Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
3063-ILPB1-2.4511.359.2016.2.DJ
z 12 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 listopada 2016 r. (data wpływu 6 grudnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 grudnia 2016 r. (data wpływu 3 stycznia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia akcji bez wynagrodzenia – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia akcji bez wynagrodzenia.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 1 oraz art. 14f § 1 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 12 grudnia 2016 r. nr 3063-ILPB1-2.4511.359.2016.1.DJ, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania poprzez wyjaśnienie, czy złożony wniosek dotyczy stanu faktycznego, czy zdarzenia przyszłego, czy też dotyczy zarówno stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a uzupełnieniem wniosku nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

W treści wezwania zamieszczono pouczenie, że w przypadku nieuzupełnienia podania w wyznaczonym terminie, tut. Organ przyjmie, że przedmiotowy wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego.

Wezwanie wysłane w dniu 12 grudnia 2016 r. zostało skutecznie doręczone w dniu 19 grudnia 2016 r., natomiast w dniu 3 stycznia 2017 r. (data nadania 20 grudnia 2016 r.), do tut. Organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca jest obecnie akcjonariuszem spółki akcyjnej – posiada akcje na okaziciela.

W przyszłości możliwa jest sytuacja, w której akcje zostaną bez wynagrodzenia nabyte przez spółkę akcyjną od Wnioskodawcy, a następnie zostaną umorzone. Akcje zostaną umorzone zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych, za zgodą Wnioskodawcy w drodze ich nabycia przez spółkę, czyli w trybie umorzenia dobrowolnego. W taki sposób nabyta będzie część akcji z tych, które akcjonariusz posiada. Pozostałe akcje posiadane przez Wnioskodawcę będą nadal uprawniać Wnioskodawcę do uczestnictwa w spółce akcyjnej. Z tytułu zbycia akcji spółce w celu umorzenia, Wnioskodawcy nie będzie należne jakiekolwiek wynagrodzenie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy dobrowolne umorzenie akcji bez wynagrodzenia spowoduje po stronie Wnioskodawcy powstanie przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i czy w związku z tym Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić podatek dochodowy?

Zdaniem Wnioskodawcy, zbycie przez Wnioskodawcę akcji w celu umorzenia bez wynagrodzenia nie spowoduje po stronie Wnioskodawcy powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie natomiast z art. 359 § 1 k.s.h., odnoszącym się do spółki akcyjnej akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut spółki tak stanowi. Akcje mogą być umorzone albo za zgodą akcjonariusza w drodze ich nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), bądź też bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb umorzenia przymusowego określa statut.

Artykuł 359 § 2 k.s.h. wskazuje, że dla umorzenia akcji wymagana jest uchwała walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych, bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego.

Zgodnie z przywołanymi przepisami umorzenie dobrowolne akcji może odbyć się zarówno za wynagrodzeniem, jak i bez wynagrodzenia. W przypadku analizowanego zdarzenia przyszłego, planowanym jest, że umorzenie akcji odbędzie się bez wynagrodzenia. Powyższe oznacza, że akcjonariusz przeniesie własność akcji na spółkę nie uzyskując wynagrodzenia za akcje, które następnie zostaną umorzone przez spółkę.

W świetle przytoczonych przepisów prawa oraz przedstawionego zdarzenia przyszłego przyjąć należy, że wskutek umorzenia akcji w spółce akcyjnej, stanowiących własność Wnioskodawcy, po Jego stronie, nie powstanie żaden przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia akcji w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Zatem osiągnięty przychód ze zbycia akcji w celu umorzenia w osobach prawnych (spółkach kapitałowych) należy zakwalifikować zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do kapitałów pieniężnych.

Biorąc pod uwagę, że w przypadku opisanym w zdarzeniu przyszłym wprawdzie dojdzie do zbycia akcji, jednakie zbycie to nie będzie miało charakteru odpłatnego, tym samym dla Wnioskodawcy nie powstanie przychód z tytułu zbycia akcji w celu ich umorzenia (dobrowolnego umorzenia akcji), który mógłby być opodatkowany. W sytuacji, kiedy umorzenie akcji przeprowadzane jest bez wynagrodzenia, nie powstaje przychód należny. Innymi słowy, podatnikowi, którego akcje umarzane są bez wynagrodzenia, nie przysługuje tytuł prawny do żądania wypłaty wynagrodzenia.

