Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-459/16-3/MP
z 28 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 6 czerwca 2016 r. (data wpływu 10 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia portfela wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia portfela wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe :

B. Bank S.A., wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzony przez Sąd Rejonowy dla Miasta, Wydział Gospodarczy KRS, i kapitale zakładowym w wysokości 104.000.000,00 PLN, opłaconym w całości (zwanym dalej „B.” lub „Wnioskodawcą”) jest spółką, w której jedynym akcjonariuszem jest G. Bank S.A., wpisany do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Miasta,Wydział Gospodarczy KRS, i kapitale zakładowym w wysokości 2.650.143.319,00 PLN, opłaconym w całości (zwany dalej „G. ’). G. i B. planują zawrzeć umowy w celu zapewnienia długoterminowych źródeł refinansowania (zwłaszcza w zakresie refinansowania długoterminowych aktywów) oraz w celu spełnienia wymogów regulacyjnych wynikających z unijnych regulacji ostrożnościowych sektora bankowego, w szczególności w kontekście utrzymywania nowych miar nadzorczych płynności długoterminowej.

W celu stworzenia ram prawnych umożliwiających przenoszenie wierzytelności z tytułu kredytów hipotecznych udzielonych przez G. do B., strony zawrą umowę ramową sprzedaży wierzytelności (dalej „Umowa Ramowa”), która będzie określać kluczowe zasady i warunki przenoszenia portfeli takich wierzytelności. W celu przeniesienia poszczególnych portfeli wierzytelności, na podstawie i wykonaniu Umowy Ramowej, G. i B. będą zawierać umowy szczegółowe.

Umowy szczegółowe określać będą zasady i warunki transakcji sprzedaży na rzecz B. portfeli wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych udzielonych przez G. (dalej „Umowy Sprzedaży Wierzytelności”). Przeniesienie wierzytelności nastąpi na zasadzie cesji wierzytelności, zgodnie z art . 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U.2016.380 j.t). Zawarcie każdej z Umów Sprzedaży Wierzytelności poprzedzone będzie wyceną portfela sporządzoną przez niezależnego rzeczoznawcę lub w inny sposób uzgodniony przez strony.

Rozważane są dwie opcje:

1. cena danej wierzytelności oraz termin jej płatności ustalone będą w Umowach Sprzedaży Wierzytelności, przy czym w każdym przypadku cena ta będzie niższa niż suma rat kredytu (obejmujących kapitał oraz odsetki) jakie pozostały do spłaty. Cena nabycia portfela wierzytelności zbliżona będzie do wartości kwoty głównej wierzytelności, tj. cena może być równa tej kwocie, może być niższa o dyskonto (liczone od wartości kwoty głównej kredytu) lub wyższa o premię;
   
2. poza wynagrodzeniem przewidzianym w punkcie a), niewykluczone jest że B. otrzyma również dodatkowe wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi refinansowania wierzytelności.
   
   

Od dnia przeniesienia wierzytelności na B. przejdą wszystkie korzyści i ryzyka ekonomiczne związane z wierzytelnościami wchodzącymi w skład danego portfela. Od tego momentu B. powierzy G. obsługę przeniesionych wierzytelności na zasadach określonych w Umowie Outsourcingowej (dalej „Umowa Outsourcingowa”). W chwili nabycia, przejęte wierzytelności nie będą stanowić tzw. wierzytelności trudnych (zagrożonych).

W ramach Umowy Outsourcingowej, G. za wynagrodzeniem będzie wykonywał m.in. czynności obsługi kredytów sprzedanych B., usługi wspomagające prowadzenie działalności przez B., w tym usługi nabywane przez G. od podmiotów trzecich we własnym imieniu i na rzecz B., które podlegać będą refakturowaniu na B.. Ponadto, wszelkie spłaty związane z wierzytelnościami przeniesionymi w dniu przeniesienia będą dokonywane na dotychczasowe rachunki bankowe G. , zaś środki w ten sposób uzyskane będą automatycznie przekazywane B.

Następnie po dniu przeniesienia, B. za pośrednictwem G. złoży wnioski o zmianę wierzyciela hipotecznego w odniesieniu do wierzytelności wchodzących w skład portfela przenoszonego w ramach Umowy Sprzedaży Wierzytelności. Na skutek powyższego, B. stanie się wierzycielem z tytułu sprzedanych wierzytelności po wpisaniu go jako nowego wierzyciela w danej księdze wieczystej ze skutkiem wstecznym na moment złożenia wniosku o jego ujawnienie.

