Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/4511-440/16-4/MK
z 5 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 maja 2016 r. (data wpływu 24 maja 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 24 czerwca 2016 (data wpływu 28 czerwca 2016 r.) na wezwanie Nr IPPB2/4511-440/16-2/MK z dnia 20 czerwca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• skutków podatkowych wygaśnięcia w wyniku konfuzji wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych przez spółkę osobową – jest nieprawidłowe,
• w pozostałym zakresie - jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 24 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania w wyniku rozwiązania spółki osobowej środków pieniężnych oraz wygaśnięcia w wyniku konfuzji wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych przez spółkę osobową oraz odsetek od ww. pożyczek.

Pismem z dnia z dnia 20 czerwca 2016 r. Nr IPPB2/4511-440/16-2/MK Wnioskodawca został wezwany do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez przesłanie przesłanie oryginału lub poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii pełnomocnictwa zgodnego z art. 138c § 1 ustawy Ordynacja podatkowa oraz wskazanie adresu elektronicznego pełnomocnika w systemie teleinformatycznym wykorzystywanym przez organ podatkowy, tj. w systemie ePUAP, bądź informacji o odbiorze pisma w siedzibie Organu. Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 23 czerwca 2016 r., natomiast w dniu 28 czerwca 2016 r. (w terminie) pismem z dnia24 czerwca 2016 r. przesłano brakujące dokumenty.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Wnioskodawca jest jednym ze wspólników w M. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce („Spółka”). Spółka podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Warszawie. Głównym przedmiotem działalności Spółki będzie obrót walutą, wierzytelnościami oraz udzielanie pożyczek. Spółka została wyposażona przez wspólników w środki pieniężne na prowadzenie przez nią działalności gospodarczej.

Spółka zostanie prawdopodobnie przekształcona w spółkę jawną („SPJ”) w trybie art. 551 § 1 Kodeksu spółek handlowych („KSH”). SPJ będzie kontynuowała działalność Spółki. Wnioskodawca wskutek przekształcenia Spółki zostanie jednym ze wspólników SPJ.

Wspólnicy SPJ będą na bieżąco opodatkowywani od dochodów uzyskiwanych przez SPJ, w toku prowadzenia przez nią działalności gospodarczej.

W przyszłości, jeśli SPJ nie osiągnie stawianych przed nią celów biznesowych, możliwe będzie jej rozwiązanie bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego na podstawie art. 58 pkt 2 KSH.

W wyniku rozwiązania SPJ bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego Wnioskodawcy, jako wspólnikowi SPJ mogą zostać m.in. wydane:

1. Środki pieniężne pozostałe na rachunku bankowym SPJ po zakończeniu działalności gospodarczej (dalej: „Pieniądze”).
2. wierzytelności pożyczkowe wobec Wnioskodawcy (na kwotę główną pożyczki oraz naliczone odsetki), które zostaną udzielone Wnioskodawcy przez SPJ (dalej: „Wierzytelności”).
   
   

W konsekwencji, Wierzytelności ulegną tzw. „konfuzji” - wygaśnięciu z powodu połączenia w rękach jednej osoby (tj. Wnioskodawcy) zarówno wierzytelności z tytułu pożyczek i naliczonych odsetek jak i zobowiązania do ich spłaty. Ewentualne pozostałe Pieniądze zostaną przelane z rachunku bankowego SPJ na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wydanie Wnioskodawcy przez SPJ Wierzytelności w związku z rozwiązaniem SPJ bez przeprowadzenia likwidacji oraz wygaśnięcie tych wierzytelności wskutek konfuzji będzie skutkowało powstaniem po stronie Wnioskodawcy jakichkolwiek konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności czy będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z jakiegokolwiek tytułu?
2. Czy wydanie Pieniędzy pozostałych po zakończeniu prowadzenia przez SPJ działalności gospodarczej będzie stanowiło przychód podatkowy Wnioskodawcy?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W opinii Wnioskodawcy, wydanie przez SPJ Wnioskodawcy w związku z rozwiązaniem SPJ bez przeprowadzenia likwidacji składników majątku SPJ w postaci Wierzytelności, jak również wygaśnięcie Wierzytelności w wyniku konfuzji nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy jakichkolwiek konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z jakiegokolwiek tytułu.

