Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1-2/4511-1-152/16-3/TR
z 5 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 23 czerwca 2016 r. (data wpływu 29 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 listopada 2016 r. (data wpływu 30 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 sierpnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 17 listopada 2016 r. nr ILPB1-2/4511-1-152/16-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d § 1 Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 17 listopada 2016 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 21 listopada 2016 r.), zaś w dniu 30 listopada 2016 r. (data nadania 28 listopada 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest w związku małżeńskim z Panem Y (dalej jako: „małżonek”).

Małżonkowie posiadają wspólność majątkową w zakresie określonych składników majątkowych. W związku z zaistniałą sytuacją w życiu rodzinnym, dojdzie wkrótce do postępowania rozwodowego, w konsekwencji którego ma nastąpić podział wskazanego powyżej majątku wspólnego.

W skład majątku objętego wspólnością majątkową wchodzą głównie udziały w spółkach. Biorąc pod uwagę obecną wartość posiadanych udziałów, szacowana wartość majątku wspólnego wynosi około 50-60 mln złotych. Małżonkowie chcą dokonać podziału posiadanego majątku po połowie w równych udziałach, proporcjonalnie do jego wartości.

Małżonek ma zamiar zatrzymać posiadane udziały w spółkach będące w majątku wspólnym, w związku z czym zamierza umownie dokonać Wnioskodawczyni spłat odpowiadających wartości 1/2 udziałów posiadanych przez Zainteresowaną w majątku wspólnym.

Z uwagi na znaczną wartość majątku wspólnego kwota do spłaty jest istotna, w związku z czym małżonkowie rozważają dokonywanie spłat przez małżonka w rocznych ratach w stałych, ustalonych umownie kwotach, gdyż małżonek nie posiada obecnie środków pieniężnych w wysokości pozwalającej na dokonanie jednorazowej spłaty. Zakłada się, że spłaty będą dokonywane w okresie 20-30 lat.

W uzupełnieniu wniosku, Zainteresowana doprecyzowała przedstawione we wniosku zdarzenia przyszłe następująco.

W wyniku spłaty Wnioskodawczyni uzyska kwotę, która będzie równowartością wartości udziałów, których zrzeknie się na rzecz byłego małżonka, określoną w momencie dokonania podziału majątku.

Wolą małżonków jest polubowne dokonanie podziału majątku w drodze pozasądowej. Nie można jednak wykluczyć, że w sytuacji nieosiągnięcia kompromisu w tym zakresie, sprawa podziału majątku zostanie skierowana i załatwiona na drodze sądowej przez właściwy organ sądowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku ze spłatami wynikającymi z podziału majątku wspólnego otrzymanymi przez Wnioskodawczynię w stałych kwotach co roku (w kolejnych latach) powstanie obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek PIT)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, odpowiedź na przedmiotowe pytanie jest zawarta w treści art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej jako ustawa o PIT) Zgodnie z jego brzmieniem, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Według Wnioskodawczyni, oznacza to, iż przychód z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych; z tego powodu po stronie Wnioskodawczyni nie powstaną żadne obowiązki na gruncie ustawy o PIT. Powyższe wynika wprost z ustawy o PIT, której nie stosuje się do tego typu zdarzeń.

Jak podała Zainteresowana, powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe np. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 7 stycznia 2009 r., nr ILPB2/415- 645/08-4/AJ), w której stwierdzono, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 31 § 1 tej ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jest to ich majątek wspólny. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 ww. Kodeksu cywilnego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 cyt. Kodeksu cywilnego).

Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez Sąd, między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 42 Kodeksu cywilnego). Stosownie do treści art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego istnieje domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zniesienie współwłasności kształtuje nowy stan prawny, powoduje powstanie prawa własności każdego ze współwłaścicieli tub prawo współwłaściciela do przyznanej mu całej rzeczy.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, w indywidualnej interpretacji nr IPPB2/415-302/11-2/AK z dnia 6 czerwca 2011 r., w której stwierdził: „Uwzględniając przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz przywołane uregulowania prawne stwierdzić należy, iż środki pieniężne jakie Wnioskodawczyni otrzyma z tytułu podziału majątku wspólnego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy cytowanego przepisu art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawczyni uważa, iż można przyjąć, co też potwierdza w przedmiotowej interpretacji organ podatkowy, iż wartość majątku oraz wartość spłat uzyskanych z podziału majątku wspólnego przez małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Bez znaczenia w analizowanej sprawie pozostaje fakt, iż z uwagi na ograniczone możliwości dokonania jednorazowej spłaty przez małżonka, spłaty będą dokonywane przez Wnioskodawczynię we wskazanym w opisie zdarzenia przyszłego okresie.

Podsumowując, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż odpowiedź na pytanie nr 1 brzmi następująco: W związku ze spłatami podziału majątku wspólnego otrzymanymi przez Wnioskodawczynię w stałych kwotach co roku nie powstanie obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek PIT).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 2082, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez sąd bądź w przypadku ustania małżeństwa między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Natomiast – w myśl art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

Z przywołanych przepisów wynika zatem, że z chwilą ustania wspólności majątkowej między małżonkami współwłasność łączna zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych.

Podsumowując: ustanie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału tego majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.) – podział ten nie jest obowiązkowy.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednakże stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z ww. przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, jak również przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Jak podała Zainteresowana w przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym, wkrótce dojdzie do postępowania rozwodowego Wnioskodawczyni i jej męża, w konsekwencji czego ma nastąpić podział majątku wspólnego, w skład którego wchodzą głównie udziały w spółkach. Małżonek ma zamiar zatrzymać posiadane udziały w spółkach będące w majątku wspólnym, w związku z czym zamierza umownie dokonać Wnioskodawczyni spłat odpowiadających wartości 1/2 udziałów posiadanych przez nią w majątku wspólnym. W wyniku spłaty Wnioskodawczyni uzyska kwotę, która będzie równowartością wartości udziałów, których zrzeknie się na rzecz byłego małżonka, określoną w momencie dokonania podziału majątku. Wolą małżonków jest polubowne dokonanie podziału majątku w drodze pozasądowej. Nie można jednak wykluczyć, że w sytuacji nieosiągnięcia kompromisu w tym zakresie, sprawa podziału majątku zostanie skierowana i załatwiona na drodze sądowej przez właściwy organ sądowy.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że skoro na gruncie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego przedmiotowe udziały w spółkach wchodzą w skład wspólnego majątku małżonków, to otrzymane od byłego małżonka spłaty – w łącznej kwocie będącej równowartością wartości udziałów, których zrzeknie się na rzecz byłego małżonka, określonej w momencie dokonania podziału majątku – nie będą skutkowały powstaniem po stronie Zainteresowanej przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ będą to przychody Zainteresowanej z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków w wyniku ustania wspólności majątkowej.

W konsekwencji, z rzeczonego tytułu na Zainteresowanej nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Należy jednak podkreślić, że wartość przedmiotowych udziałów powinna zostać określona precyzyjnie, na podstawie wiarygodnej metodologii, aby organ podatkowy w toku ewentualnego postepowania podatkowego mógł zweryfikować, czy odpowiada ona wartości rynkowej w momencie dokonania podziału.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, w odniesieniu do przywołanych przez Wnioskodawczynię rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.