INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Politechniki przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2012 r. (data wpływu 02 marca 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 22 maja 2012r. (data wpływu 23 maja 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przekazania książek – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania przekazania książek.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 22 maja 2012 r. (data wpływu 23 maja 2012 r.) w zakresie doprecyzowania zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe (doprecyzowane we wniosku).

Politechnika posiada ogólnouczelnianą jednostkę organizacyjną - Bibliotekę, która nie posiada odrębnej osobowości prawnej. W posiadaniu Wnioskodawcy znajdują się książki (publikacje naukowe), stanowiące dorobek naukowy pracowników naukowo – badawczych Politechniki. Wnioskodawca, w wykonaniu umów zawartych z Bibliotekami innych uczelni wyższych dokona nieodpłatnego przekazania książek (publikacji naukowych) na rzecz tych Bibliotek, zaś Biblioteki innych uczelni wyższych w zamian za to, dokonają nieodpłatnego przekazania własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Politechniki (Biblioteki).

Ponadto Wnioskodawca dokonuje nieodpłatnego przekazania książek (publikacji naukowych) na rzecz własnych pracowników w celach naukowo – dydaktycznych.

Podlegające nieodpłatnemu przekazaniu książki, wydawane są w nakładach do 100 egzemplarzy i mają charakter niekomercyjny. Nie są zamieszczane w nich reklamy oraz nie są sprzedawane. Należy też zaznaczyć, że książki (publikacje naukowe) podlegające nieodpłatnemu przekazaniu innym uczelniom i pracownikom Wnioskodawcy nie są drukowane przez Politechnikę. Przekazywane nieodpłatnie przez Wnioskodawcę na rzecz Bibliotek innych uczelni książki (publikacje naukowe) nie są w dalszej kolejności wprowadzane do obrotu lecz stanowią, zasoby tych Bibliotek. Analogicznie, książki otrzymywane przez Politechnikę od Bibliotek innych uczelni stanowią zasób Biblioteki Politechniki. Również książki (publikacje naukowe) przekazywane nieodpłatnie pracownikom naukowym Politechniki nie są w dalszej kolejności wprowadzane do obrotu, lecz służą do celów naukowo - dydaktycznych.

Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przy wytworzeniu/nabyciu książek Wnioskodawcza rozliczał podatek VAT naliczony współczynnikiem struktury sprzedaży. Przedmiotowe książki są materiałami informacyjnymi w postaci publikacji naukowych. Stanowią dorobek naukowy pracowników naukowo-badawczych Politechniki. Nie stanowią prezentów o małej wartości w rozumieniu art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług. Nieodpłatne przekazywanie książek na rzecz innych bibliotek, które będzie wymianą publikacji naukowych w dalszej kolejności stanowić będzie zasoby tych bibliotek służące do celów naukowo-dydaktycznych w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym będzie mógł zastosować art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług lub też § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011r., nr 73, poz.392) z uwagi na dostawę towaru ściśle związanego ze świadczonymi przez uczelnie usługami kształcenia na poziomie wyższym, oraz z uwagi, iż głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez Wnioskodawcę przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystąjących z takiego zwolnienia i w konsekwencji wyżej opisana dostawa towaru (książek) będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, nieodpłatne przekazanie książek (publikacji naukowych) na rzecz Bibliotek innych uczelni, jak również na rzecz własnych pracowników w celach naukowo-dydaktycznych podlega zwolnieniu od podatku VAT jako dostawa towaru ściśle związana z usługami w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz z uwagi, że głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez Wnioskodawcę przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt. 26 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Jak stanowi zaś art. 43 ust. 17 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a: 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit a lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, poprzez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

Ponadto należy wskazać na treść § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392), zgodnie z którą zwalnia się od podatku usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Jak stanowi § 13 ust. 8 ww. rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25, stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługę podstawową.

