Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/415-1187/14/MK
z 24 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2014 r. (data wpływu – 30 grudnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 12 stycznia 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek.

Wniosek uzupełniono w dniu 12 stycznia 2015 r.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej. Uchwałą Rady Gminy z dnia 29 marca 2010 r. został zmieniony plan zagospodarowania przestrzennego dla przedmiotowej nieruchomości. Poprzedni plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony został uchwałą Rady Gminy z dnia 3 września 1999 r.

W wyniku zmiany planu wartość należącej do Wnioskodawcy nieruchomości uległa obniżeniu, w związku z czym wystąpił on do Sądu Okręgowego z powództwem o zapłatę odszkodowania za rzeczywistą szkodę (podstawa prawna: art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Wyrokiem z dnia 31 marca 2014 r. Sąd Okręgowy zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 126700,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 22 listopada 2012 r. do dnia zapłaty. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 4 grudnia 2014 r. W dniu 5 grudnia 2014 r. pozwana Gmina przelała na rachunek bankowy Wnioskodawcy należność główną w wysokości 126700,00 zł, odsetki ustawowe za czas opóźnienia w wysokości 33573,76 zł, a także zasądzone koszty procesu w kwocie 5820,00 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane odsetki ustawowe, które zostały zasądzone wyrokiem sądu powszechnego wraz z należnością główną tytułem odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości w skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, bezsporne jest. że należność główna jest zwolniona od podatku dochodowego, albowiem według art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie. Wątpliwości może budzić fakt, czy takiemu zwolnieniu podlegają również odsetki ustawowe od tego odszkodowania. Co prawda ustawodawca w przywołanym przepisie nie mówi wprost o odsetkach (jak czyni to w art. 21 ust. 1 pkt 95 odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1), to jednak należy mieć na względzie charakter odsetek za opóźnienie, które należy traktować właśnie jako odszkodowanie za opóźnienie (albo zwłokę) w wykonaniu zobowiązania pieniężnego.

Odsetki za opóźnienie uregulowane są w art. 481 k.c. W komentarzach do tego przepisu można przeczytać m.in.: mimo, że uprawnienie wierzyciela do otrzymania odsetek za opóźnienie w ogóle nie jest uzależnione od szkody, to jednak trudno nie uznać tych odsetek za szczególny rodzaj odszkodowania w formie zryczałtowanej, dysponowanie bowiem pieniędzmi z reguły jest źródłem korzyści majątkowej (chociażby w postaci oprocentowania od umiejscowienia danej sumy pieniężnej w banku) i tym samym jakiekolwiek opóźnienie w zapłacie długu pieniężnego prowadzi do wyrządzenia wierzycielowi szkody (T. Wiśniewski, Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, red. J. Gudowski, komentarz do art. 481 k.c., teza 5, Lexis.pl). Trafne jest także twierdzenie, że: Zawsze wtedy, gdy wierzyciel jest bezprawnie pozbawiony możności dysponowania sumą pieniężną, zostaje mu wyrządzona szkoda. Opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego ze swej natury powoduje szkodę (B. Ruszkiewicz, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, komentarz do art. 481 k.c., teza 32, Lexis.pl).

W związku z powyższym, skoro odsetki ustawowe są same w sobie odszkodowaniem – w opinii Wnioskodawcy – to także odsetki ustawowe podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli zostały otrzymane na podstawie wyroku (a w niniejszej sprawie odsetki ustawowe zostały zasądzone w wyroku). Natomiast gdyby ustawodawca wymienił w przywołanym przepisie wprost „odsetki ustawowe”, to stanowiłoby jego superfluum, gdyż odsetki ustawowe są odszkodowaniem, a zatem logiczne jest to, że skoro są otrzymane na podstawie wyroku sądowego, to podlegają również zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Okoliczność, że w przywołanym wcześniej art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy mowa jest expressis verbis o odsetkach ustawowych wynika z tego, że wynagrodzenie (którego dotyczy ten przepis) nie jest odszkodowaniem, a odsetki ustawowe w zapłacie wynagrodzenia takim odszkodowaniem są. W związku z tym konieczne było wskazanie przez ustawodawcę w ww. przepisie również odsetek ustawowych jako korzystających ze zwolnienia od podatku dochodowego. Natomiast zbędne to było w przypadku odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest takie, że również odsetki ustawowe od odszkodowania korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy otrzymane są na podstawie wyroku sądowego. Skoro odsetki ustawowe stanowią zryczałtowane odszkodowanie, to logiczne jest że nie jest konieczne ich wymienienie wprost w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, by korzystały ze zwolnienia od podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie zaś z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Instytucję prawną odsetek reguluje natomiast art. 481 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Innymi słowy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Należy również zwrócić uwagę, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w katalogu zwolnień przedmiotowych wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, co oznacza, że ustawodawca wyraźnie odróżnia je od odszkodowania i zadośćuczynienia.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

Zatem opisane we wniosku odsetki, jako niewymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych i stanowiące wyraźnie odmienną instytucję prawną od odszkodowania (również na tle przepisów podatkowych), stanowią przychód podlegający opodatkowaniu na podstawie niżej wskazanych zasad.

Zgodnie z zapisem art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Reasumując, opisane we wniosku odsetki nie podlegają zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż tego rodzaju świadczenia nie można utożsamiać z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody).

Mając powyższe na względzie, stwierdzić należy, że wypłacone odsetki mieszczące się w dyspozycji art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przychód podlegający opodatkowaniu, który zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 cytowanej ustawy należy wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym nastąpiła wypłata odsetek.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.