Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/4512-504/16-1/AW
z 28 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 czerwca 2016 r. (data wpływu 1 lipca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwoty zwrotu kosztów naprawienia szkody górniczej oraz obowiązku wystawienia faktury VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 lipca 2016 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwoty zwrotu kosztów naprawienia szkody górniczej oraz obowiązku wystawienia faktury VAT.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest przede wszystkim zaspakajanie potrzeb mieszkańców Gminy w zakresie odbioru ścieków komunalnych, wywozu nieczystości stałych i płynnych oraz świadczenie innych usług komunalnych. Wnioskodawca (BPIK Sp. z o.o.) jest spółką ze 100% udziałem Gminy. Spółka jest właścicielem sieci kanalizacji sanitarnej lub obsługuje ją na podstawie umów użyczenia, bądź dzierżawy od Gminy. Spółka jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT. W dniu 25 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca zawarł ugodę z KWK naprawianie szkód górniczych w trybie awaryjnym w sieciach kanalizacyjnych położonych w granicach terenu górniczego KWK, które mogą znajdować się w zasięgu ujawnionych wpływów działalności górniczej (brak wskazania w ugodzie podstaw prawnych, na mocy których ugoda została zawarta). Prace objęte niniejszą ugodą dotyczą szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, które ujawnią się w okresie od 1 maja 2013 r. do 31 grudnia 2016 r. Naprawa ma polegać na awaryjnym zabezpieczeniu i naprawie szkody przy stwierdzeniu uszkodzenia sieci kanalizacyjnej w postaci rozszczelnienia, załamania profilu podłużnego.

W ugodzie określono, że przedmiot ugody będzie wykonywany przez Wnioskodawcę (poszkodowanego) lub na jego zlecenie i pod jego nadzorem technicznym. Zakres rzeczowy uszkodzeń oraz sposób naprawy zostanie każdorazowo określony protokołem awarii poszczególnej sieci, który będzie sporządzony z udziałem przedstawiciela KWK. Naprawienie szkody polegać będzie na przywróceniu funkcji kanalizacji sanitarnej do stanu poprzedniego. Rozliczenie przedmiotu ugody następować będzie fakturą VAT, którą wystawi Wnioskodawca na podstawie sprawdzonego i zatwierdzonego przez inspektora nadzoru ze strony KWK kosztorysu powykonawczego i protokołu awarii.

KWK jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. W dniach od 25 kwietnia 2016 r. do 23 maja 2016 r. zgodnie z ugodą rozpoczęto awaryjne usuwanie szkód górniczych w kanalizacji sanitarnej studni rewizyjnej. Prace polegały na wymianie studni betonowej o średnicy 1200 mm, która na skutek szkód górniczych obniżyła swoje posadowienie o około 40 cm i rurociągu betonowego o średnicy nominalnej 500 mm wraz z innymi towarzyszącymi robotami montażowymi i ziemnymi. Usunięcie szkody było niezbędne dla poprawnego funkcjonowania rurociągu kanalizacji sanitarnej odprowadzającego ścieki z dużego osiedla mieszkalnego. Prace te Wnioskodawca zlecił firmie zewnętrznej, która za wykonaną usługę wystawiła dla Wnioskodawcy fakturę VAT. Fakturę wprowadzono do ewidencji zakupu i odliczono VAT naliczony. Następnie, zgodnie z ugodą, za wykonaną usługę na podstawie kosztorysu i protokołu Wnioskodawca wystawił fakturę VAT dla KWK, którą Wnioskodawca wprowadził do rejestru sprzedaży i odprowadził VAT należny.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy przyznana kwota zwrotu kosztów naprawienia szkody podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?
2. Czy na przyznaną kwotę zwrotu kosztów naprawienia szkody Wnioskodawca (tak jak jest to zapisane w ugodzie) zobowiązany był wystawić fakturę?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, zwrot kosztów na usuwanie skutków eksploatacji górniczej na podstawie zawartej ugody należy traktować jako odszkodowanie za wyrządzoną szkodę, a nie zapłatę za świadczoną usługę. Wypłata odszkodowania nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych, zatem nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Spółka nie powinna wystawiać faktury VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ww. ustawy przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z powyższych przepisów wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zauważyć przy tym należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji, może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać bowiem spełnione łącznie następujące warunki:

1. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
2. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
   
   

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby zatem dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie świadczenia.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 6 tej ustawy podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
   
   

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem sieci kanalizacji sanitarnej lub obsługuje ją na podstawie umów użyczenia, bądź dzierżawy od Gminy. W dniu 25 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca zawarł ugodę z KWK o naprawianie szkód górniczych w trybie awaryjnym w sieciach kanalizacyjnych położonych w granicach terenu górniczego KWK, które mogą znajdować się w zasięgu ujawnionych wpływów działalności górniczej. Prace objęte ugodą dotyczą szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, które ujawnią się w okresie od 1 maja 2013 r. do 31 grudnia 2016 r. Naprawa ma polegać na awaryjnym zabezpieczeniu i naprawie szkody przy stwierdzeniu uszkodzenia sieci kanalizacyjnej w postaci rozszczelnienia, załamania profilu podłużnego.

W ugodzie określono, że przedmiot ugody będzie wykonywany przez Wnioskodawcę (poszkodowanego) lub na jego zlecenie i pod jego nadzorem technicznym. Zakres rzeczowy uszkodzeń oraz sposób naprawy zostanie każdorazowo określony protokołem awarii poszczególnej sieci, który będzie sporządzony z udziałem przedstawiciela KWK. Naprawienie szkody polegać będzie na przywróceniu funkcji kanalizacji sanitarnej do stanu poprzedniego. Rozliczenie przedmiotu ugody następować będzie na podstawie sprawdzonego i zatwierdzonego przez inspektora nadzoru ze strony KWK kosztorysu powykonawczego i protokołu awarii.

W dniach od 25 kwietnia 2016 r. do 23 maja 2016 r. zgodnie z ugodą rozpoczęto awaryjne usuwanie szkód górniczych w kanalizacji sanitarnej studni rewizyjnej. Prace polegały na wymianie studni betonowej o średnicy 1200 mm, która na skutek szkód górniczych obniżyła swoje posadowienie o około 40 cm i rurociągu betonowego o średnicy nominalnej 500 mm wraz z innymi towarzyszącymi robotami montażowymi i ziemnymi. Usunięcie szkody było niezbędne dla poprawnego funkcjonowania rurociągu kanalizacji sanitarnej odprowadzającego ścieki z dużego osiedla mieszkalnego. Prace te Wnioskodawca zlecił firmie zewnętrznej, która za wykonaną usługę wystawiła dla Wnioskodawcy fakturę VAT.

Czynności wykonywane w ramach zapobiegania szkodom górniczym, usuwania i naprawiania szkód górniczych przez podmiot zobowiązany do tych czynności zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1131 ze zm. – dalej: Prawo geologiczne i górnicze), jak również ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm. – dalej: Kodeks cywilny).

Jak stanowi art. 148 Prawa geologicznego i górniczego jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej wartości uzasadnionych nakładów.

W myśl art. 150 tej ustawy przepisy dotyczące naprawiania szkód stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Natomiast na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415).

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle art. 361 § 1 tej ustawy zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W myśl art. 361 § 2 ww. ustawy w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z powyższego wynika, że istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że zwrot kosztów naprawienia szkody nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za poniesione nakłady związane z naprawieniem szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego, bowiem naprawienie tej szkody pozwala w konsekwencji poszkodowanemu na swobodne dysponowanie nieruchomością.

Zatem przyznana poszkodowanemu kwota zwrotu kosztów związanych z naprawieniem szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych wyznaczonym przez art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zasady wystawiania faktur uregulowane zostały w ustawie o VAT w Dziale XI. Dokumentacja Rozdział 1. Faktury.

I tak stosownie do art. 106b ust. 1 tej ustawy podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2. sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
3. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4. otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.
   
   

Natomiast, w myśl art. 106b ust. 2 ww. ustawy podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Z cytowanych przepisów wynika, że do wystawienia faktury VAT zobowiązany jest podmiot, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zaś czynności, która nie jest świadczeniem usługi i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie dokumentuje się fakturą VAT.

Zatem skoro przyznana poszkodowanemu kwota zwrotu kosztów związanych z naprawieniem szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji Wnioskodawca nie powinien wystawiać na tę okoliczność faktury VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163 poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.