Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB1/4511-154/15-4/MM
z 25 czerwca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 11 marca 2015 r. (data wpływu 13 marca 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego przez Gminę za niedostarczenie lokalu socjalnego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 1 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613), w związku z czym pismem z dnia 15 maja 2015 r., Nr IPTPB1/4511-154/15-2/MM, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia. Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 15 maja 2015 r. (data doręczenia 19 maja 2015 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 25 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 26 maja 2015 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wraz z mężem jest współwłaścicielem 3/8 budynku przy ul. … (oprócz nich jest jeszcze dwóch właścicieli, którzy prawdopodobnie nie żyją – nieuregulowana sytuacja prawna). Wcześniej za zgodą Wnioskodawczyni oraz Jej męża budynkiem administrowała administracja. W 2013 r. administracja wypowiedziała umowę, w związku z czym Wnioskodawczyni wraz z mężem podjęła się opłat za media (administracja zadłużyła wodę i śmieci). Budynek ten zajmują jeszcze inni lokatorzy – dwóch z nich nie płaci w ogóle czynszu (również za media). W związku z tym, że lokatorzy mają eksmisję z prawem do lokalu socjalnego, Wnioskodawczyni wraz z mężem zwróciła się do Sądu o przyznanie odszkodowania od Urzędu Miasta za niedostarczenie lokalu socjalnego. Odszkodowanie przyznano w kwocie 10 000 zł. Lokatorzy mają mieszkania od Urzędu Miasta. Wnioskodawczyni z małżonkiem, tylko z dobrej woli, opłaca media – nie stać ich na wynajem prywatnego administratora. Budynek jest w opłakanym stanie. Całe odszkodowanie zajęły opłaty i zaległości w opłatach.

W uzupełnieniu z dnia 25 maja 2015 r. Wnioskodawczyni wskazała, że nie prowadzi działalności gospodarczej. Kwota odszkodowania wpłynęła na konto bankowe używane tylko do rozliczenia nieruchomości, natomiast została rozliczona przez Urząd Miasta i wykazana w PIT wystawionym na Wnioskodawczynię i Jej małżonka. Budynek zamieszkuje pięciu lokatorów, co stanowi 13 osób. Wszyscy lokatorzy, poza Wnioskodawczynią i Jej mężem, otrzymali mieszkania od Urzędu Miasta. Lokatorzy zgodnie z umowami wpłacają czynsz, koszty wspólne, tj. prąd, wodę, śmieci, podatek od nieruchomości, na konto bankowe związane z nieruchomością i wykorzystywane tylko do rozliczania tej nieruchomości, gdzie dysponentem konta są współwłaściciele nieruchomości. Sąd Rejonowy .. w … w dniu … listopada 2013 r. na posiedzeniu pojednawczym sporządził ugodę między Gminą .. a …, w której została określona wysokość odszkodowania na podstawie przedstawionych dokumentów i kalkulacji w kwocie 11 046,03 zł. Na konto bankowe nieruchomości w dniu … marca 2014 r. wpłynęła kwota 10 000 zł, wpłacona przez Urząd Miasta …, opis przelewu: „…”. Odszkodowanie przyznano na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266). Wpłacone na konto nieruchomości odszkodowanie zostało zaliczone do przychodów nieruchomości jako przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone odszkodowanie otrzymane od Gminy … na podstawie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z podatku, ponieważ Gmina … nie dysponuje wystarczającą ilością lokali socjalnych i w konsekwencji nie dostarczyła osobom eksmitowanym lokali socjalnych. Zaniechanie Gminy pozbawia właścicieli lokali, pomimo prawomocnego wyroku eksmisyjnego, wykonania eksmisji oraz wpłat czynszu przez te osoby. Lokale mogły być zajmowane przez lokatora do czasu dostarczenia lokali socjalnych przez Gminę, którego nie można fizycznie usunąć. Przez ten czas właściciele są pozbawieni możliwości swobodnego korzystania ze swoich lokali. Jeżeli Gmina nie dostarczyła lokali socjalnych osobom uprawnionym do niego z mocy wyroku eksmisyjnego, właścicielom lokali przysługuje odszkodowanie od gminy na podstawie art. 417 Kodeksu cywilnego. Odszkodowanie obejmuje m.in. utracone korzyści – nieuzyskane przez właścicieli lokali czynszu z umowy najmu, którą właściciel mógłby zawrzeć, gdyby bez przeszkód dysponował swoim lokalem. W praktyce odszkodowanie takie stanowi równowartość wolnorynkowego czynszu, jaki właściciele lokali uzyskaliby, gdyby wynajęli lokale. W dniu 26 czerwca 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że takie odszkodowanie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z punktem 9 tego artykułu, źródłem przychodów są „inne źródła”. Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i w związku z czym można do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do przychodów z innych źródeł należy zatem zaliczyć każdy przychód, który spełnia łącznie dwa warunki: po pierwsze – nie jest zaliczany do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, a po drugie – nie jest wyłączony z przedmiotowego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego – na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 – korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wraz z mężem jest współwłaścicielem 3/8 budynku (oprócz nich jest jeszcze dwóch właścicieli, którzy prawdopodobnie nie żyją – nieuregulowana sytuacja prawna). Budynek ten zajmują jeszcze inni lokatorzy – dwóch z nich nie płaci w ogóle czynszu (również za media). W związku z tym, że lokatorzy mają eksmisję z prawem do lokalu socjalnego, Wnioskodawczyni wraz z mężem zwróciła się do Sądu o przyznanie odszkodowania od Urzędu Miasta za niedostarczenie lokalu socjalnego. Odszkodowanie przyznano w kwocie 10 000 zł, na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Kwota ta w dniu .. marca 2014 r. wpłynęła na konto bankowe nieruchomości. Całe odszkodowanie zajęły opłaty i zaległości w opłatach. Kwota odszkodowania została rozliczona przez Urząd Miasta i wykazana w informacji podatkowej PIT, wystawionej na Wnioskodawczynię i Jej małżonka. Wpłacone na konto nieruchomości odszkodowanie zostało zaliczone do przychodów nieruchomości jako przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121).

Z przepisu art. 417 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 ww. ustawy).

Powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Zatem odszkodowanie wypłacone przez Urząd Miasta właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonych przepisów wynika ponadto, że odszkodowanie, o którym mowa nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

W konsekwencji, otrzymane od Gminy odszkodowanie nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, skoro otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że otrzymana kwota z tego tytułu stanowi przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany dochód z powyższego tytułu należy wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został uzyskany i opodatkować według skali podatkowej.

Ponadto, wskazać należy, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613), interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, a zatem niniejsza interpretacja indywidualna skierowana jest wyłącznie do Wnioskodawczyni i skutki prawne wywołuje tylko w stosunku do Niej, nie wywołuje skutków prawnych dla małżonka Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.