INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 03.11.2011 r. (data wpływu 07.11.2011 r.) – uzupełnionym pismem z dnia 27.01.2012 r. (data wpływu faksem 27.01.2012 r., data wpływu pocztą 02.02.2012 r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie różnic kursowych z tytułu wykupu obligacji, których emisja związana jest z pozyskaniem środków na zakup akcji oraz w zakresie momentu uwzględnia w rachunku podatkowym ujemnych różnic kursowych związanych z przedmiotową transakcją:

1. w części dotyczącej pytania nr 1, tj. odnośnie możliwości zaliczenia do przychodów/kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych różnic kursowych:
   • transz kuponowych obligacji (cena nominalna równa cenie emisyjnej) walutowych (sprzedaż i wykup za walutę obcą) – jest prawidłowe;
   • transz obligacji kuponowych denominowanych do waluty obcej, w przypadku których sprzedaż bądź wykup nastąpi w PLN – jest nieprawidłowe;
   • transz obligacji sprzedanych z dyskontem (cena nominalna niższa od ceny emisyjnej) – jest nieprawidłowe;
2. w części dotyczącej pytania nr 2, tj. odnośnie momentu uwzględnienia w rachunku podatkowym ujemnych różnic kursowych związanych z przedmiotową transakcją – jest prawidłowe.
   
   

UZASADNIENIE

W dniu 07.11.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie różnic kursowych z tytułu wykupu obligacji, których emisja związana jest z pozyskaniem środków na zakup akcji.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka - Wnioskodawca zamierza kupić akcje polskiej spółki akcyjnej („Spółka Przejmowana”). Cena zakupu akcji zostanie sfinansowana częściowo ze środków własnych Spółki, a częściowo z kredytów bankowych (udzielonych przez krajowe lub zagraniczne instytucje finansowe) z pożyczek i z emisji obligacji (dalej łącznie kredyty, pożyczki i obligacje zwane są „Finansowaniem Zewnętrznym”).

W ramach pozyskiwania Finansowania Zewnętrznego Wnioskodawca wyemituje obligacje („Obligacje”), które zostaną objęte przez spółkę bezpośrednio dominującą, jedynego wspólnika Wnioskodawcy („spółkę-babkę” Wnioskodawcy) z siedzibą w Królestwie Szwecji („Obligatariusz”).

Obligacje zostaną wyemitowane w kilku transzach (obecnie planowana jest emisja czterech transz) z różnym terminem zapadalności (obecnie planowane są terminy zapadalności od sześciu do ośmiu i pół roku).

Wartość nominalna (cena emisyjna/cena wykupu) w przypadku wszystkich transz Obligacji zostanie określona w EUR, przy czym możliwe jest, że Obligatariusz faktycznie uiści na rzecz Wnioskodawcy cenę emisyjną z tytułu jednej lub więcej transz Obligacji w PLN.

Wnioskodawca stosuje podatkową metodę rozliczania różnic kursowych na podstawie art. 15a UPDOP w zw. z art. 9b ust. 1 pkt 1 UPDOP.

Ponadto, w powołanym na wstępie piśmie z dnia 27.01.2011 r. doprecyzowano, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym:

1. w przypadku części transz Obligacji, cena emisyjna Obligacji jest (będzie) równa ich wartości nominalnej, natomiast w przypadku części transz Obligacje zostały (będą) wyemitowane z dyskontem (cena emisyjna Obligacji jest/będzie niższa od ich wartości nominalnej);
2. przewidziane jest, że płatności z tytułu obligacji, tzn. zarówno zapłata ceny emisyjnej przez Obligatariusza na rzecz Spółki, jak również zapłata kwoty wykupu przez Spółkę na rzecz Obligatariusza, zostaną dokonane w walucie, w której zostały (zostaną) wyemitowane Obligacje.
   
