Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/4511-1-116/15-2/WS
z 4 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 stycznia 2015 r. (data wpływu do Biura KIP w Lesznie 3 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zawarcia ugody dotyczącej ustanowienia odrębnej własności lokali – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni złożyła do Urzędu Skarbowego wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zawarcia ugody dotyczącej ustanowienia odrębnej własności lokali.

Pismem z dnia 30 stycznia 2015 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego, działający na podstawie art. 15 i 16 w związku z art. 14b § 6 ustawy Ordynacja podatkowa oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego – przekazał wniosek do rozpatrzenia Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu.

Wyjaśnić bowiem należy, że zgodnie ze znowelizowanym art. 14a ustawy Ordynacja podatkowa, z dniem 1 lipca 2007 r. organem właściwym do dokonywania interpretacji przepisów prawa podatkowego został Minister Finansów.

Natomiast, stosownie do art. 14b § 6 Ordynacji podatkowej Minister Finansów upoważnił – w drodze ww. rozporządzenia – dyrektorów pięciu izb skarbowych do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu i w ustalonym zakresie, określając jednocześnie właściwość rzeczową i miejscową upoważnionych organów.

W analizowanym przypadku, właściwym miejscowo organem podatkowym do wydania interpretacji od dnia 1 lipca 2007 r. jest – w związku z § 6 ww. rozporządzenia – Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką zabudowanej nieruchomości, dla której sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą. Przedmiotową nieruchomość posiada 5 współwłaścicieli, w następujących udziałach: A w udziale wynoszącym 3/192 części, B w udziale wynoszącym 128/192 części, C w udziale wynoszącym 44/192 części, D w udziale wynoszącym 14/192 części oraz E w udziale wynoszącym 3/192 części. Nieruchomość jest zabudowana kamienicą, w której znajdują się 23 lokale, w tym 21 użytkowanych na cele mieszkalne, a 2 na cele niemieszkalne. Łączna powierzchnia wszystkich lokali wynosi 1 888,96 m². Współwłaściciele zamierzają zawrzeć ugodę sądową, w wyniku której dojdzie do wyodrębnienia w wyżej wskazanej kamienicy wszystkich znajdujących się w niej lokali, w ten sposób, że Wnioskodawczyni nabędzie lokal o powierzchni 85,97 m², B lokale o łącznej powierzchni 1 218,67 m², C lokale o łącznej powierzchni 352,60 m², D lokal nr 4 o powierzchni 140,27 m², E lokal o powierzchni 91,45 m². W ugodzie ma być zawarte oświadczenie, że współwłaściciele nie dokonają między sobą żadnych dopłat i spłat. Wnioskodawczyni nabyłaby więc de facto lokal, którego powierzchnia przekracza posiadany przez nią udział w nieruchomości, a co za tym idzie nabywa lokal o wartości wyższej niż wartość posiadanego udziału w nieruchomości. Wnioskodawczyni jest zstępną B, a w stosunku do pozostałych współwłaścicieli jest osoba obcą.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy ustanowienie odrębnej własności lokali na podstawie art. 7 ustawy o własności lokali w drodze ugody sądowej podlega podatkowi od spadków i darowizn w III grupie podatkowej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, analiza przepisów kodeksu cywilnego (art. 210 i nast.) wskazuje, ze istotą umowy zniesienia współwłasności jest definitywne wyjście ze wspólności określonej rzeczy, czyli likwidacja współuprawnienia. Natomiast zgodnie z art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn przedmiotem opodatkowania tym podatkiem jest m.in. nieodpłatne zniesienie współwłasności

W ocenie Wnioskodawczyni nie ulega wątpliwości, że zamiarem ustawodawcy było objęcie podatkiem od spadków i darowizn czynności prawnych w rozumieniu Kodeksu cywilnego, a jak zostało wskazane na wstępie przez zniesienie współwłasności należy rozumieć całkowitą likwidację stosunku prawnego łączącego współwłaścicieli. Przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn podlegają zatem tylko takie czynności, które prowadzą do całkowitego zniesienia więzi prawnej łączącej współwłaścicieli.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje postanowienie wydane przez Trzeci Urzędu Skarbowy w Gdańsku dnia 29 lipca 2005 r. znak: WM/436/5/S/2005) w którym stwierdzono, że „W przypadku częściowego zniesienia współwłasności nie należy płacić podatku od spadku i darowizn, ponieważ analiza przepisów Kodeksu cywilnego wskazuje, iż istota umowy o zniesienie współwłasności, polega na definitywnym wyjściu ze wspólności określonej rzeczy.”

Skoro zatem zniesienie współwłasności poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali nie powoduje całkowitego zerwania tych więzi, brak podstaw prawnych do założenia, że jest ono objęte podatkiem od spadków i darowizn. Współwłasnością jest nadal objęta działka, na której stoi budynek oraz części wspólne budynku.

Innym argumentem pozwalającym stwierdzić, że ustanowienie własności lokali nie znosi współwłasności jest - zdaniem Wnioskodawczyni - analiza losu prawnego udziału we współwłasności - udział ten nie przestaje istnieć, zmienia tylko swoje położenie prawne. Gdyby więc doszło do zawarcia umowy zniesienia własności lokali wówczas nastąpi powrót do tej samej sytuacji sprzed ustanowienia własności lokali i to z mocy samego prawa. Osoby, które były więc dotychczas właścicielami lokali staną się z powrotem współwłaścicielami nieruchomości i to w takim samym ułamku jak wcześniej.