Ad. 2

W opinii Wnioskodawcy, przekazanie Pieniędzy pozostałych w SPJ po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad.1

Zgodnie z art. 4 § 1 pkt 1 KSH spółka osobowa to - spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna.

W myśl art. 58 KSH, rozwiązanie spółki osobowej powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
3. ogłoszenie upadłości spółki,
4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
6. prawomocne orzeczenie sądu.
   
   

Zgodnie z art. 67 § 1 KSH, w przypadkach określonych w art. 58 KSH należy przeprowadzić likwidację spółki jawnej, chyba, że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

Spółki jawne nie posiadają osobowości prawnej i nie są podatnikami podatku dochodowego. Opodatkowaniu podlegają natomiast dochody poszczególnych wspólników spółki jawnej z tytułu udziału w tej spółce. Sposób opodatkowania dochodu z udziału w spółce jawnej będzie uzależniony od statusu danego wspólnika. Jeżeli wspólnikiem spółki jawnej jest osoba fizyczna, to dochód z udziału w tej spółce będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 5a pkt 26 ustawy o PIT stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną - oznacza to spółkę niebędącą podatnikiem podatku dochodowego. Oznacza to, że ustawa o PIT przez spółkę niebędącą osobą prawną rozumie również spółkę jawną.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o PIT, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Co do zasady, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, określone w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o PIT, za wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. b ustawy o, PIT, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej jest m.in. przychód z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną. Z kolei, stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 12 lit b ustawy o PIT do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki niebędącej osobą prawną do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki. Zgodnie z art. 14 ust. 8 ustawy o PIT przez środki pieniężne rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki - z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Ww. przepisy ustawy o PIT oznaczają, że wydanie składników majątku w procesie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną nie skutkuje powstaniem po stronie wspólników otrzymujących te składniki przychodu podatkowego z jakiegokolwiek tytułu, w tym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej lub z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną, która jest likwidowana. W odniesienie do takich zdarzeń jako zasadę ustawodawca przewidział albo brak opodatkowania (środki pieniężne oraz składniki traktowane tak jak środki pieniężne) albo odroczenie momentu rozpoznania przychodu do czasu odpłatnego zbycia takich składników majątku. Innymi słowy, ustawodawca uznał wydanie składników majątku w ramach likwidacji spółki niebędącej osobą prawną jako zdarzenie neutralne w zakresie podatku dochodowego. Na takie rozumienie ww. regulacji wskazuje również uzasadnienie do projektu zmian do ustawy o PIT, które to zmiany weszły w życie z dniem i stycznia 2011 r.

Na opisane ww. zasady rozpoznawania przychodów podatkowych w związku z likwidacją spółek nie będących osobą prawną nie mają wpływu zmiany w ustawie o PIT wprowadzone z dniem 1 stycznia 2015 r., w szczególności do opisanego zdarzenia przyszłego nie znajduje zastosowania art. 14 ust. 2e w związku z ust. 2f ustawy o PIT.

Ww. regulacje i konkluzje znajdują również zastosowanie do rozwiązania spółki niebędącej osobą prawną bez przeprowadzania likwidacji. Likwidacja spółki jawnej nie ma charakteru obligatoryjnego. Zamiast likwidacji wspólnicy mogą zawrzeć układ co do innego sposobu zakończenia działalności spółki. Zawierając takie jednomyślne porozumienie, wspólnicy mogą wprost postanowić, że majątek spółki dzieli się wedle oznaczonego „klucza” między wspólników, z których każdy odpowiada, w stosunku wewnętrznym, za oznaczoną część zobowiązań spółki (tak: S. Sołtysiński w: Kodeks Spółek Handlowych - Komentarz, Warszawa 2006, s. 521). Różnice proceduralne pomiędzy rozwiązaniem spółki niebędącej osobą prawną a jej likwidacją nie powinny mieć wpływu na konsekwencje podatkowe takich zdarzeń dla spółki i jej wspólników.

