Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB4/4511-338/15/RH
z 26 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 sierpnia 2015 r. (data wpływu 14 sierpnia 2015 r.), uzupełnionym w dniu 5 października 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego, jest:

• prawidłowe w zakresie skutków podatkowych otrzymania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu,
• nieprawidłowe w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na podstawie art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

UZASADNIENIE

W dniu 14 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 5 października 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości opisanych w ewidencji gruntów jako grunty rolne zabudowane, łąki trwałe, nieużytki, pastwiska trwałe oraz grunty orne, które wchodzą w skład prowadzonego gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym.

Przez wyżej wymienione nieruchomości przebiegać ma napowietrzna dwutorowa linia elektroenergetyczna 400 kV, której budowa została już rozpoczęta, bowiem Inwestor dysponuje ostateczną decyzją o ograniczeniu sposobu korzystania z opisanych wyżej nieruchomości, wydaną na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

Przedmiotowa inwestycja ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego Polski oraz systemu przesyłowego UE jako część tzw. pierścienia bałtyckiego, zgodnie z decyzją 1364/2006AA/E Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. Polska jest związana umowami o dofinansowanie zawartymi z UE, co nakłada na Inwestora określone terminy realizacji inwestycji.

Powyższe oraz status inwestycji (inwestycja celu publicznego) wpłynęło na decyzję Wnioskodawcy o podpisaniu z Inwestorem umowy o ustanowieniu służebności przesyłu, zgodnie z art. 305 k.c. w formie aktu notarialnego, na mocy której Inwestor uprawniony jest do:

• korzystania z nieruchomości obciążonych w celu budowy oraz późniejszego funkcjonowania napowietrznej dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV wraz z wszelkimi obiektami i urządzeniami niezbędnymi do jej funkcjonowania (a w tym wybudowania jednego słupa oraz podwieszenia napowietrznych przewodów oraz funkcjonowania linii po jej wybudowaniu),
• korzystania z nieruchomości obciążonych poprzez wykonanie przebudów istniejących na nieruchomości napowietrznych linii elektroenergetycznych WN, SN, nn oraz linii telekomunikacyjnych zbliżonych lub krzyżowanych z linią,
• korzystania z ww. urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem, a w tym ma prawo dostępu, wejścia, przechodu, przejazdu w celu dokonania czynności związanych z budową, eksploatacją, konserwacją, remontem, modernizacją, przebudową, usuwaniem awarii linii,
• wycinki istniejącego na nieruchomościach obciążonych drzewostanu w zakresie niezbędnym do wybudowania linii.

Ponadto, na podstawie powyższej umowy Wnioskodawca został zobowiązany do znoszenia posadowionych na nieruchomościach obciążonych ww. urządzeń, jak również znoszenia ograniczeń i zakazów wynikających z istnienia pasa technologicznego linii o szer. 70 m (po 35 m od osi linii), a w tym zakazu wznoszenia w tym pasie budynków mieszkalnych, budowli, zakazu utrzymywania drzew, krzewów i roślinności przekraczającej 5 m wysokości oraz korzystania z przedmiotowych nieruchomości w sposób zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi linii elektroenergetycznej, ochrony zdrowia i życia ludzkiego oraz ochrony środowiska.

Na mocy powyższej umowy Wnioskodawca otrzymał kwotę 38.000 zł brutto, określoną w umowie jako „jednorazowe wynagrodzenie i odszkodowanie”, które obejmuje:

• wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu - w kwocie 27.317 zł brutto oraz
• odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości z tytułu lokalizacji dwutorowej linii elektronergetycznej 400 kV w oparciu o art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym - w kwocie 10.683 zł brutto.

Kwota 38.000 zł brutto nie obejmuje szkód w postaci ewentualnych zniszczeń w pożytkach rolnych oraz innych zniszczeń w obrębie nieruchomości, wynikłych bezpośrednio z wykonania robót związnych z budową, eksploatacją, konserwacją, remontem, modernizacją, przebudową i usuwaniem awarii linii, za które zostanie wypłacone mi odszkodowanie w kwocie umownie wynegocjowanej, bądź określonej przez rzeczoznawcę.

Jednorazowe wynagrodzenie oraz odszkodowanie, o których mowa, Wnioskodawca otrzymał w dniu 28 lipca 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z wypłatą kwoty z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego Wnioskodawcy, określonej w umowie z Inwestorem o ustanowienie służebności przesyłu jako wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu oraz odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości z tytułu lokalizacji dwutorowej linii elektroenergetycznej w oparciu o art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Wnioskodawca zobowiązany jest do zapłaty od ww. kwoty podatku dochodowego, czy też jest zwolniony z tego obowiązku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

W ocenie Wnioskodawcy, kwota określona w umowie o ustanowienie służebności przesyłu jako wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu oraz odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości z tytułu lokalizacji dwutorowej linii elektroenergetycznej w oparciu o art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wypłacona mu za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego, podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na mocy art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych jest wynagrodzenie otrzymane za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego.

