Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-473/16-4/PP
z 31 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 12 kwietnia 2016 r. (data wpływu 15 kwietnia 2016 r.), uzupełniony pismem z dnia 18 maja 2016 r. (data nadania 19 maja 2016 r., data wpływu 23 maja 2016 r.) na wezwanie z dnia 12 maja 2016 r. (data nadania 12 maja 2016 r., data doręczenia 17 maja 2016 r.) Nr IPPB2/4514-205/16-2/AF, IPPB2/4515-54/16-2/AF, IPPB4/4511-473/16-2/PP o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 12 maja 2016 r. Nr IPPB2/4514-205/16-2/AF, IPPB2/4515-54/16-2/AF, IPPB4/4511-473/16-2/PP wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku.

Pismem z dnia 18 maja 2016 r. (data nadania 19 maja 2016 r., data wpływu 23 maja 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Piotr S. i Władysława G. będący rodzicami Wnioskodawcy zawarli związek małżeński w dniu 31 stycznia 1939 r. Władysława S. zmarła dnia 3 marca 1981 r. Nie pozostawiła testamentu.

Piotr S. zmarł dnia 17 stycznia 1990 r. Nie pozostawił testamentu.

Postanowieniem z dnia 17 września 2015 r., Sąd Rejonowy Wydział Cywilny stwierdził:

• w pkt I, że spadek po Władysławie S. zmarłej dnia 3 marca 1981 r. ostatnio zamieszkałej w C. nabyli z mocy ustawy w 7/28 części mąż Piotr S., w części po 3/28 dzieci Wnioskodawca, Wanda S. z domu S., Marianna D. z domu S., Jan S., Kazimierz S., Barbara T. - z domu S., Edward Jan S.,
• w pkt II, że spadek po Piotrze S. zmarłym dnia 17 stycznia 1990 r. ostatnio zamieszkałym w C. nabyli z mocy ustawy w części po 1/7 dzieci: Wnioskodawca, Wanda S. z domu S., Marianna D. z domu S., Jan S., Kazimierz S., Barbara T. z domu S., Edward S.
  
  

Spadkobierca Edward S. zmarł dnia 29 sierpnia 2011 r. Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy Zamiejscowy Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po Edwardzie Janie S. na podstawie ustawy nabyli żona Teresa S. w 4/16, córki Katarzyna K., Grażyna B., Ewa M., Barbara S., każda po 3/16.

Nabycie spadku przez Wnioskodawcę zgłoszone Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. Podatek od spadku został uiszczony.

Strony w postępowaniu o dział spadku i podział majątku wspólnego, które toczyło się przed Sądem Rejonowym Wydział Cywilny zawarły dnia 16 marca 2016 r. ugodę, na podstawie której wchodzące w skład majątku wspólnego małżonków Władysławy S. i Piotra S. składniki majątkowe, tj.:

• Nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym o numerze ewidencyjnym 974 i powierzchni 78m², położona w miejscowości C., oznaczona w ewidencji gruntów numerem 1535, o powierzchni 0,0678 ha,
  
• Nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym o numerze ewidencyjnym 975 i powierzchni 51 m², położona w miejscowości C., oznaczona w ewidencji gruntów numerem 15336 o powierzchni 0,0770ha, objęta zbiorem dokumentów numer 2743 - prowadzonym przez Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych,

- przypadły na wyłączną własność Wnioskodawcy, bez spłat na rzecz pozostałych współwłaścicieli.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

1. Czy nabycie przez jednego ze współwłaścicieli, tj. Wnioskodawcę będącego spadkobiercą w postępowaniu sądowym w ramach działu spadku po rodzicach, na wyłączną własność wszystkich składników majątku spadkowego, bez obowiązku spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli powoduje powstaje po stronie osoby, która nabyła te składniki obowiązek podatkowy, w szczególności co do:
   • podatku od spadków i darowizn?
     
   • podatku od czynności cywilnoprawnych?
     
   • podatku dochodowego od osób fizycznych?
2. Czy w przedstawionym stanie faktycznym osoba, która nabyła nieodpłatnie składniki majątku spadkowego powinna złożyć uzupełnienie zeznania podatkowego dotyczącego podatku od spadków i darowizn?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy na podstawie przedstawionego stanu faktycznego nie powstaje po jego stronie obowiązek podatkowy co do podatku od spadków i darowizn, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawca nie musi również uzupełniać zeznania odnośnie podatku od spadków i darowizn.

