Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP4/4512-1-132/15-2/ISN
z 16 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 kwietnia 2015 r. (data wpływu 17 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie scalenia, podziału i zniesienia współwłasności prywatnej nieruchomości gruntowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie scalenia, podziału i zniesienia współwłasności prywatnej nieruchomości gruntowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca, umową darowizny z dnia 7 stycznia 2011 r. otrzymał od rodziców działkę gruntu o powierzchni 0,4750 ha, obecnie w ewidencji gruntów oznaczoną jako grunty orne. Działka ta jest przewidziana w planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkaniową. Z działką Wnioskodawcy sąsiaduje działka jego wuja (brata matki) o powierzchni 0,93 ha, którą wuj otrzymał darowizną w dniu 22 listopada 1995 r. W związku z kształtem działek uniemożliwiającym ich racjonalne zagospodarowanie, Wnioskodawca wraz z wujem planują dokonać scalenia działek i podziału oraz zniesienia współwłasności. W ramach scalenia i podziału powstanie 14 działek. W wyniku następnego zniesienia współwłasności, Wnioskodawcy zostaną przydzielone na wyłączną własność cztery działki o powierzchni 0,0965 ha, 0,0950 ha, 0,0950 ha, 0,1250 ha, 0,0046 ha (jako cześć pasa drogowego od strony istniejącej drogi publicznej) oraz współwłasność (udział ok. 1/3) w działce o powierzchni 0,1700 ha jako wewnętrzna droga dojazdowa (udziałowi 1/3 odpowiada powierzchnia ok. 0,0580 ha). Scalenie, podział i zniesienie współwłasności nastąpi bez wzajemnych spłat pomiędzy współwłaścicielami. Następnie Wnioskodawca planuje sprzedaż dwóch lub trzech działek i udziału we współwłasności działki. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy scalenie, podział i zniesienie współwłasności będzie skutkować powstaniem obowiązku w zakresie podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) określa przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Powyższe oznacza, że przepisy ustawy znajdują zastosowanie do określonych w nim wyczerpująco czynności i zdarzeń.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Podstawowe czynności, które podlegają opodatkowaniu – tj. dostawa towarów oraz świadczenie usług – muszą mieć charakter odpłatny. Odpłatność oznacza w tym przypadku wykonanie ich za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Należy jednak podkreślić, że nie każda płatność, jaką otrzymuje dostawca czy też świadczeniodawca, może być uznana za płatność (wynagrodzenie) za usługę. W konsekwencji niektóre kwoty otrzymywane przez wykonującego usługę, czy też dostarczającego towary, nie będą wynagrodzeniem, zapłatą za usługę. Stąd też niektóre świadczenia, mimo że łączy się z nimi transfer środków pieniężnych czy też innych korzyści materialnych, nie będą uznane za odpłatne.

Na podstawie orzecznictwa ETS w zakresie odpłatności wskazać należy na następujące cechy, pozwalające na zaklasyfikowanie otrzymanej płatności jako wynagrodzenia za wykonywane usługi:

• bezpośredni związek pomiędzy wykonywanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem – np. wyrok w sprawie C-16/93 (R.J. Tolsma vs. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden),
• związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniami na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje za to świadczenie – np. wyrok w sprawie 102/86 (Apple Pear Development Council vs. Commissioners of Customs and Excise),
• zapłata musi mieć konkretny wymiar, a wynagrodzenie musi być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Nie są bowiem zapłatą nieznane bliżej i jedynie potencjalne korzyści, które mogą powstać w związku ze świadczeniem (w zamian za nie) – np. wyrok w sprawie C-48/97 (Kuwait Petroleum Ltd vs. Commissioners of Customs Excise).
  
  

Jak natomiast wynika z przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa powyżej, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, ze zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Według Wnioskodawcy, który w ramach scalenia, podziału i zniesienia współwłasności nie dokonuje odpłatnego zbycia nieruchomości (udział w pierwotnej nieruchomości odpowiada nieruchomości po scaleniu i podziale) i w ramach takiego stanu faktycznego nie dokonuje odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel w imieniu własnym na własny rachunek, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie zaistnieje obowiązek z tytułu podatku VAT. W tej sytuacji – zdaniem Wnioskodawcy – w procesie scalenia i podziału działek nie powstanie obowiązek w zakresie podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Przez towary – stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Pod pojęciem sprzedaży – na mocy art. 2 pkt 22 ustawy – rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Treść powyższego przepisu wskazuje, że ustawa posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel”. Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż, czy zamiana rzeczy, jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie wypowiadał się, kiedy dane zdarzenie może zostać potraktowane, jako podlegająca opodatkowaniu czynność (np. wyroki o sygnaturach: C-154/80, C-89/81, C-102/86, C-16/93, C-174/00, C-210/04, C-277/05).

