Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-647/15-4/JK
z 11 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 29 maja 2015 r. (data wpływu 1 czerwca 2015 r.) uzupełnione pismem z dnia 7 września 2015 r. (data nadania 7 września 2015 r., data wpływu 9 września 2015 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 25 sierpnia 2015 r. Nr IPPB4/4511-647/15-2/JK (data nadania 26 sierpnia 2015 r., data doręczenia 31 sierpnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania od syna świadczeń na podstawie ugody pozasądowej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania od syna świadczeń na podstawie ugody pozasądowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 25 sierpnia 2015 r. Nr IPPB4/4511-647/15-2/JK (data nadania 26 sierpnia 2015 r., data doręczenia 31 sierpnia 2015 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez wyjaśnienie w zakresie jakich przepisów prawa podatkowego ma być wydana interpretacja przepisów prawa podatkowego, jeżeli interpretacja indywidualna ma być wydana tylko w zakresie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to należało uzupełnić wniosek poprzez doprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego. Jeżeli interpretacja indywidualna miała być wydana również w zakresie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, to oprócz doprecyzowania zdarzenia przyszłego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, należa uzupełnić wniosek poprzez przedstawienie w sposób wyczerpujący zdarzenia przyszłego, który ma być przedmiotem rozpatrzenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustawy o podatku od spadków i darowizn, sprecyzowanie pytania/pytań w zakresie przepisów prawa podatkowego dotyczących podatku od spadków i darowizn przyporządkowanych do przedstawionego zdarzenia przyszłego, przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego, które winno być powiązane z przedstawionym zdarzeniem przyszłym i zadanym pytaniem/zadanymi pytaniami w zakresie podatku od spadków i darowizn, uiszczenie dodatkowej opłaty na rachunek bankowy Izby Skarbowej w Warszawie Nr 31 1010 1010 0166 4922 3100 0000 oraz nadesłanie kserokopii dowodu wpłaty.

Pismem z dnia 7 września 2015 r. (data nadania 7 września 2015 r., data wpływu 9 września 2015 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła powyższe wskazując że oczekuje interpretacji indywidualnej w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku od spadków i darowizn, jednocześnie uzupełniając wszystkie sugestie wskazane w wezwaniu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną, niewykonującą działalności gospodarczej. Już po ustaniu małżeństwa, wraz z byłym mężem nabyła – na współwłasność – nieruchomość lokalową (mieszkanie). Po upływie pewnego czasu, w celu zniesienia tej współwłasności przeprowadzona została sprawa sądowa przed sądem powszechnym. W jej wyniku Sąd Rejonowy wydał w dniu 23 listopada 2011 r. postanowienie (prawomocne), zmieniony (również prawomocnym) postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie, w którym nieruchomość lokalową przyznał na rzecz byłego męża zasądzając zarazem spłatę na rzecz Wnioskodawczyni następujących kwot:

• 1.043.166,54 zł powiększonej o odsetki ustawowe,
  

• 73.087,89 zł.
  
  
  

Bezpośrednio po ww. orzeczeniach sądowych zobowiązany do spłaty były mąż Wnioskodawczyni przeniósł cały należący do niego majątek darowizną na rzecz wspólnego syna stron. Egzekucja komornicza prowadzona przeciwko byłemu mężowi została umorzona z powodu braku majątku. W tej sytuacji Wnioskodawczyni wystąpiła przeciwko swojemu synowi ze skargą z art. 527 Kodeksu cywilnego domagając się uznania za bezskuteczną względem niej umowy darowizny, mocą której mąż Wnioskodawczyni przeniósł swój majątek na syna. Dodatkowo, prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego wydanym 10 grudnia 2012 r. w sprawie , zasądzono od syna Wnioskodawczyni na jej rzecz alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie. Pomimo orzeczeń sądowych nakładających obowiązek zapłaty, były mąż do tej pory skutecznie uchyla się od zapłaty kwot zasądzonych od niego na rzecz Wnioskodawczyni. W efekcie, Wnioskodawczyni nie otrzymała w terminie (ani do dzisiaj) zasądzonych na jej rzecz kwot. Podjęte czynności prawne osiągnęły skutek, polegający na ustanowieniu zabezpieczenia w postaci sądowego zakazu zbywania nieruchomości, której dotyczy wytoczone przeciwko synowi powództwo a w konsekwencji zmusiło drugą stronę do ostatecznego uregulowania zasądzonych na rzecz Wnioskodawczyni kwot. W szczególności, były mąż oraz syn proponują Wnioskodawczyni zawarcie ugody pozasądowej, na podstawie której Wnioskodawczyni ma otrzymać od swojego syna zapłatę, której celem jest uregulowanie kwot zasądzonych w przywoływanych orzeczeniach sądów poprzez:

