Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-562/16-3/TJ
z 22 września 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2016 r. (data wpływu 22 czerwca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 września 2016 r. (data wpływu 9 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 9 września 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest matką dwójki dzieci – córki urodzonej w dniu 29 lipca 2006 r. i syna urodzonego w dniu 29 czerwca 2008 r. – które są na Jej utrzymaniu. Od 2015 r. toczyła się rozprawa rozwodowa Wnioskodawczyni i Jej męża. Wyrok zapadł w czerwcu 2016 r. Od marca 2015 r. mąż Wnioskodawczyni nie zamieszkuje z Nią i dziećmi, jednak nie interesował się nimi już od stycznia tego roku, nie łożył na ich utrzymanie, nie kupował ubrań, żywności i nie pomagał w nauce. Jedynie na 6 dni w czasie ferii zabrał dzieci do swojej matki. Natomiast po nieudanej próbie samobójczej, do której doszło w dniu 14 lutego i pobycie w szpitalu psychiatrycznym, nie zamieszkiwał z Wnioskodawczynią i dziećmi – wyprowadził się do innego mieszkania. Pomimo wyznaczenia wizyt przez sąd mąż Wnioskodawczyni nie kontaktował się z dziećmi, nie interesował się nimi, ich zdrowiem czy nauką. Nie płacił też alimentów, które wypłacane były Wnioskodawczyni przez komornika.

Wnioskodawczyni poinformowała męża o odliczeniu całej ulgi prorodzinnej na dwójkę dzieci w lutym 2016 r. Natomiast mąż Wnioskodawczyni – prawdopodobnie w kwietniu 2016 r. – również dokonał odliczenia ulgi o czym Wnioskodawczyni dowiedziała się z informacji otrzymanej z urzędu skarbowego o konieczności złożenia korekty zeznania podatkowego i odliczenia jedynie połowy ulgi. Wnioskodawczyni złożyła wyjaśnienia, że ulga należy się rodzicom, którzy faktycznie zajmują się dziećmi. W dniu 8 czerwca Wnioskodawczyni otrzymała odpowiedź o konieczności złożenia korekty zeznania i zapłacenia odsetek od dnia złożenia zeznania czyli od lutego 2016 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy prawo do odliczenia ulgi posiada wyłącznie rodzic, faktycznie wychowujący i opiekujący się dziećmi?
2. Komu w opisanej sytuacji przysługiwać będzie prawo do odliczenia ulgi w 2017 r.?
3. Od kiedy powinny zostać naliczone odsetki – od dnia złożenia zeznania przez Wnioskodawczynię czy od dnia złożenia zeznania przez Jej męża?
4. Na kim ciąży obowiązek złożenia korekty zeznania podatkowego i zwrotu otrzymanych pieniędzy za 2015 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ponieważ mąż w styczniu i lutym 2015 r. zamieszkiwał z Nią i dziećmi, za ten okres przysługuje Mu prawo do odliczenia ulgi. Natomiast od marca 2015 r. prawo to przysługuje wyłącznie Wnioskodawczyni. Mąż nie zajmuje się dziećmi – ostatni raz widział się z nimi podczas badania w rodzinnym ośrodku diagnostyczno-konsultacyjnym, alimenty Wnioskodawczyni otrzymuje z funduszu alimentacyjnego – a w ocenie Wnioskodawczyni ulga ta powinna przysługiwać rodzicom, którzy zajmują się dziećmi. Dlatego też Wnioskodawczyni uważa, że powinna dokonać korekty jedynie za styczeń i luty, kiedy to mąż był obecny w życiu dzieci i tylko za te miesiące przysługiwało mu prawo do odliczenia. Uważa również, że mąż skorzystał w złej wierze z jedynie formalnie mu przysługującego prawa do ulgi i dlatego to on powinien złożyć korektę swojego zeznania i dokonać zwrotu ulgi. Nie był bowiem zainteresowany potrzebami dzieci, nie uczestniczył w żadnej mierze w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, ani złotówki nie przeznaczył na ich szkołę, ubrania czy zapłatę alimentów.

