Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-105/16/BK
z 26 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz.613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2016 r. (data wpływu 27 stycznia 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 6 kwietnia 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 6 kwietnia 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości.

We wniosku tym oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 4 marca 2012 r. zmarł brat Wnioskodawczyni – W. R. Na podstawie testamentu spadek po zmarłym bracie otrzymała Wnioskodawczyni oraz Jej matka S. R. - każda po 1/2 części. Żona zmarłego brata – A. R. wystąpiła do Sądu o zachowek. W skład spadku wchodziła zabudowana nieruchomość, dwa samochody oraz akcje. Wszystkie składniki majątku były jawne, mimo tego wdowa po zmarłym podała o spis inwentarza do komornika. W lutym 2015 r. przed Sądem Okręgowym w X doszło do zawarcia ugody sądowej, na mocy której ustalono wartość zachowku na kwotę 250 000 zł, z terminem płatności do lutego 2016 r. Nieruchomość była wyceniania dwukrotnie (przez wdowę na 900 000 zł oraz przez biegłego sądowego na 800 000 zł). Nieruchomość była wystawiona na sprzedaż od 2013 r. Do sprzedaży nieruchomości doszło w dniu 1 grudnia 2015 r. za kwotę 600 000 zł, przy czym kupujący wpłacił zaliczkę w wysokości 250 000 zł w celu zaspokojenia roszczeń A. R. i wykreślenia z ksiąg wieczystych (przymusowy wpis dokonany przez Sąd w X). W związku z tym, że stronami w sprawie była Wnioskodawczyni oraz Jej matka, każda miała przychód w wysokości 300 000 zł i każda zapłaciła kwotę po 125 000 zł zachowku, czyli przychód ich wyniósł 175 000 zł.

Wnioskodawczyni złożyła zeznanie podatkowe PIT-39, w którym wykazała przychód w kwocie 300 000 zł, z tym że kwota 175 000 zł przeznaczona zostanie przez Nią na cele mieszkaniowe, a od kwoty 125 000 zł zapłaci podatek.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni może odliczyć od kwoty do opodatkowania ze sprzedaży nieruchomości nabytej w spadku kwotę przeznaczoną na zachowek w wysokości 250 000 zł?

Zdaniem Wnioskodawczyni kwota 250 000 zł zachowku nie powinna być traktowana jako przychód ze sprzedaży nieruchomości, a przychód do opodatkowania powinien być pomniejszony o kwotę wypłaconego zachowku. Wnioskodawczyni podaje, że kwota zachowku została „ustalona” ugodą sądową w wysokości 250 000 zł. Nieruchomość tę Wnioskodawczyni była zmuszona sprzedać, ponieważ nie było środków pieniężnych ze spadku, z których mogłaby dokonać spłaty takiej kwoty. Nieruchomość została sprzedana za kwotę 600 000 zł mimo wyższej wyceny, bo dwuletnie poszukiwanie kupca nie przyniosły rezultatów i jedynym był kupiec, który oferował kwotę 600 000 zł. Zachowek został zapłacony u notariusza z zaliczki przy podpisaniu umowy przedwstępnej kupna – sprzedaży przedmiotowej nieruchomości, czyli de facto Wnioskodawczyni nie wzbogaciła się.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 4 marca 2012 r. zmarł brat Wnioskodawczyni – W. R. Na podstawie testamentu spadek po zmarłym bracie otrzymała Wnioskodawczyni oraz Jej matka S. R. - każda po 1/2 części. Żona zmarłego brata – A. R. wystąpiła do Sądu o zachowek. W skład spadku wchodziła zabudowana nieruchomość, dwa samochody oraz akcje. Wszystkie składniki majątku były jawne, mimo tego wdowa po zmarłym podała o spis inwentarza do komornika. W lutym 2015 r. przed Sądem Okręgowym w X doszło do zawarcia ugody sądowej, na mocy której ustalono wartość zachowku na kwotę 250 000 zł, z terminem płatności do lutego 2016 r. Nieruchomość była wyceniania dwukrotnie (przez wdowę na 900 000 zł oraz przez biegłego sądowego na 800 000 zł). Nieruchomość była wystawiona na sprzedaż od 2013 r. Do sprzedaży nieruchomości doszło w dniu 1 grudnia 2015 r. za kwotę 600 000 zł, przy czym kupujący wpłacił zaliczkę w wysokości 250 000 zł w celu zaspokojenia roszczeń A. R. i wykreślenia z ksiąg wieczystych (przymusowy wpis dokonany przez Sąd w X). W związku z tym, że stronami w sprawie była Wnioskodawczyni oraz Jej matka, każda miała przychód w wysokości 300 000 zł i każda zapłaciła kwotę po 125 000 zł zachowku, czyli przychód ich wyniósł 175 000 zł.