• apłatę jednorazowo gotówką kwoty 450.000 zł,
  

• spłatę kredytu bankowego ciążącego na Wnioskodawczyni wraz z obciążającymi ją kosztami egzekucji (płatną jednorazowo),
  

• kwotę płatną comiesięcznie w wysokości 4.500 zł, przez 15 lat tytułem renty pieniężnej ustanowionej za wynagrodzeniem,
  

• abonament na usługi medyczne wartą 300 zł miesięcznie, przez kolejne 25 lat również tytułem renty ustanowionej za wynagrodzeniem.
  
  
  

W zamian za powyższe świadczenia Wnioskodawczyni zrzeknie się ustanowionego na jej rzecz zabezpieczenia, cofnie powództwo ze skargi , zrzeknie się wszelkich roszczeń przeciwko swojemu byłemu mężowi z tytułu zasądzonych na jej rzecz spłat oraz zrzeknie się roszczeń przeciwko synowi wynikających z wyroku zasądzającego od niego na jej rzecz alimenty, jednakże pod warunkiem dotrzymania treści przytaczanej ugody przez drugą stronę.

W uzupełnieniu z dnia 7 września 2015 r. (data nadania 7 września 2015 r., data wpływu 9 września 2015 r.) Wnioskodawczyni doprecyzowała, że mieszkanie nabyła na współwłasność wraz z byłym mężem W. R. na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu 30 marca 1998 roku ze spółką sp. z o.o. , która wybudowała budynek mieszkalny w celu sprzedaży znajdujących się w nim lokali w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, renta pieniężna miałaby być wypłacana na podstawie przepisu art. 903 Kodeksu cywilnego, jednak nie ma to być renta dożywotnia, a jedynie renta ustanowiona na czas określony – co do jej części w kwocie 4.500 zł miesięcznie na okres 15 lat, co do jej części w kwocie 300 zł miesięcznie na okres 25 lat, kredyt bankowy został zaciągnięty przez Wnioskodawcę oraz byłego męża W. R. na wykończenie lokalu. Umowa zawiera regulację, że oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za spłatę zadłużenia, umowa nie zawiera innej regulacji, w jakim stopniu są zobowiązani do spłaty kredytu. Pomiędzy Wnioskodawczynią a synem A. R. nie została zawarta dotąd umowa darowizny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w świetle opisanego stanu przyszłego, otrzymanie przez Wnioskodawczynię kwot oraz świadczeń pieniężnych od syna, na podstawie zawartej z nim ugody, której celem jest uregulowanie spłaty zasądzonych od byłego męża kwot tytułem zniesienia współwłasności mieszkania oraz obowiązku syna dostarczania matce środków utrzymania nie będzie powodowało powstania dodatkowego przychodu podatkowego (ponad przychód wynikający z orzeczeń sądów dotyczących spłaty z tytułu zniesienia współwłasności oraz zapłaty alimentów)?
   