Zdarzenie takie jest traktowane, jako podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, gdy:

• istnieje stosunek prawny pomiędzy podmiotami, w ramach którego dochodzi do wymiany wzajemnych świadczeń (np. z jednej strony – czynność, a z drugiej – płatność za czynność),
• istnieje możliwa do zdefiniowania czynność,
• wynagrodzenie przekazywane jest w zamian za czynność i jest ekwiwalentne do wartości tej czynności,
• odpłatność pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje podmiot będący beneficjentem czynności, inny niż wykonujący czynność.

Zatem musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wykonaniem czynności a uzyskiwanym wynagrodzeniem, a wypłacane wynagrodzenie musi pozostać w bezpośrednim związku z konkretną, wykonaną przez drugą stronę czynnością (ekwiwalentność wzajemnych świadczeń).

Z przytoczonych przepisów art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy nie wynika, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca, umową darowizny z dnia 7 stycznia 2011 r. otrzymał od rodziców działkę gruntu o powierzchni 0,4750 ha, obecnie w ewidencji gruntów oznaczoną jako grunty orne. Działka ta jest przewidziana w planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkaniową. Z działką Wnioskodawcy sąsiaduje działka jego wuja (brata matki) o powierzchni 0,93 ha, którą wuj otrzymał darowizną w dniu 22 listopada 1995 r. W związku z kształtem działek uniemożliwiającym ich racjonalne zagospodarowanie, Wnioskodawca wraz z wujem planują dokonać scalenia działek i podziału oraz zniesienia współwłasności. W ramach scalenia i podziału powstanie 14 działek. W wyniku następnego zniesienia współwłasności, Wnioskodawcy zostaną przydzielone na wyłączną własność cztery działki o powierzchni 0,0965 ha, 0,0950 ha, 0,0950 ha, 0,1250 ha, 0,0046 ha (jako cześć pasa drogowego od strony istniejącej drogi publicznej) oraz współwłasność (udział ok. 1/3) w działce o powierzchni 0,1700 ha jako wewnętrzna droga dojazdowa (udziałowi 1/3 odpowiada powierzchnia ok. 0,0580 ha). Scalenie, podział i zniesienie współwłasności nastąpi bez wzajemnych spłat pomiędzy współwłaścicielami. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej.

Pytanie Wnioskodawcy dotyczy kwestii, czy ww. scalenie, podział i zniesienie współwłasności prywatnej nieruchomości gruntowej będzie skutkować powstaniem obowiązku w zakresie podatku VAT.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęć scalenie i podział, dlatego też w tym zakresie należy odwołać się do rozumienia tych terminów przyjętego w języku potocznym.

Według internetowego Słownika języka polskiego (www.sjp.pl) – przez scalenie należy rozumieć m.in. – połączyć poszczególne elementy w całość. Natomiast podzielić oznacza m.in. wyodrębnić z jakiejś całości części, kategorie.

Z kolei problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym. Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kodeksu cywilnego).

Stosownie do treści art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego – każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Z regulacji art. 211 Kodeksu cywilnego wynika, że każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy należy zauważyć, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają co do zasady transakcje odpłatne. W przedmiotowej sprawie, jak wskazano w opisie sprawy, scalenie, podział i zniesienie współwłasności nieruchomości nastąpi bez wzajemnych spłat pomiędzy współwłaścicielami. Innymi słowy nie będzie miała miejsca jakakolwiek zapłata – czy to w formie pieniężnej, czy też rzeczowej. Dodatkowo należy wskazać, że ww. czynności nie będą dokonywane w ramach działalności gospodarczej (Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej), lecz będą związane z majątkiem prywatnym Wnioskodawcy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpi dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Ponadto, Wnioskodawca nie dokona na rzecz drugiej strony jakiegokolwiek świadczenia, tym samym nie dojdzie również do świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Zatem scalenie, podział i zniesienie prywatnej współwłasności nieruchomości gruntowej przez Wnioskodawcę, nie będzie czynnością stanowiącą dostawę towarów lub świadczenie usług i nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – nie będzie skutkować powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Kwestia dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie rozstrzygnięta odrębnym pismem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.