Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-60/15/MCZ
z 14 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 9 lipca 2015 r. (data wpływu do Organu – 15 lipca 2015 r.), uzupełnionym 22 września 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wpływu środków pieniężnych, pochodzących z majątku małżonka, na wspólne konto bankowe małżonków oraz nabycie nieruchomości do majątku wspólnego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 lipca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych wpływu środków pieniężnych, pochodzących z majątku małżonka, na wspólne konto bankowe małżonków oraz nabycie nieruchomości do majątku wspólnego.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie z 9 września 2015 r. znak: IBPB-2-1/4515-60/15/MCZ wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 22 września 2015 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Mąż Wnioskodawczyni w ramach majątku osobistego od 2003 r. był wyłącznym właścicielem nieruchomości. W styczniu 2015 r. mąż Wnioskodawczyni sprzedał ww. nieruchomość. W marcu 2015 r. środki ze sprzedaży nieruchomości maż Wnioskodawczyni przekazał na wspólne konto bankowe małżonków – na rzecz ich wspólnego majątku. Wnioskodawczyni i jej mąż pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej. Za środki ze wspólnego konta Wnioskodawczyni i jej mąż kupili nieruchomość do majątku wspólnego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że:

1. Przekazanie środków z majątku odrębnego męża Wnioskodawczyni na majątek wspólny małżonków nie jest darowizną w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego. Nie jest to rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej. Jest to wydatek małżonka na majątek wspólny małżonków w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
2. Środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości nie pozostają własnością męża. Trafiły do majątku wspólnego małżonków i zostały przeznaczone na zakup nieruchomości.
3. Nieruchomość weszła do majątku wspólnego małżonków w całości. Jest objęta wspólnością ustawową majątkową małżeńską. Została nabyta ze środków pochodzących z majątku wspólnego małżonków, w którym to majątku owe środki znalazły się na skutek poczynionego kilka dni wcześniej wydatku męża na majątek wspólny. Wydatek ten udokumentowano przelewem bankowym z rachunku prowadzonego na nazwisko męża na rachunek bankowy wspólny małżonków. Z tego drugiego rachunku, wspólnego, nastąpiła zapłata za nieruchomość.
   
   

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, iż czynność jaka miała miejsce można zdefiniować jako wpłacenie przez jej męża środków pieniężnych, stanowiących jego osobisty majątek, na wspólne konto bankowe małżonków oraz nabycie nieruchomości do majątku wspólnego.

Analogiczna kwestia była przedmiotem indywidualnej interpretacji podatkowych Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 9 czerwca 2011 r., znak: IBPBII/1/436-170/11/AŻ/ oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 grudnia 2012 r., znak: ILPB2/436-264/12-2/IV1K. Kwestia wydatku na majątek wspólny została uregulowana w art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Wnioskodawczyni wskazała również, iż „wydatek” często niezasadnie łączony jest z „nakładem” na majątek wspólny małżonków. Pojęcia są niemal tożsame, przy czym wydatki dotyczą nabycia nowych składników na rzecz majątku wspólnego małżonków a nakłady służą utrzymaniu bądź ulepszeniu już istniejących składników tegoż majątku wspólnego.

Odwołując się do głosu doktryny prawa, Wnioskodawczyni wskazała, iż „Pojęcie nakładów i wydatków, o których mowa w art. 45 k.r.o., zdefiniował SN w uzasadnieniu uchwały z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04, OSNC 2005, nr 9, poz. 152, stwierdzając, że obejmują one „wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej”. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 2 października 2008 r., II CSK 203/08, LEX nr 548801, SN wskazał, że: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy posługując się w art. 45 pojęciami „nakładów” i „wydatków” nie określa ich desygnatów. W piśmiennictwie przyjmuje się, że nakłady i wydatki w rozumieniu tego przepisu, obejmują wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej, dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej. Podstawą przysporzenia może być czynność faktyczna, jak i jakiekolwiek inne zdarzenie”. Także doktryna opowiada się za szerokim rozumieniem tych pojęć, jak stwierdza E. Skowrońska-Bocian, „nakłady i wydatki, o których mowa w art. 45 k.r.o., obejmują wszystkie przysporzenia na rzecz jednej masy majątkowej dokonane z uszczerbkiem dla drugiej masy majątkowej. Nieistotne jest przy tym, w wyniku jakiego zdarzenia przysporzenie to nastąpiło. Jego źródłem może być zarówno czynność prawna, czynność faktyczna (np. połączenie rzeczy ruchomej należącej do jednego majątku z nieruchomością należącą do innej masy majątkowej), jak i jakiekolwiek inne zdarzenie” (E. Skowrońska-Bocian, Rozliczenia majątkowe małżonków, Warszawa 2000, s. 144). Autorka jako przykład zastosowania art. 45 k.r.o. podaje nakłady i wydatki z majątku wspólnego na działalność gospodarczą prowadzoną przez jednego z małżonków w oparciu o majątek odrębny.” (G. Jędrejek [w:] „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61(6)”, LEX 2013, komentarz do art. 45, teza I).