W myśl ust. 9 § 13, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

Należy w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005r. Nr 164, poz. 1365 ) uczelnie, pełniąc misję odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów, stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 2) ww. ustawy, Uczelnia ma w szczególności prawo do współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi. Ponadto, jak stanowi art. 6 ust. 1 pkt. 4) ww. ustawy, uczelnia ma w szczególności prawo do prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że darowizna książek na rzecz Bibliotek innych uczelni wyższych, jak też na rzecz własnych pracowników naukowych ma ścisły związek z tzw. "usługami podstawowymi" wykonywanymi przez Wnioskodawcę. Mianowicie nieodpłatne przekazywanie książek na rzecz Bibliotek innych uczelni wyższych oraz na rzecz własnych pracowników jest niezbędne do wykonywania misji odkrywania i przekazywania prawdy oraz prawa do współpracy z innymi uczelniami wyższymi. Ponadto należy wskazać, iż głównym celem nieodpłatnego przekazywania książek na rzecz Bibliotek innych uczelni wyższych i pracowników naukowych Politechniki nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez Wnioskodawcę, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów – w art. 7 ust. 2 oraz – w przypadku świadczenia usług – w art. 8 ust. 2 ustawy.

Według art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni iich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Powyższego przepisu nie stosuje się do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek (art. 7 ust. 3 ustawy).

Przez prezenty o małej wartości, o których mowa w ust. 3, w myśl art. 7 ust. 4 ustawy, rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:

1. o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
2. których przekazania nie ujęto w ewidencji, o której mowa w pkt 1, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.
   
   

Natomiast przez próbkę, o której mowa w ust. 3, rozumie się niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilość lub wartość przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy (art. 7 ust. 7 ustawy).

Z powyższego wynika, iż dla uznania nieodpłatnej dostawy za odpłatną dostawę towarów, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione łącznie 2 przesłanki:

• podatnik należące do jego przedsiębiorstwa towary (inne niż drukowane materiały reklamowe i informacyjne oraz prezenty o małej wartości i próbki) przekazuje lub zużywa nieodpłatnie na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

• podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.
  
  

Analiza powołanego art. 7 ust. 2 ustawy wskazuje wyraźnie, iż ustawodawca rozróżnia czynność przekazania od czynności zużycia towarów. Zatem, opodatkowaniu podlega, zgodnie z pkt 1, przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste ściśle wymienionych osób, a na mocy pkt 2 tego przepisu, wszelkie inne darowizny. Skutkiem tak sformułowanych norm prawnych jest przyjęcie, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w trybie art. 7 ust. 2 ustawy, podlega wszelkie przekazanie towarów, natomiast zużycie – tylko na rzecz podmiotów wymienionych w pkt 1 tego przepisu.

Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. W posiadaniu Wnioskodawcy znajdują się książki (publikacje naukowe), stanowiące dorobek naukowy pracowników naukowo – badawczych Politechniki. Wnioskodawca, w wykonaniu umów zawartych z Bibliotekami innych uczelni wyższych dokona nieodpłatnego przekazania książek (publikacji naukowych) na rzecz tych Bibliotek, zaś Biblioteki innych uczelni wyższych w zamian za to, dokonają nieodpłatnego przekazania własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Biblioteki Wnioskodawcy.

Ponadto Wnioskodawca dokonuje nieodpłatnego przekazania książek (publikacji naukowych) na rzecz własnych pracowników w celach naukowo - dydaktycznych.

