Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/4511-1-1475/15-3/AMN
z 3 grudnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2015 r. (data wpływu 30 października 2015 r.), uzupełnionym w dniu 23 listopada 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania i dodatkowych odszkodowań na rzecz pracowników w ramach Programu Dobrowolnych Odejść – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania i dodatkowych odszkodowań na rzecz pracowników w ramach Programu Dobrowolnych Odejść.

W dniu 23 listopada 2015 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe.

Spółka A. (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) aktualnie wdraża Program Dobrowolnych Odejść pracowników (dalej: PDO lub Program) na zasadach określonych w Porozumieniu w sprawie zakończenia sporu zbiorowego, dotyczącego PDO zawartym w dniu 24 września 2015 r. pomiędzy Zarządem Spółki a Organizacjami Związkowymi, działającymi w Spółce (dalej: Porozumienie). Porozumienie kończy rokowania sporu zbiorowego wszczętego przez związki zawodowe działające w Spółce w sprawie warunków PDO, który stał się konieczny w procesie przeprowadzanej restrukturyzacji zatrudnienia w Spółce, która związana jest z prowadzonymi przez Wnioskodawcę działaniami naprawczymi.

W toku rokowań strony podkreślały, że świadczenia przysługujące zwalnianym pracownikom w ramach PDO mają naprawić szkodę, spowodowaną utratą pracy z przyczyn od nich niezależnych i zrekompensować przez pewien czas utratę dochodów ze stosunku pracy. Porozumienie zostało zawarte pomiędzy Spółką a związkami zawodowymi na podstawie art. 9 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 295).

PDO określa zasady i wysokość wypłaty odszkodowań i odpraw. Pracownicy spełniający warunki określone w PDO mają możliwość dobrowolnego rozwiązania umów o pracę za porozumieniem stron z przyczyn niedotyczących pracowników. Skorzystanie z Programu jest uzależnione od woli Spółki i uprawnionego pracownika.

Warunkiem przystąpienia do Programu jest złożenie przez pracownika wniosku o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron z przyczyn niedotyczących pracownika. Zgoda pracodawcy na przystąpienie przez pracownika do PDO będzie poprzedzona szczegółową analizą efektywności ekonomicznej dla konkretnego pracownika. Nieuwzględnienie wniosku pracownika przez Spółkę nie będzie stanowić podstawy do roszczeń pracownika wobec Spółki. PDO dotyczy wszystkich pracowników zatrudnionych w Spółce na podstawie umowy o pracę, za wyjątkiem przypadków:

• zawarcia porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę przed dniem wdrożenia Programu,
• rozwiązania umowy o pracę z pracownikami w trybie art. 52 albo 53 Kodeksu Pracy,
• pracowników posiadających prawo do emerytury lub renty na podstawie obowiązujących przepisów prawa,
• osób przebywających na urlopach związanych z rodzicielstwem i bezpłatnych.
  
  

W ramach Programu, Spółka planuje wypłacić pracownikom następujące świadczenia:

1. odszkodowanie, stanowiące dziewięciokrotność miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia osobowego ogółem w Spółce, planowanego w budżecie na 2015 rok (tj. 9 x 4 131,88 PLN) w łącznej wysokości 37 186,92 PLN, z zastrzeżeniem przypadku pracowników, dla których okres pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy w ramach PDO a datą nabycia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. emerytury lub emerytury pomostowej jest krótszy niż 12 miesięcy. W przypadku takich pracowników, wysokość odszkodowania stanowić będzie iloczyn:
   • wartości miesięcznego odszkodowania w wysokości 3 098,91 PLN (37 186,92 PLN dzielone przez 12 miesięcy), oraz
   • liczby pełnych miesięcy przypadających pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy w ramach PDO, a datą nabycia przez pracownika uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. emerytury lub emerytury pomostowej,
2. dodatkowe odszkodowanie dla pracowników, którzy nabyliby prawo do wypłaty odprawy emerytalnej, zgodnie z postanowieniami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (dalej: ZUZP) w okresie krótszym niż 12 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy w ramach Programu, w wysokości odpowiadającej wartości odprawy emerytalnej, ustalonej na podstawie Załącznika nr 11 do ZUZP,
3. dodatkowe odszkodowanie dla pracowników, którzy zgodnie z ZUZP nabyliby prawo do wypłaty nagrody jubileuszowej w okresie krótszym niż 12 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy w ramach PDO, w wysokości odpowiadającej wartości nagrody jubileuszowej ustalonej na podstawie Załącznika nr 9 do ZUZP,
4. odprawę pieniężną, wynikającą z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w wysokości uzależnionej od indywidualnego stażu pracownika.
   
