Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/436-285/14/TJ
z 26 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 27 listopada 2014 r. (data wpływu 1 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia z opodatkowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania zwolnienia z opodatkowania.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Na życzenie sprzedającego lokal mieszkalny, którego nabywcą ma być Wnioskodawczyni, zapłata ceny sprzedaży ma zostać dokonana do jego rąk własnych, w trakcie podpisywania aktu notarialnego, po uprzedniej wypłacie środków odpowiadających wartości transakcji z rachunku bankowego matki Wnioskodawczyni. To bowiem ona dokona zapłaty, zwalniając tym samym córkę – Wnioskodawczynię – z obowiązku zapłaty ceny sprzedaży. Wartość transakcji będzie przekraczać kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie:

Czy opisana darowizna może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania, a w celu skorzystania z niego można zrezygnować z serii transakcji bankowych w postaci przelewu środków pomiędzy rachunkami bankowymi darczyńcy i nabywcy i następnie ich wypłaty z konta nabywcy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zapłata gotówką ceny nieruchomości przed notariuszem przez darczyńcę w imieniu osoby obdarowanej (córki) powinna korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1. Transakcja ta będzie bowiem udokumentowana potwierdzeniem wypłaty gotówki z rachunku bankowego darczyńcy oraz potwierdzeniem zapłaty ceny nabycia mieszkania w akcie notarialnym, jak również umową darowizny pomiędzy matką a córka.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015, poz. 86) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych, natomiast stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. Jednakże w myśl ust. 4 ww. przepisu jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Podstawa opodatkowania określona została w art. 7 ust. 1 ustawy i stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jak stanowi art. 14 ust. 1 wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca, a stosownie do ust. 2 tego przepisu zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Z art. 14 ust. 3 wynika, że do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

• do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
• do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• do grupy III - innych nabywców.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni planuje nabyć lokal mieszkalny. Na życzenie sprzedawcy cena sprzedaży ma zostać zapłacona „do jego rąk własnych”, w trakcie podpisywania aktu notarialnego. Zapłaty tej dokona matka Wnioskodawczyni, która tym samym zwolni Ją z obowiązku zapłaty ceny sprzedaży.

W świetle tak przedstawionych okoliczności wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku, które może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów. Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

W świetle przedstawionych wyjaśnień stwierdzić należy, że w opisanej we wniosku sytuacji niewątpliwie do czynienia mieć będziemy z darowizną, której przedmiotem będą środki pieniężne przeznaczone na zapłatę za lokal mieszkalny, który nabędzie Wnioskodawczyni.

Wskazać więc należy, że stosownie do art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

• zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
• w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W myśl natomiast art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Z kolei z jej art. 4a ust. 4 wynika, że obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

• wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
• gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Z zacytowanego przepisu art. 4a ust. 1 wynika, że w przypadku, gdy przedmiotem darowizny są środki pieniężne, dla skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania konieczne jest spełnienie trzech warunków:

• otrzymania darowizny od jednej z osób wymienionych w tym przepisie;
• złożenia zgłoszenia o nabyciu własności środków pieniężnych (poza sytuacją przewidzianą w zacytowanym art. 4a ust. 4 ustawy);
• udokumentowania ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Przy czym zaznaczyć należy – wobec treści interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 15 lutego 2012 r., nr PL/LM/834/10/BNJ/12/41 oraz ugruntowanej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, że warunek wynikający z art. 4a ust. 1 pkt 2 jest spełniony również w sytuacji, gdy nabywca udokumentuje otrzymanie środków pieniężnych dowodem przekazania bezpośrednio na rachunek płatniczy osoby trzeciej (w opisanym przypadku sprzedawcy nieruchomości) w wykonaniu zawartej z nim umowy lub tytułem zobowiązania ciążącego na obdarowanym wobec osoby trzeciej.

W rezultacie stwierdzić należy, że w przypadku, gdy w opisanej we wniosku sytuacji dojdzie do przekazania środków pieniężnych do rąk własnych sprzedawcy nieruchomości, a Wnioskodawczyni nie będzie mogła udokumentować przekazania tych środków pieniężnych na Jej rachunek płatniczy lub rachunek płatniczy sprzedawcy, zwolnienie z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy nie znajdzie zastosowania. Nie zostanie bowiem spełniony jeden z warunków zwolnienia, jakim jest konieczność udokumentowania otrzymania środków pieniężnych na rachunek płatniczy nabywcy (obdarowanego) lub osoby trzeciej.

Dla skorzystania ze zwolnienia pozostają przy tym bez znaczenia okoliczności faktyczne wskazane przez Wnioskodawczynię jak zapłata ceny gotówką przed notariuszem, potwierdzenie zapłaty wyrażone w akcie notarialnym, czy potwierdzenie wypłaty gotówki z rachunku bankowego matki Wnioskodawczyni. Są to bowiem elementy nie wskazane w treści przepisu, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Dla oceny, czy spełnione są warunki do skorzystania ze zwolnienia brane być więc mogą wyłącznie przesłanki wskazane wprost w przepisach, a wszelkie w nich niewymienione nie mogą mieć znaczenia dla skorzystania z danej preferencji podatkowej.

W konsekwencji, wobec niespełnienia warunków do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania Wnioskodawczyni zobowiązana będzie do zapłaty podatku od spadków i darowizn na zasadach przewidzianych w zacytowanych przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn dla osób zaliczonych do I grupy podatkowej, z zastosowaniem innych przewidzianych w ustawie zwolnień jak np. wynikającego z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy, zgodnie z którym zwalnia się od podatku nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi –Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.