Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/436-241b/14/MK
z 16 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2014 r. (data wpływu – 6 października 2014 r.), uzupełnionym pismami z dnia 3 grudnia 2014 r. (data wpływu – 15 grudnia 2014 r.) i 5 stycznia 2015 r. (data wpływu – 7 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania darowizny wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego za zakup sklepu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zwolnienia z opodatkowania darowizny wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego za zakup sklepu.

Wniosek uzupełniono w dniach 15 grudnia 2014 r. i 7 stycznia 2015 r.

We wniosku tym przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza nabyć sklep prowadzony przez swoją ciotkę, która rozważa wycofanie się z aktywnego prowadzenia działalności gospodarczej i zamierza sprzedać sklep na rzecz Wnioskodawcy. Ojciec Wnioskodawcy – brat ciotki – jest jednocześnie jej jedynym spadkobiercą.

W celu kontynuowania działalności prowadzonej przez ciotkę, Wnioskodawca zamierza zarejestrować indywidualną działalność gospodarczą, nabyć sklep i kontynuować jego prowadzenie w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Wnioskodawca jako nabywca przedsiębiorstwa nabędzie odpłatnie zespół wszystkich składników wchodzących w skład prowadzonego przez jego ciotkę przedsiębiorstwa, które to składniki stanowią zorganizowaną całość w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. W efekcie nabycia przedsiębiorstwa działalność prowadzona dotychczas przez ciotkę będzie w analogicznym zakresie kontynuowana przez Wnioskodawcę jako nabywcę. Przedsiębiorstwo po nabyciu zachowa więź organizacyjną i funkcjonalną istniejącą u zbywcy. Żaden składnik przedsiębiorstwa ciotki nie zostanie z tego przedsiębiorstwa wyłączony. W skład nabywanego przedsiębiorstwa będą wchodzić wszystkie jego składniki takie jak: towary handlowe, wyposażenie i środki obrotowe. Ponadto w związku z nabyciem przedsiębiorstwa zostaną zawarte porozumienia w wyniku których, stroną umów zwartych przez zbywcę przedsiębiorstwa stanie się Wnioskodawca. Współpracę z dotychczasowymi kontrahentami zbywcy przedsiębiorstwa w pełnym zakresie będzie prowadzić Wnioskodawca. Ponadto dotychczasowi pracownicy zbywcy staną się pracownikami nabywcy przedsiębiorstwa na zasadach przewidzianych w art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Nabycie przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę nastąpi za wynagrodzeniem odpowiadającym rynkowej wartości przedsiębiorstwa, z tym, że termin płatności zostanie odroczony. Do czasu spłaty wierzytelności z tytułu zakupu przedsiębiorstwa Wnioskodawca pozostanie wierzycielem zbywcy.

Wnioskodawca dokona spłaty zobowiązania z tytułu zakupu sklepu w odroczonym terminie płatności. Nastąpi to, bądź za środki pochodzące z kredytu, bądź stopniowo za środki uzyskane jako dochód z prowadzenia sklepu. Na dzień złożenia niniejszego wniosku trudno wskazać dokładną datę, kiedy spłata rzeczywiście nastąpi. Spłata może ulec znacznemu odroczeniu w czasie. Z uwagi na stan zdrowia zbywcy (ciotki), Wnioskodawca musi uwzględnić fakt, iż przed terminem ostatecznej spłaty wierzytelności może dojść do jej śmierci. W takim przypadku prawo majątkowe w postaci wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu przysługujące ciotce wobec Wnioskodawcy wejdzie w skład spadku. Spadek ten zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego przypadnie w całości jedynemu spadkobiercy, tj. ojcu Wnioskodawcy i prawo majątkowe w postaci wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu wejdzie do jego majątku. Analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku, gdyby ciotka Wnioskodawcy przysługującą jej wierzytelność przekazała na rzecz ojca Wnioskodawcy w drodze umowy darowizny.

Jeżeli wierzytelność z tytułu wynagrodzenia należnego za sprzedaż sklepu będzie przysługiwać ojcu Wnioskodawcy, to mając na uwadze stosunki panujące w rodzinie, ojciec Wnioskodawcy dokona bądź umorzenia wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu, bądź darowizny tej wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku darowizny wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego za zakup sklepu w warunkach opisanych w zdarzeniu przyszłym u Wnioskodawcy zastosowanie znajdzie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy dojdzie do darowizny wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego za zakup sklepu w warunkach opisanych w zdarzeniu przyszłym, zastosowanie znajdzie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 4a ust. 1 przytoczonej ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych m.in. przez zstępnych, jeżeli zostaną spełnione warunki określone w tym przepisie. W przypadku opisanym w zdarzeniu przyszłym dojdzie do nabycia prawa majątkowego (wierzytelności) przez Wnioskodawcę od ojca. Tym samym zostaną spełnione podstawowe warunki pozwalająca na zastosowanie w omawianym przypadku zwolnienia przewidzianego w art. 4a ww. ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje on z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie natomiast z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca zamierza nabyć sklep prowadzony przez swoją ciotkę, która rozważa wycofanie się z aktywnego prowadzenia działalności gospodarczej i zamierza sprzedać sklep na rzecz Wnioskodawcy. Ojciec Wnioskodawcy – brat ciotki – jest jednocześnie jej jedynym spadkobiercą.