   

Poinformowano również, że w związku ze zmianami w warunkach dotyczących Finansowania Zewnętrznego, możliwe jest wyemitowanie przez Spółkę Obligacji, których wartość nominalna (jak również cena emisyjna i cena wykupu) zostanie określona w walucie obcej innej niż EUR, np. USD.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy w przypadku, gdy wartość nominalna Obligacji w dniu zapłaty przez Obligatariusza na rzecz Wnioskodawcy ceny emisyjnej, przeliczona według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia:
   1. będzie niższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Wnioskodawcę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia, lub
   2. będzie wyższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Wnioskodawcę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia, Wnioskodawca powinien odpowiednio zwiększyć koszty uzyskania przychodów o ujemne różnice kursowe (w przypadku, o którym mowa w pkt a) powyżej) lub przychody o dodatnie różnice kursowe (w przypadku, o którym mowa w pkt b) powyżej)...
2. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie 1) powyżej, czy ujemne różnice kursowe Wnioskodawca powinien zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, tj. w momencie wykupu Obligacji (zapłaty ceny wykupu - wartości nominalnej Obligacji - na rzecz Obligatariusza)...
   
   

Stanowisko Spółki:

1. W przypadku, gdy wartość nominalna Obligacji w dniu zapłaty przez Obligatariusza na rzecz Wnioskodawcy ceny emisyjnej, przeliczona według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia:
   1. będzie niższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Wnioskodawcę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia, lub
   2. będzie wyższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Wnioskodawcę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty (EUR/PLN) z tego dnia Wnioskodawca powinien odpowiednio zwiększyć koszty uzyskania przychodów o ujemne różnice kursowe (w przypadku, o którym mowa w pkt a) powyżej) lub przychody o dodatnie różnice kursowe (w przypadku, o którym mowa w pkt b) powyżej).
2. Ujemne różnice kursowe Wnioskodawca powinien zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, tj. w momencie wykupu Obligacji (zapłaty ceny wykupu - wartości nominalnej Obligacji - na rzecz Obligatariusza).
   
   

W uzasadnieniu swego stanowiska Spółka przedstawia:

Ad. 1)

Zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: UPDOP), podatnicy mogą ustalać różnice kursowe na podstawie art. 15a tej ustawy.

Zgodnie z art. 15a UPDOP, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3 tego przepisu.

Art. 15a ust. 2 pkt 3 UPDOP stanowi, że dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Z kolei zgodnie z art. 15a ust. 3 pkt 3 UPDOP, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Z literalnego brzmienia wskazanych powyżej przepisów nie wynika, by miały one zastosowanie do emisji i wykupu obligacji. Niemniej jednak, w opinii Wnioskodawcy, użyty w art. 15a ust. 2 pkt 3 oraz art. 15a ust. 3 pkt 3 UPDOP termin „kredyt (pożyczka)” należy interpretować szeroko, jako obejmujący wszelkie formy finansowania, których charakter odpowiada kredytowi (pożyczce) - w tym obligacjom.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U, z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 ze zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Świadczenie emitenta może mieć charakter pieniężny.

Z punktu widzenia emitenta obligacji, stanowią one zatem alternatywną do kredytu lub pożyczki formę pozyskania kapitału w celu finansowania działalności. Z drugiej strony dla obligatariusza nabycie obligacji stanowi formę udzielenia finansowania emitentowi (ekonomicznie jest to transakcja podobna do udzielenia pożyczki lub kredytu).

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, także na gruncie przepisów o podatku dochodowym, emisję i sprzedaż (bądź odpowiednio objęcie/nabycie) obligacji, należy traktować jako zaciągnięcie (odpowiednio - udzielenie) pożyczki czy kredytu, zaś wykup obligacji przez emitenta - jako spłatę takiego zobowiązania.

Szeroką interpretację pojęcia kredytu (pożyczki) na gruncie UPDOP uzasadnia również treść zawartych w tej ustawie postanowień w zakresie tzw. „cienkiej kapitalizacji”. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 7b UPDOP, przez pożyczkę rozumie się każdą umowę, w której dający zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną sumę pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym (w tym obligacja), depozyt nieprawidłowy lub lokatę. W przepisie tym ustawodawca zatem wyraźnie wskazał, iż emisja dłużnych papierów wartościowych, takich jak obligacje, powinna być traktowana na równi z zaciągnięciem pożyczki.