Wnioskodawczyni uważa, że w 2017 r. prawo do odliczenia ulgi powinno przysługiwać wyłącznie Jej, gdyż to Ona faktycznie zajmuje się dziećmi, a mąż nie interesuje się ich zdrowiem, szkołą i nie spotyka się z nimi.

Wnioskodawczyni uważa, że ewentualne odsetki powinny zostać naliczone od momentu złożenia zeznania podatkowego przez Jej męża, ponieważ wcześniej Wnioskodawczyni nie wiedziała nic o zamiarze dokonania odliczenia ulgi przez męża.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   
   
   
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
      
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
      
      
      
2. dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
   
3. trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
   
   
   
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
      
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
      
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
      

Stosownie do art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Władza rodzicielska, co wynika z treści art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 2082 z późn. zm.) – przysługuje obojgu rodzicom, a – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dzieci obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu.

Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest bowiem wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie).

Podkreślić należy, że władza rodzicielska nie jest tylko przywilejem i uprawnieniem do sprawowania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do jego wychowania. O wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Tak zwana ulga prorodzinna nie jest ulgą z tytułu bycia rodzicem, ma natomiast pomóc rodzicom wykonującym władzę rodzicielską w jej wykonywaniu. Dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni jest matką dwójki małoletnich dzieci, które są na Jej utrzymaniu. Od 2015 r. toczyła się rozprawa rozwodowa Wnioskodawczyni i Jej męża. Wyrok zapadł w czerwcu 2016 r. Od marca 2015 r. mąż Wnioskodawczyni nie zamieszkuje z Nią i dziećmi, jednak nie interesował się nimi już od stycznia tego roku, nie łożył na ich utrzymanie, nie kupował ubrań, żywności i nie pomagał w nauce. Jedynie na 6 dni w czasie ferii zabrał dzieci do swojej matki. Natomiast po nieudanej próbie samobójczej, do której doszło w dniu 14 lutego i pobycie w szpitalu psychiatrycznym wyprowadził się do innego mieszkania. Pomimo wyznaczenia wizyt przez sąd mąż Wnioskodawczyni nie kontaktował się z dziećmi, nie interesował się nimi, ich zdrowiem czy nauką. Nie płacił też alimentów, które wypłacane były Wnioskodawczyni przez komornika.

W świetle opisanych okoliczności faktycznych oraz przedstawionych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznać należy, że prawo do odliczenia tzw. ulgi prorodzinnej za rok 2015 przysługiwało wyłącznie Wnioskodawczyni i to za cały rok podatkowy. Analiza przedstawionego stanu faktycznego prowadzi do wniosku, że skoro były mąż Wnioskodawczyni – jak wskazano we wniosku – nawet w czasie kiedy zamieszkiwał z dziećmi nie łożył na ich utrzymanie ani nie dbał o ich rozwój, to nie wykonywał wobec nich władzy rodzicielskiej. Za wykonywanie władzy rodzicielskiej nie może zostać uznane zorganizowanie dzieciom sześciodniowego pobytu u babci – matki męża Wnioskodawczyni. Wobec powyższego nie można uznać, że były mąż spełniał warunki uprawniające go do skorzystania z prawa do odliczenia od podatku, o którym mowa w art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z tym – w ocenie tutejszego organu – Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do dokonywania korekty zeznania podatkowego za rok 2015. Dokonała bowiem odliczenia ulgi w prawidłowy sposób i w prawidłowej wysokości. Z tego też względu na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty odsetek. Dlatego też bezprzedmiotowe jest rozstrzygnie od jakiego momentu powinny zostać naliczone ewentualne odsetki za zwłokę.

Wskazać również należy, że wyłączne prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej przysługiwać będzie Wnioskodawczyni również w 2017 r. (przy dokonywaniu rozliczenia za rok 2016) o ile nie ulegnie zmianie stan faktyczny sprawy – tzn. nadal wyłącznie Wnioskodawczyni sprawować będzie władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi – lub stan prawny.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.