Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-2/4511-531/16/MMa
z 20 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku, który wpłynął do Organu 29 kwietnia 2016 r., uzupełnionym 11 lipca 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości zachowku wypłaconego na rzecz brata – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 kwietnia 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży nieruchomości zachowku wypłaconego na rzecz brata.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 30 czerwca 2016 r. Znak: IBPB-2-2/4511-531/16/MMa wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 11 lipca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 29 maja 2012 r. zmarła matka Wnioskodawcy i pozostawiła po sobie testament. Na mocy ww. testamentu – sąd stwierdził, że Wnioskodawca nabył spadek po swojej matce w całości (postanowienie sądu z 26 października 2012 r.).

Przedmiotem tego spadku był m.in. parterowy dom murowany (do remontu) usytuowany na działce o powierzchni 504 m2.

W domu tym była zameldowana matka Wnioskodawcy, brat Wnioskodawcy z żoną oraz ich syn.

Ponieważ po śmierci matki Wnioskodawcy jego brat domagał się zachowku – Wnioskodawca musiał pomyśleć o sprzedaży tej nieruchomości, gdyż nie posiada i nie posiadał żadnych środków finansowych aby zaspokoić roszczenia brata.

Brat Wnioskodawcy oświadczył, że się nie wyprowadzi z tego domu wraz z rodziną – jeżeli nie otrzyma kwoty 190.000 zł bo musi sobie kupić jakieś mieszkanie lub dom do remontu i tylko taka kwota go satysfakcjonuje.

Nieruchomości tej nikt nie chciał kupić z lokatorami. Wnioskodawca działał więc na zasadzie presji i przymusu, bo nie miał innego wyjścia.

Wnioskodawca znalazł nabywcę, który chciał kupić nieruchomość – ale pod warunkiem, że zostanie zawarta ugoda z jego bratem i rodziną, na mocy której brat się wymelduje wraz z rodziną do 3 miesięcy i otrzyma zachowek.

W dniu 15 lipca 2013 r. przed notariuszem stawił się brat Wnioskodawcy wraz z rodziną, nabywca nieruchomości i Wnioskodawca. Na mocy aktu notarialnego z 15 lipca 2013 r. nieruchomość ta została sprzedana nabywcy za kwotę 290.000 zł. Równocześnie została podpisana ugoda z bratem Wnioskodawcy i jego rodziną, w wyniku której brat otrzymał kwotę 190.000 zł tytułem zachowku i miał się wyprowadzić z tego domu do 3 miesięcy. Wszystko potoczyło się zgodnie z ugodą i aktem notarialnym. Właściwa umowa została podpisana u notariusza 13 września 2013 r.

Podsumowując, Wnioskodawca sprzedał nieruchomość po matce za kwotę 290.000 zł. Brat otrzymał 190.000 zł tytułem zachowku a Wnioskodawcy pozostała kwota 100.000 zł. Wnioskodawca wskazał, że nieruchomość została sprzedana przed upływem 5 lat od śmierci matki, ale Wnioskodawca tych pieniędzy faktycznie nie otrzymał w całości, a podatek musi zapłacić od całości to jest od kwoty 290.000 zł.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie.

Czy w sytuacji zaistniałej sprzedaży nieruchomości, zachowek wypłacony bratu Wnioskodawcy w kwocie 190.000 zł nie jest kosztem?

Zdaniem Wnioskodawcy, zachowek wypłacony bratu Wnioskodawcy (pod presją z jego strony) w kwocie 190.000 zł powinien być kosztem. Podatek wykazany w PIT-39 Wnioskodawca powinien zapłacić tylko od kwoty 100.000 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W świetle powyższego przepisu każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy, stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej. Tym samym odpłatne zbycie nieruchomości i ww. praw następujące po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca nabył na podstawie testamentu spadek po zmarłej 29 maja 2012 r. matce, tj. m.in. dom murowany wraz z działką o powierzchni 504 m2. Brat Wnioskodawcy, który był zameldowany i mieszkał ze swoją rodziną w ww. domu domagał się wypłaty zachowku w kwocie 190.000 zł. W związku z okolicznością braku środków finansowych celem wypłaty zachowku Wnioskodawca zmuszony był sprzedać opisaną wyżej nieruchomości. Nieruchomość została sprzedana w 2013 r. a żądana przez brata kwota została mu wypłacona.