Z kolei za T. Sokołowskim [w:] „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz” (LEX 2013, komentarz do art. 45, teza I) należy przyjąć następujący charakter wydatków i nakładów „Na podstawie art. 45 § 1 zdanie 1 k.r.o małżonkowie mogą od siebie żądać także zwrotu wydatków i nakładów, które każdy z nich poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. W myśl art. 45 § 2 k.r.o. zwrotu nakładów i wydatków dokonuje się przy podziale majątku wspólnego i wtedy uprawnienie do żądania tego zwrotu przybiera postać roszczenia o zapłatę. Jednak uprawnienie to istnieje już przedtem i zwrot poczynionych wydatków i nakładów może być dochodzony i dokonany wcześniej także na innej drodze.”

Reasumując, w ocenie Wnioskodawczyni przedmiotowe zdarzenie należy interpretować jako wydatek małżonka na majątek wspólny małżonków, niebędący darowizną i niepowodujący skutków podatkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy opisana sytuacja rodzi po stronie Wnioskodawczyni jakiekolwiek skutki podatkowe?
2. W szczególności czy skutki takie powstają na gruncie podatku od spadków i darowizn?
3. Czy zachodzi potrzeba notyfikowania opisanej sytuacji organom podatkowym?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, odpowiedź na wszystkie pytania brzmi nie.

Wydatek na majątek wspólny nie jest darowizną. Nie powoduje trwałego przysporzenia. Mąż Wnioskodawczyni zachowuje roszczenie zwrotne na zasadach opisanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Nie powstał też dochód po niczyjej stronie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawczyni zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn. Jak wynika z wniosku został złożony odrębny wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Zatem w tym zakresie będzie wydane odrębne rozstrzygniecie przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Ponieważ przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 ww. ustawy wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują zatem szczególną formę dla umowy darowizny; umowa taka – pod rygorem nieważności powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności umowy tylko wówczas, gdy darowizna została spełniona.

Z kolei w myśl art. 889 Kodeksu cywilnego nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

• gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
• gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nie nabyte.
  
  

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem, że czynność ta nie została wymieniona w treści cytowanego art. 889 ustawy.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Natomiast kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r., poz. 583 ze zm.).

Na podstawie art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 121).
   
   

Z kolei według art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
   
2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
   
3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
   
4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
   
5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
   
6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
   
7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
   
8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
   
9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
   
10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
    
    

Wyżej powołane przepisy maja zastosowanie jeżeli ich stosowanie nie zostało wyłączone małżeńską umową majątkową (art. 47 § 1 ww. ustawy).

Ponieważ przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie stanowią przepisów prawa podatkowego zdefiniowanych w art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, stąd też w trybie wydawania interpretacji, określonym w art. 14b Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, powołał je posiłkowo, dokonując oceny stanowiska Wnioskodawcy jedynie na podstawie przepisów prawa podatkowego.

Z treści wniosku i jego uzupełnienia wynika, że Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Mąż Wnioskodawczyni środki pieniężne, otrzymane z tytułu sprzedaży nieruchomości należącej do jego majątku osobistego, przekazał na wspólne konto małżonków w celu wykorzystania ich na zakup wspólnej nieruchomości. Mąż Wnioskodawczyni nie dokonał darowizny środków pieniężnych w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego na rzecz Wnioskodawczyni (żony), tj. czynności przysporzenia na rzecz majątku osobistego Wnioskodawczyni kosztem jego własnego majątku. Przekazanie ww. środków na wspólne konto małżonków nie stanowi rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej. Jest to wydatek małżonka na majątek wspólny małżonków w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości trafiły do majątku wspólnego małżonków i zostały przeznaczone na zakup nieruchomości. Nieruchomość weszła do majątku wspólnego małżonków w całości.

Wnioskodawczyni zajęła stanowisko, że wydatek na majątek wspólny nie jest darowizną. Nie powoduje trwałego przysporzenia. Mąż Wnioskodawczyni zachowuje roszczenie zwrotne na zasadach opisanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Czynność jaka miała miejsce można zdefiniować jako wpłacenie przez jej męża środków pieniężnych, stanowiących jego osobisty majątek, na wspólne konto bankowe małżonków oraz nabycie nieruchomości do majątku wspólnego. Zdaniem Wnioskodawczyni, ww. czynność nie powoduje skutków podatkowych w podatku od spadków i darowizn.

Z przedstawionym przez Wnioskodawczynię stanowiskiem należy się zgodzić.

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Nabycie majątku tytułem darowizny jest jedną z tych czynności, które ustawodawca objął zakresem przedmiotowym ustawy. W rozpatrywanej sprawie, fakt bycia współwłaścicielem wspólnego konta bankowego, przy istniejącej wspólności majątkowej małżeńskiej, nie oznacza, że możliwość dysponowania środkami pieniężnymi współmałżonka, pochodzącymi z jego majątku, wynika z darowizny uczynionej na rzecz Wnioskodawczyni, gdyż, jak stwierdzono w uzupełnieniu wniosku, wpływ środków pieniężnych pochodzących z majątku odrębnego męża Wnioskodawczyni zasilił wspólny rachunek bankowy małżonków w celu realizacji zakupu wspólnej nieruchomości i nie nastąpił w wykonaniu umowy darowizny zawartej w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego.

Zatem w świetle powołanych przepisów prawa, brak jest podstaw do stwierdzenia, że z tego tytułu na gruncie podatku od spadków i darowizn powstaną dla Wnioskodawczyni obowiązki podatkowe w podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ wydający niniejszą interpretację pragnie podkreślić, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.