Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-67/16/MK
z 11 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 29 lutego 2016 r. (data wpływu do Biura – 29 lutego 2016 r.), uzupełnionym 22 marca 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych umorzenia udziałów w spółce – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 lutego 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych umorzenia udziałów w spółce.

Wniosek uzupełniono 22 marca 2016 r.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni jest podatnikiem podatku dochodowego i podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów osiąganych na terytorium RP. Wnioskodawczyni będzie udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka). Do grona udziałowców Spółki należeć będą jeszcze dwie osoby prawne – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: wspólnicy). Udziały wspólnika – jednej ze spółek z ograniczoną odpowiedzialnością – zostaną za zgodą tegoż wspólnika w całości lub w części umorzone bez wynagrodzenia (tzn. nastąpi nabycie przez Spółkę całości lub części udziałów od wspólnika w celu ich umorzenia – dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia całości lub części udziałów posiadanych przez wspólnika w Spółce spowoduje po stronie Wnioskodawczyni powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawczyni, dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia całości lub części udziałów posiadanych przez innego wspólnika w Spółce nie spowoduje po stronie Wnioskodawczyni powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn. Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów.

Instytucja umorzenia udziałów wspólnika spółki kapitałowej została uregulowana w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych. Przepis art. 199 § 1 ww. Kodeksu spółek handlowych stanowi, że udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Zgodnie z art. 199 § 3 Kodeksu spółek handlowych, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia. Umorzenie dobrowolne dokonywane jest za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę. W rzeczywistości więc nie chodzi w takiej sytuacji w pierwszym rzędzie o umorzenie, ale o czynność prawną nabycia udziału przez spółkę w celu umorzenia (art. 200 Kodeksu spółek handlowych).

Z powyższego wynika, że umorzenie udziałów co do zasady odbywa się za wynagrodzeniem. Jednak w ramach umorzenia dobrowolnego dopuszcza się umorzenie nieodpłatne. Tryb umorzenia ma istotne znaczenie dla podatku dochodowego od osób fizycznych. Na gruncie tego podatku umorzenie dobrowolne i przymusowe traktowane są zgoła odmiennie. W przypadku umorzenia dobrowolnego udziałów dochodzi najpierw do zbycia tychże udziałów przez udziałowca – w takim przypadku następuje nabycie udziałów przez spółkę – a dopiero w drugiej kolejności do ich umorzenia przez spółkę. Umorzenie nastąpi w przyszłości. Zatem, w przypadku umorzenia dobrowolnego dochodzi do nabycia udziałów przez spółkę i odrębnie do ich umorzenia – w dwóch etapach działań. Chodzi więc o rodzaj transakcji, czynność prawną, która jest podstawą umorzenia dobrowolnego.

Wobec powyższego, podkreślić należy wyraźnie, że z dobrowolnym umorzeniem udziałów mamy do czynienia wówczas, gdy wspólnik spółki z o.o. wyrazi zgodę na umorzenie jego udziałów, a ponadto spółka ta nabędzie od wspólnika jego udziały.

Wnioskodawczyni przywołując treść art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazała, iż powyższy przepis określa zakres przedmiotowy ustawy, przy czym katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym i wyczerpującym. Tak więc tylko zdarzenia w nim przewidziane mogą podlegać temu podatkowi.

W związku z tym, że w katalogu tym nie znajduje się czynność polegająca na dobrowolnym umorzeniu udziałów wspólnika w spółce, należy stwierdzić, że dobrowolne umorzenie udziałów bez wynagrodzenia przez wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn po stronie innego wspólnika spółki, którego udziały nie są umarzane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2016 r., poz. 205) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

W myśl ust. 2 tego przepisu podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny.

Wyliczenie zawarte w art. 1 przytoczonej ustawy ma charakter katalogu zamkniętego, tzn. opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega wyłącznie nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem w nim wymienionym. Oznacza to, że ustawodawca wyłączył spod opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wymienione we wskazanym przepisie. W konsekwencji czynności niewymienione wprost w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni będzie udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Do grona udziałowców Spółki należeć będą jeszcze dwie osoby prawne – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Udziały wspólnika – jednej ze spółek z ograniczoną odpowiedzialnością – zostaną za zgodą tegoż wspólnika w całości lub w części umorzone bez wynagrodzenia.

W myśl art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1030, ze zm.), udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Zgodnie z art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie.

Mając na uwadze opisane zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że czynność polegająca na umorzeniu udziałów wspólnika w spółce nie mieści się w zakresie przedmiotowym art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zawierającym zamknięty katalog tytułów nabycia podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Określony w art. 1 ustawy przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, że jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Istota ekonomiczna tego podatku tkwi więc w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym.

Planowanej transakcji umorzenia udziałów, mimo braku wynagrodzenia, nie można utożsamiać z darowizną, o której mowa w art. 888 i kolejnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380). Kodeks spółek handlowych, w przypadku umorzenia udziałów bez wynagrodzenia, nie odsyła do przepisów o umowie darowizny. Analogicznie Kodeks cywilny również nie przewiduje, że przepisy o darowiźnie mają zastosowanie do dobrowolnego umorzenia udziałów bez wynagrodzenia.

W związku z powyższym rację ma Wnioskodawczyni, że dobrowolne umorzenie udziałów, które następuje za zgodą wspólnika i bez wynagrodzenia, nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn po stronie innego wspólnika spółki (Wnioskodawczyni), którego udziały nie są umarzane.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie– w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.