Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4514-148/15/KrB
z 30 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 lipca 2015 r. (data wpływu do Biura – 30 lipca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 lipca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy zarządzania płynnością finansową.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce i członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej („Grupa D.”).

Spółka zamierza podpisać umowę (dalej: „Umowa”), na mocy której przystąpi do systemu zarządzania płynnością finansową w ramach Grupy D. (tzw. cash pooling, dalej: „System”).

Do Systemu należą już (lub przystąpią w przyszłości) również inne spółki z Grupy D., w tym także podmioty zagraniczne (dalej: „Uczestnicy”). System jest zarządzany przez spółkę akcyjną prawa niemieckiego (tzw. leader, dalej: „Leader”).

Na podstawie Umowy Leader będzie świadczył usługę cash poolingu umożliwiającą Uczestnikom, w tym Wnioskodawcy, bardziej efektywne codzienne zarządzanie środkami pieniężnymi, tj. z jednej strony pozwoli na korzystne lokowanie bieżących nadwyżek środków pieniężnych, z drugiej zaś uzyskanie dostępu do preferencyjnego finansowania w celu utrzymania bieżącej płynności.

W celu realizacji tych założeń, Leader będzie posiadać w ramach Umowy tzw. rachunki bankowe docelowe (dalej: „Rachunki Docelowe”), a Wnioskodawca (oraz pozostali Uczestnicy) tzw. rachunki bankowe źródłowe (dalej: „Rachunki Źródłowe”). Rachunki będą zorganizowane w pary rachunków Rachunek Docelowy – Rachunek Źródłowy Uczestnika/Wnioskodawcy, odrębnie dla każdej waluty używanej w Systemie.

Po przystąpieniu Wnioskodawcy do Systemu, w ramach usługi cash poolingu, realizowane będą faktyczne przepływy pieniężne (tzw. cash pooling rzeczywisty), w wyniku których salda poszczególnych Rachunków Źródłowych Spółki będą codziennie doprowadzane do ustalonego dla każdego z nich poziomu środków. W rezultacie, środki przekraczające ustalony poziom na danym Rachunku Źródłowym Spółki (nadwyżka środków) będą przelewane na korespondujący z nim Rachunek Docelowy Leadera. Z kolei, gdy poziom środków na danym Rachunku Źródłowym Spółki będzie poniżej określonego poziomu (niedobór środków), taki Rachunek Źródłowy będzie zasilany ze środków z Rachunku Docelowego Leadera. Umowa przewiduje zatem automatyczny transfer zwrotny dopiero w momencie wykazania niedoboru środków na Rachunku Źródłowym.

Na analogicznych zasadach będzie dochodziło do przelewu środków z Rachunków Źródłowych lub na Rachunki Źródłowe pozostałych Uczestników.

Ponadto, dla każdego Uczestnika, w tym Spółki, Leader będzie prowadził techniczne konta rozliczeniowe (dalej: „Konta Clearingowe”), na których będą zapisywane operacje związane z przepływem środków pomiędzy danym Rachunkiem Źródłowym a danym Rachunkiem Docelowym, np. przepływowi środków z Rachunku Źródłowego Spółki na Rachunek Docelowy będzie towarzyszyć zapis na dobro Spółki na Koncie Clearingowym i odwrotnie, przelewowi z Rachunku Docelowego na Rachunek Źródłowy Spółki będzie towarzyszyć zapis na dobro Leadera na tym koncie.

Z tytułu środków przelanych na Rachunek Docelowy i wykazywania salda kredytowego na Koncie Clearingowym, Spółce będą przysługiwały odsetki, z kolei w przypadku zasilenia Rachunku Źródłowego środkami z Rachunku Docelowego i wykazywania salda debetowego na Koncie Clearingowym, to Spółka będzie zobowiązana do zapłaty odsetek.

Odsetki będą naliczane codziennie od wysokości salda na Koncie Clearingowym. Podmiotem odpowiedzialnym za dokonanie naliczenia odsetek będzie Leader. To również Leader na koniec danego miesiąca będzie sporządzał i przekazywał Uczestnikom (w tym Spółce) wyciąg z danego Konta Clearingowego zawierający wykaz wszystkich operacji zapisanych na koncie za dany okres oraz saldo konta na koniec miesiąca. Saldo na koniec miesiąca będzie uwzględniać również kwotę odsetek należnych Spółce lub kwotę odsetek, którą Spółka jest zobowiązana zapłacić za dany miesiąc z tytułu przekazania lub wykorzystania środków w ramach Systemu.

Umowa będzie zawarta pod prawem niemieckim i będzie zastrzegać m.in., że System nie ma służyć zaspokojeniu potrzeb Uczestników, w tym Spółki, na kapitał w średnim lub długim okresie, a ewentualne zapotrzebowanie w tym zakresie powinno być pokryte pożyczką/kredytem zaciągniętą na podstawie odrębnej umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym zawarcie przez Spółkę Umowy, jak i wykonywane na jej podstawie czynności, w szczególności przekazanie przez Spółkę w ramach usługi zarządzania płynnością środków na Rachunek Docelowy oraz otrzymanie przez Spółkę środków z Rachunku Docelowego, nie będą rodzić obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych?