Dział spadku bez spłat lub dopłat (nieodpłatny dział spadku) nie jest objęty katalogiem czynności, wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn i tym samym nie podlega temu podatkowi (patrz także m. in. interpretacje indywidualne przepisów prawa podatkowego, np. z 3 listopada 2009 r., sygnatura IBPBII/1/436-215/09/MCZ, z dnia 6 lipca 2012 r., sygn. IPTPB2/436-49/12-2/KK czy z dnia 16 lipca 2014 roku, sygnatura IPTPB2/436-54/14-2/KK).

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W powyższym stanie faktycznym Wnioskodawca nabył nieruchomość w drodze nieodpłatnej czynności w związku z czym zarówno po stronie Wnioskodawcy jak i osób, które zrzekły się spłat wyrównujących ich udział w majątku spadkowym, nie powstanie obowiązek podatkowy.

Odnośnie podatku od czynności cywilnoprawnych umowny dział spadku podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej spłat lub dopłat. Podatnikiem jest osoba nabywająca rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku. Natomiast dział spadku nastąpił bez obowiązku spłat lub dopłat, a więc podatek od czynności cywilnoprawnych nie wystąpi.

Przedmiotowa interpretacja indywidualna została wydana w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku od spadków i darowizn zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z poźn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że spadkodawcy (rodzice Wnioskodawcy) zmarli w dniu 3 marca 1981 r. (matka) oraz 17 stycznia 1990 r. (ojciec), nie pozostawiając testamentu. Postanowieniem z dnia 17 września 2015 r. Sąd Rejonowy Wydział Cywilny stwierdził:

• w pkt I, że spadek po Władysławie S. zmarłej dnia 3 marca 1981 r. z mocy ustawy w 7/28 części mąż Piotr S., w części po 3/28 dzieci: Wnioskodawca wraz z rodzeństwem.
• w pkt II, że spadek po Piotrze S. zmarłym dnia 17 stycznia 1990 r. z mocy ustawy w części po 1/7 dzieci: Wnioskodawca wraz z rodzeństwem.
  
  

Strony w postępowaniu o dział spadku i podział majątku wspólnego, które toczyło się przed Sądem Rejonowym Wydział I Cywilny zawarły dnia 16 marca 2016 r. ugodę, na podstawie której dwie nieruchomości zabudowane budynkiem mieszkalnym, stały się wyłączną własnością Wnioskodawcy bez żadnych spłat na rzecz pozostałych spadkobierców.

Jako że przepisy ustawy nie definiują pojęcia „spadek”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym. W myśl art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Stosownie do art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. ustawy, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, że umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Tak więc na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Jeżeli zatem wartość rzeczy nabytych w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych nie następuje nabycie podlegające opodatkowaniu, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą, jak i stan jej majątku osobistego. Jednakże nabycie rzeczy w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy stanowi nabycie w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli nabycie to jest nieodpłatne, to rodzi ono określone skutki podatkowe w rozumieniu przepisów ustawy. Otrzymując nieodpłatnie – w wyniku działu spadku – część przekraczającą udział spadkowy podatnik uzyskuje przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w wyniku działu spadku otrzymał na wyłączną własność składniki majątku po zmarłych rodzicach bez żadnych spłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Wnioskodawca otrzymał zatem majątek przekraczający udział w spadku. Tym samym w momencie nieodpłatnego nabycia nastąpiło po stronie Wnioskodawcy przysporzenie majątkowe (uzyskane nieodpłatnie, gdyż bez żadnego ekwiwalentu finansowego), które stanowić będzie – w tej części, w której pozostali spadkobiercy zrzekli się na rzecz Wnioskodawcy swojego udziału – przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wartość nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa wyżej należy ustalić według uregulowań art. 11 ust. 2 powołanej ustawy, tj. cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Należy jednak zwrócić uwagę, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20.

Z wykładni językowej tegoż zwolnienia, a zwłaszcza z wykładni zawartego w nim zwrotu: „wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b” wynika, że do powyższego zwolnienia uprawnione są osoby, które otrzymają świadczenia nieodpłatnie od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Z analizowanego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w wyniku działu spadku otrzymał od spadkobierców (osób zaliczonych do wskazanej wyżej grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn) dwie nieruchomości zabudowane budynkiem mieszkalnym bez spłat i dopłat. Tym samym udziały w przedmiotowych składnikach masy spadkowej, Wnioskodawca otrzymał nieodpłatnie.

Mając powyższe na uwadze należy zatem uznać, że Wnioskodawcy przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym nie powstanie u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu otrzymania na wyłączność składników masy spadkowej w wyniku działu spadku.

Biorąc pod uwagę powyższe stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Zauważyć należy również, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613), minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem, wniosek o wydanie interpretacji może być złożony tylko w indywidualnej sprawie zainteresowanego. Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego- zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy jedynie Wnioskodawcy nie zaś pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.