W odniesieniu do kwestii konfuzji, należy wskazać, że przepisy ustawy o PIT nie odnoszą się wprost do takich zdarzeń. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT, za przychody z działalności gospodarczej uznaje się również zasadniczo wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań. Należy wskazać jednakże, że w omawianym przepisie ustawodawca posługuje się, w odniesieniu do wymienionych w nim kategorii przychodów, m.in. terminem „umorzonych zobowiązań”. Instytucja prawa confusio (konfuzja) polega na wygaśnięciu zobowiązania (wierzytelności i długu) wskutek połączenia podmiotu wierzyciela i dłużnika w jednej osobie. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie umorzenia zobowiązania ma węższe znaczenie niż na gruncie prawa cywilnego. Umorzeniem zobowiązania w rozumieniu przepisów omawianej ustawy podatkowej jest zwolnienie dłużnika z obowiązku jego wykonania, tj. zwolnienie go z długu. Instytucję tę reguluje art. 508 Kodeksu, zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W wyniku rozwiązania SPJ Wierzytelności przejdą na Wnioskodawcę, wskutek czego stanie się on jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. W tej sytuacji dojdzie zatem do wygaśnięcia zobowiązania nie w wyniku umorzenia, lecz poprzez rozwiązanie SPJ i podział jej majątku. Wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu Wierzytelności nastąpi z mocy prawa, wskutek skumulowania w rękach jednego podmiotu praw przysługujących wierzycielowi i obowiązków dłużnika (tzw. konfuzja), a nie w wyniku zwolnienia z długu. Tym samym po stronie Wnioskodawcy, w związku z konfuzją, nie dojdzie do powstania przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawcy na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT.

Jednocześnie należy dodać, że opisywane wygaśnięcie zobowiązania nie może być rozumiane jako zbycie otrzymanego składnika majątkowego (tu Wierzytelności), o którym mowa w art. 14 ust. 3 pkt 12 lit b ustawy o PIT, które powodowałoby powstanie przychodu z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną.

Reasumując, należy stwierdzić, że prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wydanie przez SPJ Wnioskodawcy w związku z rozwiązaniem SPJ bez przeprowadzenia likwidacji składników majątku SPJ w postaci Wierzytelności, jak również wygaśnięcie Wierzytelności w wyniku konfuzji nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy jakichkolwiek konsekwencji w podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych z jakiegokolwiek tytułu.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach podatkowych wydanych z upoważnienia Ministra Finansów, przykładowo:

• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 12 kwietnia 2016 r., IBPB-1-1/4511-146/16/SG;
• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 marca 2016 r., sygn.: IPPB1/4511-223/16-2/EC;
• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 marca 2016 r., IPPB1/4511-104/16-2/EC;
• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 marca 2016 r., IPPB1/4511-229/16-2/SO;
• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 4 marca 2016 r., IBPB-1-1/4510-295/15/NL;
• interpretacja indywidualna, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej, w Łodzi z dnia 7 marca 2016 r., IPTPB3/4511-408/15-2/KJ.
  
  

Ad. 2.

W odniesieniu do Pieniędzy neutralność ich wypłaty wynika wprost z przepisów prawa podatkowego. Wspólnicy wyposażyli Spółkę w środki pieniężne, które posłużą do prowadzenia przez nią działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki. Z opisu przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika wprost, że SPJ będzie prowadziła aktywną działalność gospodarczą, przede wszystkim w zakresie kupna i sprzedaży walut obcych. W konsekwencji uznać należy, że do pozostałych po zakończeniu działalności gospodarczej Pieniędzy należy stosować przepisy art. 14 ustawy o PIT dotyczącego przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Dlatego też w odniesieniu do pozostałych pieniędzy znajdzie zastosowanie cytowany wyżej art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych wygaśnięcia w wyniku konfuzji wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych przez spółkę osobową, natomiast w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030 z późn. zm.) spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

W myśl art. 58 ww. ustawy, rozwiązanie spółki powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
3. ogłoszenie upadłości spółki,
4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
6. prawomocne orzeczenie sądu.
   
