Wnioskodawczyni nie osiągnie przychodu ze źródła, o którym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według Wnioskodawczyni oznacza to, że przychód z tytułu podziału majątku wspólnego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, wobec czego nie musi rozliczać się z tego tytułu z fiskusem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawczyni. Natomiast w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa jakie mogą wystąpić po stronie byłego męża Wnioskodawczyni wydano odrębne rozstrzygnięcie – postanowienie Znak: 2461-IBPB-2-2.4511.1015.2016.1.IN.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady – wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej. Przychodem z podziału majątku wspólnego jest wartość otrzymanego przez każdego z małżonków majątku, a także wartość spłat (dopłat) otrzymywanych przez jednego z małżonków z tytułu podziału majątku. Wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z tego tytułu przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.).

W świetle art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, że niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa).

W myśl art. 35 Kodeksu – w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Co do zasady, z chwilą ustania wspólności ustawowej, wspólność dotychczas bezudziałowa zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych. Od tej chwili małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym, niezależnie od tego, w jakim stopniu każdy z nich przyczynił się do jego powstania. W myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Z reguły jest to stan przejściowy, który prowadzi do podziału majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) – podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie bowiem z tym przepisem, każdy ze współwłaścicieli może żądać, żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Podział majątku wspólnego może nastąpić na mocy umowy między małżonkami, w wyroku orzekającym rozwód na żądanie któregokolwiek z małżonków, o ile wniosek o podział majątku nie przyczyni się do nadmiernego opóźnienia postępowania lub na mocy orzeczenia sądu w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Możliwość zawarcia umowy o podział majątku wynika z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Stronami umowy są byli małżonkowie. Warunkiem, który musi zostać spełniony, jest istnienie zgodnej woli stron co do możliwości i sposobu podziału. Brak jednomyślności w tej kwestii powoduje, że podział majątku może zostać dokonany jedynie na drodze sądowej.

Umowa o podział majątku wspólnego podlega ogólnym uregulowaniom prawa zobowiązań, w tym co do formy czynności prawnych (art. 73-81 Kodeksu cywilnego). Jeżeli w skład dzielonego majątku wchodzi nieruchomość, to umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego (art. 1037 § 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Umowny podział majątku wspólnego podlega reżimowi wyznaczanemu przez przepisy dotyczące wad oświadczenia woli i nie może naruszać zasad współżycia społecznego, gdyż umowa sprzeczna z tymi zasadami będzie nieważna.

Małżonkowie mogą w pełni dowolnie zdecydować, któremu z nich przypadną poszczególne składniki majątku, mogą także wskazać w umowie, że mają nierówne udziały we wspólnym majątku.

Podział majątku dokonany między małżonkami w umowie nie musi być ekwiwalentny. Jeżeli udziały w poszczególnych przedmiotach majątkowych nie zostały przyznane w sposób ekwiwalentny, w gestii małżonków pozostaje ustalenie odpowiednich dopłat czy spłat. Nie jest to jednak konieczne. Jeżeli małżonkowie świadomie zgadzają się na ekonomicznie nierówny podział majątku, to taka umowa będzie ważna i skuteczna.

Zgodnie z orzecznictwem sądów, strony mogą dokonać umownego podziału majątku nie zachowując reguły równych udziałów, co może być wynikiem wzajemnego obrachunku obejmującego splot interesów osobistych, majątkowych, rodzinnych, biznesowych i innych wykraczających poza ramy majątku dorobkowego.

Doktryna i orzecznictwo jednomyślnie opowiadają się na rzecz stanowiska, że dysproporcja między wartością określonych w umowie, wzajemnych świadczeń stron nie stanowi dostatecznej przesłanki uznania umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni i jej były mąż zawrą umowę o podział majątku dorobkowego w formie aktu notarialnego, w której dokonają podziału majątku wspólnego w taki sposób, że mąż Wnioskodawczyni otrzyma mieszkanie a Wnioskodawczyni dom, w którym mieszkają babcia i rodzice Wnioskodawczyni, którzy mają notarialny zapis dożywotniego zamieszkiwania i opieki oraz syn Wnioskodawczyni. Zdaniem Wnioskodawczyni, podział ten nie będzie ekwiwalentny.

Uwzględniając przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przywołane uregulowania prawne stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię składnika majątku w wyniku podziału majątku wspólnego – nawet w sytuacji, gdy Wnioskodawczyni otrzyma mniej lub więcej niż jej małżonek i niezależnie od tego czy pomiędzy małżonkami wystąpią dopłaty lub spłaty z tego tytułu – nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy zacytowanego przepisu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem bez znaczenia dla skutków podatkowych będzie to, czy podział majątku wspólnego byłych małżonków będzie ekwiwalentny czy nieekwiwalentny.

Stanowisko Wnioskodawczyni uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.