Z tego względu, zdaniem Wnioskodawcy, art. 15a ust. 2 pkt 3 oraz art. 15 ust. 3 pkt 3 UPDOP mają również zastosowanie do obligacji denominowanych w walucie obcej. Oznacza to, że jeżeli skutek zmian kursu waluty, w której wyemitowane zostały obligacje, wartość nominalna obligacji w przeliczeniu na PLN w dniu zapłaty przez obligatariusza ceny emisyjnej obligacji różni się od ich wartości nominalnej w przeliczeniu na PLN w dniu wykupu obligacji przez emitenta, emitent powinien rozliczyć odpowiednio dodatnie lub ujemne różnice kursowe.

Zaprezentowana powyżej argumentacja znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej dnia 28 lutego 2011 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB5/423-844/10-3/IŚ).

Ad. 2)

Ujemne różnice kursowe związane z wykupem Obligacji wyemitowanych w ramach pozyskiwania Finansowania Zewnętrznego na zakup akcji Spółki Przejmowanej nie będą bezpośrednimi wydatkami na nabycie akcji, tj. ceną za akcje należną sprzedającemu. W konsekwencji, powinny one zostać zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, a więc w momencie wykupu Obligacji (zapłaty ceny wykupu - wartości nominalnej Obligacji).

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 15a UPDOP, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3 tego przepisu.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 UPDOP, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków na nabycie akcji. Wydatki takie są jednak kosztem z odpłatnego zbycia tych akcji. W przypadku zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, podstawowe znaczenie ma rozróżnienie „Wydatków na nabycie akcji”, od wydatków związanych z nabyciem akcji. W szczególności rozróżnienie to związane jest z celem w jakim bezpośrednio ponoszone są poszczególne wydatki, a nie ze źródłem finansowania tych wydatków.

Przepisy UPDOP nie zawierają definicji „wydatków na nabycie akcji” w spółce. Dla ustalenia znaczenia tego sformułowania należy posłużyć się wykładnią językową, która w braku definicji legalnej nakazuje nadawać interpretowanym zwrotom prawnym znaczenie tożsame do potocznego znaczenia danego zwrotu. Zgodnie z definicją wskazaną w „Uniwersalnym słowniku języka polskiego” pod redakcją profesora Stanisława Dubisza (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003) wyraz „wydatek” oznacza - „sumę, która ma być wydana albo sumę wydaną na coś”.

Uwzględniając powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, wydatek to kwota (suma), która ma być wydana na dany cel, a „wydatek na nabycie akcji” w spółce to kwota (suma), która ma być wydana na dany, konkretny cel, jakim jest nabycie akcji. Taką kwotę (sumę) stanowią bez wątpienia cena za akcje wskazana w umowie sprzedaży oraz np.: opłata notarialna związana z zawarciem takiej umowy, prowizja biura maklerskiego, etc.

Sformułowanie „wydatki na nabycie” - użyte przez ustawodawcę w art. 16 ust. 1 pkt 8 UPDOP - oznacza zatem, że do kosztów uzyskania przychodów - ale dopiero z chwilą sprzedaży akcji, zalicza się wszelkie koszty bezpośrednio warunkujące nabycie akcji bez których poniesienia nie byłoby możliwe skuteczne nabycie akcji.

Różnice kursowe związane z wykupem Obligacji - podobnie zresztą jak odsetki płacone od Obligacji na rzecz Obligatariusza - nie są stanowią kosztów bezpośrednio warunkujących nabycie akcji, w związku z czym powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów - jako koszty pośrednie - w momencie ich poniesienia (Wnioskodawca pragnie nadmienić, iż dnia 31 sierpnia 2011 r. uzyskał interpretację indywidualną wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, sygn. IPPB3/423-474/11-7/MC, potwierdzającą możliwość zaliczenia odsetek od Finansowania Zewnętrznego do kosztów uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia, tj. zapłaty, potrącenia lub kapitalizacji). Przy czym za dzień „poniesienia” wydatku w postaci ujemnych różnic kursowych należy uznać dzień, w którym - stosownie do art. 15a UPDOP - takie różnice kursowe powstają, a zatem w przypadku przedmiotowego zdarzenia przyszłego - w dniu wykupu Obligacji przez Wnioskodawcę.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w praktyce organów podatkowych w zakresie ujemnych różnic kursowych związanych ze spłatą kredytów (pożyczek) zaciągniętych na zakup udziałów lub akcji. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 11 sierpnia 2008 r. (sygn. ILPB3/423-289/08-2/HS) Dyrektor izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, iż:

„Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że koszty zaciągniętej pożyczki na zakup akcji czy udziałów - tj. odsetki, prowizje, a przy pożyczce dewizowej także różnice kursowe, nie są wydatkami na nabycie udziałów i akcji, lecz zapłatą za pożyczkę, wobec czego są one kosztem uzyskania przychodu w dacie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji”.