Zgodnie z art. 924 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.), spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy (spadkodawców) ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Ponadto zauważyć należy, że w świetle prawa zobowiązanym z tytułu zachowku jest spadkobierca, w stosunku do osoby niewskazanej w testamencie, a mającej prawo do spadku z mocy ustawy, której przysługuje roszczenie o zachowek względem wyznaczonych przez spadkodawcę spadkobierców. Uprawniony do zachowku otrzymuje pieniężną rekompensatę. Korzyść ta stanowi równowartość części udziału spadkowego, który przypadałby uprawnionemu, gdyby dziedziczył z ustawy.

Stosownie do powyższych wyjaśnień w omawianej sprawie Wnioskodawca nabył w spadku w dacie śmierci matki, czyli 29 maja 2012 r. nieruchomość, którą sprzedał w 2013 r. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 letniego terminu określonego w art. 10 ust 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy – podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością), np. koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego w związku ze sprzedażą, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości.

Ustalenie kosztów uzyskania przychodu odbywa się natomiast zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ww. ustawy w zależności od tego czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie. I tak w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału nabytych odpłatnie, koszty uzyskania przychodu ustala się zgodnie z art. 22 ust. 6c ww. ustawy, natomiast w przypadku nieruchomości, jej części lub udziału nabytych nieodpłatnie koszty uzyskania przychodu ustala się zgodnie art. 22 ust. 6d ustawy. Jeżeli zatem wydatek nie będzie mieścił się w kryteriach wskazanego przepisu (tj. art. 22 ust. 6c czy też art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) nie będzie mógł być odliczany od przychodu.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie art. 22 ust. 6d, gdyż nieruchomość została nabyta przez Wnioskodawcę nieodpłatnie – w drodze spadku po matce. W myśl tego przepisu – za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

W związku z powyższymi wyjaśnieniami przepis art. 22 ust. 6d ww. ustawy w sposób jednoznaczny wskazuje, że kosztem uzyskania przychodu przy sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku mogą być wyłącznie:

• udokumentowane nakłady na tę nieruchomość lub prawo zwiększające jej wartość,
• kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej ten podatek przypada na tę nieruchomość lub prawo.
  
  

Wysokość nakładów, o których mowa w art. 22 ust. 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ustawy).

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy – po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

• dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
• dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
  
  

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł – stosownie do art. 30e ust. 5 ww. ustawy.

Należny podatek wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1b ww. ustawy).

Przechodząc do kwestii ustalenia czy wypłacony zachowek stanowi koszt uzyskania przychodu wskazać należy, że art. 22 ust. 6d ww. ustawy nie daje podstaw do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innego rodzaju wydatków niż w nim wymienione. Tym samym brak jest podstaw prawnych, aby poniesiony przez Wnioskodawcę wydatek tytułem zachowku wypłaconego na rzecz brata zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu, gdyż nie mieści się on w ustawowych kryteriach kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Zachowek nie jest bowiem nakładem na nieruchomość zwiększającym jej wartość ani kwotą zapłaconego podatku od spadków i darowizn.

Konieczność zapłaty przez Wnioskodawcę zachowku stanowi osobiste zobowiązanie Wnioskodawcy względem brata, nie stanowi natomiast kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, albowiem nie mieści się w katalogu kosztów uzyskania przychodu zawartym w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który to katalog precyzyjnie wskazuje, jakie wydatki zbywający może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze spadku. Oznacza to, że kwota, którą Wnioskodawca przeznaczył na wypłatę zachowku nie ma żadnego wpływu na wysokość podatku z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości.

Podsumowując, z uwagi na okoliczność, że nabycie nieruchomości przez Wnioskodawcę nastąpiło w dacie śmierci matki, tj. 29 maja 2012 r. a jej sprzedaży dokonano 13 września 2013 r. a zatem przed upływem terminu o jakim mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sprzedaż ta stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód będący różnicą pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości (290.000 zł) określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6d ww. ustawy. Kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia omawianej nieruchomości nie stanowi wydatek poniesiony tytułem zachowku wypłaconego na rzecz brata Wnioskodawcy – nie można zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodu, gdyż nie mieści się w ustawowych kryteriach kosztu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych nabytych w sposób nieodpłatny. Zachowek nie jest bowiem nakładem na nieruchomość zwiększającym jej wartość ani kwotą zapłaconego podatku od spadków i darowizn − konieczność zapłaty przez Wnioskodawcę zachowku stanowiła jego osobiste zobowiązanie wobec brata.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Wobec tego niniejszą interpretację wydano w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.