   

Zgodnie z art. 67 § 1 omawianej ustawy, w przypadkach określonych w art. 58 tejże ustawy, należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba, że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

W konsekwencji, wskazane w ww. art. 58 Kodeksu spółek handlowych, rozwiązanie spółki osobowej skutkuje zakończeniem działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, pokreślić należy, iż w przypadku rozwiązania spółki osobowej przeprowadzanie likwidacji nie jest obligatoryjne. Tym samym, w myśl przepisów ww. Kodeksu, nie należy uzależniać rozwiązania spółki od jej likwidacji.

Ponadto, stwierdzić należy, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszące się do likwidacji działalności gospodarczej należy interpretować w związku z przepisami Kodeksu spółek handlowych odnoszącymi się do rozwiązania spółki, nie zaś do procesu jej likwidacji.

Zatem, w przypadku rozwiązania spółki osobowej – zarówno w sytuacji przeprowadzenia likwidacji, jak i bez przeprowadzania procesu likwidacji – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rozpoznać należy zdarzenie likwidacji działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 551 § 1 Kodeksu spółek handlowych spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).

W myśl przepisu art. 552 Kodeksu spółek handlowych spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Na podstawie art. 553 ww. ustawy spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Wspólnicy spółki przekształcanej, uczestniczący w przekształceniu, stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej.

Przekształcenie spółki kapitałowej (w przedmiotowej sprawie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) w osobową spółkę handlową nie jest więc tożsame z jej likwidacją, lecz jest jej kontynuacją w innej formie prawnej. Zgodnie z zasadą tożsamości podmiotów biorących udział w przekształceniu, majątek spółki przekształcanej z dniem przekształcenia staje się majątkiem spółki przekształconej. Wartość tego majątku zostaje w toku przekształcenia ustalona, poszczególne składniki majątku wycenione (art. 558 § 2 pkt 3 Kodeksu spółek handlowych), a plan przekształcenia poddany badaniu przez biegłego rewidenta (art. 559 § 1 Kodeksu spółek handlowych). W wyniku powyższych działań, w dniu przekształcenia wiadomo dokładnie, jaki jest majątek spółki przekształcanej.

Kwestię sukcesji praw i obowiązków podatkowych związanych z transformacjami podmiotowymi reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613). Ogólna zasada w tym zakresie wyrażona została w art. 93a § 2 pkt 1 lit. b) w związku z art. 93a § 1 ww. ustawy, zgodnie z którym osobowa spółka handlowa powstała w wyniku przekształcenia spółki kapitałowej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki. Taki stan prawny pozwala jednoznacznie stwierdzić, że proces przekształcenia się spółek jest związany z sukcesją podatkową spółki przekształconej. Skutkiem takiego przekształcenia jest utrata podmiotowości prawnej przez spółkę przekształcaną, natomiast spółka przekształcona uzyskuje podmiotowość prawną z dniem wpisu do rejestru sądowego. Sukcesja podatkowa nie obejmuje jedynie tych praw i obowiązków, które mieli wspólnicy spółki kapitałowej, a które nie funkcjonują w spółkach osobowych, w związku z czym prawa te i obowiązki nie mogą przejść po przekształceniu na spółkę osobową, której wspólnicy podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zakłada zróżnicowanie sposobu opodatkowania poszczególnych rodzajów dochodów (przychodów) osób fizycznych w oparciu o system przyporządkowywania ich do odpowiedniego źródła przychodów. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W myśl art. 5b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 5a pkt 26 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną, oznacza to spółkę niebędącą podatnikiem podatku dochodowego.

