Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-19/15-2/PK1
z 15 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2015r. (data wpływu: 15 stycznia 2015 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przychodu podatkowego oraz momentu dokonania jego korekty – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie rozpoznania przychodu podatkowego oraz momentu dokonania jego korekty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Przedmiotem działalności Spółki jest m.in. udzielanie pożyczek. Model biznesowy przyjęty przez Wnioskodawcę zakłada, że pożyczki udzielane i spłacane są w formie gotówkowej. W praktyce, to pracownicy Spółki (ew. osoby współpracujące na zasadzie umowy cywilnoprawnej) zajmują się zdobywaniem klientów i również pracownicy pobierają od Spółki środki przeznaczone na pożyczkę i przekazują je klientom po podpisaniu umowy pożyczkowej. Pracownicy pobierają od klientów opłaty związane z udzieleniem pożyczki, a także płatności rat. Środki pobrane od klientów pracownicy przekazują następnie Spółce lub wykorzystują do udzielenia kolejnych pożyczek innym klientom.

Wnioskodawca posiada wdrożone wewnętrzne procedury bezpieczeństwa, które służą weryfikacji wiarygodności pracowników przed zatrudnieniem, a następnie kontroli i nadzorowi nad ich pracą. Między innymi, Spółka wymaga od swoich pracowników potwierdzenia niekaralności oraz nieposzlakowanej opinii, a także cyklicznie kontaktuje się z pożyczkobiorcami potwierdzając fakt oraz okoliczności zawarcia i wykonywania umów pożyczek, a także otrzymania i spłaty środków pieniężnych.

Tym niemniej, pomimo podjętych szczególnych środków ostrożności, sporadycznie zdarzają się przypadki, gdy pracownicy dopuszczają się kradzieży środków przeznaczonych na pożyczki fałszując dokumenty umów z klientami i zachowując środki dla siebie. Pracownicy w celu uwiarygodnienia zawarcia umowy przez pewien okres przekazują środki Spółce, twierdząc że są to środki pochodzące ze spłaty pożyczek przez klientów. W innych przypadkach, nieuczciwi pracownicy nie przekazują Spółce środków pobranych od klientów, deklarując ich przeznaczenie na udzielenie pożyczek innym klientom. W obydwu przypadkach Spółka rozpoznaje przychód podatkowy z tytułu odsetek od pożyczek oraz opłat związanych z udzieleniem pożyczek, w momencie zadeklarowanego otrzymania tych tytułów wpłat przez pracownika od klienta.

W sytuacji, gdy osoba wskazana w umowie pożyczki jako pożyczkobiorca kwestionuje zawarcie tej umowy, wszczynana jest procedura wyjaśniająca okoliczności zawarcia umowy. Jeżeli okazuje się, że Wnioskodawca rzeczywiście został wprowadzony w błąd przez pracownika i pracownik dopuścił przywłaszczenia powierzonego mu mienia, Spółka składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do organów ścigania, a także zawiesza podejrzanego pracownika w wykonywaniu czynności. W historii Spółki doszło do sytuacji, gdy nieuczciwy pracownik porzuca swoją pracę i ukrywa się (również przed organami ścigania). Spółka sporządza również protokół szkody, w którym zawiera m.in. wartość i datę ujawnienia szkody, a także inne dane, takie jak miejsce i okoliczności powstania szkody.

W niektórych przypadkach organy ścigania po wszczęciu postępowania nie są w stanie doprowadzić do ujęcia sprawcy przestępstwa lub postępowanie w jego sprawie przedłuża się z przyczyn niezależnych od Wnioskodawcy. Skutkuje to wydaniem przez organy ścigania postanowienia o zawieszeniu śledztwa (dochodzenia). W takich okolicznościach Spółka ponosi stratę, gdyż jest faktycznie pozbawiona możliwości odzyskania przywłaszczonego mienia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

1. Czy w świetle przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego Spółka powinna rozpoznać jako przychód podatkowy opłatę za obsługę i odsetki od pożyczki, jeżeli nie doszło do zawarcia umowy pożyczki z klientem (Spółka została wprowadzona w błąd przez pracownika co do faktu zawarcia umowy pożyczki)?
2. W świetle przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego, w którym okresie Spółka powinna dokonać korekty przychodu wynikającej z nieprawidłowego zaliczenia kwoty opłat za obsługę i odsetki od pożyczki do przychodów należnych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad. 1

Zdaniem Spółki, w świetle przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego Spółka nie powinna rozpoznać jako przychodu podatkowego opłaty za obsługę i odsetki od pożyczki, jeżeli nie doszło do faktycznego zawarcia umowy pożyczki z klientem i spłaty ww. tytułów (Spółka została wprowadzona w błąd przez pracownika co do faktu zawarcia umowy pożyczki).

Ad. 2

Zdaniem Spółki, w świetle przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego Spółka powinna dokonać korekty przychodu wynikającej z nieprawidłowego zaliczenia kwoty opłat za obsługę i odsetki od pożyczki do przychodów należnych za okres, w którym kwoty te zostały nieprawidłowo zaliczone przez Wnioskodawcę do przychodów należnych.

1. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 1

W ocenie Wnioskodawcy zaprezentowane przez niego stanowisko jest prawidłowe, ponieważ Spółka nie powinna rozpoznawać opłaty za obsługę i odsetki od pożyczki jako przychodu należnego w sytuacji, gdy w rzeczywistości nie doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki z klientem rozliczenia tytułów, które są rozpoznawane jako przychody. Sfałszowana przez pracownika umowa pożyczki nie została skutecznie zawarta, a więc Spółka nie powinna osiągać przychodów w związku z jej wykonywaniem.