Podlegające nieodpłatnemu przekazaniu książki, wydawane są w nakładach do 100 egzemplarzy i mają charakter niekomercyjny. Nie są zamieszczane w nich reklamy oraz nie są sprzedawane. Przedmiotowe książki, zdaniem Wnioskodawcy, są materiałami informacyjnymi w postaci publikacji naukowych. Stanowią dorobek naukowy pracowników naukowo-badawczych Politechniki. Nie stanowią prezentów o małej wartości w rozumieniu art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług. Książki (publikacje naukowe) podlegające nieodpłatnemu przekazaniu innym uczelniom i pracownikom Wnioskodawcy nie są drukowane przez Wnioskodawcę. Przy wytworzeniu/nabyciu książek Wnioskodawca rozliczał podatek VAT naliczony współczynnikiem struktury sprzedaży. Przekazywane nieodpłatnie przez Wnioskodawcę na rzecz Bibliotek innych uczelni książki (publikacje naukowe) nie są w dalszej kolejności wprowadzane do obrotu lecz stanowią zasoby tych Bibliotek. Analogicznie, książki otrzymywane przez Wnioskodawcę od Bibliotek innych uczelni stanowią zasób Biblioteki Wnioskodawcy. Również książki (publikacje naukowe) przekazywane nieodpłatnie pracownikom naukowym Wnioskodawcy nie są w dalszej kolejności wprowadzane do obrotu, lecz służą do celów naukowo - dydaktycznych.

W kontekście powyższego należy wyjaśnić, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „materiały reklamowe”. Według definicji pochodzącej z innych źródeł (leksykon PWN) przez drukowane materiały reklamowe i informacyjne rozumie się wszelkiego rodzaju cenniki, foldery, broszury, prospekty itp. Zatem materiały, które zawierałyby przede wszystkim informacje na temat działalności podatnika i jej produktów przygotowane w drodze procesu technologicznego, polegającego na nadrukowaniu informacji na nośniku mogą odpowiadać pojęciu drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych. Przy czym, przez zawarcie informacji o działalności podatnika, bądź jego reklamę zawartą na ww. materiałach uznać należałoby jakąkolwiek formę (w tym również wizualną) przedstawienia informacji, bądź reklamy, służącą przybliżeniu informacji o produkcie podatnika, bądź zachęceniu (poprzez promocję) do nabycia jego produktów.

W świetle powyższego należy zatem uznać, że przekazywane przez Wnioskodawcę publikacje naukowe, pomimo niewątpliwej zawartości informacyjnej, nie stanowią materiałów informacyjnych, o których mowa w art. 7 ust. 3 ustawy i tym samym nie są wyłączone z opodatkowania podatkiem na podstawie ww. przepisu.

Wobec powyższego przekazanie nieodpłatne pracownikom książek (publikacji naukowych) stanowi dostawę podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy.

Jak wskazano wyżej, na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, co do zasady dostawa towarów podlega opodatkowaniu wówczas, gdy ma charakter odpłatny (wyjątki przewidują – w przypadku dostawy towarów – w art. 7 ust 2 oraz – w przypadku świadczenia usług – w art. 8 ust. 2 ustawy). Ustawa o podatku od towarów i usług nie wskazuje na formę odpłatności, jak również nie definiuje tego pojęcia.

Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, że odpłatność ma miejsce, gdy:

1. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym.
2. Dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności.
3. Wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.
   
   

Na podstawie powyższych rozważań należy stwierdzić, iż wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze), np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany towarów bądź usług.

Prawną istotę umowy zamiany regulują przepisy prawa cywilnego, a zwłaszcza art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy. W rozumieniu Kodeksu cywilnego umowa zamiany jest więc umową konsensualną, wzajemną i zobowiązującą. A zatem Kodeks cywilny – odnosząc się do zamiany jako rodzaju stosunku zobowiązaniowego – ustalił, że przedmiotem zamiany mogą być rzeczy.

Natomiast z treści art. 604 K.c. wynika, że do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem. Przepisy podatkowe nie zawierają jakichkolwiek ograniczeń, co do formy zapłaty. Wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. Może to być również świadczenie rzeczowe. Taki sposób rozliczania wzajemnych należności przedsiębiorców nie stanowi naruszenia dyspozycji zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t. j. Dz. U. 2010 r. Nr 220 poz. 1447 ze zm.), który zastrzega jedynie, że bezpośrednie przepływy pieniężne powinny odbywać się w formie bezgotówkowej. Inne sposoby wykonania zobowiązań skutkujące zapłatą nie zostały wyłączone.

