Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-2.4511.931.2016.1.KRB
z 10 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm. ) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 6 października 2016 r. (data otrzymania 10 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 października 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni po dwóch latach małżeństwa, w 1999 r. wyprowadziła się od męża z małymi wówczas dziećmi i zamieszkała u swoich rodziców, gdzie mieszka do chwili obecnej. Wnioskodawczyni oficjalnie od 2006 r. jest po rozwodzie z mężem. Obecnie dzieci Wnioskodawczyni są w wieku 19 lat (córka) i 18 lat (syn). W wychowaniu dzieci pomagali jej rodzice. Mąż Wnioskodawczyni nigdy nie wykonywał bezpośrednio władzy rodzicielskiej w stosunku do dzieci. To Wnioskodawczyni sprawuje wyłączną opiekę nad dziećmi. Od męża Wnioskodawczyni dzieci mają zasądzone łącznie 460 zł alimentów, które są płatne przez Komornika Sądowego. Mąż Wnioskodawczyni w żaden sposób nie uczestniczył w wychowaniu dzieci (abstrahując od sporadycznych widzeń i płaconych alimentów). Nigdy nie zapytał o stan zdrowia dzieci oraz o wyniki nauczania w szkołach. Obecnie dzieci uczą się w szkołach średnich. Córka uczęszcza do IV klasy Technikum – klasa maturalna. Aby czuć się pewniej na maturze córka Wnioskodawczyni zaczęła uczęszczać na korepetycje z języka angielskiego i matematyki, za które Wnioskodawczyni płaci 80 zł tygodniowo. Syn jest obecnie w III klasie Technikum. Wydatki na szkołę są więc duże (książki, wycieczki szkolne, korepetycje, komitety rodzicielskie, zbliżająca się studniówka i matura córki). Mąż Wnioskodawczyni w żaden sposób nie poczuwa się do jakiegokolwiek obowiązku. Uważa, że płaci alimenty i to wystarcza, żeby skorzystać z ulgi prorodzinnej „bo mu się należy”. Wnioskodawczyni zawsze rozliczała się z dziećmi. Nigdy nie brała całej ulgi, ponieważ miała niskie dochody. Mąż Wnioskodawczyni postanowił to wykorzystać już w ubiegłym roku podatkowym (2014 r.) zabierając ulgę na dzieci – zrobił jednak korektę zwracając kwotę, którą otrzymała Wnioskodawczyni, tj. 182,29 zł. W rozliczeniu podatkowym za 2015 r. mąż Wnioskodawczyni pobrał całą ulgę na syna, którego nie wychowywał i którym się w ogóle nie interesuje – twierdząc, że „mu się należy i wcale nie ma ochoty tego zwracać i robić jakiejkolwiek korekty zeznania podatkowego”. Po otrzymaniu pisma z Urzędu Skarbowego Wnioskodawczyni zwróciła ulgę na syna. Wnioskodawczyni uważa, że ulga prorodzinna powinna przysługiwać rodzicowi, u którego dzieci mieszkają, który chodzi z nimi do lekarzy, ma kontakt ze szkołą i bezpośrednio uczestniczy w wychowaniu dzieci.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytania:

Komu w takiej sytuacji przysługuje ulga na dzieci, kto powinien z niej skorzystać i komu się ona faktycznie należy? Czy ma to być matka, która wychowuje dzieci bez jakiejkolwiek pomocy ojca, czy ojciec dzieci?

Zdaniem Wnioskodawczyni, prawo do ulgi na dzieci powinno przysługiwać rodzicowi, który faktycznie dziecko wychowuje, który ponosi wszelkie koszty związane z wychowaniem, kształceniem i leczeniem dziecka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Na podstawie art. 27f ust. 2 ww. ustawy – odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
      
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
2. dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
   
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
   
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
      
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
      
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy – odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

W świetle art. 27f ust. 6 ww. ustawy – przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy – sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nie korzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,
• w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.
  
