Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4511-258/15/BD
z 21 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) po ponownym rozpatrzeniu, w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt II FSK 576/13 oraz z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 15 listopada 2012 r. sygn. akt I SA/Rz 942/12 (wpływ akt do Biura 24 czerwca 2015 r.), wniosku z 20 lutego 2012 r. (data wpływu do Biura – 1 marca 2012 r.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w ww. wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu w postaci jednorazowego wynagrodzenia wypłaconego rolnikowi za ustanowienie służebności przesyłu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 marca 2012 r. wpłynął do Biura wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu w postaci jednorazowego wynagrodzenia wypłaconego rolnikowi za ustanowienie służebności przesyłu.

W dniu 30 maja 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, wydał interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego znak: IBPB II/1/415-196/12/BD, w której uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa, na które Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach udzielił odpowiedzi w piśmie z 18 lipca 2012 r. znak: IBPB II/1/4152-28/12/BD wniesiono pismem z 14 sierpnia 2012 r. (data wpływu do Biura – 23 sierpnia 2012 r.) skargę na ww. interpretację indywidualną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z 15 listopada 2012 r. sygn. akt I SA/Rz 942/11 uchylił zaskarżoną interpretację. Organ od powyższego wyroku wniósł skargę kasacyjną. Wyrokiem z 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt II FSK 576/13 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.

Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 15 listopada 2012 r. sygn. akt I SA/Rz 942/12 wpłynął do Biura 24 czerwca 2015 r.

W przedmiotowym wniosku o interpretację zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest wykonawcą zadania polegającego na uzyskaniu pozwolenia na budowę linii elektroenergetycznej 400 kV X-Y. Linia będzie prowadzona na nieruchomościach gruntowych wchodzących w skład gospodarstw rolnych. W celu realizacji tej inwestycji Wnioskodawca zamierza występować do właścicieli tych działek z propozycją zawarcia umowy ustanowienia służebności przesyłu w formie aktu notarialnego w trybie art. 305¹ Kodeksu cywilnego, na rzecz inwestora, tj. firmy elektroenergetycznej X z siedzibą w K.-J.

Ustanowienie przedmiotowej służebności przesyłu będzie następować na czas nieoznaczony.

W zakresie przedmiotowej służebności przesyłu firma X będzie uprawniona między innymi do założenia i przeprowadzenia przez nieruchomości napowietrznej linii elektroenergetycznej 400 kV wraz z urządzeniami niezbędnymi do jej eksploatacji oraz posadowienia na przedmiotowej nieruchomości słupa elektroenergetycznego tej linii, a także podwieszenia napowietrznych przewodów linii oraz użytkowania linii po jej wybudowaniu.

W następstwie ustanowienia powyższej służebności przesyłu Wnioskodawca jako wykonawca przedmiotowego zadania zamierza wypłacać jednorazowe wynagrodzenia dla właścicieli (posiadaczy) gospodarstw rolnych.

Ustalone jednorazowe wynagrodzenie za służebność przesyłu nie obejmuje ewentualnych szkód (zniszczeń) w uprawach rolnych (zasiewach – zbiorach) oraz kosztów rekultywacji gruntu, wynikłych bezpośrednio z wykonywania robót budowlanych na nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z wypłatą rolnikowi wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z którego dochód opodatkowany jest podatkiem rolnym Wnioskodawca zobowiązany jest, jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, do sporządzenia i przekazania podatnikowi oraz do urzędu skarbowego informacji PIT-8C zgodnie z 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też wypłacone wynagrodzenie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy dlatego obowiązek sporządzenia i przekazania do urzędu oraz podatnikowi informacji P1T-8C nie występuje?

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przychód, o którym mowa w zdarzeniu przyszłym, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, odmiennie niż wynagrodzenia wypłacane właścicielom (posiadaczom) gruntów nie wchodzących w skład gospodarstw rolnych, które są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z ustawą.

Na swoje uzasadnienie Wnioskodawca powołał treść art. 21 ust. l pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a następnie wskazał, iż zastosowanie zwolnienia wynikającego z tegoż przepisu uzależnione jest od wystąpienia następujących przesłanek, które muszą zostać spełnione łącznie:

1. musi dojść do wypłaty odszkodowania,
2. podstawą jego wypłaty musi być wyrok sądowy albo zawarta umowa (ugoda); mając na uwadze, że w stanie faktycznym opisanym w niniejszym wniosku wypłata następuje na podstawie umowy ustanowienia służebności nie ma wątpliwości co do spełnienia tej przesłanki,
3. wypłata musi nastąpić na rzecz posiadacza gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, co również ma miejsce w tym stanie faktycznym,
4. tytułem wypłaty odszkodowania musi być bądź ustanowienie służebności gruntowej, bądź rekultywacja gruntów, bądź szkoda powstała w uprawach rolnych i drzewostanie, a źródłem wypłaty odszkodowania musi być prowadzenie na gruncie przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy w obecnym stanie rzeczy, sytuacja prawna właściciela gruntu, na którym została ustanowiona służebność przesytu jest analogiczna jak właściciela, którego grunt obciążony jest służebnością gruntową na rzecz przedsiębiorstwa prowadzącego inwestycje, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Strony umowy notarialnej zarówno przy służebności przesyłu, jak i przy służebności gruntowej ustalają takie same uprawnienia dla przedsiębiorcy do korzystania z nieruchomości obciążonej, którym odpowiadają określone obowiązki właściciela nieruchomości obciążonej, a w konsekwencji zostają nałożone na niego zakazy i nakazy powodujące, że zostaje on w sposób trwały, istotny ograniczony w korzystaniu ze swej własności. Różnica teoretyczna sprowadza się jedynie do tego, że służebność przesyłu ustanawiana jest na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego a nie na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej (którym zawsze był przedsiębiorca przesyłowy). Dlatego odmienne traktowanie stron obydwu rodzajów tych umów godzi w zasadę równości opodatkowania, przez co zobowiązuje do poszukiwania takiej interpretacji, przy której norma prawna byłaby zgodna z Konstytucją, a w oparciu o regułę wykładni prawa podatkowego in dubio pro tributario nie jest dopuszczalne rozstrzyganie wątpliwości interpretacyjnych na niekorzyść podatnika.

Ponadto, z uwagi na przyjęty, zarówno w doktrynie prawnej i orzecznictwie, pogląd, iż wprowadzoną do Kodeksu cywilnego, nowelą z dnia 30 maja 2008 r., służebność przesyłu należy traktować jako rodzaj służebności gruntowej, nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu stanowiącej odmianę służebności gruntowej (tak wyr. NSA z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz G. Bieniek, Urządzenie przesyłowe. Problematyka prawna, Warszawa 2008, str. 61). Fakt ten potwierdza również ustawodawca treścią art. 305⁴ Kodeksu cywilnego, który stanowi, że w sprawach nieuregulowanych (w zakresie służebności przesyłu) stosuje się przepisy dotyczące służebności gruntowych.

Wobec powyższego, mając na względzie racjonalność ustawodawcy, należy przyjąć, iż pozostawienie, po nowelizacji Kodeksu cywilnego wprowadzającej służebność przesyłu, treści art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w niezmienionym brzmieniu, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy do wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego. Ponadto, stwierdzając, że wykładnia językowa tego przepisu prowadzi do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków, przy zastosowaniu wykładni historycznej i funkcjonalnej, należy uznać, że po dacie wejścia w życie przedmiotowej noweli Kodeksu cywilnego zwolnienie z podatku dochodowego odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu. Stanowisko to nie prowadzi do rozszerzenia zakresu pojęciowego interpretowanego przepisu, bowiem mimo zmiany nazwy ustanawianej służebności, przepisem tym nadal objęte są te same desygnaty – nie zostaje więc naruszona zasada ścisłej interpretacji przepisów podatkowych (tak ww. wyr. NSA).

Ponadto, jak podaje NSA w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 września 2011 r., biorąc pod uwagę względy celowościowe, należy stwierdzić, że wprowadzenie służebności przesyłu było podyktowane narastającymi potrzebami gospodarczymi, a co się z tym wiąże ustanowienie służebności przesyłu realizuje ważne z punktu widzenia interesu ogólnego cele społeczno-ekonomiczne. Trudno w związku z tym przyjąć, że te cele mogłyby pozostać poza zakresem przedmiotowej ulgi podatkowej.

Wobec powyższego, przyjąć należy, że przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu służebności przesyłu jako odmiany służebności gruntowej.

W indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 30 maja 2012 r. znak: IBPB II/1/415-196/12/BD − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe stwierdzając, że ewentualne świadczenie-wynagrodzenie wypłacone przez Wnioskodawcę właścicielowi nieruchomości w związku z ustanowieniem służebności przesyłu nie spełnia warunków niezbędnych do skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego (art. 21 ust. 1 pkt 120) na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowe świadczenie stanowić będzie zatem dla właściciela tej nieruchomości przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym Wnioskodawca powinien sporządzić i przekazać właścicielowi nieruchomości jako osobie, której przyznane zostanie świadczenie-wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu oraz urzędowi skarbowemu, informację PIT-8C, na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z określeniem rodzaju przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca zaskarżył, po uprzednim wezwaniu Organu do usunięcia naruszenia prawa, ww. interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z 15 listopada 2012 r. sygn. akt I SA/Rz 942/12 uchylił ww. interpretację indywidualną Ministra Finansów z 30 maja 2012 r. znak: IBPB II/1/415-196/12/BD stwierdzając, że skarga jest zasadna.