Świadczenia rzeczowe mogą również zostać uznane za transakcje barterowe. Barter w polskim prawie uważa się za jeden z rodzajów umowy zamiany. Celem umów barterowych jest niedokonywanie dodatkowych rozliczeń pieniężnych pomiędzy kontrahentami, a w konsekwencji maksymalne uproszczenie obrotu gospodarczego, w tym oczywiście rozliczeń podatkowych. Należy podkreślić, że barter polega nie tylko na równoważącej się wartościowo transakcji towar za towar, lecz również: usługa za usługę, towar za usługę, lub usługa za towar. Podstawowym założeniem i istotą umów barteru jest brak konieczności ponoszenia dodatkowych świadczeń, a to, czy strony umówią się na wymianę towaru za towar, usługi za usługę czy też towaru za usługę nie ma istotnego znaczenia.

Barter jest więc pojęciem szerszym, obejmującym swoim zakresem zamianę usług, zamianę towaru na usługę i usługi na towar. Z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami.

Mając na uwadze opis sprawy (wykonanie postanowień umowy o wzajemnym przekazywaniu książek przez Wnioskodawcę i inne uczelnie) oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że przekazanie przez Wnioskodawcę książek w zamian za inne książki, stanowi odpłatną dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 tej ustawy. Forma odpłatności w przedmiotowej sprawie (towar za towar) wskazuje, że mamy tu do czynienia z transakcjami barterowymi. Zapłatą dla Zainteresowanego za przekazywane towary będzie również towar – książki.

Przesłanką opodatkowania, według art. 5 ust. 1 ustawy, jest odpłatność dostawy towarów lub świadczenia usług. W odniesieniu do okoliczności opisanych we wniosku spełniony jest ten warunek, gdyż w przypadku transakcji barterowych występuje bezpośredni związek między daną czynnością przekazania towarów w postaci książek przez Wnioskodawcę, a otrzymanym w zamian od innych uczelni towarem – również w postaci książek. Nie dochodzi tu więc do nieodpłatnego przekazania towarów przez Wnioskodawcę, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy.

Zatem zarówno przekazanie książek na rzecz pracowników jak również na rzecz bibliotek innych uczelni stanowi czynności o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści art. 41 ust. 1 ustawy wynika, że stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy, zwalnia się od podatku usługi świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

W myśl art. 43 ust. 17 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 18, 18a, 22-24, 26, 28, 29, 31, 32 i 33 lit. a lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

Z art. 43 ust. 17a ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 18a, 23, 26, 28, 29 i 33 lit. a, mają zastosowanie do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, dokonywanych przez podmioty świadczące usługi podstawowe.

Ponadto, zgodnie z treścią § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.), zwalnia się od podatku usługi w zakresie kształcenia, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, świadczone przez uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Jak stanowi § 13 ust. 8 ww. rozporządzenia, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25, stosuje się do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi dokonywanych przez podmioty świadczące usługę podstawową.

W myśl § 13 ust. 9, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 19, 20, 24, 25 i 26, nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

1. nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej, zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 19, 20, 24 i 25 oraz art. 43 ust. 1 pkt 24 ustawy lub
2. ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
   
   

Powyższe regulacje stanowią implementację przepisów prawa unijnego, gdyż w świetle art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej z dnia 28 listopada 2006 r. (Dz. Urz. UE L. Nr 347), państwa członkowskie zwalniają kształcenie dzieci lub młodzieży, kształcenie powszechne lub wyższe, kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie, łącznie ze świadczeniem usług i dostawą towarów ściśle z taką działalnością związanych, prowadzone przez odpowiednie podmioty prawa publicznego lub inne instytucje działające w tej dziedzinie, których cele uznane są za podobne przez dane państwo członkowskie.