  

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni po dwóch latach małżeństwa, w 1999 r. wyprowadziła się od męża z małymi wówczas dziećmi i zamieszkała u swoich rodziców, gdzie mieszka do chwili obecnej. Wnioskodawczyni oficjalnie od 2006 r. jest po rozwodzie z mężem. Obecnie dzieci Wnioskodawczyni są w wieku 19 lat (córka) i 18 lat (syn). W wychowaniu dzieci pomagali jej rodzice. Mąż Wnioskodawczyni nigdy nie wykonywał bezpośrednio władzy rodzicielskiej w stosunku do dzieci. To Wnioskodawczyni sprawuje wyłączną opiekę nad dziećmi. Od męża Wnioskodawczyni dzieci mają zasądzone łącznie 460 zł alimentów, które są płatne przez Komornika Sądowego. Mąż Wnioskodawczyni w żaden sposób nie uczestniczył w wychowaniu dzieci (abstrahując od sporadycznych widzeń i płaconych alimentów).

Mąż Wnioskodawczyni w żaden sposób nie poczuwa się do jakiegokolwiek obowiązku. Uważa, że płaci alimenty i to wystarcza, żeby skorzystać z ulgi prorodzinnej „bo mu się należy”. Wnioskodawczyni zawsze rozliczała się z dziećmi. Nigdy nie brała całej ulgi, ponieważ miała niskie dochody. Mąż Wnioskodawczyni postanowił to wykorzystać już w ubiegłym roku podatkowym (2014 r.) zabierając ulgę na dzieci – zrobił jednak korektę zwracając kwotę, którą otrzymała Wnioskodawczyni, tj. 182,29 zł. W rozliczeniu podatkowym za 2015 r. mąż Wnioskodawczyni pobrał całą ulgę na syna, którego nie wychowywał i którym się w ogóle nie interesuje – twierdząc, że „mu się należy i wcale nie ma ochoty tego zwracać i robić jakiejkolwiek korekty zeznania podatkowego”. Po otrzymaniu pisma z Urzędu Skarbowego Wnioskodawczyni zwróciła ulgę na syna.

Odnosząc się do tak przedstawionego stanu faktycznego wskazać należy, że prawo do dokonania odliczenia na podstawie art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje m.in. podatnikom:

1. wykonującym władzę rodzicielską w stosunku do małoletnich dzieci, lub
2. utrzymującym pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez nich ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego.
   
   

Jak wynika z treści art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.) dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 ww. ustawy).

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Jednak podkreślić należy, że o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywności rodziców wobec dziecka.

Natomiast obowiązek alimentacyjny zdefiniowany został w art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jako obowiązek dostarczania przez osobę zobowiązaną podmiotowi uprawnionemu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania.

Z art. 133 § 1 ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Natomiast stosownie do art. 133 § 2 tej ustawy, poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

W orzecznictwie został utrwalony pogląd, że kwestia niedostatku osoby uprawnionej do alimentacji musi być oceniana w sposób zindywidualizowany, poprzez porównanie czy posiadane przez nią środki są wystarczające na pokrycie życiowych i zdrowotnych potrzeb niezbędnych w jej sytuacji.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci precyzuje zaś art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zależy on od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Biorąc pod uwagę powyższe, uprawnionymi do skorzystania z ulgi na pełnoletnie dzieci są podatnicy, którzy spełnili poniższe przesłanki, tj.:

• osiągali dochody opodatkowane według skali podatkowej,
• wykonywali władzę rodzicielską lub pełnili funkcje opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub sprawowali opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
• utrzymywali pełnoletnie dziecko w związku z wykonywaniem przez siebie ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej,
• wykażą podatek (po odliczeniu składki na ubezpieczenia zdrowotne).
  
  

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazała, że to Ona sprawuje wyłączną opiekę nad dziećmi i ponosi koszty ich utrzymania, a zatem to Wnioskodawczyni sama wykonywała faktyczną władzę rodzicielską i wypełnia obecnie obowiązek alimentacyjny.

Reasumując, uznać należy, że skoro w stosunku do małoletnich dzieci (przed ukończeniem przez nie 18 roku życia) tylko Wnioskodawczyni wykonywała władzę rodzicielską bez udziału drugiego z rodziców, natomiast po osiągnięciu przez nie pełnoletności utrzymywała je w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego – to wówczas Ona ma możliwość – przy spełnieniu pozostałych przesłanek – odliczenia całej kwoty ulgi z tytułu wychowywania dzieci. Zatem w przedmiotowej sprawie, Wnioskodawczyni przysługuje w całości prawo do dokonania w ramach ulgi prorodzinnej odliczenia w zeznaniu podatkowym.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.