Wnioskodawczyni złożyła zeznanie podatkowe PIT-39, w którym wykazała przychód w kwocie 300 000 zł, z tym że kwota 175 000 zł przeznaczona zostanie przez Nią na cele mieszkaniowe, a od kwoty 125 000 zł zapłaci podatek.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016, poz. 380) prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub praw, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy będących przedmiotem spadku istotny jest dzień jego otwarcia, czyli śmierci spadkodawcy.

Biorąc pod uwagę powyższe i dokonując oceny skutków prawnych przedstawionego stanu faktycznego należy uznać, że sprzedaż nieruchomości nabytej w dniu 4 marca 2012 r. w drodze spadku dokonana 1 grudnia 2015 r. stanowi źródło przychodu, w rozumieniu powołanego wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym według zasad obowiązujących od 1 stycznia 2009 r.

W myśl art. 30e ust. 1 ww. ustawy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 4 cytowanej ustawy po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

W myśl art. 30e ust. 5 omawianej ustawy, dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

W przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 cytowanej ustawy).

Natomiast zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy czym, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości, co wynika z treści art. 19 ust. 1 tej ustawy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia (art. 19 ust. 3 ww. ustawy). Jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe (potoczne) rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Można do takich kosztów zaliczyć:

• koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego,
• prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości,
• koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości,
• wydatki związane ze sporządzeniem przez notariusza umowy cywilnoprawnej,
• koszty i opłaty sądowe.

Od powyższych kosztów odróżnić należy koszty uzyskania przychodu, których zasady ustalania określone zostały w art. 22 ust. 6c i 6d ustawy.

Stosownie do przepisu art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Określony w zacytowanym art. 22 ust. 6d katalog wydatków, które w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, nabytych w drodze spadku, mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodu ma zatem charakter katalogu zamkniętego, w związku z czym tylko wydatki wyraźnie w nim wskazane mogą pomniejszyć uzyskany przychód.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w lutym 2015 r. doszło do zawarcia ugody sądowej, na mocy której Wnioskodawczyni oraz Jej matka zapłaciły żonie zmarłego brata - A. R. kwotę 250 000 zł zachowku.

W związku z tym, należy wskazać, że zachowek jest to wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego uprawnienie przysługujące zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, polegające na możliwości żądania określonego świadczenia pieniężnego od spadkobiercy lub spadkobierców, a jego celem jest ochrona interesów najbliższej rodziny spadkodawcy, w sytuacji gdy spadkodawca pominął ich w testamencie.

Konieczność zapłaty przez Wnioskodawczynię zachowku stanowi Jej osobiste zobowiązanie względem osoby pominiętej w testamencie.

Odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy uznać należy, iż kwoty uzyskanej ze sprzedaży odziedziczonej nieruchomości nie można pomniejszyć o kwotę wypłaconego zachowku, ponieważ nie stanowi kosztu odpłatnego zbycia, jak również nie mieści się w ustawowych kategoriach kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tego rodzaju wydatek nie uprawnia również do zastosowania zwolnienia z opodatkowania określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r., zgodnie z którym, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

W konsekwencji, brak jest podstaw prawnych, aby kwotę uzyskaną ze sprzedaży udziału w nieruchomości nabytej w spadku w 2012 r. po zmarłym bracie Wnioskodawczyni obniżyła o wartość zapłaconego zachowku.

Jednocześnie informuje się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawczyni i nie wywołuje skutków prawnych dla innych podmiotów (tj. spadkobierców). Pozostali spadkobiercy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70 - 561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.