W ocenie Sądu, istotą służebności przesyłu jest obciążenie nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w ograniczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Służebność przesyłu jako ograniczone prawo rzeczowe, staje się składnikiem przedsiębiorstwa w rozumieniu podmiotowym (art. 551 Kodeksu cywilnego). Ponadto służebność przesyłu jako szczególny rodzaj służebności gruntowej może być przedmiotem zasiedzenia. Te cechy służebności przesyłu różniące się w pewnym zakresie od służebności gruntowych w pełni dają podstawę do konstatacji, że jest ona w istocie odmianą służebności gruntowych i ze względu na swoją konstrukcję służy w korzystaniu przez przedsiębiorcę z cudzej nieruchomości w celu wybudowania i eksploatacji urządzeń przesyłowych.

Przepisy regulujące służebność przesyłu wprowadzone zostały do Kodeksu cywilnego ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2008 r., Nr 116, poz. 731).

Z rządowego uzasadnienia projektu tej ustawy wynika, że konieczność wprowadzenia do przepisów Kodeksu cywilnego unormowań tzw. służebności przesyłu wynikła w szczególności z potrzeby gospodarczej, jednoznacznego ustawowego uregulowania tej problematyki, wobec istniejących nadal wątpliwości prawnych wynikających z niedostosowania przepisów o służebności gruntowej do omawianych inwestycji „liniowych”.

Wyżej wskazana ustawa weszła w życie 3 sierpnia 2008 r. i z tym dniem nie ma możliwości ustanowienia służebności gruntowej dla realizacji inwestycji liniowych, lecz jedynie służebności przesyłu stanowiącej odmianę służebności gruntowej (wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt II FSK 88/10 oraz G. Bieniek, Urządzenia przesyłowe. Problematyka prawna, Warszawa 2008 str. 61). Zdaniem Sądu, nie można zatem uznać za prawidłowe stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, że odrębne uregulowanie obu służebności w przepisach Kodeksu cywilnego powoduje, iż służebność przesyłu nie jest objęta zakresem normy zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Sądu za wadliwością takiego stanowiska, przemawiają takie względy celowościowe.

Jak wskazuje NSA w wyroku z dnia 29 września 2011 r. sygn. akt II FSK 654/10 są to:

Po pierwsze, zakres ingerencji w prawa właściciela nieruchomości w przypadku służebności przesyłu jest większy, skoro służebność ta nie musi mieć na celu zwiększenia użyteczności nieruchomości władnącej (por. art. 285 § 2 Kodeksu cywilnego). Po drugie jej wprowadzenie do ustawy podyktowane zostało narastającymi problemami gospodarczymi, a co się z tym wiąże ustanowienie służebności przesyłu realizuje ważne z punktu widzenia interesu ogólnego cele społeczno-ekonomiczne. Trudno w związku z tym przyjąć, że te cele mogłyby pozostać poza zakresem przedmiotowej ulgi podatkowej. Po trzecie nie sposób przyjąć, że w wyniku wprowadzenia do Kodeksu cywilnego instytucji służebności przesyłu, przedmiotowa ulga podatkowa zostałaby pozbawiona swego praktycznego znaczenia.

W tym samym wyroku NSA wskazano, że przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych był już, po wejściu w życie przepisów dotyczących służebności przesyłu, nowelizowany.

Z tej nowelizacji wynika, że ustawodawca rozszerzył zakres przedmiotowego zwolnienia także na inwestycje dotyczące budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej. Mając na uwadze, że inwestycje te związane są z koniecznością lokalizacji urządzeń posadowionych na cudzym gruncie, zaś ta lokalizacja możliwa jest poprzez ustanowienie służebności przesyłu, to logicznym jest, że racjonalny ustawodawca poszerzając zakres przedmiotowy ulgi podatkowej miał na uwadze regulacje prawa cywilnego, które prawo do ulgi z cywilistycznego punktu widzenia uzasadniały.

Powyższe względy, jak w reasumpcji wskazał NSA oznaczają, że przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego, na podstawie wyroku sądowego i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jako odmianie służebności gruntowej. Powyższy pogląd w pełni podziela skład orzekający w niniejszej sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt II FSK 576/13 oddalił skargę kasacyjną od ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż podziela w pełni stanowisko i argumentację prezentowane w orzecznictwie i doktrynie, że przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntów, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jako odmiany służebności gruntowej (por. wyrok NSA z 1 czerwca 2011 r. II FSK 88/10, wyrok NSA z 29 września 2011 r., sygn. akt II FSK 654/11, wyrok NSA z 25 czerwca 2013 r., II FSK 2131/11, wyrok NSA z 26 listopada 2013 r., II FSK 3050/11, wyrok NSA z 29 maja 2014 r., II FSK 1594/12).