2. czy Wnioskodawczyni będzie obciążona podatkiem od spadków i darowizn z tytułu otrzymania na podstawie planowanej ugody od syna Adama:
   1. kwoty 450.000 zł jako jednorazowej spłaty pokrywającej część zadłużenia byłego męża względem Wnioskodawczyni?
      
   2. kwoty 4.500 zł miesięcznie tytułem renty pieniężnej ustanowionej w zamian za zrzeczenie się przez Wnioskodawczynię dalszej części należności przypadającej Jej od byłego męża?
      
   3. kwoty 300 zł miesięcznie tytułem renty pieniężnej ustanowionej w zamian za zrzeczenie się przez Wnioskodawczynię kolejnej części należności przypadającej Jej od byłego męża?
3. czy Wnioskodawczyni będzie obciążona podatkiem od spadków i darowizn z tytułu spłaty przez syna przypadającego na Wnioskodawczynię zadłużenia kredytowego, w sytuacji gdy spłata ta ma być dokonana w zamian za zrzeczenie się przez Nią ostatniej części należności przypadającej Jej od byłego męża?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, przede wszystkim, należy zauważyć, że nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od małżonka oraz zstępnych (w tym syna) podlega zwolnieniu z podatku od darowizny na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 o podatku od spadków i darowizn. Zwolnienie przysługuje po spełnieniu warunków określonych w ustępie 1 pkt 1 oraz 2 przytaczanego art. 4a (zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego oraz otrzymanie kwot na rachunek bankowy), które Wnioskodawczyni spełni. Tym samym, otrzymanie wymienionych na wstępie kwot od syna powinno podlegać zwolnieniu podatkowemu przewidzianemu w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Niemniej, nawet w sytuacji gdyby uznać, że powyższe zwolnienie nie znajduje zastosowania (np. z uwagi na fakt, że zestawienie różnych świadczeń pieniężnych i obowiązku zapłaty określonych kwot opisane w ugodzie nie stanowi darowizny podlegającej przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn), to otrzymanie przedmiotowych kwot i świadczeń pieniężnych należałoby oceniać z perspektywy przyczyny ich otrzymania.

Przyczyną całej zaistniałej sytuacji jest zniesienie współwłasności nieruchomości lokalowej, z zasądzeniem obowiązku spłaty przez byłego męża na rzecz Wnioskodawczyni. Co do zasady, na gruncie art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „Ustawa o PIT”), zniesienie współwłasności z obowiązkiem spłaty jest formą odpłatnego zbycia. Przychody z odpłatnego zbycia zostały przez ustawodawcę określone jako odrębne źródło przychodu. Aby powstał przychód z odpłatnego zbycia, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

1. zbycie musi mieć charakter odpłatny;
2. zbycie nie może następować w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej; w przeciwnym razie, z pewnymi wyjątkami, będzie to przychód kwalifikowany przez ustawę jako przychód z tej działalności gospodarczej;
3. składniki majątku, w tym nieruchomości i prawa określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT, ani w momencie zbycia, ani przed ich zbyciem, nie mogą być związane z działalnością gospodarczą, chyba że upłynął już 6–letni okres liczony od początku miesiąca następującego po miesiącu wycofania składnika majątku z działalności gospodarczej;
4. odpłatne zbycie musi zostać dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości.
   
   

Innymi słowy, w sytuacji gdy Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, przedmiotowy lokal nie był związany z działalnością gospodarczą oraz zbycie ma charakter odpłatny (ponieważ sąd zasądził od byłego męża spłatę na rzecz Wnioskodawczyni), to jedynym pozostałym kryterium oceny podatkowej przedmiotowej sytuacji pozostałaby kwestia tego, czy od nabycia przedmiotowej nieruchomości minęło 5 lat, tj.:

• jeśli 5 lat minęło, to przychody z tytułu odpłatnego zbycia nie podlegają opodatkowaniu,
  

• jeśli 5 lat nie minęło, to należy ustalić podstawę opodatkowania z tytułu odpłatnego zbycia (poprzez odjęcie od przychodu wartości poniesionych kosztów).
  
