Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-357/16/TJ
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015, poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2016 r. (data wpływu 4 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia wierzytelności.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest dłużnikiem z tytułu umowy kredytu nr … z dnia 9 maja 2003 r., zawartej z G. S.A. Umowa ta zawierana była przez Wnioskodawcę jako osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W dniu 19 grudnia 2012 r. dług ten zakupił od pierwotnego wierzyciela P. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, w imieniu którego i na rzecz którego działa K. S.A. Wobec Wnioskodawcy toczyły się dwa postępowania egzekucyjne dotyczące wskazanego długu, oba umorzone wobec ich bezskuteczności. Ostatnie czynności wierzyciela w zakresie wyegzekwowania długu miały miejsce w dniu 27 stycznia 2009 r

Pismem z dnia 28 stycznia 2015 r. K. SA, działając w imieniu i na rzecz P. NS FIZ wezwał Wnioskodawcę do zapłaty należności z tytułu umowy kredytu, obejmującej należność główną oraz odsetki. W odpowiedzi Wnioskodawca podniósł, iż dochodzona wierzytelność jest przedawniona.

Pismem z dnia 13 kwietnia 2015 r. K. SA poinformował, iż na dzień sporządzenia pisma aktualna kwota zadłużenia to 107 491 zł 49 gr, a wierzyciel uznał zarzut przedawnienia jako zasadnie podniesiony. Wierzyciel nie złożył żadnego innego oświadczenia, w szczególności nie złożył oświadczenia o umorzeniu należności (długu).

Jednocześnie w roku 2016 wierzyciel sporządził informację PIT- 8C, wskazując w części D formularza, że Wnioskodawca osiągnął przychód z tytułu przedawnienia wierzytelności w kwocie 107 757 zł 83 gr. Kwota ta zatem wzrosła od dnia złożenia oświadczenia wierzyciela, o uznaniu zarzutu przedawnienia.

Wnioskodawca nie spodziewając się wystawienia informacji PIT -8C przez P. NS FIZ złożył już swoje zeznanie podatkowe za rok 2015, bez uwzględnienia wskazanego dochodu w kwocie 107.757,83 zł z tytułu przedawnienia wierzytelności.

Informację PIT-8C od P. NS FIZ Wnioskodawca otrzymał w dniu 2 marca 2016 r. listem zwykłym, bez pieczęci i podpisu osoby upoważnionej do wystawienia informacji w rubryce 52, część H.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w wyniku przedawnienia wierzytelności po stronie Wnioskodawcy powstał przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w szczególności art. 20 ust. 1 tejże ustawy?
2. Czy wierzyciel w sposób uzasadniony i prawidłowy sporządził informację PIT - 8C?
3. Czy Wnioskodawca powinien złożyć korektę swojego zeznania podatkowego za rok 2015?

Zdaniem Wnioskodawcy, po Jego stronie nie powstał z tytułu przedawnienia wierzytelności z umowy kredytu przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w . zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów i określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Wnioskodawca wskazuje, że podniósł zarzut przedawnienia zobowiązania z tytułu zaciągniętego u uprzedniego wierzyciela kredytu.

W związku z tym wyjaśnia, że instytucja przedawnienia jest uregulowana w art. 117-125 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, przy czym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§ 2).

Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie nie korzysta wprawdzie z pełnej ochrony państwa, ale nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie.

Roszczenia przedawnione mogą być także przedmiotem potrącenia (art. 502 Kodeksu cywilnego) oraz odnowienia (art. 506) i ugody (art. 917).

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i kredytobiorca ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że dłużnik mimo przedawnienia zobowiązania, może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji więc, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania, obejmującego kapitał, odsetki zwykłe, odsetki karne oraz koszty postępowania sądowego, nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym w świetle art. 20 ust 1 tej ustawy (skoro przepis ten nie definiuje pojęcia przychodu, należy odnieść się do definicji zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy).

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy, wierzyciel w sposób nieuzasadniony i nieprawidłowy sporządził informację PIT-8C. Skoro po stronie wnioskodawcy nie wystąpił przychód, brak jest podstaw do sporządzenia informacji PIT-8C. Ponadto wierzyciel całkowicie pominął kwestię daty przedawnienia wierzytelności, informacja nie jest podpisana przez osobę upoważnioną, jak również brak jest pieczątki, co czyni przedmiotową informację nieważną również z przyczyn formalnych.