Mając na uwadze uzasadnienie ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego jak również rozstrzygnięcie zawarte w ww. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz treść art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), który stanowi, iż „ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie”, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, rozpatrując ponownie wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 20 lutego 2012 r. stwierdza, iż w świetle stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji w przedstawionym zdarzeniu przyszłym stanowisko Wnioskodawcy – jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazane we wniosku wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu jakie Wnioskodawca zamierza wypłacić właścicielom (posiadaczom) gospodarstw rolnych stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć jednak należy, że nie wszystkie świadczenia-wynagrodzenia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Należy podkreślić, że uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia związanego z ustanowieniem służebności przesyłu wprowadzone zostało z dniem 3 sierpnia 2008 r. na podstawie art. 305¹ i art. 305² ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.).

W myśl art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Zgodnie z art. 305² § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Na mocy art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

W myśl art. 305⁴ Kodeksu cywilnego do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W świetle powyżej zacytowanych przepisów służebność przesyłu jest ustanawiana na rzecz przedsiębiorcy za odpowiednim wynagrodzeniem należnym od przedsiębiorcy na rzecz właściciela nieruchomości obciążonej. Wymaga to zawarcia stosownej umowy przez zainteresowane strony albo wydania konstytutywnego orzeczenia sądu, zapadającego na wniosek strony występującej z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

-w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r., Nr 102, poz. 651, ze zm.).

Stosownie natomiast do treści art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Zatem z postanowień art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wskazane w nim odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

• otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,
• odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu wymienionego w przepisie, tj. ustanowienie służebności gruntowej, rekultywacji gruntów, szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie,
• podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,
• źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.
  
  

Treść zaprezentowanego powyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na szczegółowe warunki, które powinny być spełnione, by zasadne było skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania otrzymanego świadczenia z tytułu zainstalowania na nieruchomości jej posiadacza odpowiednich urządzeń.

Należy wobec tego odnieść się do zagadnienia ustanowienia służebności przesyłu w stosunku do treści ww. przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mając na uwadze ścisłą wykładnię przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe.

W tym miejscu podkreślić należy, że ustanowienie nowego rodzaju służebności odnoszącej się do inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, wychodziło naprzeciw potrzebom gospodarczym i w sposób ustawowy regulowało istniejącą już – zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r., sygn. akt III CZP 79/02 – praktykę ustanawiania służebności gruntowych dla realizacji tych inwestycji. Zastąpienie zatem takiej służebności – służebnością przesyłu – oznacza, że po dniu 2 sierpnia 2008 r. nie jest już możliwe ustanowienie służebności gruntowej dla realizacji inwestycji polegających na budowie urządzeń infrastruktury technicznej, lecz jedynie służebności przesyłu, której istota jest taka sama, jak w przypadku wcześniej stosowanej służebności gruntowej.

Oznacza to, że zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu (spowodowane ustawowym uregulowaniem tej problematyki) ustanawianą w związku z budową lub użytkowaniem określonych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu, ani treści tych służebności.

Jednocześnie trudno przyjąć, aby wprowadzeniu nowych rozwiązań na gruncie prawa cywilnego, towarzyszyło założenie i zamiar ustawodawcy dokonania modyfikacji w systemie zwolnień podatkowych. Pozostawienie po dniu 2 sierpnia 2008 r. omawianego przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w niezmienionym brzmieniu, należy interpretować jako brak zamiaru ustawodawcy wyeliminowania przedmiotowego zwolnienia podatkowego, ponieważ poprzestanie na literalnej wykładni tego przepisu prowadziłoby do niedających się zaakceptować w państwie prawa wniosków o braku możliwości zastosowania tego zwolnienia. Zatem przy uwzględnieniu wykładni historycznej i funkcjonalnej należy uznać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do ustanawianych służebności przesyłu.

Powyższy pogląd odzwierciedla też jednolitą i utrwaloną linię orzecznictwa w rozpatrywanej kwestii.

Należy zatem uznać, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego jest wynagrodzenie (odszkodowanie) wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia służebności gruntowej (przesyłu) w wyniku prowadzenia na tych gruntach – przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów – inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Wobec powyżej przedstawionej wykładni przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że wypłacane przez Wnioskodawcę wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego – będą zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nie powstanie obowiązek sporządzenia przez Wnioskodawcę informacji PIT-8C.

Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcia zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie sygn. akt I SA/Rz 942/12 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt II FSK 576/13 stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 11-041 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.