Podmioty, które są podatnikami podatku dochodowego zostały wskazane odpowiednio w art. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851 z późn. zm.). Z ich treści wynika, że w pojęciu spółki niebędącej osobą prawną mieszczą się m.in. spółki osobowe utworzone na gruncie polskiego prawa handlowego, z wyłączeniem spółek komandytowo-akcyjnych.

Stosownie do przepisu art. 4 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych określenie spółka osobowa oznacza spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną.

Jak stanowi art. 22 § 1 ww. ustawy, spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową.

Z powyższego wynika, że spółka jawna jest osobową spółką prawa handlowego i tym samym nie posiada osobowości prawnej. Z punktu widzenia prawa podatkowego, na gruncie podatków dochodowych podatnikiem nie jest spółka, lecz poszczególni jej wspólnicy.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. Zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat oraz ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną (art. 8 ust. 2 ww. ustawy).

Co do zasady, do kategorii przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej są zaliczane wszystkie przychody osiągane w związku z tą działalnością. Wyjątki od powyższej zasady wprowadza art. 14 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazujący na przysporzenia uzyskiwane w związku z tą działalnością, które nie są uważane za przychody podatkowe.

I tak, zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki. Jak wynika z literalnej wykładni tego przepisu, otrzymanie przez osobę fizyczną środków pieniężnych w związku z likwidacją spółki niebędącej podatnikiem podatku dochodowego, której był wspólnikiem, jest dla niego neutralne podatkowo – wartość uzyskanych środków pieniężnych nie stanowi przychodu podatkowego wspólnika.

Omawiany przepis zostały wprowadzony do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dniem 1 stycznia 2011 r. – mocą ustawy z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478) – jako jedno z unormowań mających na celu sprecyzowanie sposobu opodatkowania wspólników w przypadku zakończenia działalności spółki niebędącej osobą prawną.

Zatem otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku rozwiązania spółki jawnej środków pieniężnych nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie, ustawodawca wprowadził do art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• ust. 2 pkt 17 lit. b, zgodnie z którym przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki;
• ust. 3 pkt 12 lit. b, wedle którego do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki – jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.
  
  

Rozwiązania przyjęte przez ustawodawcę w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

• zostały skonstruowane w oparciu o regulację art. 8 ust. 1 i 2 tej ustawy, przewidującą system bieżącego, proporcjonalnego rozpoznawania przez wspólników spółek niebędących osobami prawnymi skutków podatkowych działań gospodarczych prowadzonych przez te spółki;
• służą wyeliminowaniu podwójnego opodatkowania zysków osiągniętych przez spółkę niebędącą osobą prawną wypłacanych wspólnikom z tytułu likwidacji spółki osobowej, które – jako uzyskane przez spółkę w okresie jej funkcjonowania – podlegały uwzględnieniu dla potrzeb rozliczeń podatkowych jej wspólników będących podatnikami podatków dochodowych, na podstawie art. 8 ust. 1 omawianej ustawy;
• zakładają zróżnicowanie zasad opodatkowania otrzymanego przez wspólnika likwidowanej spółki majątku, w zależności od tego, w jakiej formie majątek ten jest przez wspólnika otrzymywany.
  
