Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-102/16/MCZ
z 10 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 marca 2016 r. (data wpływu do Biura – 1 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 kwietnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dziadek wraz z babcią spisali wspólny testament (oboje byli obywatelami Niemiec) na mocy którego całość majątku dziedziczył pozostający przy życiu małżonek; w tym przypadku był to dziadek ponieważ babcia zmarła w listopadzie 2011 r.

Dziadek zmarł w czerwcu 2014 r.; po otwarciu testamentu okazało się, że jego spadkobiercami są jego córka M. oraz ojciec Wnioskodawcy, który zmarł w październiku 2010 r.

Ojciec Wnioskodawcy nie był biologicznym dzieckiem dziadka lecz dzieckiem babci, z pierwszego małżeństwa. Dziadek traktował ojca Wnioskodawcy jak własne dziecko. Po pewnym czasie dziadkowie doczekali się wspólnego dziecka (córki M. – „przybranej” siostry ojca Wnioskodawcy).

Wnioskodawca wraz ze swoją siostrą byli jedynymi wnukami dziadka. Na krótko przed śmiercią, gdy dziadek wyraził chęć zamieszkania w Polsce zorganizowali przeprowadzkę a siostra Wnioskodawcy ze względu na wykształcenie medyczne oraz dobre warunki lokalowe (dom z ogrodem) wzięła na siebie ciężar opieki nad dziadkiem. Jako dzieci Wnioskodawca i jego siostra zawsze mieli bardzo dobre relacje z dziadkami.

Zarówno ojciec Wnioskodawcy jak i jego przyrodnia siostra zostali ujęci w testamencie dziadków a ich wspólny majątek dziedziczyli zgodnie z ich wolą po połowie.

Niestety w związku z tym, że ojciec Wnioskodawcy zmarł jeszcze przed dziadkami część jego spadku po nich przeszła na Wnioskodawcę i jego siostrę jako jedynych spadkobierców ojca.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w takim przypadku należy traktować, że Wnioskodawca dziedziczy spadek po ojcu i w związku z powyższym jest zwolniony z podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy?
2. Czy w związku z faktem, że ojciec Wnioskodawcy był przybranym synem dziadka a pasierb to najbliższa rodzina, to jego ojciec, gdyby żył byłby również zwolniony od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy?
3. Czy można zaliczyć Wnioskodawcę do I grupy podatkowej?
   
   

Ad.1.

W testamencie dziadka jest wymieniony personalnie nieżyjący ojciec Wnioskodawcy dlatego Wnioskodawca uważa, że dziedziczy po ojcu a nie po dziadku, który po śmierci jego ojca miał możliwość zmiany testamentu.

Ad. 2

W związku z faktem, że ustawodawca nie wskazał kogo należy rozumieć pod pojęciem pasierb a w ogólnym znaczeniu jest to po prostu przybrany syn (bez rozróżnienia przysposobiony/nieprzysposobiony), to ojciec Wnioskodawcy − gdyby żył w momencie przyjmowania spadku − traktowany byłby jako najbliższa rodzina i pomimo tego, że nie został przysposobiony miałoby miejsce zastosowanie całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn (tak w interpretacji IBPB II/436-335/14/MZ).

Ad. 3

Wnioskodawca uważa, że znajduje się w pierwszej grupie podatkowej ponieważ dziedziczy po ojcu a nie dziadku oraz że jego ojciec również należał do pierwszej grupy podatkowej jako pasierb a Wnioskodawca jako wnuk swojego dziadka również należy do I grupy jako zstępny.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Wnioskodawca uważa, że znajduje w jego przypadku zastosowanie przepis art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku (pytania oznaczone nr 1 i 3). W zakresie pytania oznaczonego nr 2 wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Z uwagi na śmierć spadkodawcy (męża babci Wnioskodawcy), która nastąpiła w czerwcu 2014 r. w niniejszej interpretacji indywidualnej powołano przepisy w brzmieniu obowiązującym przez 1 stycznia 2016 r.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera regulacji dotyczących spadku, w związku z tym należy odwołać się do uregulowań zawartych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Z art. 924 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 ww. Kodeksu). W myśl z art. 927 Kodeksu cywilnego nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Stosownie do treści art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 5 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje − przy nabyciu w drodze dziedziczenia − z chwilą przyjęcia spadku.