Zauważyć także należy, że skoro przepisy Kodeksu spółek handlowych dopuszczają umorzenie akcji za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia, to w razie skorzystania z możliwości umorzenia bez wynagrodzenia nie ma również podstaw do zastosowania przepisu art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dla ustalenia istnienia przychodu niezbędnym bowiem elementem jest ustalenie, że określona kwota lub świadczenie jest podatnikowi należna z uwagi na odpłatny charakter zbycia akcji.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym zbycie akcji w spółce akcyjnej na rzecz tejże spółki celem umorzenia nastąpi bez wynagrodzenia. W szczególności, nie powstanie obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz Wnioskodawcy zarówno w chwili zbycia, jak i w przyszłości. Nie powstanie również obowiązek innego świadczenia na rzecz Wnioskodawcy w związku ze zbyciem akcji celem ich umorzenia. Do dyspozycji Wnioskodawcy, jak również żadnego innego podmiotu, nie zostaną w związku z umorzeniem akcji postawione środki pieniężne lub inne świadczenia.

Skoro nie powstanie roszczenie o zapłatę wynagrodzenia, a Wnioskodawca nie uzyska jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego w zamian za umorzone akcje zarówno w chwili umorzenia, ani nigdy w przyszłości, to po stronie Wnioskodawcy zarówno bezpośrednio jak i pośrednio nie powstanie przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując, zbycie na rzecz spółki i dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia akcji w spółce akcyjnej nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Umorzenie akcji polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z akcji. Instytucja umorzenia akcji wspólnika spółki kapitałowej została uregulowana w art. 359 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1578, z późn. zm.).

Zgodnie z przepisem art. 359 § 1 Kodeksu spółek handlowych akcje mogą być umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie może być dokonane częściej niż raz w roku obrotowym. Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa statut. Umorzenie akcji – zgodnie z art. 359 § 2 ww. ustawy – wymaga uchwały walnego zgromadzenia. Uchwała powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego akcjonariuszowi akcji umorzonych bądź uzasadnienie umorzenia akcji bez wynagrodzenia oraz sposób obniżenia kapitału zakładowego. Umorzenie przymusowe następuje za wynagrodzeniem, które nie może być niższe od wartości przypadających na akcję aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między akcjonariuszy.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że umorzenie akcji co do zasady odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się umorzenie nieodpłatne. Tryb umorzenia ma istotne znaczenie dla podatku dochodowego od osób fizycznych. Na gruncie tego podatku umorzenie dobrowolne i przymusowe traktowane są zgoła odmiennie. W przypadku umorzenia dobrowolnego akcji dochodzi najpierw do zbycia tychże akcji przez akcjonariusza – w takim przypadku następuje nabycie akcji przez spółkę – a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez spółkę. Umorzenie nastąpi w przyszłości. Zatem w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia akcji przez spółkę i odrębnie do ich umorzenia – w dwóch etapach działań. Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego. Wobec powyższego, podkreślić należy wyraźnie, że z dobrowolnym umorzeniem akcji mamy do czynienia wówczas, gdy wspólnik spółki kapitałowej wyrazi zgodę na umorzenie jego akcji, a ponadto spółka ta nabędzie od wspólnika jego akcje.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca jest obecnie akcjonariuszem spółki akcyjnej – posiada akcje na okaziciela. W przyszłości możliwa jest sytuacja, w której akcje zostaną bez wynagrodzenia nabyte przez spółkę akcyjną od Wnioskodawcy, a następnie zostaną umorzone. Akcje zostaną umorzone zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych, za zgodą Wnioskodawcy w drodze ich nabycia przez spółkę, czyli w trybie umorzenia dobrowolnego. W taki sposób nabyta będzie część akcji z tych, które akcjonariusz posiada. Pozostałe akcje posiadane przez Wnioskodawcę będą nadal uprawniać Wnioskodawcę do uczestnictwa w spółce akcyjnej. Z tytułu zbycia akcji spółce w celu umorzenia, Wnioskodawcy nie będzie należne jakiekolwiek wynagrodzenie.

Przechodząc na grunt przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) należy zauważyć, że zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji).

Jednakże przytoczony przepis art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy nie obejmuje swą dyspozycją zbycia udziałów (akcji) w celu umorzenia, czyli umorzenia dobrowolnego.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) powoływanej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Zauważyć należy, że przytoczony uprzednio przepis art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje swą dyspozycją wyłącznie zbycie o charakterze odpłatnym. W sytuacji zaś, gdy umorzenie udziałów (akcji) przeprowadzane jest bez wynagrodzenia, przychód nie powstaje. Innymi słowy podatnik, którego udziały (akcje) umarzane są w trybie, który nie przewiduje wypłaty wynagrodzenia, nie ma tytułu prawnego do uzyskania wypłaty wynagrodzenia. Tym samym stwierdzić należy, że nie dochodzi wówczas do powstania przychodu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz przytoczone regulacje prawne, stwierdzić należy, że w związku z dobrowolnym umorzeniem akcji bez wynagrodzenia, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego. Zatem stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.