Podobna konkluzja znalazła się w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 12 marca 2001 r. (sygn. PB4/BA-8214-486-94/01), w którym wskazano, że „koszty zaciągniętego kredytu, tj. odsetki, prowizje oraz różnice kursowe, które występują ze względu na zaciągnięcie kredytu denominowanego w USD nie traktuje się jako wydatków na nabycie udziałów lecz jako zapłatę za kredyt, wobec czego są one kosztem uzyskania przychodu w dacie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji”.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w niniejszym wniosku należy uznać za prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Spółki w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego:

1. w części dotyczącej pytania nr 1, tj. w zakresie możliwości zaliczenia do przychodów/kosztów uzyskania przychodów różnic kursowych z tytułu wykupu obligacji:
   • w przypadku transz kuponowych obligacji (cena nominalna równa cenie emisyjnej) walutowych (sprzedaż i wykup za walutę obcą) – uznaje się za prawidłowe;
   • w przypadku transz obligacji kuponowych denominowanych do waluty obcej, w przypadku których sprzedaż bądź wykup nastąpi w PLN – uznaje się za nieprawidłowe;
   • w przypadku transz obligacji sprzedanych z dyskontem (cena nominalna niższa od ceny emisyjnej) – uznaje się za nieprawidłowe;
2. w części dotyczącej pytania nr 2, tj. odnośnie momentu uwzględnienia w rachunku podatkowym ujemnych różnic kursowych związanych z przedmiotową transakcją – uznaje się za prawidłowe.
   
   

Odpowiedź na pytanie nr 1

Istota różnic kursowych polega na zwiększeniu lub zmniejszeniu równowartości w złotówkach kwoty wyrażonej w innej walucie, wynikającego z zastosowania do jej przeliczenia na złotówki w różnych momentach innych kursów walut. Różnice kursowe mogą być albo zrealizowane, albo jedynie naliczone. Podkreślenia wymaga, że w doktrynie prawa podatkowego wskazuje się, że w przypadku przeliczenia pożyczki w walucie obcej na walutę polską wyłącznie w celu urealnienia jej wartości mamy do czynienia z naliczonymi, ale niezrealizowanymi różnicami kursowymi (J. Marciniuk red.: Podatek dochodowy od osób prawnych, Rok 2007, Komentarz, s. 414).

Różnice kursowe jako kategoria finansowa, ustalane dla potrzeb prawa bilansowego nie zawsze są jednak różnicami kursowymi w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.; dalej: UPDOP).

Zgodnie z art. 9b ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy mogą wybrać sposób rozliczania różnic kursowych albo według zasad określonych w art. 15a, albo według przepisów o rachunkowości. W sytuacji, gdy podatnik nie wybrał metody ustalania różnic kursowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, powinien stosować zasady określone w art. 15a updop.

Spółka rozlicza różnice kursowe według zasad określonych w art. 15a updop.

Zgodnie z przepisem art. 15a ust. 1 updop, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Prawidłowe ustalenie różnic kursowych rzutuje zatem na prawidłowe ustalenie zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.

Przepisy updop szczegółowo definiują w art. 15a okoliczności i sposób kalkulacji różnic kursowych rozpoznawanych dla celów podatkowych jako przychód podlegający opodatkowaniu lub koszt uzyskania przychodów.

Jednym ze zdarzeń, które powodują powstanie różnic kursowych jest sytuacja, gdy wartość kredytu/pożyczki w walucie obcej w dniu jego/jej otrzymania jest inna (niższa lub wyższa) od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu (w jakiejkolwiek formie, tj. zarówno w postaci pieniężnej jak i niepieniężnej, np. w wyniku potrącenia), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.