  
  

Jednakże, w każdej z możliwych sytuacji, kwoty i świadczenia pieniężne otrzymane przez Wnioskodawczynię od syna, tytułem spłaty zniesienia współwłasności zasądzonej od ojca, nie będą mogły być kwalifikowane do innego źródła przychodów niż „przychody z tytułu odpłatnego zbycia”, gdyż stanowią – opóźnioną – formę zapłaty kwot zasądzonych omawianymi wyrokami sądowymi dotyczącymi właśnie odpłatnego zbycia. W szczególności, otrzymanie przedmiotowych kwot przez Wnioskodawczynię nie będzie skutkowało powstaniem przychodu z tzw. „innych źródeł”, o którym mowa w art. 20 ustawy o PIT.

Odnośnie alimentów, zgodnie z art. 21 ust 1 pkt 127 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są m.in. alimenty na rzecz osób innych niż dzieci, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Zgodnie ze stanem faktycznym opisanym na wstępie Wnioskodawczyni powinna otrzymać tytułem alimentów kwotę 500 zł miesięcznie, na mocy wyroku Sądu Rejonowego wydanym 10 grudnia 2012 r. w sprawie . Ugoda opisywana w stanie faktycznym, oprócz obowiązku zapłaty wynikającego ze zniesienia współwłasności nieruchomości lokalowej, odnosi się do przytaczanego wyroku zasądzającego alimenty dla Wnioskodawczyni. Innymi słowy, w kwocie 4.500 zł, którą Wnioskodawczyni miałaby otrzymywać comiesięcznie od syna, mieści się również kwota zasądzonych alimentów. W takiej sytuacji, po zawarciu opisywanej na wstępie ugody, nie zmieni się przyczyna otrzymywania przez Wnioskodawczynię kwot pieniężnych oraz świadczeń niepieniężnych – cały czas pozostanie nią obowiązek alimentacyjny ustalony wyrokiem sądowym (w części dotyczącej kwoty zasądzonych alimentów tj. 500 zł miesięcznie). Innymi słowy, celem opisywanej ugody byłoby jedynie inne uregulowanie harmonogramu oraz formy prawnej wpłat należnych na korzyść Wnioskodawczyni – zamiast spłaty cyklicznych alimentów w wysokości 500 zł, ugoda wprowadza zestawienie spłat cyklicznych w formie miesięcznej płatności 4.500 zł zawierającej alimenty 500 zł oraz część kwoty spłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości lokalowej. W szczególności, w wyniku ugody Wnioskodawczyni nie otrzyma przychodów przewyższających zasądzone na jej korzyść kwoty. Zgodzi się jedynie na inny czas oraz inną formę ich zapłaty.

Dlatego, zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymywane przez nią na podstawie opisywanej ugody kwoty w części dotyczącej zasądzonych dla niej alimentów (500 zł miesięcznie) nie będą opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych – na podstawie zwolnienia do 700 zł – na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o PIT.

W ocenie Wnioskodawczyni w wyniku zawartej ugody nie powinna być obciążona ani podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ani podatkiem od spadków i darowizn, albowiem: syn Adam odpowiada obecnie – z nieruchomości lokalowej za dług byłego męża względem Wnioskodawczyni, a dług ten wynosi 1.043.166,54 zł z ustawowymi odsetkami od 24 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz 73.087,89 zł, nadto syn ma względem Wnioskodawczyni własny obowiązek alimentacyjny, aktualnie określony na kwotę 500 zł miesięcznie. Planowana ugoda ma zwolnić syna zarówno z odpowiedzialności za dług ojca, jak i z odpowiedzialności za zapłatę alimentów zasądzonych wyrokiem sądowym. Uzyskane przez Wnioskodawczynię od syna korzyści łącznie ze spłatą kredytu są mniejsze niż obciążający go względem Niej dług, w szczególności renta pieniężna, która ma być ustanowiona w zamian za zrzeczenie się przez Wnioskodawczynię przeważającej części zadłużenia będzie wypłacana w bardzo długim okresie, a gdyby spłata zadłużenia miała następować w tak długim okresie, uległoby ono powiększeniu o należne odsetki. W rezultacie w wyniku ugody Wnioskodawczyni nie uzyskuje żadnego przysporzenia majątkowego, a jedynie częściowe zaspokojenie należności w gotówce oraz lepsze możliwości dochodzenia należności w przyszłości.