Cytowany przepis umiejscowiony został w rozdziale 2 tego aktu, zatytułowanym „Zwolnienia dotyczące określonych czynności wykonywanych w interesie publicznym”, co oznacza, iż usługi szkoleniowe na gruncie Dyrektywy VAT podlegają zwolnieniu od podatku wyłącznie, gdy są wykonywane w interesie publicznym, tzn. wypełniają obowiązki, jakie ciążą na danym państwie wobec jego obywateli. W żadnym przepisie Dyrektywy nie została jednak wskazana definicja „interesu publicznego”, nie zostały również określone podmioty, które mogą działać „w interesie publicznym”. Oznacza to, że zarówno komercyjne przedsiębiorstwa jaki i niekomercyjne organizacje mogą prowadzić działalność z zakresu „interesu publicznego”.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 Szóstej Dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika” (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz. U Nr 164, poz. 1365 ze zm.) uczelnie kierują się zasadami wolności nauczania, badań naukowych i twórczości artystycznej.

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy, uczelnie, pełniąc misję odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów, stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki.

Ponadto uczelnie współpracują z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w szczególności w zakresie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych, w wyodrębnionych formach działalności, w tym w drodze utworzenia spółki celowej, o której mowa w art. 86a, a także przez udział przedstawicieli pracodawców w opracowywaniu programów kształcenia i w procesie dydaktycznym (art. 4 ust. 3 ustawy).

W myśl art. 6 ust. 1 uczelnia ma w szczególności prawo do:

1. prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz określania ich kierunków;
2. współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi, w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych, na podstawie porozumień w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz wspierania mobilności naukowców;
3. wspierania badań naukowych prowadzonych przez młodych naukowców, w szczególności przez przeprowadzanie konkursów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455);
4. prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami, w tym:
   1. ustalania warunków przyjęcia na studia, w tym liczby miejsc na kierunkach i formach studiów, z wyjątkiem studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym, w zakresie w jakim mają do nich zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 8 ust. 9,
   2. ustalania planów studiów i programów kształcenia, uwzględniających efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, zwanymi dalej "Krajowymi Ramami Kwalifikacji", dla obszarów kształcenia określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2;
5. prowadzenia studiów podyplomowych, kursów dokształcających i szkoleń;
6. wydawania dyplomów ukończenia studiów potwierdzających uzyskanie tytułu zawodowego oraz świadectw ukończenia studiów podyplomowych i kursów dokształcających.
   
   

W tym miejscu należy ustalić, czy przekazanie książek (materiałów naukowych) na rzecz bibliotek innych uczelni, które w zamian za to dokonają nieodpłatnego przekazania własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Politechniki (Biblioteki) oraz przekazanie książek na rzecz własnych pracowników, stanowi dostawę towarów ściśle związaną z usługami w zakresie kształcenia na poziomie wyższym.

Aby ustalić, czy dana czynność (dostawa bądź usługa) ma ścisły związek z usługami kształcenia, należy zastosować w pierwszym rzędzie wykładnię językową przepisu posiłkując się w tym zakresie definicją słownikową. Zgodnie z Małym Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 1170), „związek” to stosunek różnych elementów łączących się ze sobą, wpływających na siebie, oddziaływających na siebie; spójność, łączność, powiązanie.

Przepisy krajowe, jak i europejskie, nie definiują dostaw/usług "ściśle związanych". Niemniej jednak z brzmienia art. 43 ust. 17 ustawy wynika, iż nie dotyczą one dostaw towarów lub świadczenia usług, które nie są niezbędne do wykonania usługi podstawowej lub których głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia. Ponadto usługi pomocnicze winny być świadczone przez podmiot, który wykonuje usługę podstawową (art. 43 ust. 17a ustawy).

Trybunał Sprawiedliwości UE rozstrzygnął, iż świadczenie usług lub dostawa towarów mogą być uznane za "ściśle związane" z działalnością edukacyjną, a przez to traktowane tak samo na gruncie podatkowym zgodnie z art. 13 część A ust. 1 lit. i) Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 132 ust. 1 lit. i) Dyrektywy 2006/112/WE) tylko, gdy mają one rzeczywiście charakter pomocniczy w stosunku do działalności edukacyjnej stanowiącej świadczenie główne (wyrok w sprawie Horizon College C-434/05). Z orzecznictwa Trybunału wynika, że określone świadczenie może być uznane za pomocnicze względem świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi celu samego w sobie, lecz środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że redagując art. 43 ust. 17 i ust. 17a w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy, polski ustawodawca uwzględnił wnioski wypływające z orzecznictwa.