Zgodnie bowiem z art. 15a ust. 2 pkt 5 u.p.d.o.p, jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni - powstają dodatnie różnice kursowe

Natomiast zgodnie z art. 15a ust. 3 pkt 5 u.p.d.o.p., jeżeli wartość kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni - powstają ujemne różnice kursowe

Jednocześnie art. 15a ust. 7 updop stanowi, że za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 omawianego przepisu, uważa się dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Podkreślenia wymaga, że z analizy przepisów art. 15a ust. 2 i ust 3 updop wynika, iż z różnicami kursowymi dla celów podatkowych mamy do czynienia tylko wtedy, gdy spełnione są równocześnie dwa warunki:

1. dane zdarzenie gospodarcze zostało wyrażone w walucie obcej,
2. realizacja tego zdarzenia (w jakiejkolwiek formie) nastąpiła w walucie obcej.
   
   

Powyższe oznacza, że nie są uznawane za różnice kursowe dla celów podatkowych różnice wynikające z kursów walut, jeśli np. zobowiązanie (w tym kredytowe/pożyczkowe) czy należność (w tym kredytowa/pożyczkowa) wyrażone są w walucie obcej a sama zaplata (w jakiejkolwiek formie) następuje w złotówkach lub odwrotnie - zobowiązanie bądź należność wyrażone są w złotówkach a zapłata dokonywana jest w walucie obcej. Inaczej rzecz ujmując, podatkowe różnice kursowe mogą powstać wyłącznie wówczas, gdy płatności związane z daną transakcją dokonywane są w wartościach pieniężnych ujętych w walutach obcych (por. Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz pod red. J. Marciniuka, Warszawa 2004, s. 200).

Podgląd ten potwierdza również ugruntowana linia orzecznictwa sądowego. Przykładowo, NSA Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie w wyroku z dnia 3 grudnia 1999 roku (sygn. akt I SA/Lu 1227/98) stwierdził, iż „użycie w klauzuli waloryzacyjnej waluty obcej nie prowadzi do wyrażenia świadczenia (zobowiązania) w tej walucie. W sytuacji tej nie mogą powstać tzw. różnice kursowe”.

Z kolei w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 726/11) stwierdzono, że różnice kursowe stanowią koszty uzyskania przychodu, jeśli transakcja je generująca została przeprowadzona w walucie obcej i jednocześnie płatność została dokonana w walucie obcej. Samo zaś rozliczenie podatnika z kontrahentem w walucie obcej w ocenie Sądu nie pozwala na uznanie powstałych w związku z tym procesem różnic kursowych za koszty uzyskania przychodów. W tym wypadku różnice kursowe należy rozpatrywać jako koszty ekonomiczne.

Reasumując ten wątek należy stwierdzić, że w przypadku kredytów/pożyczek podatnik uprawniony jest do ustalenia różnic kursowych na podstawie art. 15a ust. 2 pkt 5 oraz art. 15a ust. 3 pkt 5 updop tylko w sytuacji, gdy są to kredyty/pożyczki walutowe – otrzymane i spłacane w walucie obcej.

Przepisy art. 15a ust. 2 pkt 5 oraz art. 15a ust. 3 pkt 5 updop nie dają podatnikom uprawnień do ustalania różnic kursowych z tytułu spłaty kredytów/pożyczek denominowanych w walucie obcej. Wynika to stąd, iż kredyt (pożyczka) denominowany do waluty obcej to nie to samo co kredyt (pożyczka) walutowy. Najprościej rzecz ujmując, kredyt (pożyczka) denominowany to taki, przy którym kwota kredytu na umowie wyrażona jest w walucie kredytu (np. euro) jednak kredyt wypłacony jest w złotówkach, a więc jest to tylko kredyt przeliczany do walut obcych.

W kwestii kwalifikacji prawnej kredytu/pożyczki denominowanych w walucie obcej wyjaśnienia wymaga, że w świetle art. 3581 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.: dalej Kodeks cywilny lub Kc), w sytuacji, gdy przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia, co do zasady, następuje przez zapłatę sumy nominalnej.

Wyrażona w tym artykule zasada stanowi, iż spełnienie świadczenia powinno nastąpić w sumie nominalnej bez względu na to, czy między chwilą powstania, a chwilą wykonania zobowiązania doszło do obniżenia lub podwyższenia siły nabywczej pieniądza.

Wyjątek od tej zasady został przewidziany w art. 3581 § 2 Kc, zgodnie z którym „strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości”.