1.1. Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Wskazany przepis formułuje tzw. memoriałową zasadę rozpoznawania kosztów z działalności gospodarczej, Oznacza ona, że przychodem z działalności gospodarczej są kwoty należne, nawet jeżeli nie zostały one faktycznie otrzymane przez podatnika.

1.2. Definicja przychodu należnego

Spółka stoi na stanowisku, że przychody należne to należności, co do których istnieje prawna podstawa do żądania ich zapłaty przez dłużnika. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie doktrynie prawa podatkowego. Przykładowo Adam Mariański wskazuje, że:

„O przychodach należnych możemy mówić w sytuacji, gdy podatnikowi przysługuje uprawnienie do ich otrzymania. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych jest związane z powstaniem wierzytelności. Roszczenie jest wymagalne wraz z nadejściem terminu świadczenia (A. Mariański, D. Jaszczak, B. Kuźniacki, A. Nowak, M. Wilk: Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz., Lex 2014.).".

Powyższe stanowisko potwierdzają ponadto organy podatkowe w wydawanych przez siebie interpretacjach, np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 25 czerwca 2013 r. (nr IPTPB1/415-211/13-2/DS,), w której organ wskazał, iż:

„Do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są należne podatnikowi, czyli są wymagalne, niewątpliwe i bezwarunkowe".

Zgodnie z przywołaną wykładnią pojęcia przychodu należnego należy stwierdzić, że stanowią go jedynie wierzytelności, co do których istnieje możliwość skutecznego żądania zapłaty od dłużnika,

1.3. Brak skutecznego zawarcia umowy pożyczki przez Spółkę

W analizowanym stanie faktycznym nie doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki. Wynika to z faktu, że umowa pożyczki została sfałszowana przez pracownika Spółki, a więc nie zaistniał stosunek prawny pomiędzy Spółką, a domniemanym klientem. Zatem na gruncie prawa cywilnego w opisanym stanie faktycznym umowę zawarcia pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą a pożyczkobiorcą należy uznać za nieistniejącą.

Zgodnie z poglądami doktryny prawa cywilnego, nieistniejąca czynność prawna nie wywołuje zamierzonych skutków prawnych od chwili jej dokonania, gdyż nigdy faktycznie nie zaistniała. Wobec tego, w analizowanym stanie faktycznym Spółka nie jest uprawniona do skutecznego żądania spłaty pożyczki wraz z odsetkami i kosztami od osoby wskazanej na umowie jako pożyczkobiorca, nie zawarła bowiem z nim stosunku prawnego.

W świetle wskazanej powyżej definicji przychodów należnych oznacza to, że po stronie Spółki nie powstaje przychód należny z tytułu opłaty za obsługę i odsetki od pożyczki powstałej wskutek sfałszowania umowy pożyczki przez pracownika Spółki. Wynika to z faktu, że Spółka umowa pożyczki z klientem nie została faktycznie zawarta, a więc Wnioskodawca nie jest uprawniony do skutecznego żądania spłaty pożyczki wraz z odsetkami i kosztami od osoby wskazanej na umowie jako pożyczkobiorca.

Ponadto Wnioskodawca zwraca uwagę, że zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 3 ustawy o CIT, przepisów przedmiotowej ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Regulacja ta formułuje jedną z istotnych zasad podatków dochodowych, zgodnie z którą prawo podatkowe nie powinno sankcjonować skutków działań niezgodnych z prawem.

W analizowanym stanie faktycznym zawarta przez Spółkę umowa pożyczki stanowi oczywiście czynność, która może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Jednak sfałszowanie tej umowy przez pracownika Spółki powoduje, że nie wywiera ona skutków cywilnoprawnych. Należy ją więc uznać za czynność niezgodną z prawem, której celem było wyłudzenie środków pieniężnych od Wnioskodawcy. W ocenie Spółki, obowiązek rozpoznania przez nią przychodów wynikających ze sfałszowanej umowy naruszałby więc podstawowe zasady podatków dochodowych, poprzez usankcjonowanie podatkowych skutków działań niezgodnych z prawem.

2. Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 2

W ocenie Wnioskodawcy zaprezentowane przez niego stanowisko jest prawidłowe, ponieważ Spółka nieprawidłowo rozpoznała opłat za obsługę i odsetki od pożyczki jako przychód należny, gdy w rzeczywistości nie doszło do skutecznego zawarcia umowy pożyczki z klientem (sfałszowana przez pracownika umowa pożyczki nie doszła faktycznie do skutku).

W konsekwencji, wobec braku istnienia przychodu należnego po stronie Wnioskodawcy z tytułu realizacji wierzytelności za obsługę i odsetki od pożyczki nie było podstaw do rozpoznania przez Spółkę przychodu podatkowego. Oznacza to, iż Spółka wykazywała przychód podatkowy w sposób nieprawidłowy, bowiem opodatkowała przychód, który nigdy nie był przychodem należnym w rozumieniu przepisu art. 12 ust. 3 ustawy o CIT.

Wobec braku skutecznego zawarcia umowy pożyczki, Spółka powinna więc dokonać korekty przychodu wynikającego z opłat za obsługę i odsetki pożyczki. W związku z tym, że umowa pożyczki nie została skutecznie zawarta, a więc przychody z niej wynikające nigdy nie były należne, Spółka stoi na stanowisku, że korekty powinna dokonać za okres, w którym opłaty zostały nieprawidłowo zaliczone przez Wnioskodawcę do przychodów należnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.