   

Odszkodowanie i dodatkowe odszkodowania mają stanowić rekompensatę za rozwiązanie umowy o pracę, która zaspokoi podstawowe potrzeby życiowe w sytuacji utraty źródła dochodu oraz zadośćuczynienie doznanej szkody w postaci braku możliwości osiągania dochodu.

Kwota odszkodowania zostanie wypłacona pracownikowi jednorazowo wraz z wynagrodzeniem za ostatni miesiąc pracy lub na pisemny wniosek pracownika w formie comiesięcznych rat, nie więcej jednak niż dziewięciu. W przypadku pracowników, którzy otrzymają odszkodowanie w ramach PDO jeszcze w tym roku, wypłata może zostać dokonana w dwóch transzach.

Podstawą prawną do wypłaty świadczeń pieniężnych: odszkodowania, dodatkowych odszkodowań oraz odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę jest Porozumienie, które określa wysokość i zasady ustalania przysługujących pracownikowi świadczeń pieniężnych. Porozumienie to stanowi regulację prawną, odrębną od zakładowego układu zbiorowego pracy i jego treść została uzgodniona ze stroną społeczną.

Porozumienie stanowi więc porozumienie zbiorowe, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm. ) oraz znajduje swoją podstawę ustawową w art. 9 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Program będzie realizowany z bezwzględnym przestrzeganiem przepisów prawa pracy oraz Porozumienia. PDO będzie stosowany od dnia jego wdrożenia do 31 grudnia 2017 roku. PDO zostanie wdrożony pod warunkiem wyrażenia przez Zgromadzenie Wspólników Spółki zgody na zaciągnięcie zobowiązań, wynikających z PDO oraz otrzymania środków finansowych na realizację zobowiązań, wynikających z Programu w ramach pomocy publicznej.

Wnioskodawca chciałby zaznaczyć, że odprawa pieniężna opisana w punkcie 4 powyżej nie jest przedmiotem niniejszego zapytania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wartość odszkodowania (1), która będzie wypłacona przez Wnioskodawcę na podstawie Porozumienia, stanowiąca dziewięciokrotność miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia osobowego ogółem w Spółce planowanego w budżecie na 2015 rok (tj. 9 x 4 131,88 PLN), w łącznej wysokości 37 186,92 PLN jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF?
2. Czy wartość dodatkowego odszkodowania (2), która będzie wypłacona przez Wnioskodawcę na podstawie Porozumienia pracownikom, którzy nabyliby prawo do wypłaty odprawy emerytalnej (zgodnie z postanowieniami ZUZP), w wysokości odpowiadającej wartości odprawy emerytalnej, ustalonej na podstawie Załącznika nr 11 do ZUZP jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF?
3. Czy wartość dodatkowego odszkodowania (3), która będzie wypłacona przez Wnioskodawcę na podstawie Porozumienia pracownikom, którzy nabyliby prawo do wypłaty nagrody jubileuszowej w okresie krótszym niż 12 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy w ramach PDO, w wysokości odpowiadającej wartości nagrody jubileuszowej, ustalonej na podstawie Załącznika nr 9 do ZUZP jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość odszkodowania oraz dodatkowych odszkodowań, wypłaconych przez Spółkę, będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF.

