Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4515-23/15/DSZ
z 21 maja 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2015 r. (data wpływu 27 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości.

We wniosku tym przedstawiony został następujący stan faktyczny.

Dnia 14 kwietnia 2014 r. postanowieniem sądu stwierdzono, że Wnioskodawca nabył przez zasiedzenie udział w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości oraz prawie własności budynków usytuowanych na tej nieruchomości.

Wnioskodawca informuje, że prawo do nabycia uzyskał jako spadkobierca po swojej matce. W chwili śmierci matki, jej prawo do części ww. nieruchomości nie było usankcjonowane postanowieniem sądu. W momencie nabywania spadku zasiedzenie nie było stwierdzone, w związku z tym nieruchomość nie była ujęta w masie spadkowej. Z tego też względu podatek od nabycia w drodze zasiedzenia nie był zapłacony przez spadkodawcę – zasiedzenie nie było stwierdzone.

W ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu Wnioskodawca złożył zgłoszenie o nabyciu udziału w przedmiotowej nieruchomości z przeświadczeniem, że spełnił przesłanki do zwolnienia o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy od nabytego udziału w nieruchomości Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić podatek na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, udział w nieruchomości został nabyty przez Niego poprzez spadkobranie, w związku z czym przysługuje Mu prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca uważa, że w stosunku do Niego nie znajduje zastosowania przepis art. 15 ust. 2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zasiedzenia.

Art. 5 ww. ustawy stanowi, że obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 4 ustawy przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia. Jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będącego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy opodatkowania wyłącza się wartość tego budynku (ust. 5 powołanego art. 7 ustawy).

Stosownie do regulacji zawartych w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania; art. 9 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania.

Zgodnie z art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnik tego podatku jest obowiązany złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe (SD-3) o nabyciu rzeczy i praw majątkowych wg ustalonego wzoru, określonego w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 września 2011r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 216, poz. 1276 z późń. zm.). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Należy w tym miejscu podkreślić, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „zasiedzenie”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.).

I tak stosownie do treści art. 172 ww. Kodeksu, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

W myśl art. 176 § 1 Kodeksu, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza (art. 176 § 2 Kodeksu cywilnego).

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że upływ terminu zasiedzenia pociąga za sobą ex lege nabycie własności rzeczy przez jej posiadacza samoistnego – zapadające postanowienie sądu ma charakter deklaratoryjny. Dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; zasiedzenie jest więc pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż dnia 14 kwietnia 2014 r. postanowieniem sądu stwierdzono, że Wnioskodawca nabył przez zasiedzenie udział w prawie wieczystego użytkowania nieruchomości oraz prawie własności budynków usytuowanych na tej nieruchomości. Wnioskodawca informuje, że prawo do nabycia uzyskał jako spadkobierca po swojej matce. W chwili śmierci matki, jej prawo do części ww. nieruchomości nie było usankcjonowane postanowieniem sądu. W momencie nabywania spadku zasiedzenie nie było stwierdzone, w związku z tym nieruchomość nie była ujęta w masie spadkowej. Zdaniem Wnioskodawcy, udział w nieruchomości został nabyty przez Niego poprzez spadkobranie, w związku z czym przysługuje Mu prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca uważa, że w stosunku do Niego nie znajduje zastosowania przepis art. 15 ust. 2.

Mając na uwadze przedstawiony w niniejszej sprawie stan faktyczny zauważyć należy, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera legalnej definicji pojęcia „spadek”, w związku z czym należy w tym zakresie odnieść się do regulacji zawartych w ustawie Kodeks cywilny. Zgodnie bowiem z art. 922 § 1 tej ustawy, przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 ww. ustawy).

Skoro zatem zarówno przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tak jak i art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego swym zakresem obejmują uprawnienia majątkowe przysługujące zmarłemu i obciążające go obowiązki majątkowe, to należeć do nich mogą wyłącznie prawa i obowiązki istniejące w chwili śmierci spadkodawcy. W sytuacji zatem gdy prawo użytkowania wieczystego oraz prawo własności budynków zostały nabyte przez Wnioskodawcę w drodze zasiedzenia w związku z czym nie wchodziły w skład spadku po zmarłej matce, nieuprawnionym jest twierdzenie, że zostały nabyte przez Niego w drodze dziedziczenia.

Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z możliwością skorzystania zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, zauważyć należy, że zgodnie z art. 4a. ust. 1 pkt 1 ustawy zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4. Powyższy przepis wyraźnie wskazuje na stosunek osobisty łączący osobę zbywcy z nabywcą rzeczy lub praw majątkowych. Nabycie tytułem zasiedzenia jest z kolei tzw. nabyciem pierwotnym, następującym na rzecz posiadacza nieruchomości nie będącego jej właścicielem. Zasiedzenie jest zatem tytułem nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy (lub przez jego poprzedników, których czas posiadania może zostać doliczony, o ile zostaną spełnione wymogi określone w cyt. powyżej Kodeksie cywilnym), czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela. Posiadacz uzyskuje zatem prawo własności niezależnie od poprzedniego właściciela, który je traci na skutek upływu czasu. W przypadku nabycia w drodze zasiedzenia nie istnieje zatem stosunek prawny między poprzednim właścicielem a nabywcą nieruchomości. Skoro bowiem nabycie tytułem zasiedzenia jest nabyciem pierwotnym, to nie ma drugiej strony stosunku prawnego – nie ma zbywcy.

Zatem zwolnienie, o którym mowa w analizowanym przepisie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn nie znajduje zastosowania do sytuacji, w których nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych następuje w drodze zasiedzenia.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym do nabycia przez Niego udziału w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności budynków położonych na tej nieruchomości doszło w drodze spadkobrania oraz że fakt ten uprawnia Go do skorzystania ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn należało uznać za nieprawidłowe. Tym samym, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu ww. nabycia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20,
87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.