Niniejsza interpretacja dotyczy skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymania od syna kwot na podstawie ugody pozasądowej, w zakresie podatku od spadków i darowizn zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, sprzedaż ta nie jest źródłem przychodu i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako źródło dochodu zostały wymienione „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 tej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Analizując powyższe, nie podlega wątpliwości, że świadczenia, które Wnioskodawczyni otrzyma nie zaliczają się do praw wymienionych w przytoczonym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nie dokonała bowiem sprzedaży na rzecz syna nabytej nieruchomości. W wyniku zniesienia współwłasności nieruchomość lokalową nabył były mąż, który został zobowiązany do spłaty na rzecz Wnioskodawczyni określonych kwot pieniężnych. Uchylając się od wykonania ciążącego na nim zobowiązania przekazał darowizną ww. nieruchomość synowi. Dopiero ugodą pozasądową Wnioskodawczyni ma otrzymać należną kwotę jednakże nie będzie to zasądzona kwota tytułem spłaty pochodząca od byłego męża w zamian za nieruchomość lokalową, lecz kwoty będą pochodzić od syna z tytułu zawartej ugody pozasądowej.

Tym samym, z tytułu otrzymania kwot od syna w wyniku zawartej ugody pozasądowej Wnioskodawczyni uzyska przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pojęcie „otrzymane” – zgodnie ze słownikiem języka polskiego – należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Natomiast „pozostawionymi do dyspozycji” są takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik – wykazując określoną aktywność – ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone środki do dyspozycji podatnika. Aczkolwiek nie wynika to wprost z brzmienia art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny (por. wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2011 r., II FSK 1672/09, LEX Nr 1099749).

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne – to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W wyniku powyższego, otrzymane lub postawione do dyspozycji Wnioskodawczyni pieniądze, z tytułu zawartej ugody pozasądowej będą stanowić przychód z tzw. „innych źródeł”, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami prawa bankowego. Przez umowę kredytu, zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376, z późn. zm.), bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części bądź spłatę kredytu przez osobę nie będącą współkredytobiorcą, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Jak wynika z treści wniosku, kredyt bankowy został zaciągnięty przez Wnioskodawczynię oraz byłego męża na wykończenie zakupionego w dniu 30 marca 1998 r. lokalu mieszkalnego. Umowa zawiera regulację, że oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za spłatę zadłużenia, umowa nie zawiera innej regulacji, w jakim stopniu są zobowiązani do spłaty kredytu.

Tymczasem w wyniku ugody pozasądowej, do spłaty zadłużenia Wnioskodawczyni zobowiązany zostanie syn Wnioskodawczyni, który nie został wymieniony w umowie kredytowej jako współkredytobiorca odpowiadający solidarnie za spłatę zadłużenia. Innymi słowy, spłata za Wnioskodawczynię kredytu wraz z obciążającymi ją kosztami egzekucji będzie miało dla Wnioskodawczyni określoną wartość majątkową – w wyniku zawarcia ugody pozasądowej przestanie być Ona zobowiązana wobec swojego dotychczasowego wierzyciela do zapłaty określonej kwoty pieniężnej. Wartość kredytu bankowego wraz z obciążającymi ją kosztami egzekucyjnymi, jest wobec tego dla Niej przychodem podatkowym. Z tego tytułu Wnioskodawczyni uzyska przychód ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo wskazać należy, że renta jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z treścią przepisu zawartego w art. 903 Kodeksu cywilnego, istota umowy renty polega na zobowiązaniu się jednej ze stron do świadczeń okresowych w pieniądzu lub rzeczach oznaczonych co do gatunku na rzecz drugiej strony. Renta może być ustanowiona w umowie zarówno na czas określony, jak i nieokreślony, w tym na czas życia osoby uprawnionej.