Zgodnie z ugruntowanym w doktrynie prawa cywilnego poglądem, zawarte w tym przepisie słowo „pieniądz” odnosi się do waluty polskiej, zaś „innym miernikiem wartości” może być waluta obca. (Komentarz do Kodeksu cywilnego pod red. Gerarda Bieńka. Księga trzecia - zobowiązania, Tom 1, Warszawa 1999, s. 45).

Oznacza to, iż jeżeli wysokość świadczenia spełnionego w walucie polskiej denominowana jest w walucie obcej, wówczas spłata tego świadczenia może różnić się od jego pierwotnej wartości (sumy nominalnej). Należy przy tym podkreślić, iż denominacja nie zmienia kwalifikacji świadczenia spełnionego w walucie polskiej na świadczenie walutowe. Stąd, w świetle art. 3581 § 2 Kc świadczenie złotówkowe, którego wysokość ustalona jest według innego niż pieniądz (tj. waluta polska) miernika wartości (np. waluty EURO), pozostaje dalej świadczeniem złotówkowym, a jedynie jego wysokość może ulec zmianie w zależności od kursu waluty, według której jest denominowane.

A zatem, w przypadku spłaty kredytu/pożyczki (raty kredytu/pożyczki) denominowanych do waluty obcej przepisy art. 15a ust. 2 pkt 5 oraz art. 15a ust. 3 pkt 5 updop nie będą miały zastosowania, ponieważ dla ustalenia różnic kursowych konieczne jest, aby kredyt/pożyczka udzielone zostały w walucie obcej i ich spłaty następowały również w obcej walucie - w odniesieniu do kredytów/pożyczek denominowanych, które w istocie są kredytami/pożyczkami złotówkowymi warunek ten nie jest spełniony. Wahania waluty, w której są denominowane kredyt/pożyczka nie stanowią różnic kursowych, a wpływają jedynie na wartość kapitału z tytułu kredytu/pożyczki.

Treść wniosku Spółki dotyczy problematyki ustalania różnic kursowych z tytułu wykupu obligacji wyemitowanych przez Spółkę dla pozyskania środków na nabycie akcji spółki przejmowanej.

Jak słusznie zauważyła Spółka, obligacja zaliczana jest do kategorii dłużnych papierów wartościowych. Jest klasycznym instrumentem lokacyjnym i pożyczkowym, można ją traktować, jako dług podmiotu, który ją wyemitował.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300 ze zm.) obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji).

Obligacje, jako instrumenty rynku kapitałowego, pełnią liczne funkcje, tj.: obok pożyczkowej, lokacyjnej, także płatniczą, obiegową, gwarancyjną i zabezpieczającą. W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.

Korzyścią nabywcy – obligatariusza są korzyści, np. pieniężne w postaci odsetek lub różnicy pomiędzy ceną emisyjną, a ceną nominalną (dyskonto), wypłacane w formie należności głównej lub ubocznej - w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji.

Cena emisyjna obligacji – jest to cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje na rynku pierwotnym. Obligacje mogą być sprzedawane po cenie emisyjnej równej wartości nominalnej i wtedy nazywają się obligacjami kuponowymi.

Obligację mogą być również sprzedane powyżej wartości nominalnej (z premią) lub poniżej wartości nominalnej (z dyskontem). Dyskonto stanowi więc różnicę między wartością nominalną obligacji a kwotą, za jaką obligacje zostały zakupione, zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym.

Wartość nominalna obligacji określana jest przez emitującego obligacje i oznacza kwotę, którą nabywca obligacji (obligatariusz) otrzyma po upływie terminu, na jaki wyemitowano obligacje, tj. z chwilą jej wykupu przez emitenta.

Innymi słowy obligacja jest to instrument finansowy (papier wartościowy), w którym jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem (jest to właściciel obligacji) i zobowiązuje się wobec niego do wykupu obligacji. Emisja obligacji jest formą zaciągnięcia kredytu. Kredytodawcą jest obligatariusz, czyli właściciel obligacji. Kredytobiorcą jest emitent obligacji.