Art. 6 ust. 4 zdanie pierwsze cyt. ustawy stanowi natomiast, że jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Zgodnie z ww. przepisami obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą przyjęcia spadku lub jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, z chwilą sporządzenia pisma, a w przypadku gdy pismem tym jest orzeczenie sądu, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Stosownie do art. 14 ust. 1 ww. ustawy, wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe (art. 14 ust. 2 cyt. ustawy).

Natomiast w myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy, do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.
   
   

Za rodziców w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych (art. 14 ust. 4 tejże ustawy).

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 ww. ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że babcia Wnioskodawcy (matka jego ojca) zmarła w listopadzie 2011 r., a ojciec Wnioskodawcy zmarł w październiku 2010 r. Na podstawie testamentu wspólnego spadek po babci Wnioskodawcy w całości nabył jej mąż. Mąż babci Wnioskodawcy zmarł w czerwcu 2014 r., spadek po nim na podstawie testamentu nabyli: jego córka i ojciec Wnioskodawcy. Mąż babci nie był ojcem biologicznym ojca Wnioskodawcy i nie przysposobił ojca Wnioskodawcy. Wnioskodawca i jego siostra są jedynymi wnukami dziadka.

Analizując treść przepisu art. 14 ust. 3 powołanej wyżej ustawy zauważyć należy, że ustawodawca w sposób jednoznaczny określił, że do I i II grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn zaliczone mogą zostać wyłącznie enumeratywnie wymienione w nim osoby. W pierwszej grupie podatkowej ustawodawca umieścił: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; zaś w drugiej grupie podatkowej – m.in. zstępnych pasierbów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z treści wniosku wynika, że powołany do dziedziczenia ojciec Wnioskodawcy nie dożył otwarcia spadku po swoim ojczymie. Z treści wniosku wynika, też, że spadek po mężu babci (ojczymie ojca) nabył Wnioskodawca. To oznacza – wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy – że Wnioskodawca nabył spadek po mężu swojej babci a nie po swoim ojcu, który nie mógł dziedziczyć po ojczymie bo zmarł przed nim. Jak bowiem wynika wprost z cytowanego powyżej art. 927 Kodeksu cywilnego spadkobiercą nie może być osoba, która nie dożyła otwarcia spadku.

W związku z tym rozważenia wymaga, do której grupy podatkowej należy Wnioskodawca względem spadkodawcy.

Wnioskodawca nie jest osobą formalnie spokrewnioną ze spadkodawcą (mężem babci), gdyż ojciec Wnioskodawcy nie został przez spadkodawcę prawnie przysposobiony. Tym samym, przyjąć należy, iż ojciec Wnioskodawcy był pasierbem męża babci; łączyły go relacje ze spadkodawcą. ale bez zmiany statusu prawnego. Z kolei Wnioskodawca – to zstępny pasierba.

Jakkolwiek powyższa sytuacja niewątpliwie pozwala na powstanie więzi emocjonalnej pomiędzy ww. osobami, jednak nie ma ona możliwości wywołać skutków prawnych, takich jak dla dzieci i wnuków spokrewnionych (biologicznych) lub też prawnie przysposobionych. Wnioskodawca, nie będący zstępnym męża babci, nie może zatem zostać zaliczony do I grupy podatkowej.

W przedmiotowej sprawie ze względu na brak pokrewieństwa Wnioskodawcy z mężem babci oraz ze względu na fakt, że z wniosku wynika, że ojciec Wnioskodawcy nie został przysposobiony prawnie przez męża babci jak również nie wynika aby Wnioskodawca został przysposobiony przez te osobę, nie można mówić, że powstał taki sam stosunek prawny jak przy naturalnym pokrewieństwie.

To oznacza, że Wnioskodawca powinien zostać zakwalifikowany do grona tzw. zstępnych pasierbów, których zalicza się do II grupy podatkowej.

Podsumowując, z uwagi na powołane przepisy, nabycie majątku tytułem dziedziczenia po mężu babci będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach w określonych w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn dla osób zaliczonych do II grupy podatkowej.

To oznacza, że Wnioskodawca nie może skorzystać ze zwolnienia podatkowego przewidzianego przez ustawodawcę w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.