Jak wskazuje się w doktrynie umowę renty zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Ponadto omawiana umowa jest umową konsensualną, o charakterze losowym, która może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darmym, z kolei ustanowienie renty za wynagrodzeniem zwykle łączy się z przeniesieniem własności rzeczy albo zapłatą określonej sumy.

W myśl art. 907 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny, przepisy działu niniejszego stosuje się w braku przepisów szczególnych także w wypadku, gdy renta wynika ze źródeł pozaumownych. Jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Z wniosku wynika, że w wyniku ugody pozasądowej Wnioskodawczyni ma być wypłacana kwota płatna comiesięcznie w wysokości 4.500 zł, przez 15 lat tytułem renty pieniężnej ustanowionej za wynagrodzeniem oraz abonament na usługi medyczne (wstępnie E.) o wartości 300 zł miesięcznie, przez kolejne 25 lat również tytułem renty ustanowionej za wynagrodzeniem.

Mając na uwadze powyższe oraz przedstawione powyżej uregulowania prawne należy stwierdzić, że otrzymując ww. świadczenia Wnioskodawczyni uzyska korzyść majątkową w postaci renty pieniężnej ustanowionej za wynagrodzeniem. Tym samym, wypłacana co miesiąc na rzecz Wnioskodawczyni kwota jako renta pieniężna oraz świadczenie w postaci abonamentu na usługi medyczne będzie stanowiła przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnośnie wypłacanych przez syna alimentów należy wskazać, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są alimenty:

1. na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25 roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
2. na rzecz innych osób niż wymienione w lit. a), otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.
   
   

W związku z powyższym, zwolnieniem o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z opodatkowania podatkiem dochodowym objęte są alimenty otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do kwoty 700 zł miesięcznie.

Zatem w omawianym art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ww. ustawy, ustawodawca wskazał na dwa warunki zwolnienia, które muszą być spełnione łącznie:

1. alimenty muszą być otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej,
2. ich wysokość nie może przekraczać miesięcznie 700 zł.
   
   

Zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu zwolnienie to odnosi się jedynie do alimentów otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej, natomiast alimenty wypłacane na podstawie ugody pozasądowej nie korzystają ze zwolnienia podatkowego. Co prawda pierwotnie alimenty zostały zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu Rejonowego, jednakże na podstawie tego wyroku nie zostały przez nią otrzymane. Otrzyma je od syna dopiero na mocy zawartej ugody pozasądowej. Tym samym, nie został spełniony warunek wymieniony w pkt 1.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów alimenty, które otrzyma Wnioskodawczyni od syna na podstawie ugody pozasądowej jako nie podlegające zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b) ustawy, stanowią przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy.

Reasumując, biorąc pod uwagę powyższe zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy, stwierdzić należy, że otrzymywane na podstawie ugody pozasądowej świadczenia w postaci: wypłaconej jednorazowo kwoty 450.000 zł, spłatę kredytu bankowego ciążącego na Wnioskodawczyni wraz z obciążającymi ją kosztami egzekucji (płatną jednorazowo), kwotę płatną comiesięcznie w wysokości 4.500 zł, przez 15 lat tytułem renty pieniężnej ustanowionej za wynagrodzeniem, abonament na usługi medyczne o wartości 300 zł miesięcznie, przez kolejne 25 lat również tytułem renty ustanowionej za wynagrodzeniem, a także alimenty będą stanowiły źródło przychodów zakwalifikowane do innych źródeł i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Wnioskodawczyni jest obowiązana wykazać ten przychód, zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy w zeznaniu, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.