  

Z dniem 1 stycznia 2015 r. – mocą ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1328, z późn. zm.) – powyższy katalog regulacji dotyczących skutków podatkowych likwidacji spółki niebędącej osobą prawną został rozbudowany, poprzez wprowadzenie do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 14 ust. 8. W myśl tego przepisu, przez środki pieniężne, o których mowa w ust. 3 pkt 10 i 11, rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług, oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki – z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Powołany przepis rozszerzył zakres stosowania art. 14 ust. 3 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nakazuje bowiem traktować jak środki pieniężne określone wierzytelności spółki niebędącej osobą prawną otrzymywane przez wspólników w związku z jej likwidacją. Aby wierzytelność otrzymana przez wspólnika podlegała regulacji art. 14 ust. 3 pkt 10 ww. ustawy musi spełniać łącznie następujące warunki:

• musi to być wierzytelność uprzednio zarachowana jako przychód należny, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług albo wierzytelność z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki;
• nie może być to wierzytelność z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty ani wierzytelność z tytułu odsetek od takiej pożyczki;
• wierzytelność ma zostać spłacona na rzecz otrzymującego ją wspólnika.
  
  

Jak wynika z omawianego art. 14 ust. 8 ww. ustawy, jak środki pieniężne mogą zostać potraktowane wyłącznie tzw. wierzytelności własne spółki niebędącej osobą prawną i to takie, których spłata – gdyby nastąpiła w okresie istnienia spółki niebędącej osobą prawną – byłaby neutralna podatkowo dla wspólników tej spółki. W przypadku ww. wierzytelności ustawodawca kierował się tożsamością skutków podatkowych sytuacji, gdy spółka uzyskuje spłatę tych wierzytelności (neutralną podatkowo z uwagi na „rozliczenie podatkowe” tych wierzytelności po stronie wspólników na moment ich powstania) i przekazuje otrzymane środki pieniężne wspólnikom oraz sytuacji, gdy spółka przekazuje wspólnikom wierzytelność („rozliczoną podatkowo” po stronie wspólników na moment jej powstania) i spłata tej wierzytelności następuje na rzecz wspólników.

Analizowany przepis wyłącza natomiast możliwość uznania za środki pieniężne wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelność z tytułu odsetek od pożyczki udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną. Wierzytelności te – pomimo że również należą do kategorii wierzytelności własnych spółki niebędącej osobą prawną – z uwagi na ich przedmiot nie zostały bowiem rozliczone podatkowo po stronie wspólników spółki niebędącej osobą prawną na moment ich powstania. Ich spłata na rzecz spółki niebędącej osobą prawną nie byłaby neutralna podatkowo, bo zgodnie z regulacjami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z odsetek powstają na moment zapłaty tych odsetek albo ich kapitalizacji. Potraktowanie ww. wierzytelności otrzymywanych przez wspólników z tytułu likwidacji spółki niebędącej osobą prawną jak środków pieniężnych prowadziłoby więc do nieopodatkowania przychodów z odsetek. Stąd ich wyłączenie z zakresu zastosowania omawianego art. 14 ust. 8 ww. ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, w celu określenia skutków podatkowych otrzymania oraz wygaśnięcia w wyniku konfuzji wierzytelności opisanych we wniosku w związku z rozwiązaniem spółki osobowej, należy rozważyć, czy spełniają one warunki uznania ich za środki pieniężne na podstawie art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego wierzytelnościami jakie otrzyma Wnioskodawca w związku z rozwiązaniem spółki osobowej, będą wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy przez spółkę osobową wraz z odsetkami od tych wierzytelności.

W odniesieniu do powyższego należy stwierdzić, że wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych Wnioskodawcy przez spółkę osobową, która zostanie rozwiązana bez przeprowadzania procesu likwidacji, należy uznać za środki pieniężne zgodnie z art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wierzytelności z tytułu odsetek od ww. pożyczek nie są wierzytelnościami z tytułu pożyczki udzielonej przez spółkę osobową ani też wierzytelnościami uprzednio zarachowanymi przez spółkę kapitałową lub osobową jako przychód należny. Nie spełniają one więc warunków uznania ich za środki pieniężne na podstawie art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczek powinny być traktowane jak inne niż środki pieniężne składniki majątku otrzymane w związku z rozwiązaniem spółki niebędącej osobą prawną.