W świetle zaprezentowanych rozwiązań prawnych, a w szczególności mając na uwadze kredytową funkcję obligacji – należy stwierdzić, że w określonej sytuacji wykup obligacji może prowadzić do powstania różnic kursowych na zasadach określonych przepisami art. 15a ust. 2 pkt 5 i ust. 3 pt 5 updop, czyli na zasadach przewidzianych jak przy spłacie kredytu/pożyczki. Będzie to miało miejsce w przypadku tzw. walutowych obligacji, tj. obligacji sprzedanych przez emitenta za walutę obcą i odkupionych przez emitenta za walutę obcą (jak wyjaśniono wyżej, sama okoliczność, że obligacje są denominowane do waluty obcej tu nie wystarczy).

Z uwagi na to, że obligacje mogą być sprzedawane po różnych cenach (np. wg ceny emisyjnej, nominalnej z dyskontem, nominalnej z premią) a jednocześnie ich wykup następuje po cenie nominalnej – to dla możliwości ustalenia podatkowych różnic kursowych istotne jest ustalenie jaka ich wartość może być przyjęta do ustalenia różnic kursowych. Zdaniem tutejszego organu podstawą do ustalenia różnic kursowych może być tylko wartość obligacji ustalona według ceny emisyjnej, która porównana po przeliczeniu wg kursu faktycznie zastosowanego z dnia sprzedaży i wg kursu faktycznie zastosowanego z dnia wykupu prowadzi do rzeczywistego odzwierciedlenia skutków ryzyka kursowego. Nie jest dopuszczalne dla ustalania różnic kursowych porównywanie (przy zastosowaniu kursów przeliczeniowych z odpowiednich dni) wartości emisyjnej obligacji na dzień ich sprzedaży z wartością nominalną na dzień wykupu, gdy sprzedaży dokonano po cenie nominalnej z dyskontem lub z premią. Prowadziłoby to bowiem do ujęcia w rachunku różnic kursowych dyskonta lub premii, podczas gdy te na gruncie ustawy podatkowej stanowią odrębną od różnic kursowych kategorię – dyskonto może być rozważane w kategorii kosztów podatkowych z art. 16 ust. 1 pkt 23 updop (w myśl tego przepisu nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta, co oznacza że kwota dyskonta stanowi dla emitenta koszt uzyskania przychodu), natomiast premia - co do zasady - stanowi przychód emitenta w rozumieniu art. 12 updop. W rezultacie takiego wyliczenia nastąpiłoby wbrew przepisom podwójne ujęcie w podstawie opodatkowania tych samych wielkości.

Wobec powyższego dla ustalenia różnic kursowych tylko porównanie wartości emisyjnej obligacji według kursu faktycznie zastosowanego z dnia ich sprzedaży przez emitenta z wartością tych obligacji według kursu faktycznie zastosowanego z dnia ich wykupu przez emitenta odpowiada normatywnemu stanowi faktycznemu, o jakim mowa w przepisach art. 15a ust. 2 pkt 5 i ust. 3 pkt 5 updop.

Jeśli chodzi o kurs faktycznie zastosowany należy jednocześnie mieć na względzie obwarowania wynikające z art. 15a ust. 5 updop, tj. kurs ten nie może bez uzasadnionej przyczyny odbiegać o +/- 5% od kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, gdyż organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.

Z wniosku wynika, że w zdarzeniu przyszłym Spółka, jako emitent, dokona wykupu Obligacji, których emisja ma związek z pozyskiwaniem środków na nabycie akcji Spółki Przejmowanej.

Spółka przewiduje, że płatności z tytułu obligacji, tzn. zarówno zapłata ceny emisyjnej przez Obligatariusza na rzecz Spółki, jak również zapłata kwoty wykupu przez Spółkę na rzecz Obligatariusza, zostaną dokonane w walucie, w której zostały (zostaną) wyemitowane Obligacje.

Wartość nominalna (cena emisyjna/cena wykupu) w przypadku wszystkich transz Obligacji zostanie określona w walucie obcej (będzie denominowana w EUR lub USD), przy czym możliwe jest, że Obligatariusz faktycznie uiści na rzecz Spółki cenę z tytułu jednej lub więcej transz Obligacji w PLN.

W przypadku części transz Obligacji, cena emisyjna Obligacji jest (będzie) równa ich wartości nominalnej, natomiast w przypadku części transz Obligacje zostały (będą) wyemitowane z dyskontem - cena emisyjna Obligacji jest/będzie niższa od ich wartości nominalnej.