Obecnie Wnioskodawca jest bankiem uniwersalnym, jednak w niedalekiej przyszłości, po spełnieniu odpowiednich warunków określonych właściwymi przepisami prawa, planuje przekształcić się w bank hipoteczny w celu sfinansowania nabytego portfela wierzytelności hipotecznych poprzez emisję listów zastawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy nabycie przez B. portfela wierzytelności na podstawie Umów Sprzedaży Wierzytelności stanowić będzie odpłatne świadczenie usług zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług ?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zdaniem B. w przedstawionym stanie faktycznym nabycie portfela wierzytelności na podstawie Umów Sprzedaży Wierzytelności stanowić będzie odpłatne świadczenie usług na rzecz G. w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2011.177.1054 j.t) (Ustawa o VAT) i w powinny być traktowane jako usługa w zakresie długów zwolniona z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

1. nabycie portfela wierzytelności jako odpłatna usługa
   
   
   

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z kolei w myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle natomiast art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
   
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
   
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zatem, w oparciu o powyższe, co do zasady, każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, powinno być kwalifikowane jako świadczenie usług. Natomiast aby można było zaistniałe świadczenie uznać za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, konieczne jest aby świadczenie było odpłatne. Z powyższego wynika, warunkiem niezbędnym uznania danej transakcji za usługę w rozumieniu Ustawy o VAT jest wystąpienie elementu świadczenia po stronie usługodawcy na rzecz usługobiorcy.

Świadczenie jakiego Wnioskodawca dokona na rzecz G. jest udzielenie refinansowania. W efekcie, G. odniesie korzyść ekonomiczną w postaci poprawy płynności finansowej banku. Pozyskane w ten sposób finansowanie G. będzie mógł wykorzystać na prowadzenie działalności gospodarczej. Niewątpliwe zatem, G. jest beneficjentem świadczenia dokonanego przez B.. Z kolei świadczenie stanowić będzie usługę podlegającą VAT, tylko wtedy kiedy będzie odpłatne. Z perspektywy Wnioskodawcy celem nabycia portfela wierzytelności jest osiągnięcie zysku w postaci różnicy pomiędzy oprocentowaniem nabytych wierzytelności a oprocentowaniem finansowania zaciągniętego przez B. poprzez emisję listów zastawnych na sfinansowanie transakcji nabycia portfela wierzytelności. W przypadku pierwszej opcji (opcja a),cena nabycia portfela wierzytelności zbliżona będzie do wartości kwoty głównej wierzytelności, tj. cena może być równa tej kwocie, może być niższa o dyskonto (liczone od wartości kwoty głównej kredytu) lub wyższa o premię. Jednak w każdym przypadku, jak wskazano w opisie stanu faktycznego, cena ta będzie niższa niż suma rat kredytu (obejmujących kapitał oraz odsetki) jakie pozostały do spłaty.

Świadczenia Wnioskodawcy należy zatem uznać za odpłatne, ponieważ Wnioskodawca nabędzie prawo do czerpania korzyści z należności odsetkowych od przejętych wierzytelności. Natomiast w przypadku wyboru drugiej opcji (opcja b), poza wynagrodzeniem w punkcie a), B. otrzyma dodatkowe wynagrodzenie za świadczenie usług refinansowania. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, należy przyjąć, iż przedstawiona usługa refinansowania, której elementem będzie dokonanie transferu portfela wierzytelności stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT.

Stanowisko to zostało potwierdzone m.in. w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w z dnia 5 listopada 2014 roku (sygn. akt. IPPP1/443-943/14-2/KC), -aby można mówić o świadczeniu usług, spełnione być powinny łącznie następujące przesłanki: istnienie stosunku prawnego pomiędzy podatnikami, na podstawie którego za wykonanie usługi należy się świadczącemu wynagrodzenie. W przedmiotowej sprawie, to Wnioskodawca świadczy na rzecz Banku usługę, w postaci zapewnienia mu finansowania niezbędnego do prowadzenia działalności bankowej, poprzez uwolnienie go od długoterminowych wierzytelności.

Natomiast dla Wnioskodawcy, korzyścią ekonomiczną wynikającą z nabywania takich wierzytelności i emisji na ich podstawie hipotecznych listów zastawnych, jest osiągnięcie zysku. Tym samym, świadczenie takie ma charakter odpłatny. Podsumowując, nabywanie wierzytelności kredytowych zabezpieczonych hipoteką, w sposób opisany we wniosku, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, tj. odpłatne świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, przez Wnioskodawcę na rzecz Banku. […].

2. nabycie portfela wierzytelności jako usługa w zakresie długów zwolniona z VAT
   
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy nabycie portfela wierzytelności stanowić będzie usługę w zakresie długów, która to będzie zwolniona z opodatkowania w podatkiem VAT w świetle art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT. Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Dodatkowo, w świetle art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7,12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym faktoringu;
   
2. usług doradztwa;
   
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Nabywając portfel wierzytelności, Wnioskodawca będzie świadczył usługę refinansowania, która jako usługa w zakresie długu będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT. Jednocześnie, jak wynika z przestawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego, usługa refinansowania nie stanowi usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, tj. usług w zakresie czynności ściągania długów, w tym faktoringu. Istotą świadczenia Wnioskodawcy będzie zapewnienie refinansowania, a świadczona w związku z tym usługa nie będzie obejmowała swoim zakresem żadnych dodatkowych czynności, które miałyby na celu ściągnięcie wierzytelności od dłużnika, w tym także usług faktoringowych. W ocenie - Wnioskodawcy, świadczona przez niego usługa refinansowania nie będzie polegała na wyręczaniu G. z czynności zmierzających do odzyskania długu. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, na moment nabycia, wierzytelności, które zostaną przejęte nie będą stanowić tzw. wierzytelności trudnych (zagrożonych). Oznacza to, że na dzień zawarcia umowy przelewu wierzytelności żadna ze stron nie musi podejmować czynności windykacyjnych względem kredytobiorców.