Zgodnie z tymi regulacjami zwolnienia dotyczące dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi (przykładowo edukacyjnymi) mają zastosowanie, jeżeli:

• usługi te są wykonywane przez podmiot korzystający ze zwolnienia przy świadczeniu usługi podstawowej,

• usługi te są niezbędne do wykonania usługi podstawowej,

• ich głównym celem nie jest osiągnięcie dodatkowego dochodu, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
  
  

Z przepisów ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym wynika, iż uczelnia wyższa – prowadzi działalność poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów. Zatem należy stwierdzić, że tylko dostawa towarów związanych bezpośrednio z ww. usługami (działalnością) w zakresie kształcenia, podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 b) ustawy o podatku od towarów i usług lub § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza przekazywać towary (publikację naukowe) na rzecz bibliotek innych uczelni w zamian za przekazanie przez te uczelnie własnych książek (publikacji naukowych) na rzecz Politechniki (Biblioteki) oraz zamierza przekazać książki na rzecz własnych pracowników. Biorąc pod uwagę treść ww. przepisów należy stwierdzić, że przedmiotowe przekazanie (dostawa) towarów nie będzie związane ze świadczonymi przez Wnioskodawcę usługami w zakresie kształcenia, ponieważ beneficjentami będą inne podmioty(biblioteki innych uczelni, pracownicy Wnioskodawcy), niż odbiorcy świadczonej przez Wnioskodawcę usługi podstawowej w zakresie kształcenia (studenci). Tym samym przekazanie publikacji naukowych nie będzie stanowiło dostawy towarów ściśle związanych z usługami kształcenia i nie będzie korzystało ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 26 b) ustawy o podatku od towarów i usług lub § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia.

Jednocześnie należy podkreślić, że przez "niezbędność", o której mowa w art. 43 ust. 17 ustawy, należy rozumieć sytuację, w której wykonywanie usługi podstawowej nie byłoby możliwe bez jednoczesnego wykonywania usługi dodatkowej. Z przedstawionego przez Wnioskodawcę, opisu sprawy nie wynika, że bez dostawy przedmiotowych książek dla innych uczelni oraz własnych pracowników, Wnioskodawca nie mógłby świadczyć usług w zakresie kształcenia.

Dlatego też, stanowisko Wnioskodawcy, iż dostawa towarów winna być zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest nieprawidłowe. Jak wynika z cytowanych przepisów zwolnienie dla towarów czy usług ściśle związanych z usługami podstawowymi zwolnionymi od podatku obejmuje wyłącznie dostawę towarów i usługi świadczone przez ten sam podmiot, który świadczy usługę główną zwolnioną z opodatkowania na rzecz usługobiorcy, a nie dotyczy wszystkich dostaw towarów czy usług świadczonych przez Wnioskodawcę w celu wykonania np. przez inne podmioty usługi kształcenia. Innymi słowy Wnioskodawca nie może upatrywać zwolnienia od podatku dla wszystkich wykonywanych przez siebie czynności tylko dlatego, że jest uczelnią wyższą.

Wobec powyższego dokonywana przez Wnioskodawcę dostawa towarów (publikacji naukowych) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, w związku z dostawą książek Wnioskodawca nie będzie mógł zastosować zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 26 lit. b) ustawy i § 13 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia.

Odnośnie dokumentu stanowiącego załącznik do wniosku, tutejszy Organ wyjaśnia, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy – Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Natomiast w myśl art. 14c § 1 tej ustawy, interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Z powyższych przepisów wynika zatem, że przedmiotem interpretacji może być jedynie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Organ wydający interpretację nie jest natomiast uprawniony do analizowania i oceny przesłanych załączników.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tj. Dz. U. z 2012r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.