Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-160/15/HK
z 23 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 29 października 2015 r. (data wpływu do Biura – 30 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości skorzystania z ulgi mieszkaniowej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 października 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie możliwości skorzystania z ulgi mieszkaniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego z 7 września 2015 r. spadek po (zmarłej 24 lutego 2015 r.) Pani B. na podstawie testamentu własnoręcznego nabyła w całości Wnioskodawczyni. Postanowienie uprawomocniło się 29 września 2015 r.

Przedmiotem spadku jest udział wynoszący ¾ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 45,35 m².

Faktem jest, że od 2003 r. Wnioskodawczyni sprawowała opiekę nad chorą na Alzheimera ciocię, tj. Panią B. (dalsza rodzina – III grupa podatkowa). Na początku Wnioskodawczyni pomagała cioci w robieniu zakupów, sprzątaniu mieszkania, myciu okien, itp.

W grudniu 2007 r. choroba znacznie się nasiliła, ciocia z dnia na dzień stała się osobą leżącą, wymagającą 24-godzinnej opieki, karmienia co 2 godziny (strzykawką), pojenia, „pieluchowania”, mycia, podawania leków, zmiany pozycji ciała, itd.

W związku z tym konieczne stało się zamieszkanie z ciocią, aby zapewnić jej całodobową opiekę.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z 18 września 2008 r. Wnioskodawczyni została ustanowiona opiekunem prawnym nad całkowicie ubezwłasnowolnioną Panią B. Postanowienie uprawomocniło się 10 października 2008 r. Opiekę tę Wnioskodawczyni sprawowała bez przerwy – do dnia jej śmierci, tj. do dnia 24 lutego 2015 r.

Wnioskodawczyni oświadcza, że w przedmiotowym lokalu jest zameldowana na pobyt stały od 29 października 2015 r. oraz że będzie w nim zamieszkiwać i nie dokona jego zbycia przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego.

Wnioskodawczyni informuje również, że wspólnie z mężem jest najemcą innego lokalu mieszkalnego (umowa najmu z 16 lutego 2010 r. zawarta przez małżonków z A. Sp. z o.o.).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy – w świetle przedstawionego stanu faktycznego – Wnioskodawczyni będzie przysługiwała ulga mieszkaniowa, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn?
2. Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego, będąc wspólnie z mężem najemcą mieszkania komunalnego, będzie Wnioskodawczyni przysługiwała ulga mieszkaniowa, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn czy też, aby móc skorzystać z przedmiotowej ulgi Wnioskodawczyni winna rozwiązać stosunek najmu?
   
   

Ad. 1.

Wnioskodawczyni uważa, że przysługuje jej ulga mieszkaniowa, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż spełnia wszystkie warunki zawarte w tym przepisie.

Uzasadniając swe stanowisko Wnioskodawczyni stwierdziła, co następuje.

Po pierwsze – udział ¾ części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nabyła w drodze dziedziczenia po zmarłej Pani B., na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego.

Po drugie – przez okres 12 lat (7 lat od postanowienia) Wnioskodawczyni sprawowała faktyczną opiekę nad chorą na Alzheimera ciocią, tj. Panią B.

Po trzecie – dokumentem potwierdzającym fakt sprawowania opieki nad Panią B. jest prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego, zgodnie z treścią którego Wnioskodawczyni została ustanowiona opiekunem prawnym cioci.

Wnioskodawczyni podkreśliła, że prawomocne postanowienie Sądu jest dokumentem urzędowym, nie wymagającym poświadczenia notarialnego. W ocenie Wnioskodawczyni takie postanowienie jest tożsame z pisemną umową z podpisem notarialnie poświadczonym.

Ad. 2.

Wnioskodawczyni uważa, że przysługuje jej ulga mieszkaniowa, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 wyżej cytowanej ustawy, gdyż wspólnie z mężem jest najemcą mieszkania komunalnego. Jest zatem współnajemcą.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy ulga, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom, które nie są najemcami lokalu lub budynku, lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6-ciu miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego (…).

Wnioskodawczyni uważa, że ten przepis jej nie dotyczy. Ponadto Wnioskodawczyni twierdzi, że nie musi rozwiązywać umowy najmu, aby skorzystać z ulgi.