W celu kontynuowania działalności prowadzonej przez ciotkę, Wnioskodawca zamierza zarejestrować indywidualną działalność gospodarczą, nabyć sklep i kontynuować jego prowadzenie w ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej. Wnioskodawca jako nabywca przedsiębiorstwa nabędzie odpłatnie zespół wszystkich składników wchodzących w skład prowadzonego przez jego ciotkę przedsiębiorstwa, które to składniki stanowią zorganizowaną całość w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. W efekcie nabycia przedsiębiorstwa działalność prowadzona dotychczas przez ciotkę będzie w analogicznym zakresie kontynuowana przez Wnioskodawcę jako nabywcę. Przedsiębiorstwo po nabyciu zachowa więź organizacyjną i funkcjonalną istniejącą u zbywcy. Żaden składnik przedsiębiorstwa ciotki nie zostanie z tego przedsiębiorstwa wyłączony. W skład nabywanego przedsiębiorstwa będą wchodzić wszystkie jego składniki takie jak: towary handlowe, wyposażenie i środki obrotowe. Ponadto w związku z nabyciem przedsiębiorstwa zostaną zawarte porozumienia w wyniku których, stroną umów zwartych przez zbywcę przedsiębiorstwa stanie się Wnioskodawca. Współpracę z dotychczasowymi kontrahentami zbywcy przedsiębiorstwa w pełnym zakresie będzie prowadzić Wnioskodawca. Ponadto dotychczasowi pracownicy zbywcy staną się pracownikami nabywcy przedsiębiorstwa na zasadach przewidzianych w art. 23 (1) Kodeksu pracy.

Nabycie przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę nastąpi za wynagrodzeniem odpowiadającym rynkowej wartości przedsiębiorstwa, z tym, że termin płatności zostanie odroczony. Do czasu spłaty wierzytelności z tytułu zakupu przedsiębiorstwa Wnioskodawca pozostanie wierzycielem zbywcy.

Wnioskodawca dokona spłaty zobowiązania z tytułu zakupu sklepu w odroczonym terminie płatności. Nastąpi to, bądź za środki pochodzące z kredytu, bądź stopniowo za środki uzyskane jako dochód z prowadzenia sklepu. Na dzień złożenia niniejszego wniosku trudno wskazać dokładną datę, kiedy spłata rzeczywiście nastąpi. Spłata może ulec znacznemu odroczeniu w czasie. Z uwagi na stan zdrowia zbywcy (ciotki), Wnioskodawca musi uwzględnić fakt, iż przed terminem ostatecznej spłaty wierzytelności może dojść do jej śmierci. W takim przypadku prawo majątkowe w postaci wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu przysługujące ciotce wobec Wnioskodawcy wejdzie w skład spadku. Spadek ten zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego przypadnie w całości jedynemu spadkobiercy, tj. ojcu Wnioskodawcy i prawo majątkowe w postaci wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu wejdzie do jego majątku. Analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku, gdyby ciotka Wnioskodawcy przysługującą jej wierzytelność przekazała na rzecz ojca Wnioskodawcy w drodze umowy darowizny.

Jeżeli wierzytelność z tytułu wynagrodzenia należnego za sprzedaż sklepu będzie przysługiwać ojcu Wnioskodawcy, to mając na uwadze stosunki panujące w rodzinie, ojciec Wnioskodawcy dokona bądź umorzenia wierzytelności z tytułu sprzedaży sklepu, bądź darowizny tej wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy.

W związku z tak przedstawionym zdarzeniem wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawnomajątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Nie jest przy tym konieczne, aby dokonanie darowizny łączyło się z bezpośrednim transferem darowanego przedmiotu z masy majątkowej darczyńcy do majątku obdarowanego. Transfer ten bowiem może mieć miejsce między masą majątkową osoby trzeciej a obdarowanym. Wystarczy bowiem, że świadczenie spełnione faktycznie przez inna osobę zostanie następnie skompensowane wartościami pochodzącymi z majątku darczyńcy.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny, umowa taka – pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Artykuł 889 Kodeksu cywilnego stanowi natomiast, iż nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
2. gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy darowizny, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z uwagi na powyższe wyjaśnienia oraz przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że nabycie przez Wnioskodawcę od jego ojca w drodze darowizny wierzytelności z tytułu wynagrodzenia należnego za zakup sklepu, korzystać będzie ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie zacytowanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Warunkiem koniecznym dla skorzystania ze wskazanej preferencji podatkowej będzie złożenie w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-Z2.

Końcowo jedynie wskazać należy, że obowiązek zgłoszenia nie powstanie, jeżeli umowa darowizny pomiędzy Wnioskodawcą a jego ojcem zawarta zostanie w formie aktu notarialnego. Jak bowiem stanowi art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.