W świetle art. 9 ust. 1 UPDOF opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 UPDOF, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 UPDOF przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle art. 12 ust. 1 UPDOF, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze, bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Przy czym podkreślić należy, że użyty powyżej zwrot „w szczególności” wskazuje, że wymienione kategorie przychodów są jedynie przykładowe.

W świetle powyższego, należałoby zatem wskazać, że przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia, które będą skutkować u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego i które mają swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 UPDOF, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych, wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94. z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód, innych niż ugody sądowe.
   
   

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 Kodeksu pracy, ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Zarząd Spółki zawarł z Organizacjami Związkowymi działającymi w Spółce Porozumienie w sprawie zakończenia sporu zbiorowego, dotyczącego PDO, którego uzgodniona treść jest porozumieniem zbiorowym, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Wnioskodawcy, wartość odszkodowania i dodatkowych odszkodowań wypłaconych przez Spółkę zgodnie z uzgodnioną ze stroną społeczną treścią Porozumienia, z uwagi na brak na liście wyjątków wykluczających zwolnienie takiego odszkodowania, zawiera się w zwolnieniu wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF.

Zasady wypłaty wspomnianych świadczeń pieniężnych w postaci odszkodowania oraz dodatkowych odszkodowań wynikają wprost z PDO. Odszkodowania, które otrzyma pracownik, mają na celu zadośćuczynić mu stratę w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy oraz umożliwić pracownikowi zaspokojenie podstawowych potrzeb w sytuacji utraty źródła dochodu.

Zgodnie z definicją słownikową zamieszczoną w „Małym Słowniku Języka Polskiego” (Redakcja Słowników Języka Polskiego PWN, Warszawa 2004, s. 552) − odszkodowanie jest to „wynagrodzenie, zapłata za wyrządzone szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy”. Parafrazując, odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że jeżeli świadczenia pieniężne w postaci odszkodowania (1) oraz dodatkowych odszkodowań (2 i 3) zgodnie z wykładnią językową mają charakter odszkodowania, które ma na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych pracowników w sytuacji utraty źródła dochodu, oraz zadośćuczynienie doznanej szkody w postaci braku możliwości osiągania dochodu, to do tego świadczenia pieniężnego, w ocenie Wnioskodawcy, powinien znaleźć zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF.

Skoro bowiem wypłata świadczeń pieniężnych w postaci odszkodowania i dodatkowych odszkodowań nastąpi na podstawie Porozumienia, z którego wprost będzie wynikała wysokość lub zasady ustalania tego świadczenia, a Porozumienie to jest regulacją prawną, o której mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, opartą na wyraźnym przepisie ustawy, to spełniona będzie w tym zakresie przesłanka do zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF. Przepis ten wyraźnie wskazuje bowiem, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks Pracy.

Reasumując, świadczenie pieniężne w postaci odszkodowania oraz dodatkowych odszkodowań, wypłaconych przez Spółkę w ramach PDO będzie korzystać ze zwolnienia na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF, gdyż wysokość i zasady wypłaty przedmiotowego świadczenia pieniężnego wynikają wprost z regulacji prawnej, o której mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

W świetle powyższego, w opinii Spółki, wartość odszkodowania oraz dodatkowych odszkodowań wypłaconych przez Spółkę korzystać będzie ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 UPDOF.

Stanowisko Spółki potwierdzają liczne interpretacje indywidualne w powyższym zakresie, np.:

• interpretacja indywidualna z dnia 14 lipca 2015 roku wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (sygn. IPTPB2/4511-218/15-4/Akr),
• interpretacja indywidualna z dnia 16 czerwca 2015 roku, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPBII/1/4511-268/15/DP),
• interpretacja indywidualna z dnia 30 grudnia 2014 roku, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (sygn. IBPBII/1/415-881/14/BD).
  
  

Mając na uwadze przytoczone fakty i argumenty, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie stanowiska, zaprezentowanego w niniejszym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę pism urzędowych co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.