Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4515-20/16-4/MZ
z 19 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 stycznia 2016 r. (data wpływu 3 lutego 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 6 kwietnia 2016 r. (data nadania 7 kwietnia 2016 r., data wpływu 11 kwietnia 2016 r.) na wezwanie z dnia 31 marca 2016 r. Nr IPPB2/4515-20/16-2/MZ (data nadania 1 kwietnia 2016 r., data doręczenia 4 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ww. ustawy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania ulgi zawartej w art. 16 ww. ustawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką (1/4 części) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Decyzję z dnia 03.07.2014 r. wydaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego ustalił zobowiązanie podatkowe od spadków i darowizn 0,00 zł przy uwzględnieniu ulgi z art. 16 ust. 1 punkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni zamierza wraz z innymi współwłaścicielami sprzedać lokal o którym mowa i za uzyskaną kwotę kupić dwie kawalerki (2 mieszkania). Wnioskodawczyni mieszka z córką i mieszka im się coraz trudniej dlatego, że ma 38 lat i zamierza założyć swoją rodzinę. Najlepszym rozwiązaniem byłaby sprzedaż mieszkania. W ten sposób zabezpieczyłyby potrzeby mieszkaniowe dla Wnioskodawczyni i dla córki. Wnioskodawczyni ma 65 lat i nie chce przeszkadzać w życiu córki.

Pismem z dnia 31 marca 2016 r. Nr IPPB2/4515-20/16-2/MZ wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od doręczenia wezwania, poprzez wskazanie:

• czy Wnioskodawczyni udział w mieszkaniu nabyła w drodze spadku, czy darowizny: jeżeli w drodze spadku należy podać datę śmierci spadkodawcy i stopień pokrewieństwa, jeżeli w drodze darowizny proszę podać datę dokonania darowizny i stopień pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowaną,
  

• co będzie stanowiło konieczność zmiany warunków mieszkaniowych dla Wnioskodawczyni,
  

• czy środki nabyte ze sprzedaży swojego udziału w mieszkaniu Wnioskodawczyni przeznaczy na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wyniesie 5 lat,
  
  
  

Wnioskodawczyni w terminie ustawowym przesłała uzupełnienie informując, że:

• Wnioskodawczyni nabyła udział w mieszkaniu w drodze spadku. Data śmierci spadkodawcy: 17 września 2007 r.; data uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku 16 listopad 2012 r. Stopień pokrewieństwa spadkodawcy: mąż.
  

• Konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest po pierwsze spowodowane potrzebą oddzielnego mieszkania pomiędzy matką Zofią P. a dorosłą córką Agatą P. (38 lat). Zarówno Zofia P. jak i Agata P. uważają, że czymś właściwym jest, że matka i dorosłe dziecko powinni tworzyć oddzielne gospodarstwo domowe – jest to powszechnie przyjęte w naszym społeczeństwie i jest konieczne, aby zachować dobre relacje rodzinne. Drugim powodem jest fakt, że Agata P. w przyszłości zamierza założyć swoją rodzinę. Zarówno Zofia P. jak i Agata P. uważają, że koniecznym jest taka zmiana warunków mieszkaniowych, aby Zofia P. nie mieszkała z Agatą P., zarówno po założeniu rodziny, jak i w trakcie jej formowania. Niezależnie od planów rodzinnych Agaty P., sam pierwszy wyżej wskazany powód (tj. oddzielne zamieszkanie dwóch dorosłych kobiet, choćby blisko spokrewnionych) Wnioskodawczyni uważa za konieczną zmianę warunków mieszkaniowych.
  

• Wnioskodawczyni potwierdza, że środki nabyte ze sprzedaży swojego udziału w mieszkaniu, przeznaczy na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia oraz że łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wyniesie 5 lat.
  
