Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-497/15-4/TR
z 31 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 maja 2015 r. (data wpływu 20 maja 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 sierpnia 2015 r. (data wpływu 7 sierpnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 27 lipca 2015 r. nr ILPB2/4511-1-467/15-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 27 lipca 2015 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 30 lipca 2015 r.), zaś w dniu 7 sierpnia 2015 r. (data nadania 6 sierpnia 2015 r.) Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Sprawa dotyczy opodatkowania podziału majątku. Stronami są K i E (…) (Zainteresowany). Strony zawarły związek małżeński 15 października 1969 r. Rozstały się w roku 1977 bez oficjalnego rozwodu (za porozumieniu stron), dokonując podziału majątku.

Reasumując: przydział mieszkania nastąpił w roku 1964, czyli K nie mogła uczestniczyć w kosztach przydziału mieszkania. Rozstanie z K i prywatny podział majątku miał miejsce w roku 1977.

Wykupienie mieszkania nastąpiło w roku 1980. K nie uczestniczyła w kosztach jego wykupu. Z oświadczenia K wynika, że nie ma żadnych roszczeń wobec mieszkania. Zainteresowany miał już to mieszkanie, kiedy K jeszcze nie znał, a wykupił je cztery lata po jej odejściu. Wspólnie dokonali polubownego podziału majątku i zrzeczenia się roszczeń co do naszych przychodów w przyszłości. K nie ma więc żadnego prawa do tego mieszkania.

W wyroku sądowym z dnia 3 września 2013 r. w tej sprawie orzeczono, że:

„II Strony nie zajmują wspólnego mieszkania

III stala że w skład majątku wspólnego stron wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (…) wchodzącego w skład zasobów spółdzielni mieszkaniowej (…) o zwaloryzowanej wartości w wysokości 194 4000 zł.

IV Dokonuje podziału majątku wspólnego stron w taki sposób, że przyznaje powodowi prawo do spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego (…) o wyżej wymienionej wartości, bez obowiązku spłaty na rzecz pozwanej K (…)”.

W dniu 27 czerwca 2014 r. mieszkanie to Wnioskodawca sprzedał za kwotę 180 000 zł. Jak podał, od połowy tej wartości będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 19%.

Na poczet sprzedania mieszkania Zainteresowany zaciągał długi honorowe u osób prywatnych bez pokwitowań.

Po rozliczeniu się z zaległych zobowiązań i uzupełnieniu potrzeb bieżących pozostało Wnioskodawcy około 100 000 zł.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany podał, że część mieszkania, którą zgodnie z wyrokiem sądu otrzymał, nie mieści się w wartości udziału w majątku wspólnym. Ponieważ mieszkanie zostało kupione ze środków własnych w chwili, kiedy od kilku lat żona nie mieszkała z Wnioskodawcą, a rozpad małżeństwa nastąpił dużo wcześniej (żona przebywała od kilku lat za granicą), sąd uznał, że spłata się żonie nie należy. Rozliczenie majątkowe zostało dokonane wcześniej, w chwili wyjazdu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca powinien płacić podwyższony podatek od połowy wartości sprzedanego mieszkania?

Zdaniem Wnioskodawcy, sąd ustalił (punkt III. wyroku) „że w skład majątku wspólnego stron wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (…) wchodzącego w skład zasobów spółdzielni mieszkaniowej (…) o zwaloryzowanej wartości 194 400 zł”.

Punkt IV wyroku sądowego: „dokonuję podziału majątku wspólnego stron w taki sposób, że przyznaję powodowi prawo do spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego (…) o wyżej wymienionej wartości bez obowiązku spłaty na rzecz pozwanej K (…)”.

W opinii Zainteresowanego, w wyroku napisano, że mieszkanie wchodzi w skład majątku wspólnego. To nie znaczy, że każdy element tego majątku jest wspólną własnością.

Należy zauważyć, że sąd nie używa tu pojęcia własności, ale tylko majątek wspólny. Można dalej wnioskować, że ponieważ nie było własności nie mogło być również przekazania własności i w tym aspekcie nie ma podstaw do naliczania Wnioskodawcy podatku.

Wspólny majątek nie oznacza jeszcze prawa własności uczestników wspólnoty do każdego z elementów majątku.

Sąd uznał mieszkanie jako majątek wspólny, ale jednocześnie przyznał Zainteresowanemu wyłączne prawo własności do jednego ze składników majątku, czyli do mieszkania. Czyli jeden ze składników majątku jest wyłączną własnością Zainteresowanego.

