2016.01.29 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP5/4512-1-271/15-2/KS
z 29 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 9 listopada 2015 r. (data wpływu 10 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i udokumentowania wydania nieruchomości obciążonej hipoteką umowną w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i udokumentowania wydania nieruchomości obciążonej hipoteką umowną w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie ostatecznej decyzji Wojewody z dnia 14 listopada 2014 r., wydanej na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 687), zezwolono na realizację inwestycji drogowej pn. Budowa drogi (...).

Na mocy przedmiotowej decyzji działki Wnioskodawcy oznaczone jako: 568/1 o pow. 0,3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha, zapisane w księdze wieczystej stały się własnością Skarbu Państwa.

W związku z ostateczną decyzją zezwalającą na realizację inwestycji drogowej pn. „Budowa drogi (...)” Wojewoda w dniu 27 października 2015 r. wydał decyzję ustalającą odszkodowanie na działki należące do Wnioskodawcy w kwocie 687.132,60 zł.

W związku z tym, że w dziale IV księgi wieczystej wpisana była hipoteka umowna na rzecz Banku w kwocie 3.119.250,00 zł Wojewoda odszkodowanie za działki Wnioskodawcy ustalił na rzecz wierzyciela hipotecznego – Banku .

W związku z powyższym Wnioskodawca wystawił na nabywcę nieruchomości fakturę dokumentującą otrzymanie odszkodowania za nabycie nieruchomości należącej przed wywłaszczeniem do niego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości działek: 568/1 o pow. 0,3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha, zapisanych w księdze wieczystej stanowi dostawę towarów, do której zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od towarów i usług?
Jeżeli tak, to jaki podmiot i w jakiej formie powinien wystawić odpowiedni dokument?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości na cele dróg publicznych zasadnicze znaczenie mają ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 687, z późn. zm., dalej „specustawa”).

Zgodnie z art. 11a ust. 1 specustawy, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 specustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl art. 12 ust. 4 specustawy nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 12 ust. 4a specustawy).

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b specustawy). Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f specustawy).

Jak wskazuje przepis art. 12 ust. 4c specustawy, jeżeli na nieruchomości lub na prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają.

Tak więc z chwilą uprawomocnienia się decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej hipoteka ustanowiona na nieruchomości, jako ograniczone prawo rzeczowe, wygasa. Właścicielowi wywłaszczonej nieruchomości, a także osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe przysługuje odszkodowanie.

Na podstawie art. 18 ust. 1c specustawy, jeżeli na nieruchomości przejętej w trybie tej ustawy jest ustanowiona hipoteka, wysokość odszkodowania z tytułu wygaśnięcia hipoteki ustala się w wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. Odszkodowanie to podlega zaliczeniu na spłatę świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z odsetkami. Kwotę odszkodowania z tytułu ograniczonych praw rzeczowych wypłaca się osobom, którym te prawa przysługiwały.

W opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia z przeniesieniem własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem, stanowiącym odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 u.p.t.u podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem.

W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Właścicielem nieruchomości przejętej na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie drogi (...) stał się z mocy prawa Skarb Państwa, natomiast dotychczasowy właściciel ma prawo do wypłaty odszkodowania za tę nieruchomość, w wysokości wynikającej z decyzji Wojewody.

Obowiązek dokumentowania obrotu dla potrzeb podatku od towarów i usług fakturami przez podatników tego podatku, został określony w art. 106b ust. 1 u.p.t.u., w myśl którego podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W przedstawionych okolicznościach sprawy nabywcą działek 568/1 o pow. 0, 3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha, zapisanych w księdze wieczystej był Skarb Państwa reprezentowany przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

Ponieważ wywłaszczone działki objęte zostały hipoteką na rzecz Banku , wypłata ustalonego odszkodowania nastąpiła na jego rzecz.

Przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru w momencie przyznania na rzecz właścicieli nieruchomości odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Dostawa działek 568/1 o pow. 0, 3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha, zapisanych w księdze wieczystej, zdaniem Wnioskodawcy powinna być udokumentowana przez właścicieli tych nieruchomości, a nie przez wierzyciela hipotecznego.

Nie ma tutaj znaczenia, że na przejętej nieruchomości ustanowiona została hipoteka, i że wypłaty ustalonego odszkodowania dokonano na rzecz wierzyciela hipotecznego, a nie na rzecz właścicieli nieruchomości.

Resumując, zadaniem Wnioskodawcy przeniesienie własności działek za odszkodowaniem na rzecz Skarbu Państwa stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 u.p.t.u.. W takim wypadku czynność ta winna być dokumentowana fakturą, a zobowiązanym do jej wystawienia powinien być Wnioskodawca jako właściciel nieruchomości, nie zaś wierzyciel hipoteczny.

Powyższe potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 lipca 2014 r., znak IPPP1/443-513/14-2/MP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy – przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zatem grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy – przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wprost wynika, że przeniesienie
z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r., poz. 1774) – działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu tych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział (art. 98 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 98 ust. 3 cyt. ustawy – za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą przeniesienia własności gruntu z mocy prawa jest pozbawienie dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) będącego dotychczasowym właścicielem nieruchomości, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję zatwierdzającą podział albo orzeczenie o podziale. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji.