Wnioskodawczyni podkreśliła, iż spełnia wszystkie pozostałe warunki określone w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

• spełnia wymogi określone w art. 4 ust. 4 ustawy,
• nie jest właścicielem żadnego innego budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
• nie przysługuje jej spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym,
• będzie zamieszkiwać (będąc zameldowaną na pobyt stały) w nabytym lokalu i nie dokona jego zbycia przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego.
  
  

Reasumując, Wnioskodawczyni podtrzymuje swoje stanowisko.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Stosownie do art. 5 tej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Natomiast zgodnie z dyspozycją wyrażoną w art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia - z chwilą przyjęcia spadku. Jednakże, zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

W myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca – art. 14 ust. 1 ww. ustawy.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 3 powołanej wyżej ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie – w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   
2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 jest nieobciążanie spadkobierców znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Ulga ta przysługuje wyłącznie osobie, która łącznie spełni wszystkie warunki wymienione w omawianym przepisie. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego podatku od spadków i darowizn.

W stanie faktycznym sprawy Wnioskodawczyni wskazała, że zalicza się w stosunku do spadkodawczyni do III grupy podatkowej. W celu skorzystania z omawianej ulgi podatkowej powinna więc legitymować się umową o sprawowanie opieki nad spadkodawczynią wymagającą takiej opieki, sporządzoną w odpowiedniej formie – w tym wypadku z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Opisując stan faktyczny Wnioskodawczyni wskazała, że przez okres 12 lat (7 lat od momentu wydania postanowienia Sądu Rejonowego w sprawie ustanowienia jej opiekunem prawnym nad całkowicie ubezwłasnowolnioną ciocią) sprawowała faktyczną opiekę nad chorą na Alzheimera ciocią, tj. Panią B.

Zdaniem Wnioskodawczyni dokumentem potwierdzającym fakt sprawowania opieki nad Panią B. jest właśnie prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego, zgodnie z treścią którego Wnioskodawczyni została ustanowiona opiekunem prawnym cioci.

Wnioskodawczyni podkreśliła, że prawomocne postanowienie Sądu jest dokumentem urzędowym, nie wymagającym poświadczenia notarialnego. W ocenie Wnioskodawczyni takie postanowienie jest tożsame z pisemną umową z podpisem notarialnie poświadczonym.

Odnosząc się do zdania Wnioskodawczyni, podkreślić należy, że w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawodawca wskazał wprost, że dla celów skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej opieka nad osobą jej wymagającą, sprawowana być powinna na podstawie pisemnej umowy, z której wynika obowiązek takiej opieki. Umowa ta jest osobną od umów innego rodzaju, czynnością cywilnoprawną będącą podstawą do sprawowania opieki. Jest to umowa, której przedmiotem jest jedynie porozumienie stron – osoby wymagającej opieki i osoby mającej sprawować taką opiekę – co do faktu sprawowania opieki, a także zakresu i charakteru jej sprawowania, w tym określenie czynności, do których zobowiązana jest osoba sprawująca opiekę.

Podane cechy sprawiają, że umowy o sprawowanie opieki, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie można utożsamiać z innymi umowami o podobnym charakterze, a tym bardziej z postanowieniem Sądu Rejonowego, zgodnie z treścią którego Wnioskodawczyni została ustanowiona opiekunem prawnym cioci.

Ustanowienie opiekuna prawnego to instytucja uregulowana wprost przepisami prawa; nie można jej zatem utożsamiać z umową, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Należy zauważyć, że – stosownie do art. 175 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 583, ze zm.) do opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie stosuje się odpowiednio przepisy o opiece nad małoletnim. Oznacza to, że opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie polega na sprawowaniu nad nim takiej pieczy jak w przypadku osób małoletnich.

W związku z tym nie można zgodzić się z Wnioskodawczynią, że prawomocne postanowienie Sądu (będąc dokumentem urzędowym, nie wymagającym poświadczenia notarialnego) mieści się w pojęciu umowy, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w konsekwencji czego wyczerpuje dyspozycję wskazanego przepisu i uprawnia do skorzystania z zawartej w nim preferencji podatkowej.

W rezultacie w opisanej sytuacji Wnioskodawczyni nie może skorzystać z ulgi określonej w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Do powyższego wniosku skłania również fakt, że wszelkie przepisy dotyczące ulg podatkowych i zwolnień z opodatkowania, jako wprowadzające wyłom od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania uregulowanej w art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej, powinny być interpretowane zgodnie z ich literalnym brzmieniem.

Z tego też względu bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie spełnienia pozostałych przesłanek uprawniających do skorzystania z tzw. ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.