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy gdyby doszło do sprzedaży mieszkania i w czasie nie później niż 2 lata zakupu nowego mieszkania (dwóch małych), w którym Wnioskodawczyni będzie mieszkała przez resztę życia, w którym będzie zameldowana na pobyt stały? Czy decyzja wydana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 03.07.2014 r. o zobowiązaniu i ustaleniu podatkowego w podatku od spadków i darowizn w kwocie 0,00 zł, przy uwzględnieniu ulgi z art. 16 ust. 1 punkt 1 pozostanie w mocy? Czy Wnioskodawczyni będzie musiała płacić podatek od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym decyzja Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 03.07.2014 r. o ustaleniu zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn w kwocie 0,00 zł, przy uwzględnieniu ulgi art. 16 ust. 1 pkt 1 pozostanie w mocy, gdyż w sprawie będzie miał zastosowanie przepis art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego: zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa chwili (daty) otwarcia spadku, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że nabycie spadku nastąpiło w dacie śmierci spadkodawcy – ojca w dniu 17 września 2007 r. Oznacza to, że w badanej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po dniu 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ww. ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

- nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

W myśl art. 16 ust. 2 analizowanej ustawy, ulga, o której wyżej mowa, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4;
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   
   

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

W myśl art. 16 ust. 7 omawianej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.
   
   

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Będzie nią zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących. Innymi słowy każda sytuacja, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące „konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania” nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków lub miejsca zamieszkania występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytej w spadku nieruchomości.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia - środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały i wynosił 5 lat.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką (1/4 części) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Decyzję z dnia 03.07.2014 r. wydaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego ustalił zobowiązanie podatkowe od spadków i darowizn 0,00 zł przy uwzględnieniu ulgi z art. 16 ust. 1 punkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni zamierza wraz z innymi współwłaścicielami sprzedać lokal o którym mowa i za uzyskaną kwotę kupić dwie kawalerki (2 mieszkania). Wnioskodawczyni mieszka z córką i mieszka im się coraz trudniej dlatego, że ma 38 lat i zamierza założyć swoją rodzinę. Najlepszym rozwiązaniem byłaby sprzedaż mieszkania. W ten sposób zabezpieczyłyby potrzeby mieszkaniowe dla Wnioskodawczyni i dla córki. Wnioskodawczyni ma 65 lat i nie chce przeszkadzać w życiu córki. Z przesłanego uzupełnienia wynika, że Wnioskodawczyni nabyła udział w mieszkaniu w drodze spadku. Data śmierci spadkodawcy: 17 września 2007 r.; data uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku 16 listopad 2012 r. Stopień pokrewieństwa spadkodawcy: ojciec. Konieczność zmiany warunków mieszkaniowych jest po pierwsze spowodowane potrzebą oddzielnego mieszkania pomiędzy matką Zofią P. a dorosłą córką Agatą P. (38 lat). Zarówno Zofia P. jak i Agata P. uważają, że czymś właściwym jest, że matka i dorosłe dziecko powinni tworzyć oddzielne gospodarstwo domowe – jest to powszechnie przyjęte w naszym społeczeństwie i jest konieczne, aby zachować dobre relacje rodzinne. Drugim powodem jest fakt, że Agata P. w przyszłości zamierza założyć swoją rodzinę. Zarówno Zofia P. jak i Agata P. uważają, że koniecznym jest taka zmiana warunków mieszkaniowych, aby Zofia P. nie mieszkała z Agatą P., zarówno po założeniu rodziny, jak i w trakcie jej formowania. Niezależnie od planów rodzinnych Agaty P., sam pierwszy wyżej wskazany powód (tj. oddzielne zamieszkanie dwóch dorosłych kobiet, choćby blisko spokrewnionych) Wnioskodawczyni uważa za konieczną zmianę warunków mieszkaniowych. Wnioskodawczyni potwierdza, że środki nabyte ze sprzedaży swojego udziału w mieszkaniu, przeznaczy na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia oraz że łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wyniesie 5 lat.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w przypadku zbycia przez Wnioskodawczynię udziału w mieszkaniu nabytego w drodze spadku po zmarłym mężu przed upływem okresu, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 5 ustawy, nie zostanie spełniony pierwszy z warunków do zachowania ulgi, tj. konieczność zmiany warunków mieszkaniowych. Bezprzedmiotowe jest zatem rozpatrywanie, czy Wnioskodawczyni spełni drugi warunek. Powyższy fakt wynika, z tego, że przesłanki do zachowania ulgi, o których mowa w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn muszą wystąpić łącznie. A zatem, Wnioskodawczyni utraci prawo do powyższej ulgi i tym samym powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Należy nadmienić, że Wnioskodawczyni we własnym stanowisku powołała przepis art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, natomiast zacytowano treść przepisu art. 16 ust. 7 pkt 1 ww. ustawy, który nie dotyczy przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego.

Dodatkowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.