Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-141/16/MCZ
z 28 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 maja 2016 r. (data wpływu do Biura – 9 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych odrzucenia spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 maja 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych odrzucenia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 13 stycznia 2016 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Nie pozostawił testamentu. Nabyte przez osoby fizyczne (spadkobierców) rzeczy i prawa majątkowe znajdują się i są wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nabycie nastąpiło tytułem dziedziczenia. Wartość majątku nabytego przekracza 9.637 zł. Przed sądem rejonowym przeprowadzone zostało postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku.

W trakcie tego postępowania, będąc jego uczestnikiem, podczas rozprawy sądowej Wnioskodawca złożył pisemne oświadczenie o odrzuceniu spadku.

Wydane zostało postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku przez pozostałych spadkobierców, którzy przyjęli spadek. Postanowienie stało się prawomocne.

Po analizie zapisów ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy Kodeks cywilny u Wnioskodawcy pojawiła się wątpliwość dotycząca obowiązków podatkowych osoby odrzucającej spadek w myśl art. 1012 Kodeksu cywilnego.

Powyższa wątpliwość wynika z brzmienia art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Wnioskodawca przytoczył, fragment uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 września 2015 r. (sygnatura akt: I ACa 799/15): „Zgodnie z art. 924 K.c. spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Pojęcie „otwarcia spadku” oznacza, że z chwilą śmierci spadkodawcy należące do niego prawa i obowiązki majątkowe o charakterze cywilnoprawnym zmieniają swój charakter, stają się spadkiem, a więc pewną wyodrębnioną masą majątkową, poddaną przepisom prawa spadkowego. Prawa i obowiązki niewygasające z chwilą śmierci danej osoby przechodzą, w drodze sankcji generalnej, na określone podmioty. Natomiast stosownie do art. 925 K.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawo polskie łączy nabycie praw i obowiązków wchodzących w skład spadku ze zdarzeniem, jakim jest śmierć spadkodawcy. Nabycie to nie jest uzależnione ani od złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu spadku, ani od uzyskania przez niego orzeczenia odpowiedniego organu państwowego. Wejście przez spadkobiercę w ogół praw i obowiązków zmarłego następuje z mocy prawa. Skutek ten ma miejsce także w sytuacji, gdy spadkobierca nie ma świadomości, że nastąpiła śmierć spadkodawcy i nabył on spadek. Związanie przez ustawę nabycia spadku przez spadkodawcę ze zdarzeniem prawnym, jakim jest śmierć osoby fizycznej, oznacza, że z chwilą śmierci spadkodawcy (otwarcia spadku) spadkobierca wchodzi z mocy prawa w ogół praw i obowiązków należących do spadku”.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

1.Czy Wnioskodawca odrzucając przed sądem spadek zobowiązany będzie do złożenia, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadkowi darowizn?

2.Czy Wnioskodawca, będący zstępnym spadkodawcy odrzucając przed sądem spadek, zostanie zwolniony od podatku od nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, jeżeli zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku?

Innymi słowy:

3.Czy zasadnym jest dokonanie przez Wnioskodawcę zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w celu zwolnienia od podatku oraz czy zaistnieje dla Wnioskodawcy obowiązek złożenia zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 17a ust. 1 ww. ustawy i w konsekwencji nastąpi opodatkowanie nabycia majątku według zasad ogólnych, jeżeli Wnioskodawca nie dokona zgłoszenia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 tej ustawy.

W ocenie Wnioskodawcy, odrzucenie przez niego przed sądem spadku po zmarłym ojcu nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, brak jest podstaw prawnych obligujących go do złożenia, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a co za tym idzie, bezzasadne i bezprzedmiotowe (nie ma takiej potrzeby) jest dokonanie przez niego zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w celu zwolnienia od podatku.

Wnioskodawca uważa, że niezłożenie przez niego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 17a ust 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn i/lub niedokonanie zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 4a ust. 1 tejże ustawy nie wywoła skutku jakim jest opodatkowanie nabycia majątku według zasad ogólnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

W myśl art. 5 ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia, z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Stosownie do art. 17a ust. 1 cyt. wyżej ustawy podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 tejże ustawy spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

Stosownie do art. 1015 § 1 ww. ustawy oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania.

Dla spadkobiercy ustawowego będzie to z reguły dzień dowiedzenia się o śmierci spadkodawcy. Termin 6 miesięcy będzie zachowany, gdy przed jego upływem zostanie złożone oświadczenie w sądzie lub przed notariuszem.

W myśl art. 1020 K.c. spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Z treści wniosku wynika, że ojciec Wnioskodawcy zmarł 13 stycznia 2016 r.; nie pozostawił testamentu. Nabyta przez spadkobierców tytułem dziedziczenia własność rzeczy i praw majątkowych po ww. spadkodawcy znajduje się i jest wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przed sądem rejonowym przeprowadzone zostało postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku po ww. zmarłym. W trakcie tego postępowania, podczas rozprawy sądowej, Wnioskodawca złożył pisemne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Sąd wydał postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez pozostałych spadkobierców, którzy przyjęli spadek. Postanowienie jest prawomocne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz przywołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że odrzucenie spadku powoduje, że Wnioskodawca jako spadkobierca traci prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku ze skutkiem ex tunc. Zostaje wyłączony od dziedziczenia i jest traktowany tak, jakby w chwili otwarcia spadku nie miał zdolności dziedziczenia, nie dożył otwarcia spadku. Przy dziedziczeniu ustawowym odrzucenie spadku powoduje, że do dziedziczenia dochodzą wówczas zstępni odrzucającego spadek lub ulegają odpowiednio zwiększeniu udziały spadkowe pozostałych spadkobierców bądź dochodzą do dziedziczenia spadkobiercy powołani w dalszej kolejności.

Zatem Wnioskodawca odrzucając przed sądem spadek w terminie wskazanym w art. 1015 § 1 Kodeksu cywilnego nie wypełnia dyspozycji art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż nie nabywa własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia.

Wobec tego skoro Wnioskodawca nie nabył majątku tytułem dziedziczenia po swoim ojcu, to nie podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn i tym samym z tytułu odrzucenia spadku po ojcu nie powstanie u niego obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Tym samym analiza przepisów dotyczących zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ww. ustawy jest bezprzedmiotowa.

Z tytułu odrzucenia spadku po ojcu Wnioskodawca nie jest również zobowiązany do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego na druku SD-3 lub zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2.

Niezłożenie przez Wnioskodawcę ww. zeznania podatkowego lub zgłoszenia w terminach wskazanych odpowiednio w ustawie nie wywołuje skutku jakim jest opodatkowanie nabycia majątku na zasadach ogólnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.