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż zawarcie przez Spółkę Umowy, jak i wykonywane na jej podstawie czynności, w szczególności przekazanie przez Spółkę w ramach usługi zarządzania płynnością środków na Rachunek Docelowy oraz otrzymanie przez Spółkę środków z Rachunku Docelowego, nie będą rodzić obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Spółka zaznacza, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera w art. 1 ust. 1 pkt l zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przywołując treść tego przepisu Wnioskodawca stwierdził, iż wskazany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych katalog nie zawiera usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash poolingu), która w przedstawionym zdarzeniu przyszłym jest świadczona przez Lidera na rzecz Uczestników (w tym również będzie świadczona na rzecz Spółki po jej przystąpieniu do Systemu).

Co więcej, zdaniem Spółki, opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przystąpienie do Umowy oraz świadczenie na jej podstawie czynności zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) nie wypełnia znamion żadnej z czynności wymienionych w katalogu, w tym wymienionej w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki ani wymienionej w art. l ust. 1 pkt l lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych umowy depozytu nieprawidłowego.

Zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Choć umowa cash poolingu może przypominać w niektórych aspektach umowę pożyczki, to nie spełnia jej wszystkich cech. W przypadku cash poolingu mamy bowiem do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz lidera występującego w roli pośrednika. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu. W rezultacie, umowa cash poolingu nie powinna być uznana za umowę pożyczki. Również uczestnik systemu zarządzania płynnością, który będzie otrzymywał dane środki finansowe, w przypadku uzyskania ujemnego salda nie będzie wiedział od jakiego podmiotu środki te będą de facto pochodzić, mimo że przelew środków następuje za pośrednictwem Rachunku Docelowego.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, które przechowawca nabywa na własność i którymi może swobodnie rozporządzać. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa typu cash pooling nie spełnia jednak również powyższych wymogów, i nie powinna być zatem uznawana za umowę depozytu nieprawidłowego. Przedstawione we wniosku czynności związane z przekazywaniem odpowiednich kwot na poszczególne, uczestniczące w Systemie rachunki związane są ze ściśle określonymi w ramach Systemu czynnościami konsolidacji sald uczestników i jako takie nie noszą cech umowy depozytu nieprawidłowego, jak chociażby prawa do swobodnego rozporządzania zgromadzonymi środkami.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Spółki, opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym przystąpienie do Umowy oraz świadczenie na jej podstawie czynności zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) nie wypełnia znamion żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt l ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności nie będzie dochodziło do zawarcia umowy pożyczki ani umowy depozytu nieprawidłowego.W konsekwencji, zawarta przez Spółkę Umowa oraz świadczone w ich ramach czynności zarządzania płynnością finansową nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Spółka nadmienia dodatkowo, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne (inne niż umowa spółki lub jej zmiany), jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub zwolniona z tego podatku (z pewnymi wyjątkami, które nie mają zastosowania w niniejszej sprawie).

W ocenie Spółki, opisane w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności zarządzania płynnością finansową stanowią usługi finansowe, które będą świadczone przez Lidera (nieposiadającego ani siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski) na rzecz Spółki (posiadającej w Polsce swoją siedzibę). W związku z tym, w ocenie Spółki, usługi te należy uznać za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, zgodnie z art. 28b ustawy o podatku VAT. W szczególności, to Spółka, jako nabywca przedmiotowych usług, będzie występowała w charakterze podatnika, który jest obowiązany do rozliczania podatku VAT od nabywanych usług. Jednocześnie, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, w ocenie Spółki, usługi te będą korzystać z przedmiotowego zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

W konsekwencji, w ocenie Spółki również w świetle art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy stwierdzić, iż analizowane czynności będą wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nawet w przypadku, gdyby uznano je za umowę pożyczki lub umowę depozytu nieprawidłowego.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż zawarcie przez Spółkę Umowy oraz świadczone na jej podstawie czynności zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) nie będą rodzić obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest – zgodnie z wolą Wnioskodawcy wyrażoną w części „rodzaj sprawy” złożonego wniosku – ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się wyłącznie do uregulowań zawartych w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054 ze zm.), uznano za element własnego stanowiska niepodlegający ocenie w ramach wydawanej interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 626) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) i lit. j) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz umowy depozytu nieprawidłowego. W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy lub tą samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Z kolei zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego, przez depozyt nieprawidłowy rozumieć należy umowę, zgodnie z którą przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Do tego rodzaju umów stosuje się przepisy o pożyczce. Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego – odpowiednio na biorącym pożyczkę lub przechowawcy.

Należy stwierdzić, że umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny – w części zobowiązaniowej – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. Jak wynika z treści wniosku, właśnie w tym celu Wnioskodawca przystąpi do omawianej umowy.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. Opisany we wniosku system zarządzania płynnością finansową nie może być również uznany za umowę depozytu nieprawidłowego.

Zatem jeżeli umowa cash poolingu nie przyjmie charakteru żadnej z czynności wymienionych w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych– omawiane czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym– z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem umowa o zarządzaniu płynnością finansową (umowa cash poolingu), do której przystąpi Wnioskodawca oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, skoro wskazane we wniosku czynności nie zostały wymienione wśród tych czynności, które określone są w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to tym samym zbędna jest analiza wyłączenia z opodatkowania, o którym mowa art. 2 pkt 4 cyt. ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.