Wobec powyższego – zdaniem Wnioskodawcy – nie ma podstaw do obciążania Zainteresowanego podatkiem z tytułu sprzedaży tego mieszkania.

Zainteresowany sprzedał więc mieszkanie nie wspólne, ale swoje w sposób ciągły od czasu jego wykupu, a nie od daty wyroku sądowego. Ponadto Wnioskodawca poinformował, że wyżej wymienione mieszkanie nabył dnia 17 marca 1980 r., a sprzedał w roku 2014, czyli po 34 latach.

Następnie Zainteresowany opisał swoją złożoną sytuację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Podkreślić należy, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, kwota uzyskana z tego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że sprzedane w dniu 27 czerwca 2014 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zostało zakupione w roku 1980 do majątku wspólnego Wnioskodawcy i jego ówczesnej żony. Przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zostało przyznane Zainteresowanemu na wyłączność (w całości) w wyniku podziału majątku wspólnego dokonanego na mocy wyroku sądowego z dnia 3 września 2013 r.

W myśl art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, że własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Istota współwłasności polega bowiem na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału. Tym samym, można też uznać, że prawo do całej rzeczy każdy ze współwłaścicieli nabywa w momencie nabycia udziału w prawie własności. Każdy ze współwłaścicieli ma bowiem jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli, a mianowicie każdy jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 Kodeksu cywilnego).

Stosownie do art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej Kodeksu cywilnego, o czym stanowi art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z nimi każdy ze współwłaścicieli w każdym czasie może domagać się zniesienia współwłasności.

W myśl art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w wyniku podziału majątku wspólnego jest nabyciem tych rzeczy.

Mając na uwadze przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego nabyciem w rozumieniu przywołanego powyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki współwłaścicielowi przysługuje w majątku wspólnym przed podziałem.
  
  

Za datę nabycia nieruchomości lub prawa – w przypadku ich zbycia, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania współwłasności, ale tylko wówczas, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku podziału majątku mieści się w udziale, jaki temu współwłaścicielowi przysługiwał w majątku wspólnym.

Jak wynika z uzupełnienia wniosku, wartość ww. mieszkania nabytego przez Zainteresowanego w całości na własność w wyniku sądowego podziału majątku wspólnego dokonanego w roku 2013 nie mieściła się jednak w wartości udziału w majątku wspólnym, przysługującego Zainteresowanemu przed tymże podziałem.

Zatem, w niniejszej sprawie należy rozpoznać dwie daty nabycia przez Wnioskodawcę spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (mieszkania) sprzedanego w dniu 27 czerwca 2014 r., czyli:

• rok 1980 – moment nabycia do majątku wspólnego udziału 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego,
• rok 2013 – moment sądowego podziału majątku wspólnego, w wyniku którego Zainteresowany nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego na wyłączną własność, a zatem nabył udział 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, uprzednio należący do żony.
  
  

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że sprzedaż w roku 2014 przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (mieszkania) w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w roku 1980 nie stanowi dla Wnioskodawcy źródła przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ została dokonana po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. W konsekwencji, w tejże części z tytułu rzeczonej sprzedaży na Zainteresowanym nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych analizowanej sprzedaży w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w roku 2013, należy wskazać, co następuje.

W części odpowiadającej udziałowi nabytemu w roku 2013 przedmiotowa sprzedaż nieruchomości stanowi dla Wnioskodawcy źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ od momentu nabycia nie upłynął okres wskazany w art. 10 ust. 1 pkt 8 cyt. ustawy podatkowej. W konsekwencji, w tejże części z tytułu rzeczonej sprzedaży na Zainteresowanym ciąży obowiązek zapłaty podatku na zasadach wynikających z art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przy tym, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ww. ustawy).

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30e ust. 5 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Należny podatek, wynikający z tego zeznania jest płatny w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 4 pkt 4 w zw. z art. 45 ust. 1b ww. ustawy).

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 22 ust. 6c powołanej ustawy, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), z zastrzeżeniem ust. 6d, uważa się udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Wysokość nakładów o których mowa w ust. 6c ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

W świetle powyższego, definicję kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości ustawodawca precyzuje poprzez bezpośrednie wskazanie, że koszty takie stanowią m.in. udokumentowane koszty nabycia tej nieruchomości oraz udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo informuje się również, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego, przedstawionym przez Zainteresowanego i stanowiskiem Zainteresowanego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.