W konsekwencji należy uznać, że otrzymanie przez Wnioskodawcę, w wyniku rozwiązania spółki osobowej, opisanych we wniosku wierzytelności tej spółki na moment ich otrzymania nie będzie skutkować powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak wspomniano powyżej, w związku z rozwiązaniem spółki osobowej na rzecz Wnioskodawcy wydane zostaną wierzytelności wobec Wnioskodawcy z tytułu pożyczki udzielonej mu przez spółkę osobową obejmujące część kapitałową pożyczki, jak i naliczone odsetki. W takiej sytuacji dojdzie do skupienia w rękach Wnioskodawcy zarówno wierzytelności, jak i zobowiązań wynikających z zawartej umowy pożyczki. Tym samym w świetle przepisów prawa cywilnego dojdzie do konfuzji (wygaśnięcia) zobowiązania Wnioskodawcy do zwrotu otrzymanej pożyczki oraz naliczonych odsetek.

Konfuzja jest instytucją prawa cywilnego, powodującą wygaśnięcie prawa podmiotowego (wierzytelności z tytułu pożyczki) na skutek połączenia w rękach tej samej osoby prawa (wierzytelności z tytułu pożyczki posiadanej przez spółkę osobową) i związanego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy do zwrotu pożyczki). Konfuzja praw wynikających ze zobowiązań i należności nie została explicite wskazana w prawie cywilnym jako instytucja, określająca sposób wygasania zobowiązań, ale wynika z doktryny i orzecznictwa sądowego, na gruncie prawa cywilnego.

Tak więc sam fakt zaistnienia konfuzji polegającej na zbiegu u tej samej osoby dłużnika i wierzyciela w wyniku którego dochodzi do wygaśnięcia tych praw (zobowiązania i wierzytelności) na gruncie prawa cywilnego, nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że ze swej istoty nie powoduje ona powstania przychodu na gruncie prawa podatkowego.

Wobec braku w prawie podatkowym szczególnych regulacji dotyczących wygasania wierzytelności w wyniku konfuzji, kierując się autonomią prawa podatkowego, która pozwala na kwalifikowanie określonych zdarzeń prawnych inaczej niż kwalifikują je inne dziedziny prawa - wygaśnięcie wierzytelności w wyniku konfuzji należy potraktować, jako szczególny rodzaj jej spłaty. Wygasa bowiem ona w zamian za ekwiwalentne wygaśnięcie zobowiązań, pomimo, że oba te zdarzenia występują u jednej osoby.

W związku z powyższym, w przypadku otrzymanych przez Wnioskodawcę w związku z rozwiązaniem spółki niebędącej osobą prawną wierzytelności, w stosunku do których nie stosuje się art. 14 ust. 8 ww. ustawy (wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczki) i których należność wygasła wskutek konfuzji, powstały z tego tytułu przychód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w momencie wygaśnięcia wierzytelności w wysokości należności, która wygasła.

W konsekwencji takiego podejścia do wygasania wierzytelności wskutek konfuzji:

• w przypadku wierzytelności z tytułu umowy pożyczki otrzymanej przez Wnioskodawcę w związku z rozwiązaniem Spółki osobowej udzielonej przez tą Spółkę, stanowiącą tylko kwotę główną pożyczki – wartość kwoty głównej pożyczki nie stanowi przychodu do opodatkowania, z uwagi że do przychodów tych stosuje się art. 14 ust. 3 pkt 10 w związku z ust. 8 ww. ustawy;
• w przypadku wierzytelności z tytułu odsetek od pożyczki udzielonej przez Spółkę osobową – wartość odsetek od pożyczki stanowi przychód podatkowy, z uwagi że do przychodów tych nie stosuje się art. 14 ust. 3 pkt 10 w związku z ust. 8 ww. ustawy, przychód powstaje w momencie wygaśnięcia wierzytelności wskutek konfuzji i zaliczony powinien zostać do źródła, do jakiego zaliczony byłby w spółce osobowej.
  
  

A zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać w części za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków oraz interpretacji indywidualnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego organu. Wydane orzeczenia i interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące. Nie wywołują one zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.