Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-2/4511-555/15/MMa
z 3 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 16 września 2015 r. (data otrzymania 18 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 września 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 13 sierpnia 2015 r. w kancelarii notarialnej został otwarty i ogłoszony testament matki Wnioskodawcy zmarłej 17 lipca 2015 r.

Na podstawie testamentu notarialnego Wnioskodawca oraz wnuczka spadkodawcy nabyli wprost w udziałach po ½ części:

• prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 36,94 m²,
• prawo do nieruchomości niezabudowanej o powierzchni gruntu 2355 m².
  
  

Bratanica Wnioskodawcy – wnuczka spadkodawcy – jest zainteresowana uzyskaniem wyłącznego prawa własności ww. lokalu mieszkalnego poprzez dział spadku, tj. przyznaniem udziału Wnioskodawcy na jej rzecz w zamian za spłatę w wysokości rynkowej wartości udziału Wnioskodawcy (100.000 zł).

Współwłasność zapisanej działki pozostaje bez zmian.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytanie:

Czy przy opisanym dziale spadku Wnioskodawca będzie zobligowany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty spłaty otrzymanej od bratanicy, która jest wartością połowy mieszkania, tj. 100.000 zł w przypadku, gdy do działu spadku dojdzie przed upływem 5 lat od daty nabycia spadku?

Zdaniem Wnioskodawcy, dziedziczenie zostało objęte podatkiem od spadków i darowizn, zatem opodatkowanie działu spadku nie powinno mieć miejsca, a co za tym idzie Wnioskodawca nie powinien zapłacić podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku otrzymania od bratanicy 100.000 zł jako spłaty za przeniesienie na bratanicę swojego udziału we własności omawianego lokalu. Według Wnioskodawcy dział spadku nie jest zbyciem w rozumieniu przepisu art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jest to regulacja stanu prawnego całej masy spadkowej (czyli ogółu praw i obowiązków osoby zmarłej) a nie zbycie praw do konkretnej rzeczy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Przy czym pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Zatem w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości (udziału w nieruchomości) decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i forma jej nabycia.

Przepisy prawa w sposób jednoznaczny określają moment i podstawę nabycia nieruchomości (udziału w nieruchomości).

Zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei akt poświadczenia dziedziczenia albo postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Tak więc dniem nabycia spadku przez Wnioskodawcę jest data śmierci matki, a więc 17 lipca 2015 r.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom na wyłączną własność lub współwłasność. Tak więc na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z chwilą działu spadku jedni spadkobiercy tracą własność udziałów nabytych przez siebie w spadku, a własność tę dopiero z tą chwilą nabywają inni spadkobiercy. Dział spadku może nastąpić za odpłatnością w formie spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli (współwłaściciela) lub nieodpłatnie bez żadnych spłat.

Tym samym dział spadku, w wyniku którego jeden spadkobierca przenosi własność swojego udziału w nieruchomości na rzecz innego spadkobiercy w zamian za spłatę – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – stanowi co do zasady formę odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości objętą dyspozycją art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w spadku po zmarłej 17 lipca 2015 r. matce, Wnioskodawca oraz jego bratanica nabyli udziały po ½ w nieruchomościach, tj. w lokalu mieszkalnym i nieruchomości niezabudowanej. Bratanica Wnioskodawcy zamierza dokonać działu spadku w ten sposób, że nabędzie udział ½ w lokalu mieszkalnym należący do Wnioskodawcy w zamian za spłatę w kwocie 100.000 zł odpowiadającą wartości rynkowej tego udziału, tym samym stanie się wyłączną właścicielką ww. lokalu mieszkalnego. Natomiast stosunki własnościowe nieruchomości niezabudowanej nie ulegną zmianie.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności stwierdzić należy, że jeżeli rzeczywiście otrzymana przez Wnioskodawcę od bratanicy kwota 100.000 zł tytułem spłaty jego udziału w lokalu mieszkalnym wynoszącego ½ nie przekroczy wartości rynkowej udziału Wnioskodawcy w tym lokalu (będzie ekwiwalentna do posiadanego udziału w tym lokalu), to otrzymanie tej kwoty nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia będzie mieć okoliczność, że spłata będzie dopowiadać wartości rynkowej udziału ½ w lokalu mieszkalnym, tym samym nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego w tym lokalu, a czynność prawna (dział spadku) zostanie dokonana wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w zamian za udział w ww. lokalu mieszkalnym nabyty w spadku po matce.

Przy czym bezwzględnie należy pamiętać, że wartość nieruchomości będącej przedmiotem działu spadku ustala się na dzień dokonania tej czynności prawnej a nie na dzień nabycia spadku lub jego zgłoszenia do opodatkowania. Ustala się ją bowiem według wartości aktualnej a nie historycznej. Wartość rynkowa majątku na dzień działu spadku podawana jest co do zasady w akcie notarialnym jako wartość przedmiotu umowy.

Końcowo wyjaśnić należy, że błędne jest przekonanie Wnioskodawcy, że skoro dziedziczenie zostało objęte podatkiem od spadków i darowizn, to dział spadku nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Należy powtórzyć za Naczelnym Sądem Administracyjnym (wyrok z 8 maja 2013 r., sygn. akt II FSK 1905/11), że źródłem nabycia przez Wnioskodawcę udziału w nieruchomości było dziedziczenie, które mieści się w katalogu przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z chwilą nabycia spadku powstał (co do zasady) u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Rozpatrywana sprawa nie dotyczy jednak przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca jest już bowiem na kolejnym etapie. Mamy w nim do czynienia z sytuacją, kiedy Wnioskodawca zamierza dokonać rozporządzenia swoim udziałem w masie spadkowej na podstawie działu spadku, z którego przychód – na co wskazuje analiza art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – nie podlega przepisom o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli zaś przychody uzyskane tytułem działu spadku nie podlegają przepisom o podatku od spadków i darowizn, to nie ma do nich zastosowania wyłączenie zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie ma mowy o podwójnym opodatkowaniu.

Zatem, pomimo że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymanej spłaty, to jego stanowiska nie można było uznać za prawidłowe z uwagi na przedstawioną przez niego argumentację przemawiającą za brakiem opodatkowania ww. spłaty.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.