Tym samym, wynagrodzenie (odszkodowanie) ma konkretny wymiar, a więc jest konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zatem przeniesienie własności gruntu z mocy prawa w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Wskazać należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy – podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie ostatecznej decyzji Wojewody z dnia 14 listopada 2014 r., wydanej w oparciu o przepisy ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zezwolono na realizację inwestycji drogowej. Na mocy przedmiotowej decyzji działki Wnioskodawcy oznaczone jako: 568/1 o pow. 0,3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha, stały się własnością Skarbu Państwa. W związku z ostateczną decyzją zezwalającą na realizację ww. inwestycji drogowej Wojewoda w dniu 27 października 2015 r. wydał decyzję znak ustalającą odszkodowanie na działki należące do Wnioskodawcy w kwocie 687.132,60 zł. W związku z tym, że w dziale IV księgi wieczystej wpisana była hipoteka umowna na rzecz Banku w kwocie 3.119.250,00 zł Wojewoda odszkodowanie za działki Wnioskodawcy ustalił na rzecz wierzyciela hipotecznego – Banku. W związku z powyższym Wnioskodawca wystawił na nabywcę nieruchomości fakturę dokumentującą otrzymanie odszkodowania za nabycie nieruchomości należącej przed wywłaszczeniem do niego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego czy przeniesienie na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości (działek: 568/1 o pow. 0,3519 ha, 569/1 o pow. 0,6922 ha) stanowi dostawę towarów, do której zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz jak należy udokumentować powyższą czynność.

Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 687 z późn. zm.), wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo wykonujący zadania zlecone z zakresu administracji rządowej starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych, wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

– z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b ustawy). Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom którym przysługuje do nieruchomości ograniczona prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f ustawy).

Jak wskazuje przepis art. 12 ust. 4c ustawy, jeżeli na nieruchomości lub na prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości zostały ustanowione ograniczone prawa rzeczowe z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, prawa te wygasają.

Na podstawie art. 18 ust. 1c ustawy, jeżeli na nieruchomościach, o których mowa w art. 12 ust. 4, lub na prawie użytkowania wieczystego tych nieruchomości jest ustanowiona hipoteka, wysokość odszkodowania z tytułu wygaśnięcia hipoteki ustala się w wysokości świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką, wraz z odsetkami zabezpieczonymi tą hipoteką. Odszkodowanie to podlega zaliczeniu na spłatę świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z odsetkami. W myśl art. 18 ust. 1d kwotę odszkodowania z tytułu ograniczonych praw rzeczowych ustaloną na dzień, o którym mowa w ust. 1, wypłaca się osobom, którym te prawa przysługiwały.

Z powyżej powołanych przepisów wynika, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie wywłaszczenie czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Wyjaśnić jednak należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Uznać zatem trzeba, że odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy. Tym samym taka dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Uwzględniając zatem powyższe stwierdzić należy, że przeniesienie z nakazu władzy publicznej prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W opisanym stanie faktycznym mamy do czynienia z przeniesieniem własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem. Jest to zatem czynność stanowiąca odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Wątpliwości Zainteresowanego dotyczą również kwestii udokumentowania dostawy działek.

Zasady dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawarte są w Dziale XI rozdziale 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak stanowi art. 106a pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Na podstawie art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Stosownie do art. 106b ust. 3 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

– jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów nie będących podatnikami VAT.

Niemniej jednak, stosownie do art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w przewidzianym przepisem terminie.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że fakturę wystawia dostawca towarów lub świadczący usługi będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej dostawy towarów lub świadczonych usług. Faktura jest więc dokumentem stwierdzającym wystąpienie u podatnika okoliczności powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

W przedstawionych okolicznościach sprawy nabywcą działek jest Skarb Państwa. W związku z tym, że wywłaszczone działki objęte zostały hipoteką ustanowioną na nieruchomości, wypłata ustalonego odszkodowania nastąpiła na rzecz wierzyciela hipotecznego.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że dostawa działek wymienionych we wniosku powinna być udokumentowana przez właściciela tych nieruchomości, a nie przez wierzyciela hipotecznego. Nie ma tutaj znaczenia, że na przejętej nieruchomości ustanowiona została hipoteka oraz to, że wypłaty ustalonego odszkodowania dokonano na rzecz wierzyciela hipotecznego, a nie na rzecz właściciela nieruchomości. W tym przypadku bowiem przeniesienie prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel dokonane zostało z Wnioskodawcy na Skarb Państwa. Jedynie fizyczna wypłata odszkodowania (co do zasady należnego właścicielowi) dokonywana jest na rzecz podmiotu wobec którego właściciel posiada zobowiązanie (ujawnione w księdze wieczystej nieruchomości).

Z treści przywołanego wyżej art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że podatnik VAT – co do zasady – zobowiązany jest wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż dokonaną na rzecz innego podatnika. W oparciu o przepis art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest zobowiązany wystawić faktury z tytułu sprzedaży zwolnionej od podatku, chyba, że nabywca tego zażąda i spełnione zostaną warunki wskazane w art. 106b ust. 3 ustawy.

Zatem – biorąc powyższe pod uwagę – stwierdzić należy, że przeniesienie własności działek za odszkodowaniem na rzecz Skarbu Państwa stanowi dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotową dostawę towarów Wnioskodawca jako właściciel nieruchomości zobowiązany jest udokumentować fakturą zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o ile nie wystąpią przesłanki wskazane w art. 106b ust. 2 ustawy. Nie ma znaczenia to, że wypłaty ustalonego odszkodowania dokonano na rzecz wierzyciela hipotecznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo tut. Organ informuje, że podany w interpretacji publikator ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 687 z późn. zm. obowiązywał do dnia 2 grudnia 2015 r. Obecny publikator ww. ustawy obowiązujący od 3 grudnia 2015 r. to: Dz. U. z 2015 r., poz. 2031.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa
(art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się
(w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania
(art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin