Interpretacja Ministra Finansów
DD9/033/280/SEW/BRT/2014/RD-21931
z 9 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2012 r. Nr IBPBII/1/415-10/12/AŻ wydanej w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, zmienia z urzędu wyżej wymienioną interpretację stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 stycznia 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia 13 marca 2012 r. oraz z dnia 29 marca 2012 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaty wynagrodzenia adwokatom, radcom prawnym i doradcom podatkowym powołanym przez Sąd, w sytuacji gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub w spółce niebędącej osobą prawną, jest prawidłowe.

Uzasadnienie

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), wydał w dniu 24 kwietnia 2012 r., w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą wynagrodzeń z tytułu pomocy prawnej z urzędu na rzecz adwokatów, radców prawnych oraz doradców podatkowych. Interpretacja wydana została na wniosek Sądu Okręgowego z dnia 2 stycznia 2012 r.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, Sąd Okręgowy, realizuje orzeczenia Sądu w zakresie wypłat wynagrodzeń na rzecz adwokatów, radców prawnych i doradców podatkowych (z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu). Wypłata ww. wynagrodzeń nakłada na Sąd, jako płatnika obowiązek naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w myśl art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wymienione czynności kwalifikowane są jako działalność wykonywana osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W dniu 22 września 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 1532/10) orzekł, iż działalność zawodowa doradcy podatkowego świadczona w ramach pomocy prawnej z urzędu to pozarolnicza działalność gospodarcza, o której stanowi art. 5 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co odpowiada kwalifikacji osiąganych przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy.

W związku z powyższym zadano pytania:

1. Czy w świetle ww. wyroku wynagrodzenia wypłacane radcom prawnym, doradcom podatkowym i adwokatom z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu należy kwalifikować jako działalność wykonywaną osobiście czy jako działalność gospodarczą, o której mowa w art. 5a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co odpowiada kwalifikacji osiągniętych przychodów zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy?
2. Czy w przypadku stwierdzenia, iż adwokat, radca prawny, doradca podatkowy prowadzi działalność gospodarczą, Sąd winien odebrać od podatników oświadczenia, że wykonywane przez nich usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy?
3. Czy oświadczenie takie zwalnia Sąd od poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, do którego jest obowiązany jako płatnik w myśl art. 41 ust. 1 ww. ustawy?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad.1

Działalność zawodowa doradcy podatkowego, radcy prawnego czy adwokata, świadczona w ramach pomocy prawnej z urzędu, to pozarolnicza działalność gospodarcza wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, o której stanowi art. 5a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co odpowiada kwalifikacji przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, o samodzielności działania doradcy podatkowego przekonują argumenty, iż pomiędzy pełnomocnikiem wyznaczonym z urzędu a Sądem nie powstaje żaden stosunek prawny, ani cywilny, czy o charakterze publicznoprawnym. Ponadto Sąd nie ponosi odpowiedzialności za działania lub zaniechania działania adwokata, radcy pranego czy doradcy podatkowego, oni zaś nie ponoszą odpowiedzialności wobec Sądu.

Wnioskodawca wskazał ponadto, iż mając na uwadze formę wykonywania zawodu radcy prawnego (adwokata) polegającą na świadczeniu usług w ramach spółek osobowych wymienionych w art. 8 ust. 1 ustawy o radcach prawnych oraz art. 4a ust. 1 Prawa o adwokaturze, wynagrodzenie za świadczenie pomocy prawnej z urzędu jest należnością spółki osobowej, a nie wyznaczonego radcy prawnego (adwokata).

W opinii Wnioskodawcy, wypłata wynagrodzenia z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu adwokatowi, doradcy podatkowemu, radcy prawnemu winna następować w kwocie brutto, a Sąd jako płatnik jest zwolniony z obowiązku pobierania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ad. 2

Sąd winien odbierać oświadczenia, iż wykonywane przez adwokata, radcę prawnego czy doradcę podatkowego usługi są świadczone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W przypadku braku oświadczenia adwokata, radcy prawnego czy doradcy podatkowego, Sąd winien dokonać potrąceń zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych traktując, iż usługa wykonywana jest jako działalność osobista, o której mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 3

W opinii Wnioskodawcy takie oświadczenie zwalniałoby Sąd od poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wydając w imieniu Ministra Finansów, interpretację indywidualną z dnia 24 kwietnia 2012 r. Nr IBPBII/1/415-10/12/AŻ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe, stwierdzając m.in., że „(…) Na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, równolegle wykonywały określone czynności na przykład na zlecenie sądu i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w przepisie art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże przychodów tych nie należy łączyć z przychodami z działalności gospodarczej (...).”

Po zapoznaniu się z aktami sprawy Minister Finansów zważył, co następuje.

Interpretacja indywidualna wydana przez organ upoważniony nie jest prawidłowa.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 6 ustawy jest to działalność zarobkowa:

1. wytwórcza, budowlana handlowa, usługowa,
2. polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1,2 i 4-9.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, odrębnym źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy, za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Podkreślić przy tym należy, że umocowanie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu obliguje pełnomocnika do podejmowania stosownych czynności procesowych na rzecz strony (oskarżonego), dla której został ustanowiony pełnomocnikiem (obrońcą) z urzędu, i jednocześnie stanowi zobowiązanie Skarbu Państwa do wypłaty ustanowionemu w tym trybie pełnomocnikowi wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej.

Problematyka, na gruncie przepisów wyżej wymienionej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpowiedniego kwalifikowania do źródła przychodów wynagrodzenia otrzymywanego przez pełnomocników (adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych) ustanowionych z urzędu, wykonujących zawód w różnych formach prawnych przewidzianych dla tych pełnomocników, z tytułu udzielonej przez nich nieopłaconej pomocy prawnej, była przedmiotem orzecznictwa sądów administracyjnych, które nie było jednolite.

Wobec zaistniałej rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie całej Izby Finansowej, podjął w dniu 21 października 2013 r. uchwałę, sygn. akt II FPS 1/13, w której stwierdził, że "wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) – w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f., a gdy czyni to w ramach innych form wykonywania swojego zawodu – wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tej ustawy".

Mając na uwadze powyższe, Minister Finansów wydał interpretację ogólną z dnia 21 listopada 2013 r. Nr DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13, w której stwierdził m.in., że (...) kwalifikacja do źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, jest zależna od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego czy rzecznika patentowego.

Jeżeli adwokat, radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy działalność zawodową wykonuje w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT, wówczas wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy zaliczyć do przychodów z tego źródła.

Jeżeli natomiast radca prawny, doradca podatkowy czy rzecznik patentowy wykonuje swoją działalność zawodową w innej formie, np. w ramach stosunku pracy, wówczas ich wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 13 pkt 6 ustawy PIT. W tym przypadku na sądzie spoczywają obowiązki płatnika, określone w art. 41 ust. 1 oraz w art. 42 ust. 1 i 2 ustawy PIT(...).

Należy również wskazać, że wyżej wymienioną interpretacją ogólną, Minister Finansów zmienił dotychczasową interpretację ogólną z dnia 4 września 2002 r. Nr PB5/KD-033-317-2122/02, kwalifikującą omawiane przychody do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Odnosząc się do opisanego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego stwierdza się, że w sytuacji, gdy radca prawny, adwokat lub doradca podatkowy wykonuje zawód prowadząc działalność, z której przychody zalicza się do źródła pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy) na Sądzie, wypłacającym wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, nie ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 1, w związku z art. 42 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto stosownie do art. 41 ust. 2 ustawy, płatnicy nie są obowiązani do poboru zaliczek od należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 2 i 8, jeżeli podatnik złoży oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego, jest prawidłowe.

W konsekwencji należało, z urzędu, dokonać zmiany pisemnej interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, działającego w imieniu Ministra Finansów, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Zgodnie z art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych, co oznacza, że jeśli stwierdzona zostanie nieprawidłowość wydanej interpretacji indywidualnej, Minister Finansów może, z urzędu zmienić ją w dowolnym czasie.

Zmieniona interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania zmienianej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu zmienionej interpretacji – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.).

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnosi się (w dwóch egzemplarzach) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi Ministra Finansów na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli Minister Finansów nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), na adres: ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.