Wnioskodawczyni wyjaśniła, że zwrot „Orzeczenie sądu znoszące współwłasność nieruchomości” należy rozumieć jako orzeczenie sądu ustanawiające własność lokali na wniosek współwłaściciela (Rejent wrzesień 2009 r.. Artur Szczepaniak „Zniesienie współwłasności nieruchomości a ustanowienie własności lokali”). Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia l974 r. (III CZP 31/74), w którym wskazano, że „istnieje generalna zasada naszego prawa cywilnego, w myśl której, jeżeli istnieje możliwość regulacji danego stosunku prawnego w drodze umowy, a zarazem zainteresowana osoba ma obowiązek dokonania takiej regulacji na żądanie drugiego zainteresowanego, to w razie braku zgody między stronami w grę wchodzi orzeczenie sądowe”. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują odrębnego trybu dla ustanowienia własności lokali, ale mimo tego jest ono możliwe w drodze postępowania sądowego i następuje przy odpowiednim zastosowaniu przepisów o zniesieniu współwłasności. Jak wskazuje się w orzecznictwie (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2003 r. III CZP 65/03) „(...) przewidziana w ustawie o własności lokali (WłLokU) nieruchomość wspólna jest kategorią współwłasności o charakterze szczególnym, do której przepisy KC mogą mieć zastosowanie jedynie posiłkowo (art. 1 ust. 1 WłLokU)”. Dodatkowo w literaturze przedmiotu - Ustawa o własności lokali. Komentarz, fragment komentarza: Prawo budowlane; red. Dariusz Okolski. Dorota Kurek; C.H. Beck 2011 - wyrażany jest pogląd, że umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu nie prowadzi do całkowitego wyjścia ze współwłasności. Powyższe wynika z faktu, jak podkreślają ww. komentatorzy, że pozostaje współwłasność gruntu oraz części budynku i innych urządzeń nie przeznaczonych do użytku właścicieli poszczególnych lokali, mająca charakter współwłasności przymusowej, która nie może być zniesiona, dopóki trwa odrębna własność lokali. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Zatem, jak wskazano powyżej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Nabycie majątku tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy (nieruchomości) jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat albo podział rzeczy bez dopłat polegający na przyznaniu każdemu (lub niektórym) ze współwłaścicieli wyodrębnionej jej części jest jedną z tych czynności, które ustawodawca objął zakresem przedmiotowym ustawy. Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. Natomiast podstawę opodatkowania w myśl art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 powołanej ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców. W związku z wyżej przedstawioną argumentacją Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że przy ustanowieniu odrębnej własności lokali na podstawie art. 7 ustawy o własności lokali w drodze ugody sądowej, nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn w stosunku do budynku kamienicy, w której wyodrębniły się te lokale.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 86 ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Stosownie do art. 1 ust. 2 ustawy podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Ponadto stosownie do treści art. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Uwzględniając zapis przytoczonych przepisów należy zauważyć, iż ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera zamknięty katalog zdarzeń objętych tych podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie zdarzenia wymienione w przytoczonych przepisach art. 1 i art. 2 tej ustawy.

Definicję lokali, własności lokali oraz zasady zawierania umów ustanowienia odrębnej własności lokali określają przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.). Stosownie do brzmienia art. 2 ust. 1 ww. ustawy samodzielny lokal mieszkalny, a także lokal o innym przeznaczeniu, zwane dalej „lokalami”, mogą stanowić odrębne nieruchomości. Zgodnie z art. 2 ust. 2 tej ustawy samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio również do samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.

Stosownie natomiast do ust. 4 powołanego artykułu do lokalu mogą przynależeć, jako jego części składowe, pomieszczenia, choćby nawet do niego bezpośrednio nie przylegały lub były położone w granicach nieruchomości gruntowej poza budynkiem, w którym wyodrębniono dany lokal, a w szczególności: piwnica, strych, komórka, garaż, nazywane w ustawie „pomieszczeniami przynależnymi”. Pojęcie nieruchomości wspólnej, określa warunki, jakim obwarowane jest jej powstanie i zasady obliczania w niej udziału.

Według dyspozycji art. 3 ust. 1 ustawy o własności lokali, w razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali. Stosownie do ust. 2 wskazanego artykułu, nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli.

W myśl art. 7 ust. 1 i 2 ww. ustawy, odrębną własność lokalu można ustanowić w drodze umowy, a także jednostronnej czynności prawnej właściciela nieruchomości albo orzeczenia sądu znoszącego współwłasność. Umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej.

Natomiast zgodnie z art. 8 ww. ustawy umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna określać w szczególności:

1. rodzaj, położenie i powierzchnię lokalu oraz pomieszczeń do niego przynależnych,
2. wielkość udziałów przypadających właścicielom poszczególnych lokali w nieruchomości wspólnej.
   
   

Ze przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką zabudowanej nieruchomości, dla której sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą. Przedmiotowa nieruchomość posiada 5 współwłaścicieli. Nieruchomość jest zabudowana kamienicą, w której znajdują się 23 lokale, w tym 21 użytkowanych na cele mieszkalne, a 2 na cele niemieszkalne. Współwłaściciele zamierzają zawrzeć ugodę sądową, w wyniku której dojdzie do wyodrębnienia w wyżej wskazanej kamienicy wszystkich znajdujących się w niej lokali. W ugodzie ma być zawarte oświadczenie, że współwłaściciele nie dokonają między sobą żadnych dopłat i spłat.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że zawarcie ugody sądowej, w wyniku której dojdzie do wyodrębnienia własności lokali, jeżeli nie wiąże się z nieodpłatnym zniesieniem współwłasności, nie jest objęte zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn. W związku z tym dokonanie ww. czynności nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.