Przedstawione przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje swoje uzasadnienie także w ugruntowanej linii interpretacyjnej organów podatkowych. Organy skarbowe w interpretacjach wydawanych w zbieżnych do przedstawionego w niniejszym wniosku stanach faktycznych wielokrotnie potwierdzały, że nabycie portfela wierzytelności stanowi usługę podlegającą zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 29 października 2015 roku (sygn. akt ITPP1/4512-920/15/BS) przyznał rację Wnioskodawcy, który wskazał, iż „przedstawiona usługa refinansowania, której elementem będzie dokonanie transferu portfela wierzytelności kredytowych w zakresie kredytów hipotecznych stanowić będzie czynność, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatne świadczenie usługi przez Wnioskodawcę na rzecz X. Jednocześnie, jako usługa w zakresie długów, będzie ona podlegać zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.”

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 27 maja 2013 roku (sygn. akt IPPP1/443-201/13-2/JL) w podobnej sprawie również zgodził się z Wnioskodawcą, który twierdził, że „w przypadku, gdy Bank zawrze ze Zbywcą umowę cesji całości bądź części wierzytelności kredytowych niewymagalnych za cenę równą wartości rynkowej przenoszonego prawa majątkowego, zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane dla usług związanych z długami, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT”.

Podobne stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 5 listopada 2014 roku (sygn. akt IPPP1/443-943/14-2/KC), stwierdzając, że „Jednocześnie, cesji wierzytelności na warunkach ustalonych między Wnioskodawcą a Bankiem nie należy kwalifikować do usług faktoringu. W ich ramach bowiem faktor dokonując nabycia wierzytelności zobowiązuje się do świadczenia na rzecz faktoranta różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników, windykację należności, finansowanie przez dyskonto czy udzielanie pożyczek. Tym samym usługa faktoringu polegałaby na „wyręczaniu" cedenta z czynności zmierzających do odzyskania długu. Z kolei celem, dla jakiego zawierana jest transakcja opisana we wniosku jest przede wszystkim udzielenie finansowania na rzecz banku przez Wnioskodawcę, a nie obsługa windykacji. W konsekwencji, w przypadku zawarcia umowy cesji wierzytelności kredytowych niewymagalnych pomiędzy Wnioskodawcą a bankiem jako zbywcą, przenoszącym prawa majątkowe, zastosowanie znajdzie zwolnienie przewidziane dla usług związanych z długami, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy".

Powyższe potwierdził również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 4 lutego 2015 roku (sygn. akt IPPP3/443-1098/14-2/IG) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 28 stycznia 2015 roku (sygn. akt IPPP3/443-1099/14-2/JF), którzy wskazali, że „przelew Wierzytelności przez Bank do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji Wierzytelności stanowił będzie usługę świadczoną przez SPV na rzecz Banku, podlegającą zwolnieniu z podatku VAT. (...) Zwolnienie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej z podatku VAT znajduje uzasadnienie również w art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż jest to usługa w zakresie długów. Przeniesienie Wierzytelności do SPV będzie stanowiło element kompleksowej transakcji finansowej, której sensem i celem ekonomicznym jest zapewnienie Bankowi finansowania i poprawa jego płynności finansowej”.

Zbieżne do powyższych stanowisko wyraził także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 13 lutego 2013 roku (sygn. akt IPPP2/443-423/11- 10/13/S/AK), w sprawie dotyczącej jednej ze spółek z grupy Wnioskodawcy, uznając, iż „poprzez zbycie Wierzytelności na rzecz Spółki, Bank zapewni sobie finansowanie niezbędne do funkcjonowania na rynku finansowym, poprzez poprawę płynności finansowej. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Spółką a Bankiem nie będzie czynność zbycia Wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Bank finansowania, czyli określonych środków pieniężnych z innego źródła niż spłata zaciągniętych kredytów wraz z należnymi odsetkami. (...) Reasumując, usługa sekurytyzacji świadczona przez Spółkę na rzecz Banku, polegająca na dostarczeniu Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności Wierzytelności własnych Banku oraz wynikających z nich odsetek, będzie korzystała ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 cyt, ustawy, jako usługa pośrednictwa finansowego związanego z długami”.

Biorąc pod uwagę powyższe, w świetle przepisów Ustawy o VAT oraz przytoczonej linii interpretacyjnej organów podatkowych, zdaniem Wnioskodawcy, przedstawiona usługa refinansowania, której elementem będzie dokonanie transferu portfela wierzytelności stanowić będzie czynność, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT jako odpłatne świadczenie usług. Jednocześnie, jako usługa w zakresie długów, będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

Organ podatkowy informuje ponadto, że od 25 maja 2016 r. obowiązuje nowy tekst jednolity ustawy o podatku od towarów i usług ( Dz. U. z 2016 r., poz. 710).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art.57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art.57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.