Przewidziane jest, że płatności z tytułu Obligacji, tzn. zarówno zapłata ceny emisyjnej przez Obligatariusza na rzecz Spółki, jak również zapłata kwoty wykupu przez Spółkę na rzecz Obligatariusza, zostaną dokonane w walucie, w której zostały (zostaną) wyemitowane Obligacje.

Spółka uważa jednocześnie, że w przypadku, gdy wartość nominalna Obligacji w dniu zapłaty przez Obligatariusza na rzecz Spółki ceny emisyjnej, przeliczona według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia:

• będzie niższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Spółkę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, lub

• będzie wyższa od wartości Obligacji w dniu ich wykupu przez Spółkę (zapłaty ceny wykupu), przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, Spółka powinna odpowiednio zwiększyć koszty uzyskania przychodów o ujemne różnice kursowe lub przychody o dodatnie różnice kursowe.
  
  

Mając na względzie wyżej przedstawione rozwiązania i zdarzenie przyszłe opisane we wniosku nie sposób zgodzić się w całości ze stanowiskiem Spółki z tej racji, że część transz Obligacji będzie tylko denominowana do waluty obcej, natomiast faktyczne płatności nastąpią w PLN, a ponadto niektóre transze Obligacji zostaną sprzedane z dyskontem.

W podsumowaniu należy zatem stwierdzić, że w świetle zaprezentowanych wyżej rozwiązań prawnych Spółka ma możliwość zaliczenia odpowiednio do przychodów/kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15a ust. 2 pkt 5 i ust. 3 pkt 5 updop tylko te różnice kursowe, które dotyczą Obligacji, sprzedanych i wykupionych za walutę obcą, a jednocześnie w przypadku Obligacji sprzedanych z dyskontem – tylko różnice kursowe ustalone w sposób nieuwzględniajacy dyskonta, tj. ustalone pomiędzy wartością Obligacji według ceny emisyjnej, przeliczonej na PLN według kursu faktycznie zastosowanego z dnia sprzedaży a wartością Obligacji przeliczoną na PLN według kursu faktycznie zastosowanego z dnia wykupu. Jak już wyżej wskazano, dyskonto nie jest bowiem różnicą kursową.

W tym stanie rzeczy, konsekwentnie, stanowisko Spółki w zakresie możliwości zaliczenia do przychodów/kosztów uzyskania przychodów różnic kursowych z tytułu wykupu Obligacji:

• w przypadku transz kuponowych Obligacji (cena nominalna równa cenie emisyjnej) walutowych (sprzedaż i wykup za walutę obcą) – uznaje się za prawidłowe;

• w przypadku transz Obligacji kuponowych denominowanych do waluty obcej, w przypadku których sprzedaż bądź wykup nastąpi w PLN – uznaje się za nieprawidłowe;

• w przypadku transz Obligacji sprzedanych z dyskontem (cena nominalna niższa od ceny emisyjnej) – uznaje się za nieprawidłowe.
  
  

Końcowo, nawiązując jeszcze do powołanej we wniosku przez Spółkę na podparcie własnego stanowiska interpretacji z dnia 28.02.2011 r. Nr IPPB5/423-844/10-3/IŚ wyjaśnienia wymaga, że interpretacja ta wydana została na tle innego stanu faktycznego, gdzie istota problemu dotyczyła możliwości ustalenia różnic kursowych z tytułu zastosowania instytucji potrącenia wierzytelności o wykup obligacji. Wobec powyższego, niezależnie od faktu, że interpretacja ta co do zasady wiąże strony tylko w tamtej konkretnej sprawie, to również z uwagi na odmienność poruszanego w niej problemu nie ma bezpośredniego odniesienia do niniejszej sprawy Spółki.

Odpowiedź na pytanie nr 2

Organ podziela w pełni argumentację Spółki co do problematyki związanej z momentem uwzględnienia w rachunku podatkowym ujemnych różnic kursowych, jakie mogą wystąpić z tytułu wykupu Obligacji, których emisja związana jest z pozyskaniem środków finansowych na nabycie akcji i uznaje stanowisko Spółki w przedmiotowym zakresie za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie - stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska Spółki

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.