Wnioskodawca uważa więc, że nie ma obowiązku złożenia korekty zeznania podatkowego z uwagi na fakt, iż informacja PIT-8C wystawiona przez P. NS FIZ dotycząca przychodu w kwocie 107.757,83 zł sporządzona została nieprawidłowo, bezpodstawnie i jest nieważna z przyczyn formalnych. Po stronie Wnioskodawcy nie powstał przychód objęty wskazaną informacją PIT -8C, stąd brak jest podstawy do ujęcia go w zeznaniu podatkowym za rok 2015 w ramach jego korekty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z ust. 2 tego przepisu wynika natomiast, że dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 11 ust. 1, w brzmieniu obowiązującym w 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Jak natomiast stanowi art. 20 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r., za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Cytowany przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy zawiera otwarty katalog przychodów, co oznacza, że do kategorii tej mogą zostać zaliczone również inne (niż wymienione w tym przepisie) przychody, które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest dłużnikiem z tytułu umowy kredytu zawartej przez Wnioskodawcę jako osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W dniu 19 grudnia 2012 r. dług ten zakupił od pierwotnego wierzyciela P. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, w imieniu którego i na rzecz którego działa K. S.A. Pismem z dnia 28 stycznia 2015 r. K. SA, działając w imieniu i na rzecz P. NS FIZ wezwał Wnioskodawcę do zapłaty należności z tytułu umowy kredytu, obejmującej należność główną oraz odsetki. W odpowiedzi Wnioskodawca podniósł, iż dochodzona wierzytelność jest przedawniona.

Pismem z dnia 13 kwietnia 2015 r. K. SA poinformował, iż na dzień sporządzenia pisma aktualna kwota zadłużenia to 107 491 zł 49 gr, a wierzyciel uznał zarzut przedawnienia jako zasadnie podniesiony. Wierzyciel nie złożył żadnego innego oświadczenia, w szczególności nie złożył oświadczenia o umorzeniu należności (długu).

Jednocześnie w roku 2016 wierzyciel sporządził informację PIT- 8C, wskazując w części D formularza, że Wnioskodawca osiągnął przychód z tytułu przedawnienia wierzytelności w kwocie 107 757 zł 83 gr. Kwota ta zatem wzrosła od dnia złożenia oświadczenia wierzyciela, o uznaniu zarzutu przedawnienia.

Wnioskodawca nie spodziewając się wystawienia informacji PIT -8C przez P. NS FIZ złożył już swoje zeznanie podatkowe za rok 2015, bez uwzględnienia wskazanego dochodu w kwocie 107.757,83 zł z tytułu przedawnienia wierzytelności.

Informację PIT-8C od P. NS FIZ Wnioskodawca otrzymał w dniu 2 marca 2016 r. listem zwykłym, bez pieczęci i podpisu osoby upoważnionej do wystawienia informacji w rubryce 52, część H.

W związku z tak przedstawionym zdarzeniem wyjaśnić należy, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Z § 2 tego przepisu wynika natomiast, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Uregulowane w zacytowanych przepisach przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie może być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie nie korzysta wprawdzie z pełnej ochrony państwa, ale nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie. Roszczenia przedawnione mogą być także przedmiotem potrącenia (art. 502 Kodeksu cywilnego) oraz – wedle panującego poglądu – odnowienia (art. 506) i ugody (art. 917).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że dłużnik mimo przedawnienia zobowiązania, może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia. W sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, które nie zostało przez wierzyciela umorzone, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawcy trwałe przysporzenie majątkowe, które mogłoby zostać uznane za przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu, tak jak miałoby to miejsce w przypadku umorzenia wierzytelności. Samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje bowiem zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu.

W świetle powyższego rozstrzygnięcia uznać należy, że w analizowanym przypadku brak było podstaw do wystawienia dla Wnioskodawcy informacji PIT-8C. Jak wykazano wyżej Wnioskodawca nie uzyskał przychodu, który mógłby zostać w takiej informacji wykazany. Tym samym na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek dokonania korekty złożonego zeznania podatkowego.

Na marginesie jedynie wskazać należy, że w sytuacji gdyby w analizowanej sprawie powstał przychodu podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawca byłby zobowiązany do jego wykazania w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym doszło do jego otrzymania, bez względu na to, czy informacja o uzyskaniu takich przychodów została sporządzona w prawidłowy sposób przez podmiot do tego zobowiązany. Jak wynika bowiem z art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych z opodatkowania lub od których zaniechano poboru podatku. Fakt sporządzenia lub też nie informacji o osiągniętych dochodach pozostaje więc bez wpływu na ich opodatkowanie, w tym na obowiązek ich wykazania w stosownym zeznaniu podatkowym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.