Jakkolwiek w przepisach Kodeksu cywilnego nie ma żadnych wskazówek, jak należy określić wysokość wynagrodzenia (odszkodowania) za ustanowienie służebności przesyłu, to jednak w doktrynie prawa cywilnego wskazuje się, że generalnie wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych, a jako kryteria pomocnicze należy wziąć pod uwagę: zwiększenie wartości przedsiębiorstwa, którego składnikiem stała się służebność (zob. art. 551pkt 3 k.c), ewentualne obniżenie wartości nieruchomości obciążonej, straty poniesione przez właściciela nieruchomości obciążonej, na przykład w postaci utraty pożytków z zajętego pod urządzenia przesyłowe pasa gruntu. Na wysokość wynagrodzenia będzie miał wpływ zakres ograniczeń własności nieruchomości, w tym uciążliwość ustanawianego prawa dla właściciela nieruchomości obciążonej. Należy zatem wziąć pod uwagę zarówno rodzaj, rozmiar, położenie, właściwość i sposób eksploatacji urządzeń przesyłowych, jak i rodzaj, powierzchnię i przeznaczenie nieruchomości obciążonej (zob. szerzej: K. A. Dadańska, Komentarz do art. 3052 Kodeksu cywilnego, w: A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II, Warszawa 2012).

Mając na uwadze powyższe, cała kwota 38.000 zł widniejąca na umowie o ustanowieniu służebności przesyłu, nazwana przez Inwestora wynagrodzeniem z tytułu ustanowienia służebności przesyłu oraz odszkodowaniem za obniżenie wartości nieruchomości z tytułu lokalizacji dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV na nieruchomości Wnioskodawcy (art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), ma w swojej istocie charakter odszkodowawczy, ponieważ de facto jest rekompensatą za ograniczenie prawa własności, polegające na znoszeniu ograniczeń i utrudnień nałożonych na część nieruchomości Wnioskodawcy.

Stwierdzić więc należy, że także odszkodowanie za obniżenie wartości mojej nieruchomości z tytułu lokalizacji na niej linii elektroenergetycznej jest bezpośrednio związane z ustanowieniem służebności przesyłu, a zatem mieści się w dyspozycji przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120a u.p.d.o.f. (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 12 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 495/14; wyrok WSA w Białymstoku z dnia 10 września 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 307/14), a w konsekwencji - cała kwota 38.000 zł brutto wolna jest od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe w zakresie skutków podatkowych otrzymania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu i nieprawidłowe w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za obniżenie wartości nieruchomości na podstawie art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego jest wynagrodzenie otrzymane za ustanowienie służebności przesyłu w rozumieniu przepisów prawa cywilnego.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 120a ww. ustawy został dodany przez art. 2 pkt 8 lit. i) ustawy z dnia dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328) i wszedł w życie z dniem 4 października 2014 r.

Jednocześnie zgodnie z art. 14 ww. ustawy zmieniającej przepis ten w brzmieniu nadanym tą ustawą ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Stosownie do art. 3051 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 2014 r. poz. 121) nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Zgodnie z art. 3054 Kodeksu cywilnego, do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W myśl art. 3052 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 3052 § 2 Kodeksu cywilnego).

W świetle powyższego służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu (postanowienia), zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.) jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

1. odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo
2. wykupienia nieruchomości lub jej części.

W myśl art. 36 ust. 2 ww. ustawy realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

Stosownie do treści art. 36 ust. 3 ww. ustawy jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

Wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem (art. 37 ust. 1 cyt. ustawy).

Z treści dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że zwolnieniu określonemu w tym przepisie podlega tylko wynagrodzenie otrzymane za sam fakt ustanowienia służebności przesyłu, a nie dodatkowo wypłacane świadczenia z tym faktem związane.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości stanowiącej własność Wnioskodawcy w związku z posadowieniem na niej linii energetycznej stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych korzystający jednak ze zwolnienia z opodatkowania w związku z wypełnieniem dyspozycji cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120a ww. ustawy.

Natomiast odszkodowanie za obniżenie wartości nieruchomości, otrzymane – jak wskazał Wnioskodawca – na podstawie art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie mieści się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 120a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji odszkodowanie to nie korzysta z przedmiotowego zwolnienia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.).Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.